Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Chapter 22 ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ Textbook Exercise Questions and Answers.
PSEB Solutions for Class 8 Punjabi Chapter 22 ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ
(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਚੁਣ ਕੇ ਲਿਖੋ :
(i) ਸਾਡਾ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਕਿਹੜੇ ਦਿਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ
(ਅ) ਦੋ ਅਕਤੂਬਰ
(ਈ) ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ।
ਉੱਤਰ :
ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ
(ii) ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਦਿਨ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ
(ਅ) ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ
(ਈ) ਬਲੀਦਾਨ ਦਿਵਸ ।
ਉੱਤਰ :
ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ
(iii) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਜਨਮ-ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
(ੳ) ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦਾ
(ਅ) ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਜੀ ਦਾ ।
(ਈ) ਡਾ: ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਦਾ ।
ਉੱਤਰ :
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਦਾ
(iv) ਅਧਿਆਪਕ-ਦਿਨ ਕਿਸ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ।
(ਅ) ਅਠਾਈ ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ
(ਈ) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ !
ਉੱਤਰ :
ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ
(v) 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ
(ਅ) ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ
(ਈ) ਮਹਿਲਾ-ਦਿਵਸ !
ਉੱਤਰ :
ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ
(ii) ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਾਂ-ਦਿਵਸ ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਮਈ ਵਿਚ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅਧਿਆਪਕ-ਦਿਵਸ ਕਿਸ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ !
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ ਕਿਸ ਮਿਤੀ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
28 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮਹਿਲਾ-ਦਿਵਸ ਕਿਸ ਮਿਤੀ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ :
ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ।
(iii) ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਸੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਖ਼ਾਸ ਦਿਨ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ :
ਅਸੀਂ ਦੋ ਖ਼ਾਸ ਦਿਨ-15 ਅਗਸਤ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਤੇ 26 ਜਨਵਰੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ- ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਕੌਣ ਸਨ ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ :
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਸੀ । ਉਹ ਅਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਨਵੰਬਰ, 1889 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦਿਵਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ :
ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨਾਲ ਹੈ । ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੀ-ਕੀ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਵਿਕਸਿਤ ਸਾਧਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੇ ਸੁਖ-ਅਰਾਮ ਦੇ ਸਮਾਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਹੋਰਨਾਂ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
(iv) ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੋ :
(ੳ) ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ……..
(ਆ) ………….. ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ਈ) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਹੁੰਦੀ …………..
(ਸ) ……….. ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ! ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ਹ) ………….. ਜਾਣੂ ਨੇ ਸਭ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ, ਆਓ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ਅ) ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਨੂੰ, ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ਈ) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਹੁੰਦੀ, ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ।
(ਸ) ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ! ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ਹ) ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ, ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ, ਜਾਣੂ ਨੇ ਸਭ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ :
ਖ਼ਾਸ, ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ, ਵਿਗਿਆਨ, ਉਪਰਾਲੇ, ਰੁਤਬੇ ।
ਉੱਤਰ :
1. ਖ਼ਾਸ (ਵਿਸ਼ੇਸ਼) – ਇਹ ਮੀਟਿੰਗ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਿਰਫ਼ ਖ਼ਾਸ-ਖ਼ਾਸ ਬੰਦੇ ਹੀ ਸੱਦੇ ਗਏ ਸਨ ।
2. ਸੀਸ (ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਰਦੇ) – ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤ-ਭੂਮੀ ਅੱਗੇ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
3. ਵਿਗਿਆਨ (ਸਾਇੰਸ) – ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੁਖ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ।
4. ਉਪਰਾਲੇ (ਯਤਨ) – ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
5. ਰੁਤਬੇ (ਪਦਵੀ) – ਗ਼ਰੀਬੀ ਵਿਚ ਪਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ ਉੱਚੇ ਰੁਤਬੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
ਪੰਜਾਬੀ – ਹਿੰਦੀ – ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਜਨਮ-ਦਿਨ – …………. – …………
ਸਤਿਕਾਰ – …………. – …………
ਰਿਸ਼ਤਾ – …………. – …………
ਸਾਫ਼ – …………. – …………
ਔਰਤ – …………. – …………
ਉੱਤਰ :
ਪੰਜਾਬੀ – ਹਿੰਦੀ – ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਜਨਮ-ਦਿਨ – जन्मदिन – Birthday
ਸਤਿਕਾਰ – आदर – Respect
ਰਿਸ਼ਤਾ – सम्बन्ध – Relation
ਸਾਫ਼ – साफ – clean
ਔਰਤ – स्त्री – woman
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
“ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਪੰਜ-ਛੇ ਸਤਰਾਂ ਜ਼ਬਾਨੀ ਲਿਖੋ :
ਉੱਤਰ :
ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਮਨਾਈਏ ।
ਦਿਨ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਾਸ ਨੇ, ਭੁੱਲਣੇ ਨਹੀ ਚਾਹੀਦੇ ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ, ਆਓ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਮਾਂ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਚੌਦਾ ਨਵੰਬਰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ! ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ !
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਜਨਮ-ਦਿਨ, ਇਸੇ ਹੀ ਦਿਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਾਵਿ-ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ :
ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਉੱਤਰ :
………………………………………………….
………………………………………………….
(ਉ) ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਮਨਾਈਏ ।
ਦਿਨ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਾਸ ਨੇ, ਭੁੱਲਣੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ !
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ, ਆਓ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਮਾਂ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਅਸੀਂ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
(iii) ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸਨੂੰ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ?
(iv) ਮਾਂ-ਦਿਵਸ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(v) ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਦਿਨ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣੇ ਚਾਹੀਦੇ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਮਾਂ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ।
(iii) ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ।
(iv) ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ।
(v) ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ।
(ਅ) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੁ ਦਾ ਜਨਮ-ਦਿਨ, ਇਸੇ ਦਿਨ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਕਰਦੇ ਸੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ, ਪਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਚੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
(iii) ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਸ ਨਾਲ ਹੈ ?
(iv) ਅਸੀਂ ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ?
(v) ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਜਨਮ-ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ ।
(ii) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ।
(iii) ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨਾਲ ।
(iv) ਇਸ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਚੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(v) ਅਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ।
(ੲ) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਅਧਿਆਪਕ-ਦਿਵਸ ਨੂੰ, ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਯਾਦ ਸਦਾ ।
ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕਰਦੇ, ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ।
ਡਾਕਟਰ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਨੂੰ, ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(iii) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕਿਸਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
(iv) ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਫਿਲਾਸਫ਼ਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ: ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ।
(iii) ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ।
(iv) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ।
(ਸ) ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ।
ਟੀ.ਵੀ. ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਈਲ, ਸਾਰੇ ਤੋਹਫ਼ਾ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ।
ਨਵੀਆਂ-ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ, ਸਭ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਅਠਾਈ-ਫ਼ਰਵਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ?
(iii) ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
(iv) ਕਿਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਸਭ ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(v) ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ? ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਅਠਾਈ ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ । ਫਲਸਰੂਪ ਇਸਨੇ ਸਾਨੂੰ ਟੀ.ਵੀ., ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਵਰਗੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇ ਕੇ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ ਹੈ।
(ii) ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ॥
(iii) ਟੀ.ਵੀ. ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਆਦਿ ।
(iv) ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ।
(v) ਅਠਾਈ ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ।
(ਹ) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਹੁੰਦੀ, ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ।
ਇਕੱਲਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਇਹ ਗੱਲ ਹੈ ਸਾਂਝੇ ਉਪਰਾਲੇ ਦੀ,
ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਰਲ-ਮਿਲ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
(iii) ਵਾਤਾਵਰਨ ਸਾਫ਼ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
(iv) ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਰਲ-ਮਿਲ ਕੇ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ?
(v) ਪੰਜ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਆਲਾਦੁਆਲਾ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦੋ ਯਤਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਾਂਝੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਠੀਕ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਕਰਕੇ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਨ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ-ਰੱਖਣ ਲਈ ਰਲ-ਮਿਲ ਕੇ ਰੁੱਖ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ।
(iii) ਸਾਂਝੇ ਉਪਰਾਲੇ ਨਾਲ ।
(iv) ਰੁੱਖ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(v) ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ ।
(ਕ) ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ, ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ, ਜਾਣੂ ਨੇ ਸਭ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ।
ਜਗ-ਜਣਨੀ ਹੈ ਔਰਤ ਰੱਖਦੀ, ਰੁਤਬੇ ਜੋ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੇ ।
ਦੇ ਕੇ ਹੱਕ ਬਰਾਬਰ ਅਸੀਂ, ਆਪਣਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ !
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਭਾਵ-ਅਰਥ ਲਿਖੋ !
(ii) ਜੱਗ-ਜਣਨੀ ਕਿਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
(iii) ਕਿਸਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(iv) ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
(v) ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਪੁਲਾੜਾਂ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਤੇ ਰੋਗੀਆਂ ਦੀ ਦਰਦੀ ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣੂ ਹਨ । ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਗ-ਜਣਨੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਔਰਤ ਨੂੰ ।
(iii) ਔਰਤ ਨੂੰ ।
(iv) ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ॥
(v) ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ॥
ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ
(ੳ) ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਮਨਾਈਏ ।
ਦਿਨ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਾਸ ਨੇ, ਭੁੱਲਣੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ, ਆਓ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਮਾਂ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ : ਸੀਸ-ਸਿਰ । ਦਿਵਸ-ਦਿਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
(i) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਅਸੀਂ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
(iii) ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਕਿਸਨੂੰ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ?
(iv) ਮਾਂ-ਦਿਵਸ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(v) ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੇ ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਦਿਵਸ ਅਤੇ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਖ਼ਾਸ ਦਿਨ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਸਾਨੂੰ ਭੁੱਲਣੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੇ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਮਾਂ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ।
(iii) ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ।
(iv) ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ।
(v) ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ।
(ਅ) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੁ ਦਾ ਜਨਮ-ਦਿਨ, ਇਸੇ ਦਿਨ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਕਰਦੇ ਸੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ, ਪਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਚੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(i) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
(iii) ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਸ ਨਾਲ ਹੈ ?
(iv) ਅਸੀਂ ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
(v) ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੇ ਬੱਚਿਓ, ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਦਿਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਦਿਨ ਹੀ ਚਾਚਾ ਨਹਿਰੂ ਦਾ ਜਨਮ-ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੀ ਨਹਿਰੂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਚੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । ਇਸੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਬਾਲ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਚੌਦਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ।
(iii) ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਜਨਮ-ਦਿਨ ਨਾਲ ।
(iv) ਇਸ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਚੁਕਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(v) ਅਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ।
(ੲ) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਅਧਿਆਪਕ-ਦਿਵਸ ਨੂੰ, ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਯਾਦ ਸਦਾ ।
ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਕਰਦੇ, ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਸਤਿਕਾਰ ਸਦਾ ।
ਡਾਕਟਰ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਨੂੰ, ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
(i) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(iii) ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕਿਸਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
(iv) ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਬੱਚਿਓ ! ਤੁਸੀਂ ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਦਾ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਦਿਆਂ ਤੁਸੀਂ ਸਦਾ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ । ਇਸ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ! ਬੱਚਿਓ ! ਇਹ ਪੰਜ ਸਤੰਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਧਿਆਪਕ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ।
(iii) ਡਾ: ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ।
(iv) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ।
(ਸ) ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ।
ਟੀ. ਵੀ. ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਈਲ, ਸਾਰੇ ਤੋਹਫ਼ਾ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ।
ਨਵੀਆਂ-ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੁ, ਸਭ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਅਠਾਈ-ਫ਼ਰਵਰੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
(i) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ ?
(iii) ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
(iv) ਕਿਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਸਭ ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(v) ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਬੱਚਿਓ ! ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ । ਸਾਨੂੰ ਟੀ.ਵੀ., ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਆਦਿ ਸਾਰੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਵਿਗਿਆਨ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ-ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸੀਂ ਅਠਾਈ ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ-ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ।
(iii) ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ।
(iv) ਟੀ.ਵੀ. ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਆਦਿ ।
(v) ਅਠਾਈ ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ।
(ਹ) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਲੋੜ ਹੈ ਹੁੰਦੀ, ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ॥
ਇਕੱਲਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਇਹ ਗੱਲ ਹੈ ਸਾਂਝੇ ਉਪਰਾਲੇ ਦੀ, ।
ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਰਲ-ਮਿਲ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ, ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
(i) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਸਾਫ਼ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
(iii) ਵਾਤਾਵਰਨ ਸਾਫ਼ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
(iv) ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਰਲ-ਮਿਲ ਕੇ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ?
(v) ਪੰਜ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਬੱਚਿਓ ! ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ । ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਇਕ ਇਕੱਲਾ ਬੰਦਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ । ਇਹ ਗੱਲ ਤਾਂ ਸਾਂਝਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਬਣਦੀ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਰਲ ਕੇ ਰੁੱਖ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਲਈ ਅਸੀਂ ਪੰਜ ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ।
(iii) ਸਾਂਝੇ ਉਪਰਾਲੇ ਨਾਲ !
(iv) ਰੁੱਖ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(v) ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਿਵਸ ।
(ਕ) ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ, ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ, ਜਾਣੂ ਨੇ ਸਭ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ।
ਜਗ-ਜਣਨੀ ਹੈ ਔਰਤ ਰੱਖਦੀ, ਰੁਤਬੇ ਜੋ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੇ ।
ਦੇ ਕੇ ਹੱਕ ਬਰਾਬਰ ਅਸੀਂ, ਆਪਣਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ-ਦਿਵਸ, ਬੱਚਿਓ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ : ਰੁਤਬਾ-ਪਦਵੀ, ਅਹੁਦਾ, ਦਰਜਾ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
(i) ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟੇ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਜੱਗ-ਜਣਨੀ ਕਿਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
(iii) ਕਿਸਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(iv) ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
(v) ਅੱਠ ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
(i) ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਬੱਚਿਓ ! ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਤੇ ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਾਂ । ਔਰਤ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜਗਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ-ਯੁਗ ਰੁਤਬਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮਰਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੱਕ ਦੇਣ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ 8 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
(ii) ਔਰਤ ਨੂੰ ।
(iii) ਔਰਤ ਨੂੰ ।
(iv) ਮਦਰ ਟੈਰੇਸਾ ਅਤੇ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ।
(v) ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ ।