Punjab State Board PSEB 7th Class Physical Education Book Solutions Chapter 2 ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Textbook Exercise Questions and Answers.
PSEB Solutions for Class 7 Physical Education Chapter 2 ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ
Physical Education Guide for Class 7 PSEB ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Textbook Questions and Answers
ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਮਰੱਥਾ ਉਹ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੀਰਿਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ‘ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪਿੱਛੇ ਕਿਸਾਨ, ਮਜ਼ਦੂਰ, ਸੈਨਿਕ ਆਦਿ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਸਰੀਰਿਕ ਕੰਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਨਾਂ ਉੱਚਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਹਰ ਇਕ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਕੰਮ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਆਸਾਨ, ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਅਜੀਵਿਕਾ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਅਜੀਵਿਕਾ ਦਾ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਹੈ । ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੋਵੇਗੀ । ਇਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਉਨੀ ਹੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ –
- ਰਫਤਾਰ
- ਤਾਕਤ
- ਹੌਸਲਾ
- ਲਚਕਤਾ
- ਤਾਲਮੇਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਫਤਾਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਫਤਾਰ (Speed)-ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੁਣ ਰਫਤਾਰ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰਫਤਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਰਫਤਾਰ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਹਰ ਖੇਡ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਜਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਗੁਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਭਾਵ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ।ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਨੋਟ ਲਿਖੋ
ਉੱਤਰ-
- ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਰਕੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਚੰਗੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ।
- ਸਰੀਰਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਲ, ਫੇਫੜੇ ਦੇ ਰੋਗ, ਜਿਵੇ-ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਿਲ ਦਾ ਆਘਾਤ, ਦਮਾ, ਸਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰੋਗ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
- ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
- ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਚੱਲਣਾ, ਕੁੱਦਣਾ, ਦੌੜਨਾ, ਸੁੱਟਣਾ ਆਦਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਕਸਰਤ ਦਾ ਅਰਥ ਖੂਨ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਚੋਲੀ ਦਾਮਨ ਦਾ ਸਾਥ ਹੈ |
ਸਰੀਰ ਦੇ ਲਈ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ –
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਫੈਲਣਾ ਅਤੇ ਸੁੰਗੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਸੁੰਗੜਨ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ (CO)) ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਸੀਜਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਖੂਨ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
- ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦਿਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸਮਰਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
- ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦੀਆਂ ਕਰੂਪਤਾਵਾਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਨਵੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਖੁਨ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਖੂਨ ਵਿਚ ਸਫ਼ੈਦ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਸਰੀਰ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਉਹ ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਦਾ ਠੀਕ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਫਾਲਤੂ ਚਰਬੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Physical Education Guide ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Important Questions and Answers
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ :
(ਉ) ਰਫ਼ਤਾਰ
(ਈ) ਲਚਕ ਅਤੇ ਹਰਕਤ
(ਅ) ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਹਨ :
(ਉ) ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
(ਅ) ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
(ਈ) ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ :
(ੳ) ਖੂਨ ਸਾਫ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
(ਅ) ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
(ੲ) ਖੂਨ ਵਿਚ ਸਫ਼ੈਦ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਡੇ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਣ, ਕੁੱਦਣ, ਦੌੜਨ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਕਿਹੜਾ ਅੰਗ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫੇਫੜੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਾਤਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ |
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਸਾਮ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
- ਰਫ਼ਤਾਰ
- ਸਮਰੱਥਾ
- ਦਮ ਸਾਹਸ
- ਲਚਕਤਾ
- ਤਾਲਮੇਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਮਹੱਤਵ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
- ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
- ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹ ਰੋਜ਼ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰ ਤਾਕਤਵਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਪਾਚਨ ਕਿ , ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਠੀਕ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਲਾਭ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
- ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
- ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
- ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੇਫੜਿਆਂ ‘ ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੇਫੜੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਦੇ ਅਤੇ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ! ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੰਦੀ ਹਵਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ |
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕੰਮ ਦੀ ਕਸਰਤ ਦਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਸਰਵ-ਵਿਆਪੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਅੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਅਧਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਲੁਹਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ-ਲੱਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਕ ਨੱਚਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਭਾਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਅਤੇ ਉਪਰਲਾ ਭਾਗ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਨ ? ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਉੱਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ! ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਡਾਂ ਕੇਵਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸ਼ੌਕ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਨਾਂ ਅਤੇਂ ਧਨ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ : ਇਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਖਿਡਾਰੀ ਇਕ ਹੀ ਦਿਨ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ !
ਹਰ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਸਕੇ । ਇਸ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਸਿਖਲਾਈ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਡ ਸਮੱਗਰੀ, ਅਨੁਭਵੀ ਕੋਚ ਖਿਡਾਰੀ ਵਿਚ ਖੇਡ-ਖੇਡਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਖੇਡ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਖਿਡਾਰੀ ਵਿਚ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਰੋਧੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ । ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ ਦਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ –
- ਰਫ਼ਤਾਰ
- ਤਾਕਤ
- ਹੌਸਲਾ
- ਲਚਕਤਾ
- ਤਾਲਮੇਲ ।
1. ਰਫ਼ਤਾਰ (Speed)-ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੁਣ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੈ : ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਰਫਤਾਰ ਸਰੀਰਿਕ ਸਹੱਥਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਹਰ ਖੇਡ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਜਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਗਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਗੁਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
2. ਤਾਕਤ (Strengtla)-ਸਰੀਰਿਕ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਜਦੋਂ ਮਿਲ ਕੇ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕੰਮ ਹਲਕਾ ਜਾਂ ਭਾਰੀ ਹੋਵੇ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।
3. ਦਮ ਹੌਸਲਾ (Endurance)-ਲਗਾਤਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਦਮ ਜਾਂ ਹੌਸਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦਮ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੁਣ ਹੈ । ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਇਸ ਗੁਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਹ ਦੂਸਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇਗਾ ।
4. ਲਚਕਤਾ (Flexibility)-ਖੇਡ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਲਚਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰਿਕ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਹਿਲਜੁਲ ਤੋਂ ਹੈ । ਵਿਅਕਤੀ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਪਣੇ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਲਚਕਤਾ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ! ਲਚਕਤਾ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਤਰਫ਼ ਵੀ ਮੋੜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
5. ਤਾਲਮੇਲ (Co-ordination)-ਤਾਲਮੇਲ ਵੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੁਣ ਹੈ । ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਭਾਵ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਤੋਂ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।