Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.1 Textbook Exercise Questions and Answers.
PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Exercise 3.1
1. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਮੱਧਮਾਨ ਪਤਾ ਕਰੋ :
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
3, 5, 7, 9, 11, 13, 15
ਉੱਤਰ:
ਮੱਧਮਾਨ = \(\frac{3+5+7+9+11+13+15}{7}\)
= \(\frac{63}{7}\) = 9
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
40, 30, 30, 0, 26, 60
ਉੱਤਰ:
ਮੱਧਮਾਨ = \(\frac{40+30+30+0+26+60}{6}\)
= \(\frac{186}{6}\) = 31
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਹਿਲੀਆਂ ਪੰਜ ਪੂਰਨ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਮੱਧਮਾਨ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਪਹਿਲੀਆਂ ਪੰਜ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਹਨ : 0, 1, 2, 3, 4
ਮੱਧਮਾਨ = \(\frac{0+1+2+3+4}{5}\) = \(\frac{10}{5}\) = 2
ਇਸ ਲਈ ਪਹਿਲੀਆਂ ਪੰਜ ਪੂਰਨ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਮੱਧਮਾਨ ਹੈ = 2
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੱਕ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਨੇ 6 ਪਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ :
36, 35, 50, 46, 60, 55
ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪਾਰੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈਆਂ ਔਸਤ ਦੌੜਾਂ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਔਸਤ ਦੌੜਾਂ
= \(\frac{36+35+50+46+60+55}{6}\)
= \(\frac{282}{6}\) = 47.
ਇਸ ਕਰਕੇ ਔਸਤ ਦੌੜਾਂ ਹਨ = 47
4. ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ 10 ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ (ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ) ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ : 32, 41, 28, 54, 35, 26, 23, 33, 38, 40
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੇਰੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੜ੍ਹਦੇ ਕੂਮ ਵਿਚ ਉਮਰ ਲਿਖਣ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ 23, 26, 28, 32, 33, 35, 38, 40, 41, 54
ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੇਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਉਮਰ = 54 ਸਾਲ
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਉਮਰ = 23 ਸਾਲ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀ ਵਿਚਲਨ ਸੀਮਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਵਿਚਲਨ ਸੀਮਾ = 54 – 23 = 31 ਸਾਲ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਮੱਧਮਾਨ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਮੱਧਮਾਨ
= \(\frac{32+41+28+54+35+26+23+33+38+40}{10}\)
= \(\frac{350}{10}\)
= 35 ਸਾਲ
5. ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਵਰਖਾ (mm ਵਿੱਚ) ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਉਪਰੋਕਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਵਰਖਾ ਦੀ ਵਿਚਲਨ ਸੀਮਾ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਵੱਧਦੇ ਕੂਮ ਵਿੱਚ ਵਰਖਾ (in mm) ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਖਾ = 20.5 mm
ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਖਾ = 0.0 mm
ਵਰਖਾ ਦੀ ਵਿਚਲਨ ਸੀਮਾ = 20.5 mm – 0.0 mm
= 20.5 mm
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਮੱਧਮਾਨ ਵਰਖਾ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਵਰਖਾ ਦਾ ਮੱਧਮਾਨ
= \(\frac{0.01+12.2+2.1+0.0+20.5+5.5+1.0}{7}\)
= \(\frac{41.31}{7}\) = 5.9 mm
ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ, ਵਰਖਾ ਮੱਧਮਾਨ ਵਰਖਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਿੰਨੇ ਦਿਨ ਵਰਖਾ ਮੱਧਮਾਨ ਵਰਖਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹੀ = 5 ਦਿਨ