Class 3

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 5 ਪੌਦੇ-ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 5 ਪੌਦੇ-ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪੌਦੇ-ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 25-26

ਕਿਰਿਆ 1.

ਉੱਪਰਲੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬੁੱਝ ਲਏ ਹਨ । ਹੇਠਾਂ ਅਮਰੂਦ, ਪੇਠੇ ਦੀ ਵੇਲ, ਖਜੂਰ ਅਤੇ ਪਾਪਲਰ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਸੰਬੰਧਿਤ ਚਿੱਤਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ

ਉੱਤਰ-
(ੳ) ਖਜੂਰ
(ਅ) ਅਮਰੂਦ
(ਇ) ਪੇਠੇ ਦੀ ਵੇਲ
(ਸ) ਪਾਪਲਰ ।

ਪੇਜ 27

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗ ਦੇ ਤਣਿਆਂ ਵਾਲੇ ਦੋ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਿੱਕਰ, ਸਫੈਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਪੌਦੇ ਲੱਭੋ ਜੋ ਛਤਰੀ ਵਾਂਗ ਦਿਖਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਨਿੰਮ, ਵਰਮਾ ਡੈਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਪੌਦੇ ਲੱਭੋ ਜੋ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਹਨ |
ਉੱਤਰ-
ਸਫੈਦਾ, ਖਜ਼ੂਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦੋ ਅਜਿਹੇ ਪੌਦੇ ਲੱਭੋ ਜੋ ਧਰਤੀ ਉੱਪਰ ਫੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ !
ਉੱਤਰ-
ਘੀਆ, ਕੱਦੂ ਧਰਤੀ ਉੱਪਰ ਫੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪੇਜ 29

ਕਿਰਿਆ 2.

ਅੱਗੇ ਕੁੱਝ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਵਸਤੂਆਂ ਸਾਨੂੰ ਰੁੱਖਾਂ ਜਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਓ ।
ਉੱਤਰ-

ਪੇਜ 30-31

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪੌਦੇ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਭਾਗ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਜੜ੍ਹ, ਤਣਾ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫਲ, ਫੁੱਲ, ਦਵਾਈਆਂ, ਲੱਕੜੀ, ਗੂੰਦ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : ਖੱਟੇ, ਠੰਢੇ, ਛੱਤਰੀ, ਧਰਤੀ, ਸਾਫ਼)

(ੳ) ਪੌਦੇ ਗੰਦੀ ਹਵਾ ਨੂੰ …………… ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਾਫ਼

(ਅ) ਕਿੰਨੂੰ, ਸੰਤਰਾ ਅਤੇ ਨਿੰਬੂ ……………………….. ਫਲ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੱਟੇ

(ਈ) ਕੱਦੂ ਦੀ ਵੇਲ ……………………….. ਉੱਪਰ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਧਰਤੀ

(ਸ) ਬਰਮਾ ਡੇਕ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ……………………………. ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਛੱਤਰੀ

(ਹ) ਸੇਬ ਦੇ ਪੌਦੇ ……………………………. ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਠੰਢੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(ੳ) ਕੇਸਰੀ ਲੱਗਣ ਫੁੱਲ ਓਸਨੂੰ, ਕਰੇ ਬਿਨ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਛਾਂ, ਬੁੱਝੋ ਖਾਂ ਭਲਾ ਬੱਚਿਓ- ਕੀ ਇਸ ਰੁੱਖ ਦਾ ਨਾਂ ।	ਗੰਨਾ
(ਅ) ਕਾਠ ਉੱਤੇ ਕਾਠ, ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਜਗਨਨਾਥ	ਨਿੰਮ
(ਈ) ਇੱਕ ਸੋਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਮਿੱਠਾ ਪਾਣੀ	ਕਰੀਰ
(ਸ) ਟਾਹਣੀਆਂ ਕੌੜੀਆਂ, ਫਲ ਮਿੱਠਾ, ‘ਪੱਤੇ ਕੌੜੇ, ਗੁਣ ਮਿੱਠਾ	ਬਦਾਮ

ਉੱਤਰ-

(ੳ) ਕੇਸਰੀ ਲੱਗਣ ਫੁੱਲ ਓਸਨੂੰ, ਕਰੇ ਬਿਨ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਛਾਂ, ਬੁੱਝੋ ਖਾਂ ਭਲਾ ਬੱਚਿਓ- ਕੀ ਇਸ ਰੁੱਖ ਦਾ ਨਾਂ ।	ਕਰੀਰ
(ਅ) ਕਾਠ ਉੱਤੇ ਕਾਠ, ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਜਗਨਨਾਥ	ਨਿੰਮ
(ਈ) ਇੱਕ ਸੋਟੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਮਿੱਠਾ ਪਾਣੀ	ਗੰਨਾ
(ਸ) ਟਾਹਣੀਆਂ ਕੌੜੀਆਂ, ਫਲ ਮਿੱਠਾ, ‘ਪੱਤੇ ਕੌੜੇ, ਗੁਣ ਮਿੱਠਾ	ਬਦਾਮ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਹੀ ਉੱਤਰ (✓) ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਪੌਦੇ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਭਾਗ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਜਕੜ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ?
ਪੱਤੇ
ਜੜ੍ਹਾਂ
ਫੁੱਲ
ਉੱਤਰ-
ਜੜਾਂ ।

(ਆ) ਸਾਡੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਗਾਜਰ ਘਾਹ
ਕਿੱਕਰ .
ਮ :
ਉੱਤਰ-
ਗਾਜਰ ਘਾਹ ।

(ਈ) ਤੋਂ-ਖੋਰ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ –
ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਣਾ
ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਸੁੱਕ ਜਾਣਾ
ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਖੁਰ ਜਾਣਾ
ਉੱਤਰ-
ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਖੁਰ ਜਾਣਾ ।

ਪੇਜ 32

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ੳ) ਸਾਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਅ) ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ਇ) ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਧਰਤੀ, ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪੌਦੇ-ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਕਿਸ ਦਾ ਤਣਾ ਮੋਟਾ ਹੈ?
(ਉ) ਗੁਲਾਬ
(ਅ) ਪਿੱਪਲ
(ਇ) ਗੇਂਦੇ ਦਾ ਬੂਟਾ
(ਸ) ਮਨੀ ਪਲਾਂਟ ॥
ਉੱਤਰ-
(ਅ) ਪਿੱਪਲ

2. ਸੇਬ ਦਾ ਪੌਦਾ ………………………..
(ੳ) ਖੁਸ਼ਕ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
(ਅ) ਠੰਢੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
(ਇ) ਗਰਮ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
(ਸ) ਰੇਤਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) ਠੰਢੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਣੀ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ ? .
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਹੜੀ ਘਾਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਾਜਰ ਘਾਹ ॥

(iii) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(iv) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਪੌਦੇ ਦੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 4 ਆਓ ਖੇਡੀਏ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 4 ਆਓ ਖੇਡੀਏ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਆਓ ਖੇਡੀਏ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 18.

ਕਿਰਿਆ 1.

ਪਹਿਚਾਣੋ ਤੇ ਚਿੱਤਰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

ਪੇਜ 20 .
ਕਿਰਿਆ 1.
ਹੇਠਾਂ ਕੁੱਝ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਤੁਸੀਂ ਖੇਡੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ | ਇਹ ਵੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਇਹ ਖੇਡ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਜਾਂ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ, ਕਿੱਥੇ ਖੇਡੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ-

ਕਿਰਿਆ 2.

ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡ ਬਾਰੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੋ
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 21

ਕਿਰਿਆ 3.

ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕੇ ਲਿਖੋ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖੇਡਦੇ ਸਨ । ਮੇਰੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਹਾਕੀ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਸਨ।

ਕਿਰਿਆ 4.

ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ ਆਓ ਲਿਖੀਏ ਕੌਣ ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ-

ਮੈਂਬਰ	ਕੰਮ
(ਉ) ਪਿਤਾ ਜੀ,	ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਮਾਤਾ ਜੀ	ਸਿਲਾਈ-ਕਢਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
(ਇ) ਦਾਦਾ ਜੀ	ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ।
(ਸ) ਦਾਦੀ ਜੀ	ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
(ਹ) ਦੀਦੀ	ਬੁਣਾਈ ਕਢਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿੱਖਦੀ ਹੈ

ਪੇਜ 22

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੁਸੀਂ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਹਾਡੀ ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੇਰੀ, ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡ ਹਾਕੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : ਹਾਕੀ, ਗੀਟੇ, ਸਿਹਤਮੰਦ, ਮਨੋਰੰਜਨ

(ੳ) ਖੇਡਾਂ ਸਾਡਾ ……………………………. ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਨੋਰੰਜਨ

(ਆ) …………………………. ਅਸੀਂ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਖੇਡ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
ਉੱਤਰ-
ਗੀਟੇ

(ਇ) ………………………………… ਖੇਡਣ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਹਾਕੀ

(ਸ) ਖੇਡਾਂ ਸਾਨੂੰ …………………………….. ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ . ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਿਹਤਮੰਦ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ਅ) ਖੇਡਣ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ੲ) ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਨਿਯਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਸ) ਖੇਡਦੇ ਸਮੇਂ ਲੜਾਈ ਕਰਨਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕਰੋ ।

ਉੱਤਰ –

ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ	ਇਕੱਲੇ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ
1. ਕ੍ਰਿਕੇਟ	ਦੌੜ
2. ਬਾਲੀਵਾਲ	ਲੰਬੀ ਛਾਲ
3. ਫੁਟਬਾਲ	ਸੁਕਵੈਸ਼
4. ਖੋ-ਖੋ	ਟੇਬਲ ਟੈਨਿਸ
5: ਬਾਸਕਟਬਾਲ	ਬੈਡਮਿੰਟਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ |

ਉੱਤਰ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਸਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਹੈ
(ਉ) ਖੋ-ਖੋ
(ਅ) ਕ੍ਰਿਕੇਟ
(ਬ) ਕੈਰਮਬੋਰਡ
(ਸ) ਵਾਲੀਬਾਲ ।
ਉੱਤਰ-
(ਬ) ਕੈਰਮਬੋਰਡ

2. ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਹੱਥ ਫੜ ਕੇ ਗੋਲ ਗੋਲ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
(ਉ) ਸ਼ਤਰੰਜ
(ਅ) ਪਿਠੂ ਗਰਮ
(ਈ) ਕਿੱਕਲੀ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਈ) ਕਿੱਕਲੀ ਈ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਤਰੰਜ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਦੋ ਖਿਡਾਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਲਾਭ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਬਣਦਾ ਹੈ ।

(iii) ਗਲਤ/ਸਹੀ :

1. ਸ਼ਤਰੰਜ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

2. ਹਾਕੀ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

3. ਖੇਡਣ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

4. ਪੜਾਈ ਅਤੇ ਖੇਡਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਚਿਤ ਵੰਡ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(iv) ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

1. ਸ਼ਤਰੰਜ ,	(ੳ) ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਡ
2. ਕ੍ਰਿਕੇਟ	(ਅ) ਸਥਾਨਕ ਖੇਡ
3. ਊਚ-ਨੀਚ ,	(ਇ) ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ

ਉੱਤਰ-

1. ਸ਼ਤਰੰਜ ,	(ਇ) ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ
2. ਕ੍ਰਿਕੇਟ	(ੳ) ਮੈਦਾਨੀ ਖੇਡ
3. ਊਚ-ਨੀਚ ,	(ਅ) ਸਥਾਨਕ ਖੇਡ

(v) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਕਿਸੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਖੇਡੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਫੁਟਬਾਲ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਫੁਟਬਾਲ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਮਾਰਮਾਰ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਲੇ ਵਿਚ ਗੋਲ ਵਿਚ ਸੁਟੱਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਸਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 3 ਸਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 3 ਸਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਸਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 14
ਕਿਰਿਆ 1.

ਹੇਠਾਂ ਕੁੱਝ ਚਿੱਤਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੋ-ਦੋ ਵਾਕ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ –
ਮੋਚੀ : ਜੁੱਤੀਆਂ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਾਲਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਦੁਕਾਨ :
ਇਹ ਇਕ ਕਿਰਿਆਨੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ । ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਹਨ ।

ਸੱਥ : ਸੱਥ ਪਿੰਡ ਦੀ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੁੱਝ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀ ਬੈਠ ਕੇ ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਤਾਸ਼ ਖੇਡ ਕੇ ਆਪਣਾ ਵਿਹਲਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

ਪੇਜ 15

ਕਿਰਿਆ 2.
ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਕੀ-ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ –

ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ	ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਪਿਤਾ ਜੀ	ਡਾਕਟਰ
ਮਾਤਾ ਜੀ	ਅਧਿਆਪਕਾ
. ਦਾਦਾ/ਦਾਦੀ	ਕਿਸਾਨ/ਨਰਸ
ਭਰਾ	ਪੁਲਿਸਮੈਨ

ਪੇਜ 16

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੀ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾ ਭੇਜਣਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਹੀਂ, ਇਹ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੀ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾ ਭੇਜਣਾ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਹੀਂ, ਇਹ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਚੌਕੀਦਾਰ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਹ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਰਖਵਾਲੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਟਰੈਫ਼ਿਕ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਾ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਹ ਟਰੈਫ਼ਿਕ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਪੇਜ 7

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਾਇਕ ਦਾ ਕੀ ਕੰਮ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਾਇਕ ਗਾ ਕੇ ਸਾਡਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(ਉ) ਮਠਿਆਈ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ	1. ਦੋਧੀ
(ਅ) ਦੁੱਧ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ	2. ਨਰਸ
(ਬ) ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ	3. ਕਿਸਾਨ
(ਸ) ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣ ਵਾਲਾ	4. ਹਲਵਾਈ
(ਹ) ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ |	5. ਮਿਸਤਰੀ

ਉੱਤਰ-

(ਉ) ਮਠਿਆਈ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ	4. ਹਲਵਾਈ
(ਅ) ਦੁੱਧ ਵੇਚਣ ਵਾਲਾ	1. ਦੋਧੀ
(ਬ) ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ	5. ਮਿਸਤਰੀ
(ਸ) ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣ ਵਾਲਾ	3. ਕਿਸਾਨ
(ਹ) ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ |	2. ਨਰਸ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.

ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਜੁੱਤੀਆਂ ਕੌਣ ਗੰਢਦਾ/ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਮੋਚੀ
ਮਿਸਤਰੀ
ਦਰਜ਼ੀ
ਉੱਤਰ-
ਮੋਚੀ ।

(ਅ) ਕੱਪੜੇ ਸਿਉਂਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਮੋਚੀ
ਦਰਜ਼ੀ
ਮਿਸਤਰੀ
ਉੱਤਰ-
ਦਰਜ਼ੀ ।

(ੲ) ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਡਰਾਈਵਰ
ਦੁਕਾਨਦਾਰ
ਪਾਇਲਟ
ਉੱਤਰ-
ਪਾਇਲਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਡਾਕਟਰ, ਚੌਕੀਦਾਰ, ਅਧਿਆਪਕਾ)

(ੳ) ਰਖਵਾਲੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਚੌਕੀ

(ਅ) ………….. ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਅਧਿਆਪਕਾ

(ਇ) ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਡਾਕਟਰ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਚਾਰਟ ’ਤੇ ਚਿਪਕਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

EVS Guide for Class 3 PSEB ਸਾਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਿੱਥੇ ਬੈਠ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਘਰ ਵਿੱਚ
(ਅ) ਸੱਥ ਵਿੱਚ
(ੲ) ਕੋਠੇ ਤੇ
(ਸ) ਦੁਕਾਨ ਵਿਚ ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) ਸੱਥ ਵਿੱਚ

2. ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਨਰਸ ਦਾ ਕੰਮ …………………………..
(ਉ) ਅਖਬਾਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੈ ।
(ਅ) ਪਰਚੀਆਂ ਕੱਟਣਾ ਹੈ ।
(ੲ) ਬਿੱਲ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ।
(ਸ) ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਆਹ ਸਮਾਗਮ ਕਿੱਥੇ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਆਹ ਸਮਾਗਮ ਪੈਲਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਲਗ ਪਏ ਹਨ ।

(iii) ਗਲਤ/ਸਹੀ :

1. ਮਿਸਤਰੀ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ
ਉੱਤਰ-
✓

2. ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਕਿੱਤਾਕਾਰਾ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(iv) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(v) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਪੈਲੇਸ ਦੇ ਗੇਟ ਕੋਲ ਬੱਚੇ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੈਲੇਸ ਦੇ ਗੇਟ ਕੋਲ ਕੁੱਝ ਬੱਚੇ ਗੁਬਾਰੇ ਵੇਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੁੱਝ ਬੱਚੇ ਪੈਸੇ ਮੰਗਣ ਲਗ ਪਏ ਸਨ |

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 2 ਦਾਦਾ ਜੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਸਨ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 2 ਦਾਦਾ ਜੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਸਨ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਦਾਦਾ ਜੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਸਨ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 8

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਭੋਜਨ ਖੁਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਦਾਦਾ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ | ਦਾਦੀ ਜੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮੇਰਾ ਮਨਪਸੰਦ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ, ਬੋਲਣ ਸ਼ਕਤੀ, ਯਾਦ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਆਦਿ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।

ਪੇਜ 9
ਕਿਰਿਆ 1.

ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਓ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੱਚੇ ਉਸ ਕੋਲ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਹ ਛੂਹ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇ ।ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਵੇਗਾ ਕੁੱਝ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹਾਸਾ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਉਹ ਕੁੱਝ ਬੋਲ ਪੈਣਗੇ, ਉਹ ਜਲਦੀ ਪਛਾਣੇ ਜਾਣਗੇ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 10

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਛੂਹ ਕੇ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਲਿੱਪੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਰੇਲ-ਲਿੱਪੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬਰੇਲ-ਲਿੱਪੀ ਕਿਸ ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਲੂਈ ਬਰੇਲ ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸੁਨੇਹੇ ਹੋਰਨਾਂ ਤੱਕ ਬੋਲੇ ਬਗੈਰ, ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਹਿਚਾਣੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ ।
(ਅਸੀਂ ਜਿੱਤ ਗਏ, ਰੁਕ ਜਾਉ, ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਉ)

ਉੱਤਰ-
1. ਰੁਕ ਜਾਓ
2. ਚੁੱਪ ਹੋ ਚਾਓ
3. ਅਸੀਂ ਜਿੱਤ ਗਏ ।

ਪੇਜ 11-12

ਕਿਰਿਆ 3.

ਬੱਚਿਓ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੰਮ ਕਹਿਣੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਗੇ ? ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਸਹਿਪਾਠੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡੋ ।

1. ਮੈਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ।
2. ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ।
3. ਦੂਰ ਚਲੇ ਜਾਓ ।
4. ਖੜੇ ਹੋ ਜਾਓ ।
5. ਇੱਧਰ ਆਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਦੇਖਭਾਲ, ਛੂਹ, ਪੜ੍ਹਨਾ, ਕਹਾਣੀਆਂ)

(ਉ) ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਤੇ ……………………………… ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |
ਉੱਤਰ-
ਪੜ੍ਹਨਾ

(ਅ) ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਸਾਨੂੰ ………………………… ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਹਾਣੀਆਂ

(ੲ) ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ………… ਕੇ ਪਹਿਚਾਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
ਉੱਤਰ-
ਛੂਹ

(ਸ) ਸਾਨੂੰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ …………… ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਦੇਖਭਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.

ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ਰੁਗਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਆ) ਜੋ ਬੱਚੇ ਬੋਲ ਜਾਂ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਇ) ਸਾਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਖੇਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ਸ) ਨਾ ਬੋਲ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

ਪੇਜ 12

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

1. ਲੂਈ ਬਰੇਲ	(ੳ) ਸੰਕੇਤ ਭਾਸ਼ਾ
2. ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਰੀਰ	(ਅ) ਬਰੇਲ ਲਿੱਪੀ
3. ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨਾਲ , ਗੱਲਬਾਤ	(ਇ) ਬੁਢਾਪਾ

ਉੱਤਰ-

1. ਲੂਈ ਬਰੇਲ	(ਅ) ਬਰੇਲ ਲਿੱਪੀ
2. ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਰੀਰ	(ਇ) ਬੁਢਾਪਾ
3. ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨਾਲ , ਗੱਲਬਾਤ	(ੳ) ਸੰਕੇਤ ਭਾਸ਼ਾ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਦਾਦਾ ਜੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਸਨ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਰਾਜੂ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਅਖ਼ਬਾਰ
(ਅ) ਕਹਾਣੀ
(ਇ) ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ
(ਸ) ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਅਖ਼ਬਾਰ ,

2. ਬਰੇਲ ਲਿੱਪੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨੂੰ …………………………. .
(ਉ) ਦੇਖ ਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਅ) ਚਿੰਨ੍ਹ ਪਹਿਚਾਣ ਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ੲ) ਛੂਹ ਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਸ) ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
(ੲ) ਛੂਹ ਕੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਕਿਹੜੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਸਰੀਰ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੁਢਾਪਾ ਆਉਣ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(iii) ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

1. ਜਗਜੀਤ ……………………… ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ

2. ਲੁਈਸ ਬੇਲ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਬੜਾ ………………………………………… ਸੀ ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ੌਕ ।

(iv) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਰਾਜੂ ਦੇ ਤਾਇਆ ਜੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਜਗਜੀਤ ਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਇਸਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਹ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਨਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 1 ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 1 ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 3

ਕਿਰਿਆ 1.
ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹੈ ? ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਦੱਸੋ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੀ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ-

ਨਾਸ	ਤਰਾਵੇ ਨਾਲ ਰਿਸਵਾ
1. ਰਵੀ	ਪਿਤਾ ਜੀ
2. ਮੋਨਿਕਾ	ਮਾਤਾ ਜੀ
3. ਸਰੂਚੀ	ਮੈਂ ਆਪ
4. ਅਤੁੱਲ	ਕਰੋ

ਨੋਟ- ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖੁਦ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਕਿ, ਕੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੀ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਘਰ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਿਡਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਹ ਸਕੂਲ ਜਾਇਆ ਕਰੇ ।

ਪੇਜ 5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਹਾਡਾ ਚਿਹਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸ ਮੈਂਬਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੈ ? .
ਉੱਤਰ-
ਮੇਰਾ ਚਿਹਰਾ ਮੇਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ-ਜੁਲਦਾ ਹੈ ।

ਪੇਜ 6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਵਧ, ਟਿਕਾਣੇ, ਕੀਟਾਣੂ, ਨਾਨਾ-ਨਾਨੀ, ਛੋਟਾ )

(ਉ) ਗੰਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ……………… ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੀਟਾਣੂ

(ਅ) ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ …………………………… ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਵਧ

(ੲ) ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ …………………….. ’ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਟਿਕਾਣੇ

(ਸ) ਕਿਰਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ …………… ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਛੋਟਾ

(ਹ) ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੇ . ਦੀ ਬੇਟੀ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਨਾਨਾ-ਨਾਨੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਮਿਲਾਓ :

1. ਮਾਤਾ	(ੳ) ਫੁੱਫੜ
2. ਮਾਮਾ*	(ਅ) ਮਾਸੜ*
3. ਭੂਆ	(ਈ) ਪਿਤਾ
4. ਤਾਇਆ	(ਸ) ਮਾਮੀ
5. ਮਾਸੀ	(ਹ) ਤਾਈ,

ਉੱਤਰ-

1. ਮਾਤਾ	(ਈ) ਪਿਤਾ
2. ਮਾਮਾ*	(ਸ) ਮਾਮੀ
3. ਭੂਆ	(ੳ) ਫੁੱਫੜ
4. ਤਾਇਆ	(ਹ) ਤਾਈ,
5. ਮਾਸੀ	(ਅ) ਮਾਸੜ*

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਤੁਹਾਡੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੀ ਲਗਦੇ ਹਨ ?
ਚਾਚਾ ਜੀ
ਪੜਦਾਦਾ ਜੀ
ਨਾਨਾ ਜੀ
ਉੱਤਰ-
ਪੜਦਾਦਾ ਜੀ ।

(ਅ) ਤੁਹਾਡੀ ਦਾਦੀ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਕੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਭੂਆ ,
ਮਾਸੀ .
ਸੱਸ ,
ਉੱਤਰ-
ਸੱਸ ।

(ਇ) ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਭੈਣ ਤੁਹਾਡੀ ਕੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਮਾਸੀ,
ਭੂਆ
ਭੈਣ
ਉੱਤਰ-
ਭੂਆ ।

(ਸ) ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਤੁਹਾਡੀ ਕੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਭੂਆ .
ਮਾਸੀ
ਚਾਚੀ
ਉੱਤਰ-
ਮਾਸੀ ।

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਦੀਪੂ ਦਾ ਕਿਸ ਬਿਨਾਂ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਸੀ ?
(ਉ) ਮੰਮੀ ,
(ਅ) ਮਾਮੀ
(ਇ) ਭੂਆ
(ਸ) ਦੋਸਤ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਮੰਮੀ

2. ਦਾਦੀ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇ ਬਾਦ ………………………………… .
(ਉ) ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।
(ਇ) ਨਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
(ਸ) ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੁਲਦੀਪ ਦਾ ਘਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੀਪੂ ਰੋਟੀ ਖਾ ਕੇ ਕਿੱਥੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ? ,
ਉੱਤਰ-
ਖੇਡਣ ।

(iii) ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

1. ਕਿਰਨ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ……………………………………. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਅਧਿਆਪਕ

2. ਪਿਤਾ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ, ਤੁਹਾਡਾ ……………………………………. ਲਗਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਚਾਚਾ |

(iv) ਗਲਤ ਸਹੀ :

1. ਸ਼ਰਨ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਗਾਣਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ।
ਉੱਤਰ-
✓

2. ਪੰਮੀ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(v) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(vi) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਰਾਣੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰਾਣੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਭਰਾ ਹਨ । ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਮਾਤਾ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 19 डिजीटल उपकरण Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 19 डिजीटल उपकरण

EVS Guide for Class 3 PSEB डिजीटल उपकरण Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 125

प्रश्न 1.
रिक्त स्थान भरें : (कम्प्यूटर, डिजीटल, फ्रिज, आसान, मनोरंजन)

(क) रेडियो हमारा ……………… करता है।
उत्तर-
मनोरंजन

(ख) ……………. खाने वाली वस्तुओं को ठंडा रखता है।
उत्तर-
फ्रिज

(ग) ……………… कैमरे में रोल भी नहीं डालना पड़ता।
उत्तर-
डिजीटल

(घ) ………….. स्मार्ट मशीन है जो हमारे काम को ……………….. करती है।
उत्तर-
कम्प्यूटर, आसान।

प्रश्न 2.
उत्तर दो :

(क) कम्प्यूटर के उपयोग के तीन क्षेत्र लिखो।
उत्तर-

1. गेम खेलना
2. गाने सुनना
3. पढ़ाई करना।

(ख) गर्म प्रैस के नज़दीक क्यों नहीं जाना चाहिए ?
उत्तर-
इससे हाथ या कोई अन्य अंग जल जाने का डर रहता है।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 18 मिट्टी के खिलौने Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 18 मिट्टी के खिलौने

EVS Guide for Class 3 PSEB मिट्टी के खिलौने Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 117

प्रश्न 1.
सही (✓) उत्तर पर निशान लगाओ :

(क) बहुत ज्यादा टी०वी० देखने से ………………………. खराब हो जाती है
कान
नाक
आँखें
दिमाग
उत्तर-
आँखें।

(ख) पुराने समय में अनाज स्टोर करने के लिए प्रयोग किए जाते थे
ड्रम
संदूक
पतीले
भड़ोली
उत्तर-
भड़ोली।

(ग) खिलौने बनाने के लिए किस किस्म की मिट्टी चुनी जाती है ?
लाल
काली
चीकनी
पीली
उत्तर-
चीकनी।

(घ) दिवाली की रात किस-किस चीज के बनाए दीये जलाते हैं ?
स्टील
काँच
पीतल
मिट्टी
उत्तर-
मिट्टी।

क्रिया 1.

विद्यार्थियों को मिट्टी के खिलौने घर से बनाने के लिए कहा जाए।
उत्तर-
स्वयं करें। |

पृष्ठ 119

क्रिया 2.

मिट्टी के बर्तन बनाने वाले कारीगर को कुम्हार कहते हैं। अपने मातापिता या परिवार के किसी सदस्य के साथ कुम्हार के घर जाओ और देखें कि वह कैसे बर्तन बनाता तथा पकाता है।
उत्तर-
स्वयं करें। |

पृष्ठ 120

प्रश्न 2.
मिट्टी के बर्तन बनाने वाले कारीगर को क्या कहते हैं ?
उत्तर-
कुम्हार।

प्रश्न 3.
किस खोज से आदि मानव कच्चा मांस भून कर खाने लगा ?
उत्तर-
आग की खोज से।

प्रश्न 4.
पुराने समय में अनाज को भण्डार करने के लिए प्रयोग किए जाने वाले बर्तन का नाम बताओ।
उत्तर-
भड़ोली।

प्रश्न 5.
कुम्हार द्वारा प्रयोग किए जाने वाले पहिए को क्या कहते हैं ?
उत्तर-
चक।

प्रश्न 6.
रिक्त स्थान भरो : (मिट्टी, अजायब घर, पहिये, कच्ची मिट्टी)

(क) दीवाली वाली रात हम मुण्डेर पर ……………………………. के बने दीये जलाते हैं।
उत्तर-
मिट्टी

(ख) …………….. और ……………. की खोज से आदिमानव का जीवन सुखद हो गया।
उत्तर-
पहिये, आग

(ग) पुरानी दुर्लभ वस्तुओं को ………………………… में संभाल कर रखा जाता है।
उत्तर-
अजायब घर

(घ) कुम्हार कच्ची मिट्टी के बर्तन ………………………………. में पकाता है।
उत्तर-
आग।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 17 फूलों वाली फ्रॉक Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 17 फूलों वाली फ्रॉक

EVS Guide for Class 3 PSEB फूलों वाली फ्रॉक Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 111

क्रिया-तस्वीरें पहचानो और लिखो कि बच्चों ने इस कपड़े को कैसे-कैसे पहना है ?

उत्तर-
1. पगड़ी
2. चादर
3. दुपट्टा।

क्रिया-चित्र को देख कर पहचानो और खाली स्थान में सही उत्तर लिखो।

उत्तर-
1. लूंगी
2. धोती।

पृष्ठ 111

क्रिया 1.

कागज़ पर अलग-अलग रंग की बूंदें लगाकर उनको तह लगाया जाए तो तह खोलने पर कई तरह के रंग-बिरंगे नमूने प्राप्त होते हैं। आप स्वयं इस तरह के डिजाइन तैयार करें।
उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 112-113

क्रिया 2.

दिए हुए चित्र में पहले दोनों तारों में अपना पसंदीदा रंग भरो, फिर तीसरे तारे में दोनों किस्म का रंग मिलाकर नया रंग तैयार करके भरो।

उत्तर-
स्वयं करें।

प्रश्न 1.
सही उत्तर पर (✓) सही का निशान लगाओ:

(क) पगड़ी शरीर के कौन-से हिस्से पर पहनी जाती है ?
सिर
हाथ
गर्दन
कंधा
उत्तर-
सिर।

(ख) फ्रॉक कौन पहनता है ?
मर्द
औरत
लड़का
लड़की
उत्तर-
लड़की।

(ग) भाई के राखी कौन बांधता है ?
माता (मम्मी)
बुआ
बहन
चाची
उत्तर-
बहन।

(घ) प्यार से दी गई भेंट को क्या कहते हैं ?
तोहफा
इनाम
चीज़
उधार
उत्तर-
उपहार।

पृष्ठ 115

क्रिया 3.

आप भी ऐसा कर सकते हैं।

चित्र-कटे हुए आलू पर टमाटर का नमूना

1. अपने मनपसंद रंग लो और अलग-अलग रंगों को मिलाकर नए रंग तैयार करें।
2. आलू को चित्र में दर्शाए अनुसार काट लो।आप अपनी पसंद का डिजाइन भी बना सकते
3. साफ़ कपड़े पर आलू के ठप्पे और रंग की मदद से चित्र बनाएं।
4. ऐसे ही भिंडी, शिमला मिर्च और प्याज़ की मदद ली जा सकती है। .

उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 116

प्रश्न 2.
मिलान करें:

(क)	(ख)
1. राखी	(क) लाल
2. पगड़ी	(ख) औरत
3. साड़ी	(ग) कपड़ा रंगना
4. ललारी	(घ) मिठाई
5. लड्डू	(ङ) कलाई
6. रंग	(च) सिर।

उत्तर-

(क)	(ख)
1. राखी	(ङ) कलाई
2. पगड़ी	(च) सिर।
3. साड़ी	(ख) औरत
4. ललारी	(ग) कपड़ा रंगना
5. लड्डू	(घ) मिठाई
6. रंग	(क) लाल

प्रश्न 3.
रिक्त स्थान भरो : (नीम, भद्दे, रंगरेज, राखी, नमूने)

(क) बहन अपने भाई को ………………………… बांधती है।
उत्तर-
राखी

(ख) ……………………………… कपड़ा रंगता (रंगाई) है।
उत्तर-
ललारी

(ग) कपड़े को सुंदर बनाने के लिए उसके ऊपर …………………………. बनाए जाते हैं।
उत्तर-
नमूने

(घ) रंग निकल जाने के बाद कपड़े ………………………………….. दिखाई देते हैं।
उत्तर-
भद्दे

(ङ) ………………………….. के पत्ते सुखा के ट्रंको में रखे जाते हैं।
उत्तर-
नीम।

प्रश्न 4.
कपड़े रंगने के बाद कैसे दिखाई देते |
उत्तर-
कपड़े रंगने के बाद सुन्दर दिखाई देते |

प्रश्न 5.
रंग निकल जाने के बाद ये कैसे | दिखाई देते हैं ?
उत्तर-
रंग निकल जाने के बाद कपड़े भद्दे दिखाई देते हैं।

प्रश्न 6.
ठप्पा किसे चीज़ का बना होता
उत्तर-
ठप्पा लकड़ी का बना होता है।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 16 पंखुडी का संदेश Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 16 पंखुडी का संदेश

EVS Guide for Class 3 PSEB पंखुडी का संदेश Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 103

क्रिया 1.

बच्चो ! डाकिए के पास कई तरह की चिट्ठियां होती हैं, अध्यापक की सहायता से चित्रों में दी गई चिट्ठियों के नाम रिक्त स्थानों में भरो।


उत्तर-
1. अंतर्देशीय पत्र
2. पोस्टकार्ड
3. पार्सल
4. रजिस्टर्ड पत्र।

पृष्ठ 104

क्रिया 2.

नीचे दर्शाए गए संचार साधनों को पहचानो तथा उन चित्रों के आगे उनके नाम लिखो।

उत्तर-
1. टी०वी०
2. उपग्रह
3. कम्प्यूटर।

पृष्ठ 104-105

क्रिया-

नीचे लिखे रिक्त स्थानों में उस साधन का नाम भरो।
(क) मुझे …………………….. कहते हैं। मेरे द्वारा संसार के कोने-कोने में संदेश तुरंत ही पहुंच जाते हैं। मेरे द्वारा बहुतसी बातें की जा सकती हैं जब कि चिट्ठी द्वारा सीमित बातचीत की जाती है। परन्तु अब मेरा उपयोग कम होता जा रहा है।

उत्तर-
टैलीफोन।

(ख) मुझे ……………………………… कहते हैं। मेरे द्वारा जब चाहें जहां चाहें बातचीत की जा सकती है। मैं लिखित पत्र (चिट्ठी) भी तुरंत भेज देता हूँ। पत्र (चिट्ठी) लिखने के लिए किसी कागज़ या पैन की ज़रूरत नहीं होती। लोग आम तौर पर मुझे अपनी जेब में रखते हैं।

उत्तर-
मोबाइल फोन।

(ग) मुझे …………………………………………. कहते हैं। मेरे द्वारा लिखे पत्रों की नकल दूसरी तरफ तुरंत प्राप्त की जा सकती है।

उत्तर-
फैक्स मशीन।

(घ) मैं …………………………….. हूँ। मुझे लिखने के लिए किसी कागज़ या पैन की ज़रूरत नहीं होती। आजकल आपके स्कूलों में संदेश मेरे द्वारा तुरंत पहुंच जाते हैं। मेरा पूरा नाम इलैक्ट्रानिक मेल है जिसे ई-मेल भी कहा जाता है। मुझे कम्प्यूटर द्वारा भेजा जाता है।

उत्तर-
ई-मेल।

(ङ) मैं ……………………………………. हूँ। मेरा उपयोग आजकल बंद हो गया है। पुराने समय में मुझे ज़रूरी ख़बरें जल्दी पहुँचाने के लिए प्रयोग किया जाता था। गाँव में तार प्राप्त होने को प्रायः बुरी बात का संदेश मान लिया जाता था।

उत्तर-
टेलीग्राम (तार)।

पृष्ठ 107

प्रश्न 1.
रिक्त स्थान भरो : (फैक्स, टेलीग्राम (तार), दूत, खतरनाक)

(क) पुराने समय में एक स्थान से दूसरे स्थान पर संदेश भेजने के लिए ………………………………….. भेजे जाते थे।
उत्तर-
दूत

(ख) गाँवों में ………………………………. का प्राप्त होना बुरी ख़बर का संदेश माना जाता था।
उत्तर-
टेलीग्राम

(ग) …………………………………… द्वारा लिखे हुए पत्रों की नकल को दूसरी तरफ तुरंत प्राप्त की जा सकती है।
उत्तर-
फैक्स |

(घ) स्कूटर, मोटर साइकिल या कार चलाते समय मोबाइल फोन पर बात करना ……………………………… सिद्ध हो सकता है।
उत्तर-
खतरनाक।

प्रश्न 2.
सही (✓) या गलत (✗) का निशान लगाओ :

(क) लोग आम तौर पर मोबाइल फोन को जेब में रखते हैं।
उत्तर-
✓

(ख) उपग्रह एक संचार साधन नहीं है।
उत्तर-
✗

(ग) डाकिया चिट्ठियां पहुँचाने का काम करता है।
उत्तर-
✓

प्रश्न 3.
संचार से क्या भाव है ?
उत्तर-
संचार से भाव है कि संदेश भेजना तथा प्राप्त करना।

प्रश्न 4.
लोक संचार साधन क्या होते हैं ? इन साधनों की कुछ उदाहरणे दो।
उत्तर-
रेडियो, टेलीविजन, समाचार पत्र, पत्रिकाएं, उपग्रह आदि। |

पृष्ठ 108

प्रश्न 5.
ई-मेल से क्या भाव है ? यह किस तरह संदेश का संचार करती है ?
उत्तर-
यह एक प्रकार का पत्र है जिसको कम्प्यूटर पर टाइप करके भेजा जाता है। इसको इंटरनेट द्वारा कम्प्यूटर या मोबाईल के द्वारा भेजा जाता है।

प्रश्न 6.
दिमागी कसरत :

उत्तर-

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 15 श्री अमृतसर साहिब की यात्रा Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 15 श्री अमृतसर साहिब की यात्रा

EVS Guide for Class 3 PSEB श्री अमृतसर साहिब की यात्रा Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 93

क्रिया-

सुखविंदर के अध्यापक ने बताया कि अलग-अलग स्थानों पर जाने के लिए कई साधनों का प्रयोग किया जाता है। आओ हम इन साधनों का नाम लिखें।

उत्तर
1. ट्रैक्टर
2. बैलगाड़ी
3. नाव/किश्ती
4. साइकिल
5. बस
6. रेल-गाड़ी।

प्रश्न-अपने नाना-नानी या दादा-दादी से पूछो कि जब वह छोटे थे तो आने-जाने के लिए किन-किन साधनों का प्रयोग करते थे ?
उत्तर-
टांगा, साइकिल, बस, ट्रक आदि।

पृष्ठ 94

क्रिया 1.

पुराने अख़बारों या मैगज़ीनों में यातायात के साधनों की तस्वीरें काट कर नीचे चिपकाओ तथा उनके नाम लिखो।

उत्तर-
स्वयं करें, अपनी कॉपी में चिपकाएँ।

पृष्ठ 98

क्रिया-

अमन ने श्री अमृतसर साहिब में जो कुछ देखा वह आगे दिए गए खाने में लिखो तथा वहां जाने के लिए जिन साधनों का प्रयोग किया वे भी लिखें।

उत्तर –

देखा गया स्थान	जाने के लिए साधन
श्री हरिमंदिर साहिब	ऑटो रिक्शा
टाऊन हाल	टांगा
जलियांवाला बाग़	पैदल
श्री दुर्गायाणा मंदिर	डबल डैकर बस

क्रिया 1.

बच्चो ! तुम छुट्टियों में ज़रूर नानी या मासी के पास गए होगे। वहां तुम कौन-कौन से स्थान पर गए, उनके नाम लिखो तथा जिस साधन द्वारा गए वह भी लिखो।

उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 100

प्रश्न 1.
रिक्त स्थान भरो: (रेल-गाड़ी, झंडा, शहीदों, व्हील-चेयर)

(क) रेलवे स्टेशन पर ज़रूरतमंदों के लिए ……………………………………. का विशेष प्रबंध होता है।
उत्तर-
व्हील-चेयर

(ख) चंडीगढ़ से वाया अजीतगढ़ (मोहाली) अमृतसर के लिए ……………………………….. सुबह सात बजे जाती है।
उत्तर-
रेल-गाड़ी

(ग) अटारी बार्डर पर रोज़ शाम को ……………………………… उतारने की रस्म होती है।
उत्तर-
झंडा

(घ) जलियांवाला बाग़ की यादगार ……………………………. की याद में बनाई गई।
उत्तर-
शहीदों।

प्रश्न 2.
श्री अमृतसर साहिब के प्रसिद्ध भ्रमणीय केंद्रों के नाम लिखो।
उत्तर-
श्री हरिमंदिर साहिब, श्री दुर्गयाणा मंदिर, जलियांवाला बाग़, अटारी बार्डर, किला गोबिंदगढ़, महाराजा रणजीत सिंह पैनोरमा।

प्रश्न 3.
इलैक्ट्रिक रिक्शे क्या होते हैं ? इनका क्या फायदा है ?
उत्तर-
यह बिजली से चार्ज होते हैं तथा इनसे शोर तथा वायु प्रदूषण नहीं होता है।

प्रश्न 4.
श्री अमृतसर साहिब में चलते समय सुखविन्द्र ने क्या कुछ देखा ?
उत्तर-
डॉ० बी०आर० अम्बेडकर तथा महाराजा रणजीत सिंह के बुत देखे। रास्ते में एक तरफ बहुत बड़ी स्क्रीन लगी हुई थी, जिस पर श्री दरबार साहिब में चल रहे कीर्तन का सीधा प्रसारण हो रहा था।

पृष्ठ 101

प्रश्न 5.
नीचे कुछ चित्र दिए गए हैं अपने से बड़ों या अध्यापक की सहायता से उनके नाम लिखो तथा रंग भरो-

उत्तर-
1. टांगा
2. ऊंट
3. हाथी
4. पालकी।

प्रश्न 6.
नीचे लिखी पहेलियों को ढूंढो तथा चित्रों के साथ मिलान करो-

(क) छुक-छुक का राग सुनाती, मटक मटक कर यह चलती है।

(ख) ऊंचा आसमान में उड़ता जाए, झटपट पहुंचावे देर न लगाए।

(ग) यह है सबसे बढ़िया सवारी, कम प्रदूषण दूर बीमारी।

उत्तर-
1. (ग) साइकिल
2. (ख) हवाई जहाज़
3. (क) रेलगाड़ी।

प्रश्न 7.
दिमागी कसरत :

उत्तर-