Class 3

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 4 भाग Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 4 भाग

पृष्ठ 101:

क्या आपको याद है ?

पृष्ठ 104:

आओ करें:

पृष्ठ 105:

आओ करें:
हल:

पृष्ठ 107:

आओ करें:

12 सेब 3 प्लेटों में बाँटो :
हल:

8 कुल्फियाँ 2 बच्चों में बाँटो :
हल :

बराबर-बराबर बाँटने की विधि को भाग कहते हैं। भाग का ‘÷’ चिन्ह होता है।

पृष्ठ 109:

आओ करें:

पृष्ठ 110:

अवनीत के पास 15 टॉफियाँ हैं। वह उनको 5 बच्चों में बराबर-बराबर बाँटता है।

(क) (i) प्रत्येक बच्चे के पास 3 टॉफियाँ होंगी।
(ii) 15 ÷ 5 = 3

(ख) यदि वह तीन बच्चों को बराबर-बराबर टॉफियाँ बाँटता है तो
(i) प्रत्येक बच्चे के पास 5 टॉफियाँ होंगी।
(ii) 15 ÷ 3 = 5

रसलीन के पास 12 गुब्बारे हैं, 3 बच्चों में बराबर-बराबर बाँटता है।

(क) (i) प्रत्येक बच्चे के पास 4 गुब्बारे होंगे।
(ii) 12 + 3 = 4

(ख) यदि वह गुब्बारे 4 बच्चों के बराबर-बराबर बाँटता है तो
(i) प्रत्येक बच्चे के पास गुब्बारे = 3
(ii) 12 = 4 = 3.

पृष्ठ 111:

पहाड़ों के प्रयोग से भाग

प्रश्न 1.
2 के पहाड़े का प्रयोग करो और भाग करो :
हल :

प्रश्न 2.
5 के पहाड़े का प्रयोग करो और भाग करो :
हल :

प्रश्न 3.
10 के पहाड़े का प्रयोग करो और भाग करो :
हल :

पृष्ठ 112:

आओ करें:

प्रश्न 1.
रिक्त स्थान भरो:

(i) 4 ÷ 4 = ______
हल:
1

(ii) 3 ÷ ______ = 1
हल:
3

(iii) 0 ÷ 5 = _______
हल:
0

(iv) _______ ÷ 2 = 0
हल:
0

(v) 2 ÷ 2 = _______
हल:
1

(vi) 10 ÷ _______ = 1
हल:
10

पृष्ठ 115:

आओ करें:

प्रश्न 1.
दो अंकों वाली संख्या को एक अंक वाली संख्या से भाग करो :
हल:

प्रश्न 2.
तानिया के पास 32 टॉफियाँ हैं। वह दो सहेलियों में बराबर बाँटना चाहती है। बताओ वह हरेक सहेली को कितनी टॉफियाँ देंगी ?
हल:
तानिया के पास टॉफियां हैं = 32
सहेलियों की गिनती = 2
प्रत्येक सहेली को जितनी टॉफियां मिलेंगी = 32 ÷ 2

प्रश्न 3.
अवनीत के पास 10 रबड़े हैं। वह अपने 5 दोस्तों को बराबर-बराबर रबड़ें बांटना चाहता है। वह प्रत्येक दोस्त को कितनी रबड़ें देगा ?
हल:
अवनीत के पास जितनी रबडें हैं = 10
दोस्तों की संख्या = 5
प्रत्येक दोस्त को जितनी रबड़ें मिलेगी = 10 ÷ 5 = 2

प्रश्न 4.
कक्षा में 20 बच्चे हैं। चार पंक्तियों में बराबर-बराबर बच्चे बैठे हैं। बताओ एक पंक्ति में कितने बच्चे बैठे हैं ?
हल:
कक्षा में कुल बच्चे = 20
पंक्तियों की संख्या = 4
प्रत्येक पंक्ति में बच्चे = 20 ÷ 4 = 5

पृष्ठ 116:

आओ करें:
हल :

वर्कशीट:

पृष्ठ 118:

प्रश्न 1.
बार-बार घटाने की विधि से भाग करो :
हल :

प्रश्न 2.
रिक्त स्थान भरो :
हल :

(i) सभी मिलाकर कितनी गेंदें हैं ?. 12
(ii) कुल कितने समूहहैं ? 3
(iii) प्रत्येक समूह में कितनी गेंदें हैं ? 4

प्रश्न 3.
दी गई गुणा को भाग के रूप में लिखो :
हल :

पृष्ठ 119:

प्रश्न 4.
हल करो :
हल :

प्रश्न 5.
रिक्त स्थान भरो :

(i) 15 ÷ 15 = _______
हल :
1

(ii) 18 ÷ 3 = _______
हल :
6

(iii) 0 ÷ 20 = _______
हल :
0

(iv) 32 ÷ _______= 1
हल :
32

(v) _______ ÷ 42 = 0
हल :
0

प्रश्न 6.
भाग करो :
हल :

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 3 गुणा Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 3 गुणा

पृष्ठ 67:

रिक्त स्थान भरो:
उत्तर.

पृष्ठ 68:

अवनीत सिंह के पास तीन खिलौना कारें हैं। एक कार के 4 पहिये हैं। सभी कारों के कितने पहिये होंगे?
उत्तर.

यदि एक कक्षा में 6 बच्चे हैं तथा प्रत्येक बच्चे के पास 5 पेंसिलें हैं तो बताओ कि सभी बच्चों के पास कितनी पैंसिलें होंगी?
उत्तर.

बार-बार जोड़ने की प्रक्रिया को गुणा के रूप में लिखें :
उत्तर.

पृष्ठ 69:

गुणा को बार-बार जोड़ने के रूप में लिखो:
उत्तर.

पृष्ठ 77:

आओ करें:

चित्र देखकर रिक्त स्थान भरो:
उत्तर.

पृष्ठ 79:

आओ करें पहाड़े लिखो:
उत्तर.

पृष्ठ 80:

शाब्दिक प्रश्न:

दैनिक जीवन में

पृष्ठ 81:

उत्तर.

पृष्ठ 83

आओ करें

रिक्त स्थान भरो:

2 के गुणज पर सही (✓) का चिन्ह लगाओ :
उत्तर.

5 के गुणज पर सही (✓) का चिन्ह लगाओ :
हल:

पृष्ठ 84:

खाली स्थान भरो:
उत्तर.

एक अंक वाली संख्या को एक अंक वाली संख्या से गुणा करो:
उत्तर.

पृष्ठ 85:

आओ करें:

रिक्त स्थान भरो:
उत्तर.
(a) 2 का दोगुना 4
(b) 3 का दोगुना 6
(c) 4 का दोगुना 8
(d) 5 का दोगुना 10
(e) 6 का दोगुना 12
(f) 7 का दोगुना 14
(g) 8 का दोगुना 16
(h) 9 का दोगुना 18

पृष्ठ 87

आओ दस-दस के नोट गिनें:
उत्तर.

10 के गुणज पर सही (✓) का चिन्ह लगाओ
उत्तर.

10 के गुणज के अंत में 0 होता है।

पृष्ठ 88

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 90:

आओ करें:

एक आइसक्रीम 55 रुपये की है। इस प्रकार की 5 आइसक्रीमों का मूल्य बताओ ?
उत्तर.

एक चॉक के डिब्बे में 43 चॉक हैं। 3 डिब्बों में कितने चॉक होंगे ?
उत्तर.

पृष्ठ 91:

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 92:

आओ करें:

उत्तर.
20 × 10 = 200
30 × 10 = 300
40 × 10 = 400
60 × 10 = 600
70 × 10 = 700
90 × 10 = 900

पृष्ठ 94:

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 92:

आओ करें:
उत्तर.
20 × 10 = 200
60 × 10 = 600
30 × 10 = 300
70 × 10 = 700
40 × 10 = 400
90 × 10 = 900

पृष्ठ 94:

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 95:

आओ करें:

तीन अंकीय संख्या को एक अंकीय संख्या से गुणा
उत्तर.
2 × 100 = 200
3 × 100 = 300
8 × 100 = 800
5 × 100 = 500
2 × 200 = 400
2 × 300 = 600
7 × 100 = 700
3 × 200 = 600
3 × 300 = 900
9 × 100 = 900
5 × 200 = 1000
2 × 400 = 800

तीन अंकीय संख्या को एक अंकीय संख्या से गुणा

पृष्ठ 96:

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 97:

आओ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 99:

वर्कशीट:

प्रश्न 1.
मिलान करें :
उत्तर.

प्रश्न 2.
ठीक जवाब पर चक्र लगाएँ:
उत्तर.
(i) 12 × 3 = _______

(ii) 10 × 5 = _______

प्रश्न 3.
रिक्त स्थान भरें:
उत्तर.
(i) 5 + 5 + 5 + 5 + 5 = 5 × 5
(ii) 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 = 7 × 10

प्रश्न 4.
रिक्त स्थान भरें :
उत्तर.
(i) 0 × 5 = 0
(ii) 4 × 1 = 4
(ii) 3 × 2 = 2 × 3

प्रश्न 5.
गुणा करें :
उत्तर.
(i) 25 × 3 = 75
(ii) 42 × 14 = 588
(iii) 70 × 10 = 700

प्रश्न 6.
रिक्त स्थान भरें:
उत्तर.
(i) 7 × 3 = 21
(ii) 4 × 4 = 16
(iii) 4 × 5 = 20

प्रश्न 7.
चार का पहाड़ा लिखें:
उत्तर.
4 × 1 = 4
4 × 2 = 8
4 × 3 = 12
4 × 4 = 16
4 × 5 = 20
4 × 6 = 24
4 × 7 = 28
4 × 8 = 32
4 × 9 = 36
4 × 10 = 40

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 2 जोड़ घटाओ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 2 जोड़ घटाओ

पृष्ठ 37:

क्या आपको याद है ?

प्रशन 1.
जोड़ करो:
उत्तर.

पृष्ठ 38:

प्रशन 2.
आगे बढ़ाते हुए जोड़फल पता करना:
उत्तर.

प्रशन 3.
संख्या को दहाई/इकाई में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 4.
संख्या बनाएं:
उत्तर.

प्रशन 5.
एक संख्या तोड़कर जोड़ करना:
उत्तर.

प्रशन 6.
दो संख्याएँ तोड़ कर जोड़ करना:
उत्तर.
39 + 52 = 30 + 9 + 50 + 2
= 30 + 50 + 9 + 2
= 80 + 11
= 80 + (10 + 1)
= (80 + 10) + 1
= 90 + 1
= 91

पृष्ठ 39:

प्रशन 7.
35 + 23 गिनतारे में मोती डालकर जोड़ करना:
उत्तर.

प्रशन 8.
निकाल देने के रूप में घटाव करो:
उत्तर.

प्रशन 9.
पीछे गिनते हुए घटाव करो:
उत्तर.

प्रशन 10.
एक संख्या तोड़ कर घटाव करना:
उत्तर.
75 – 32 = 75 – (30 + 2)
= 75 – 30 – 2
= (75 – 30) – 2
= 45 – 2
= 43

पृष्ठ 40:

आओ सीखें:

दो अंकों वाली संख्याओं का जोड़
उत्तर.

पृष्ठ 41:

आओ सीखें:

जोड़ करने की अलग-अलग विधियां एक संख्या को तोड़कर:
उत्तर.

पृष्ठ 42:

आओ करें एक संख्या को तोड़कर जोड़फल पता करो :
उत्तर.

पृष्ठ 43:

दोनों संख्याओं को तोड़ कर जोड़फल ज्ञात करो:
उत्तर.

दस-दस के जोड़े बनाकर, गिनती करके जोड़ करो:
उत्तर.

पृष्ठ 44:

दी गई संख्याओं का अंतर पता करो :
उत्तर.

पृष्ठ 46:

आओ करें दस-दस के जोड़े बनाकर घटाओ:
उत्तर.

दोनों संख्याओं में से किसी एक संख्या को 10 का गुणांक बनाकर घटाओ :
उत्तर.

दोनों संख्याओं में से एक संख्या को 100 का गुणांक बनाकर घटाओ:
उत्तर.

पृष्ठ 48:

आओ करें गिनतारे में मोती बनाए और जोड़ करें:
उत्तर.

पृष्ठ 50:

आओ करें:

गिनतारे पर घटाओ (बिना हासिल):
उत्तर.

पृष्ठ 52:

आओ करें:

दो अंकों वाली संख्याओं का जोड़ (बिना हासिल के)
उत्तर.

दो अंकों वाली संख्याओं का जोड़ (हासिल के साथ).
उत्तर.

पृष्ठ 54:

दो अंकों वाली संख्याओं का घटाव (बिना हासिल).
उत्तर.

दों अंकों वाली संख्याओं का घटाव (हासिल के साथ).
उत्तर.

पृष्ठ 56:

आओ करें:

जोड़फल पता करो :
उत्तर.

पृष्ठ 57:

उत्तर.

जोड़फल पता करो :
उत्तर.

पृष्ठ 59:

आओ करें:

जोड़फल पता करो :
उत्तर.

पृष्ठ 61:

आओ करें:

नीचे दिए गए प्रश्नों को हल करो:
उत्तर.

अंतर पता करो:
उत्तर.

किसी एक संख्या 100-100 में तोड़कर घटाओ:
उत्तर.

पृष्ठ 62:

स्थानीय मूल्य के साथ घटाओ:
उत्तर.

अंतर बताओ :
उत्तर.

पृष्ठ 63:

आओ करें:

प्रशन 1.
रिक्त स्थान भरो:

(i) 310 + 25 = ____ + 310
उत्तर.
25

(ii) 0 + ____ = 475
उत्तर.
475

(iii) ____ + 1 = 918
उत्तर.
917

(iv)347 – ____ = 346
उत्तर.
1

प्रशन 2.
सही उत्तर पर (✓) का चिह्न लगाओ:
(i) 425 + 25 = 400
उत्तर.
✓

(ii) 310 + 0 = 310
उत्तर.
✗

(iii) 743 + 1 = 744
उत्तर.
✗

(iv) 540 – 0 = 541
उत्तर.
✓

जोड़फल पता करो:
उत्तर.

पृष्ठ 64:

शाब्दिक प्रश्न:

प्रशन 1.
सुखदेव ने मेले से 120 रुपए की कार और 135 रुपए का गुलदस्ता खरीदा। सुखदेव ने कितने रुपए खर्च किए ?
उत्तर.
खिलौना कार पर खर्च = ₹ 1210
गुलदस्ते पर खर्च = ₹ 135
सुखदेव ने कुल खर्च किए = ₹ 255

प्रशन 2.
पूजा की पंजाबी की पुस्तक में 140 पृष्ठ हैं और गणित की पुस्तक में 156 पृष्ठ हैं। दोनों पुस्तकों में कुल कितने पृष्ठ हैं?
उत्तर.
पूजा की पंजाबी पुस्तक में कुल पृष्ठ = 14
पूजा की गणित की पुस्तक में कुल पृष्ठ = 156
दोनों पुस्तकों में कुल पृष्ठ = 296

प्रशन 3.
तरलीन ने अपने लिए 255 रुपए का बस्ता और अपने भाई के लिए 368 रुपये की घड़ी खरीदी। उसने कितने रुपये खर्च किए ? .
उत्तर.
तरलीन के बस्ते पर खर्च = ₹ 255
तरलीन के भाई की घड़ी पर खर्च = ₹ 368
तरलीन ने कुल खर्च किए = ₹ 623

प्रशन 4.
अमरूद की एक टोकरी में 164 अमरूद हैं और दूसरी टोकरी में 128 अमरूद हैं। दोनों टोकरियों में कुल कितने अमरूद हैं ?
उत्तर.
पहली टोकरी में अमरूद = 164
दूसरी टोकरी में अमरूद = 128
दोनों टोकरियों में कुल अमरूद = 292

प्रशन 5.
एक डिब्बे में 350 कंचे हैं। उस में से 268 कंचे निकाल लिए गए। अब डिब्बे में कितने कंचे रह गए ?
उत्तर.
डिब्बे में कुल कंचे = 350
निकाले गए कंचे = 268
डिब्बे में रह गए कंचे = 82

प्रशन 6.
एक किसान के पास 763 गायें हैं और दूसरे किसान के पास 459 गायें हैं। दोनों के पास कुल कितनी गायें हैं ?
उत्तर.
पहले किसान के पास गायें = 763
दूसरे किसान के पास गायें = 459
दोनों के पास कुल गायें = 1222

प्रशन 7.
बाग में आम के 215 पेड़ थे। बाग़ में आम के 169 पेड़ और लगा दिए गए। बाग में अब आमों के कुल कितने पेड़ हो गए ?
उत्तर.
बाग़ में आम के पेड़ = 215
बाग़ में आमों के और पेड़ लगाए = 169
अब बाग़ में कुल पेड़ = 384

प्रशन 8.
एक स्कूल में 368 लड़के और 327 लड़कियां हैं। स्कूल में कुल कितने विद्यार्थी हैं ?
उत्तर.
स्कूल में लड़के = 368
स्कूल में लड़कियां = 327
स्कूल में कुल विद्यार्थी = 795

प्रशन 9.
तेजस के गुल्लक में 563 रुपये हैं। उसके पिता जी ने उसे 278 रुपये और दे दिए। तेजस के पास अब कितने रुपये हो गए ?
उत्तर.
तेजस की गुल्लक में रुपये = 536
उसके पिता जी ने उसको रुपये दिये = ₹ 2 78
तेजस के पास कुल रुपये = ₹ 841

प्रशन 10.
टॉफियों के डिब्बे में 375 टॉफियाँ हैं। उस में 167 टॉफियाँ और डाल दी गईं। डिब्बे में अब कितनी टॉफियाँ हो गईं ?
उत्तर.
टॉफियों के डिब्बे में टॉफियां = 375
जितनी और टॉफियां डाल दी = 167
डिब्बे में कुल टॉफियां = 542

प्रशन 11.
परनीत के पास 680 रुपये हैं। उसने 575 रुपये का बस्ता खरीद लिया। उसके पास कितने रुपये रहे गए ?
उत्तर.
परनीत के पास रुपये = ₹ 680
बस्ते पर खर्च = ₹ 575
उसके पास रह गये = ₹ 105

प्रशन 12.
सुखदेव का स्कूल उसके घर से 824 कदमों की दूरी पर है। उसने 379 कदम तय कर लिए। स्कूल तक पहुँचने के लिए उसे कितने कदम और चलना पड़ेगा ?
उत्तर.
सुखदेव का स्कूल उसके घर से जितने कदमों की दूरी पर है = 824
उसने जितने कदम तय किए = – 3179
उसने जितने कदम और चलना पड़ेगा = 445

पृष्ठ 65:

वर्कशीट:

प्रशन 1.
रिक्त स्थान भरो :
(i) 62 + 0 = ____
उत्तर.
62

(ii) 115 + 1 = ____
उत्तर.
116

(iii) ____ + 0 = 348
उत्तर.
348

(iv) 518 + ____ = 519
उत्तर.
1

(v) 410 + 35 = ____ + 410
उत्तर.
35

प्रशन 2.
सही उत्तर पर (✓) का निशान लगाओ :
उत्तर.

प्रशन 3.
जोड़ करो 4 सैकड़े + 2 दहाइयां + 3 इकाइयां और 3 सैकड़े + 2 इकाइयां
उत्तर.

प्रशन 4.
संख्या का जोड़ पता करो:
उत्तर.

प्रशन 5.
संख्या तोड़ कर घटाव करो:
उत्तर.

प्रशन 6.
जोड़ या घटाव का चिन्ह लगाओ :
उत्तर.

प्रशन 7.
साहिबजादा अजीत सिंह नगर से 295 यात्री रेलगाड़ी पर बैठे। मोरिंडा स्टेशन पर 190 यात्री और बैठ गए। अब गाड़ी में कितने यात्री रह गये ?
उत्तर.
साहिबजादा अजीत सिंह नगर से जितने यात्री बैठे = 295
मोरिंडा स्टेशन से जितने यात्री बैठे = 190
अब रेलगाड़ी में जितने यात्री हो गए = 485

प्रशन 8.
फतेहगढ़ साहिब रेलवे स्टेशन पर 485 यात्रियों में 210 यात्री रेलगाड़ी से नीचे उतर गए। अब रेलगाड़ी में कितने यात्री रह गए ?
उत्तर.
रेलगाड़ी में यात्रियों की संख्या = 485
फतेहगढ़ साहिब रेलवे स्टेशन पर जितने यात्री उतर गए = 210
अब रेलगाड़ी में जितने यात्री रहे गये = 275

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 1 संख्याएँ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 1 संख्याएँ

पृष्ठ 1:

क्या आपको याद है ?

प्रशन 1.
रिक्त स्थानों में गिनती पूरी करो :
उत्तर.

पृष्ठ 2:

प्रशन 2.
दी गई संख्याओं को शब्दों में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 3.
विस्तृत रूप लिखो :
उत्तर.

प्रशन 4.
चक्र वाले अंकों का स्थानीय मूल्य बताओ :
उत्तर.

प्रशन 5.
>, < या = का चिह्न लगाओ:
उत्तर.

प्रशन 6.
सबसे छोटी संख्या पर चक्र लगाओ:
उत्तर.

प्रशन 7.
सबसे बड़ी संख्या को तारे के बीच में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 8.
बढ़ते क्रम में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 9.
घटते क्रम में लिखो:
उत्तर.

पृष्ठ 4:

प्रशन 10.
दर्शायी गई संख्या अनुसार गिनतारे में मोती डालें :
उत्तर.

प्रशन 11.
गिनतारे के मोती गिनो और संख्या लिखो:
उत्तर.

प्रशन 12.
चार खानों का मिलान करते हुए एक ही रंग भरो:
उत्तर.

पृष्ठ 13:

आओ करें:

प्रशन 1.
गिनतारे पर मोतियों के अनुसार संख्याओं को अंकों तथा शब्दों में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 2.
दी गई संख्यानुसार गिनतारे में मोती डालें :
उत्तर.

प्रशन 3.
करंसी नोट गिनो, संख्याओं को अंकों तथा शब्दों में लिखो :
उत्तर.

पृष्ठ 14:

प्रशन 4.
दर्शाए अनुसार गिनती लिखो :
उत्तर.

पृष्ठ 15:

200 से 299 तक गिनती लिखो:
उत्तर.

300 से 399 तक गिनती लिखो
उत्तर.

400 से 499 तक गिनती लिखो
उत्तर.

500 से 599 तक गिनती लिखो
उत्तर.

पृष्ठ 16:

600 से 699 तक गिनती लिखो
उत्तर.

700 से 799 तक गिनती लिखो.
उत्तर.

800 से 899 तक गिनती लिखो.
उत्तर.

900 से 999 तक गिनती लिखो.
उत्तर.

पृष्ठ 17:

प्रशन 5.
दिए अनुसार उल्टी गिनती लिखो:
उत्तर.

प्रशन 6.
बिल्कुल बाद वाली संख्या लिखो :
उत्तर.

प्रशन 7.
बिल्कुल पहले वाली संख्या लिखो :
उत्तर.

प्रशन 8.
बीच वाली संख्या लिखो :
उत्तर.

पृष्ठ 18:

दैनिक जीवन में.
उत्तर.

पृष्ठ 19:

प्रशन 9.
दी गई संख्याओं को शब्दों में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 10.
संख्याओं को अंकों में लिखें :
उत्तर.

पृष्ठ 22:

आओ करें:

संख्या में चक्र वाले अंक का स्थानीय मूल्य ज्ञात करो:
उत्तर.

पृष्ठ 25:

आओ सीखें:

विस्तृत रूप में लिखें:
उत्तर.

नीचे दी गई संख्याओं का विस्तृत रूप लिखो :
उत्तर.

विस्तृत रूप से संख्या बनाओ:
उत्तर.

पृष्ठ 28:

आओ सीखें:

प्रशन 1.
रिक्त स्थान में >, < या = का चिह्न भरो :
उत्तर.

प्रशन 2.
छोटी संख्या को छोटी मछली और बड़ी संख्या को बड़ी मछली के चित्र में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 3.
सब से छोटी संख्या को छोटी मछली और सब से बड़ी संख्या को बड़ी मछली में लिखें:
उत्तर.

पृष्ठ 29:

आओ करें:

बढ़ते क्रम में लिखो :
उत्तर.

पृष्ठ 30:

घटते क्रम में लिखो:
उत्तर.

बढ़ते क्रम में लिखो :
उत्तर.

घटते क्रम में लिखो :
उत्तर.

पृष्ठ 31:

अलग-अलग तरीकों से गिनती:

2 की छलाँग.
उत्तर.

3 की छलाँग.
उत्तर.

5 की छलाँग.
उत्तर.

10 की छलाँग.
उत्तर.

पृष्ठ 33:

आओ करें:

प्रशन 1.
तीन अंकों की छोटी से छोटी संख्या बनाओ :
(i) 8, 4, 2
(i) 7, 2, 5
(iii) 1, 0, 8
(iv) 3, 8, 1
(v) 9, 6, 7
(vi) 7, 9, 8
उत्तर.
(i) 248
(ii) 257
(iii) 108
(iv) 138
(v) 679
(vi) 789

प्रशन 2.
तीन अंकों की बड़ी से बड़ी संख्या बनाओ :
(i) 6, 0, 2
(ii) 4, 1, 3
(iii) 5, 9, 7
उत्तर.
(i) 620
(ii) 431
(iii) 975

प्रशन 3.
अंकों को दोहराकर तीन अंकों की बड़ी से बड़ी संख्या बनाओ :
(i) 5, 1
(ii) 8, 2
(ii) 5, 8
उत्तर.
(i) 551
(ii) 882
(iii) 885

प्रशन 4.
अंकों को दोहराकर तीन अंकों की छोटी से छोटी संख्या बनाओ :
(i) 2,5
(ii) 7,6
(iii) 7,2
उत्तर.
(i) 225
(ii) 667
(iii) 227

प्रशन 5.
सही जवाब पर चक्र लगाओ :
उत्तर.

प्रशन 6.
रिक्त स्थान भरो:
उत्तर.
2 अंकों की छोटी से छोटी संख्या से बिल्कुल पहले 9 संख्या है।
2 अंकों की बड़ी से बड़ी संख्या से बिल्कुल पहले 98 संख्या है।
3 अंकों की छोटी से छोटी संख्या से बिल्कुल बाद 101 संख्या है।
3 अंकों की बड़ी से बड़ी संख्या से बिल्कुल बाद 1000 संख्या है।

प्रशन 7.
तीन अंकों वाली संख्या बताओ :
उत्तर.
जिसका दहाई अंक 6 हो। इकाई का अंक 7 से 2 अधिक हो। सौ के स्थान का अंक 4 व 6 के बीच हो। 569.

पृष्ठ 34:

वर्कशीट:

प्रशन 1.
करंसी नोटों द्वारा दर्शायी गई संख्या को अंकों और शब्दों में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 2.
संख्या को गिनतारे में दिखाओ :
उत्तर.

प्रशन 3.
सोचो, समझो और गिनती पूरी करो :
उत्तर.

प्रशन 4.
उलटी गिनती लिखो।
उत्तर.

प्रशन 5.
संख्या में चक्र वाले अंक का स्थानीय मूल्य लिखो :
उत्तर.

प्रशन 6.
शब्दों में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 7.
अंकों में लिखो :
उत्तर.

प्रशन 8.
विस्तृत रूप में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 9.
संख्या बनाओ :
उत्तर.

प्रशन 10.
गिनतारे पर दर्शायी गई संख्या को अंकों और शब्दों में लिखो:
उत्तर.

प्रशन 11.
100 – 100 के, 10-10 के और 1-1 कितने नोटों से संख्या 347 बनती है?
उत्तर.
100-100 के 3 नोट, 10-10 के 4 नोट और 1-1 के 7 नोटों की संख्या 347 बनती है।

प्रशन 12.
100-100 के 10-10 के और 1-1 के कितने नोटों से 865 बनती है ?
उत्तर.
100-100 के 8 नोट 10-10 के 6 नोट और 1-1 के 5 के नोटों की संख्या 865 बनती है।

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 10 ਅੰਕੜੇ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 10 ਅੰਕੜੇ

ਪੰਨਾ 197:

ਆਓ ਕਰੀਏ

ਸਵਾਲ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤਾ ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਕਾਰਟੂਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ |

ਪੰਨਾ 198

ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:

(i) ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਕਾਰਟੂਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ:
ਡੇਰਾ

(ii) ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਕਾਰਟੂਨ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਸੰਦ ਹੈ ? (From Board M.Q.P.)
ਹੱਲ :
ਮੋਟੂ ਪਤਲੂ

(iii) ਡੋਰਮੋਨ ਕਾਰਟੂਨ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
4 × 10 = 40.

(iv) ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਕਾਰਟੂਨ ਬਰਾਬਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ? (From Board M.Q.P.)
ਹੱਲ:
ਟੋਮ ਐਂਡ ਜੈਰੀ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ।

(v) ਛੋਟਾ ਭੀਮ ਅਤੇ ਮੋਟੂ ਪਤਲੂ ਕਾਰਟੂਨ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
(3 + 2) × 10 = 5 × 10 = 50.

(vi) ਕੀ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
ਹਾਂ ।

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

(i) ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌੜਾਂ ਕਿਸ ਨੇ ਬਣਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ?
ਹੱਲ :
ਰੋਹਿਤ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 10 × 3 = 30 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ।

(ii) ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੌੜਾਂ ਕਿਸ ਨੇ ਬਣਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ?
ਹੱਲ :
ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੋਨੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ 4 × 3 = 12 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ।

(iii) ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਰਾਬਰ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ?
ਹੱਲ :
ਯੁਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ਼ਿਖਰ ਧਵਨ ਨੇ ਬਰਾਬਰ-ਬਰਾਬਰ 6 × 3 = 18-18 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ।

(iv) ਸ਼ਿਖਰ ਧਵਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਟ ਕੋਹਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ?
ਹੱਲ :
ਸ਼ਿਖਰ ਧਵਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਟ ਕੋਹਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕੁੱਲ (6 + 7) × 3 = 39 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ।

ਸਵਾਲ 3.
ਤੀਸਰੀ ਜਮਾਤ ਦੀ ਗੁਰਜੋਤ ਦੇ ਪੇਪਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਅੰਕ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:

ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਓ । ਮੰਨ ਲਓ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ 10 ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ |
ਹੱਲ :

ਸਵਾਲ 4.
ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਜਮਾਤਾਂ (ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਪੰਜਵੀ ਨੂੰ 5 ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਹਰੇਕ ਜਮਾਤ ਦੀ ਕਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ :

ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਓ । ਮੰਨ ਲਓ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਹੱਲ :

ਪੰਨਾ 200

ਆਓ ਸਿੱਖੀਏ

ਸਵਾਲ 1.
ਮੈਥ ਕਿੱਟ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨੇ ਵਿਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ-

1. ਮਿਲਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਵੇ-

ਸਵਾਲ 2.
ਅੱਜ ਤੀਜੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ । ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਜਮਾਤ ਦੀ ਇੱਕ ਕੰਧ ਨੂੰ ਰੰਗ ਬਰੰਗੇ ਗੁਬਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਹੈ

ਮਿਲਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪੰਨੇ ‘ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਵੇ :

ਹੱਲ :

ਪਤਾ ਕਰੋ:
(i) ਕਿਹੜੇ ਰੰਗ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੰਤਰੀ ।

(ii) ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਗੁਬਾਰਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੱਤ ।

(iii) ਕੁੱਲ ਗੁਬਾਰਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
41

ਸਵਾਲ 3.
ਤੀਜੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਨਪਸੰਦ ਫਲਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਫਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ-

ਮਿਲਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪੰਨੇ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਵੇ:

ਹੱਲ :

ਪਤਾ ਕਰੋ :
(i) ਕਿਹੜਾ ਫਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
ਕੇਲਾ ।

(ii) ਕਿਹੜਾ ਫਲ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
ਸੇਬ ।

(iii) ਕੇਲਾ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
7.

(iv) ਸੇਬ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
2.

ਸਵਾਲ 4.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਜਮਾਤ ਤੀਜੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਨਪਸੰਦ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ।

ਪੰਨਾ 204

ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :
(i) ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੱਚੇ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਹੱਲ :
ਕ੍ਰਿਕੇਟ ।

(ii) ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਘੱਟ ਬੱਚੇ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਹੱਲ :
ਫੁੱਟਬਾਲ ।

(iii) ਖੋ-ਖੋ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
12.

(iv) ਫੁੱਟਬਾਲ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਹੱਲ :
5 + 14 = 19.

(v) ਤੀਜੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਹਨ ?
ਹੱਲ :
8 + 12 +5 + 14 = 39.

ਸਵਾਲ 5.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਤੀਜੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਪਸੰਦ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ :

ਪਤਾ ਕਰੋ:
(i) ਕਿਹੜਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ – ਨੀਲਾ।

(ii) ਕਿਹੜਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ- ਭੂਰਾ।

(iii) ਲਾਲ ਰੰਗ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
ਹੱਲ- 5.

(iv) ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਰੰਗ ਬਰਾਂਬਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹਨ ?
ਹੱਲ- ਲਾਲ ਅਤੇ ਹਰਾ।

(v) ਤੀਜੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਹਨ ?
ਹੱਲ- 33.

ਵਰਕਸ਼ੀਟ

(1)

(2) ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਜਮਾਤ ਤੀਜੀ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਗੁਲਦਸਤਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਚਿੱਤਰ ਗ੍ਰਾਫ਼’ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ:

(i) ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ 1 ਫੁੱਲ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ । (✓ਜਾਂ ×)
ਹੱਲ:
×

(ii) ਸੰਦੀਪ ਦੁਆਰਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ 20 ਫੁੱਲ ਵਰਤੇ ਗਏ ।. (✓ ਜਾਂ ×)
ਹੱਲ :
✓

(iii) ਗੁੱਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੁੱਲ ਸੰਦੀਪ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤੇ ਗਏ । (✓ ਜਾਂ ×).
ਹੱਲ :
×

(iv) ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ 5 ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਹੜੇ ਬੱਚੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ?
(a) ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
(b) ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
(c) ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ
(d) ਸੰਦੀਪ ।
ਹੱਲ:
(a) ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ

(v) ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ………. ਫੁੱਲ ਵਰਤੇ ਗਏ ।
ਹੱਲ:
(1 + 5 + 5 + 4) × 5 = 15 × 5 = 75

(vi) ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬਰਾਬਰ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਫੁੱਲ ਵਰਤੇ ਗਏ ?
(a) ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
(b) ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ
(c) ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸੰਦੀਪ
(d) ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੰਦੀਪ |
ਹੱਲ:
(b) ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ

(vii) ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਰਾਹੀਂ ਕਿਵੇਂ ਦਰਸਾਵਾਂਗੇ ?

ਹੱਲ:
(d)

(vii) ਗੁਲਦਸਤਾ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਕਿਸ ਬੱਚੇ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ?
(a) ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ
(b) ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ
(c) ਸੰਦੀਪ
(d) ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ।
ਹੱਲ:
(c) ਸੰਦੀਪ

(ix) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰਣੀ ਵਿਚ = 5 ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ । (✓ ਜਾਂ x)
ਹੱਲ :
✓

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (MCQ)

ਸਵਾਲ 1.
ਜੂਨ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚਨਾ .. · ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਹੈ । ਸਾਰਣੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਉ ।

ਸਵਾਲ 1.
ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
(ਉ) 40
(ਅ) 15
(ਈ) 8
(ਸ) 7.
ਉੱਤਰ:
(ੲ)

ਸਵਾਲ 2.
ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਨਾਲੋਂ ਛੱਤਬੀੜ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ………. ਹੈ ।
(ਉ) ਘੱਟ’
(ਅ) ਵੱਧ
(ਈ) ਬਰਾਬਰ
(ਸ) ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਵੱਧ

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 9 ਸਮਾਂ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 9 ਸਮਾਂ

ਪੰਨਾ 179:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ?

ਸਵਾਲ 1.
ਸੂਰਜ ਕਦੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸਵੇਰ ਨੂੰ

ਸਵਾਲ 2.
ਸਾਰੀ ਛੁੱਟੀ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ

ਸਵਾਲ 3.
ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
ਜੂਨ ਦੇ

ਸਵਾਲ 4.
ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
7 ਦਿਨ

ਪੰਨਾ 181:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹਨ ?
(ਉ) 28
(ਅ) 29
(ਈ 30
(ਸ) 31
ਜਵਾਬ.
(ਸ) 31

ਸਵਾਲ 2.
5 ਮਈ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
(ੳ) ਸੋਮਵਾਰ
(ਅ) ਮੰਗੀਲਵਾਰ
(ਈ) ਐਤਵਾਰ
(ਸ) ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ
ਜਵਾਬ.
(ਸ) ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ

ਸਵਾਲ 3.
28 ਮਈ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
(ਉ) ਐਤਵਾਰ
(ਅ) ਮੰਗਲਵਾਰ
(ਈ) ਵੀਰਵਾਰ
(ਸ) ਸ਼ਨੀਵਾਰ
ਜਵਾਬ.
(ਅ) ਮੰਗਲਵਾਰ

ਸਵਾਲ 4.
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਮਿਤੀ ਹੈ ?
(ਉ) 1
(ਅ) 2
(ਈ) 5
(ਸ) 6
ਜਵਾਬ.
(ਸ) 6

ਸਵਾਲ 5.
ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਮਵਾਰ ਕਿਹੜੀ ਮਿਤੀ ਹੈ ?
(ਉ) 1
( 3 )
(ਸ) 6

ਸਵਾਲ 6.
31 ਮਈ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
(ਉ) ਐਤਵਾਰ
(ਅ) ਸੋਮਵਾਰ
(ਇ) ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ
(ਸ) ਸ਼ਨੀਵਾਰ

ਪੰਨਾ 182:

ਕੈਲੰਡਰ-2019

(1) ਕੈਲੰਡਰ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਮਿਤੀ ਭਰੋ :

(ੳ) 12 ਜੂਨ ਤੋਂ 3 ਦਿਨ ਬਾਅਦ .
ਜਵਾਬ.
15 ਜੂਨ

24 ਮਈ ਤੋਂ 4 ਦਿਨ ਬਾਅਦ
ਜਵਾਬ.
28 ਮਈ

29 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ 2 ਦਿਨ ਬਾਅਦ
ਜਵਾਬ.
1 ਮਈ

25 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ 10 ਦਿਨ ਬਾਅਦ
ਜਵਾਬ.
4 ਫ਼ਰਵਰੀ

(ਅ) 20 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ 5 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਵਾਬ.
15 ਜੁਲਾਈ

12 ਜੂਨ ਤੋਂ 2 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਵਾਬ.
10 ਜੂਨ

6 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 3 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਵਾਬ.
3 ਮਾਰਚ

5 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 7 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ
ਜਵਾਬ.
28 ਸਤੰਬਰ

ਪੰਨਾ 183:

(2) ਕੈਲੰਡਰ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਖਾਨੇ ਭਰੋ :

(1) ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਐਤਵਾਰ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
4

(2) 6 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ

(3) 25 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ

(4) ਤੁਹਾਡਾ ਜਨਮ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਲਿਖੋ

(5) 18 ਮਈ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ

(6) ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਐਤਵਾਰ ਆਏ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
4

(7) ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਆਏ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
5

(8) ਪਹਿਲੀ ਮਈ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਿਨ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਬੁੱਧਵਾਰ

(9) ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ

(10) ਫ਼ਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
28

ਪੰਨਾ 184:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

(1) ਘੜੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸੂਈ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਰੇ

(2) ਘੜੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੂਈ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਰੇ

(3) ਘੜੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤੇਜ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਸੂਈ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸੈਕਿੰਡਾਂ ਬਾਰੇ

ਪੰਨਾ 185:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਘੜੀ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਲਿਖੋ :-

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 186 :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਘੜੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਸਮਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਸੂਈਆਂ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਲੀ ਘੜੀ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਵਾਲੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਈਆਂ ਬਣਾਓ :-

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 187:

ਸਵਾਲ 4.
ਸਮਾਂ ਦੇਖੇ ਜਤੇ ਮਿਲਾਨ ਰਜੇ:

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 188:

ਵਰਕਸ਼ੀਟ:

ਸਵਾਲ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(a) ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਸਾਲ ਵਿੱਚ _________ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਜਵਾਬ.
365

(b) ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ _________ ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਜਵਾਬ.
12

(c) ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ _________ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਜਵਾਬ.
7

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :
(a) ਅਪਰੈਲ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
30 ਦਿਨ ।

(b) ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
31 ਦਿਨ ।

(c) ਤੁਹਾਡਾ ਜਨਮ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਲਿਖੋ ।

ਸਵਾਲ 3.
ਘੜੀ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 4.
ਘੜੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਸਮਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਸੂਈਆਂ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (MCQ):

ਸਵਾਲ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਕਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ ?
(ਉ) ਸੈਕਿੰਡ
(ਅ) ਘੰਟਾ
(ੲ) ਮਿੰਟ
(ਸ) ਗ੍ਰਾਮ
ਜਵਾਬ.
(ਸ) ਗ੍ਰਾਮ

ਸਵਾਲ 2.
ਇਕ ਸਧਾਰਨ ਸਾਲ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) 364
(ਅ) 365
(ੲ) 366
(ਸ) 367.
ਜਵਾਬ.
(ਅ) 365

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 8 ਮਾਪ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 8 ਮਾਪ

ਪੰਨਾ 162:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 163:

ਸਵਾਲ 2.
ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਸਤੂਆਂ ਲੈ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਪੂਰੀ ਕਰੋ : ਵਸਤੂ

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਰੇਖਾ ਖੰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਪ ਕੇ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 164:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਲੰਬਾਈਆਂ ਦੇ ਰੇਖਾਖੰਡ ਖਿੱਚੋ :
(a) 5 ਸੈਂ. ਮੀ.
(b) 8 ਸੈਂ.ਮੀ.
(c) 6 ਸੈਂ.ਮੀ
(d) 10 ਸੈਂ.ਮੀ.
(e) 2 ਸੈਂ.ਮੀ.
(f) 7 ਸੈਂ.ਮੀ.
(g) 9 ਸੈਂ. ਮੀ.
(h) 12 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 4.
ਅਸਲੀ ਤੋਂ 100 ਦੇ ਨੋਟ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ ਮਾਪੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ:-
ਅਸਲੀ ਤੋਂ 100 ਦੇ ਨੋਟ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ……………….. ਸੈਂ.ਮੀ.
ਅਸਲੀ ਤੋਂ 100 ਦੇ ਨੋਟ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ………………… ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਖੁਦ ਕਰਨ

ਪੰਨਾ 165:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਜੋੜ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਘਟਾਓ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵਰਦੀ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਹੈ । ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਕਮੀਜ਼ ਲਈ 2 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਸਲਵਾਰ ਲਈ 3 ਮੀਟਰ ਕੱਪੜਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਦੱਸੋ ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਵਰਦੀ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਮੀਟਰ ਕੱਪੜਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਕਮੀਜ਼ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ = 2 ਮੀ.
ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਸਲਵਾਰ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ = 3 ਮੀ.

ਸਿਮਰਨ ਨੂੰ ਵਰਦੀ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਮੀਟਰ ਕੱਪੜੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ = 5 ਮੀ.

ਸਵਾਲ 4.
ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਕੂਲ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ 175 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਹੈ, ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਘਰ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਆਉਣ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਘਰ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ?
ਜਵਾਬ.
ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਦੂਰੀ = 175 ਮੀ.
ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਘਰ ਦੀ ਦੂਰੀ = 175 ਮੀ.

ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਘਰ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਘਰ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਜਿੰਨੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ = 35 0 ਮੀ.

ਸਵਾਲ 5.
ਸਰੋਜ ਨੇ ਇੱਕ ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 75 ਸੈਂ.ਮੀ. ਲਾਲ ਰਿਬਨ ਅਤੇ 60 ਸੈਂ. ਮੀ. ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਰਿਬਨ ਵਰਤਿਆ । ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰੋਜ ਵੱਲੋਂ ਕਿੰਨੇ ਸੈਂ.ਮੀ. ਰਿਬਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ?
ਜਵਾਬ.
ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਲਾਲ ਰਿਬਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ = 75 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਰਿਬਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ = 60 ਸੈਂ. ਮੀ.
ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੁੱਲ ਜਿੰਨੇ ਰਿਬਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ = 135 ਸੈਂ.ਮੀ.

ਇਸ ਲਈ, ਫੁੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ 135 ਸੈਂ.ਮੀ. ਰਿਬਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ।

ਪੰਨਾ 166:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ?

ਸਵਾਲ 1.
ਤੁਹਾਡੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਜੁਮੈਂਟਰੀ ਬਾਕਸ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਪੈਂਨਸਿਲ ਹੈ । ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਭਾਰੀ ਲੱਗੇਗੀ ? _________
ਜਵਾਬ.
ਜੁਮੈਂਟਰੀ ਬਾਕਸ

ਸਵਾਲ 2.
ਤੁਹਾਡੇ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਪਪੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਬੇਰ ਹੈ । ਕਿਹੜੀ ਵਸਤੂ ਭਾਰੀ ਲੱਗੇਗੀ ? _________
ਜਵਾਬ.
ਪਪੀਤਾ

ਸਵਾਲ 3.
ਇੱਕ ਟੋਕਰੀ ਵਿੱਚ 20 ਅੰਬ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਟੋਕਰੀ ਵਿੱਚ 20 ਬੇਰ ਹਨ । ਕਿਹੜੀ ਟੋਕਰੀ ਦਾ ਭਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ? _________
ਜਵਾਬ.
ਅੰਬਾਂ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਦਾ

ਪੰਨਾ 168:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸੂਈ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਰਸਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਭਾਰਾ, ਹਲਕਾ ਜਾਂ ਬਰਾਬਰ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਭਾਰੇ ਕੁਮ 1 ਤੋਂ 5 ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 4.
ਇੱਕ ਇੱਟ ਦਾ ਭਾਰ 3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ, ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਟ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਅਤੇ ਹਲਕੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਚੁਣੋ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 171:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਜੋੜ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਟਾ ਅਤੇ 8 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਖੰਡ ਖਰੀਦੀ, ਦੱਸੋ ਉਸ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਰਾਸ਼ਨ ਖਰੀਦਿਆ ?
ਜਵਾਬ.
ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿੰਨਾ ਆਟਾ ਖਰੀਦਿਆ = 25 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ
ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿੰਨੀ ਖੰਡ ਖਰੀਦੀ = 8 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ
ਉਸ ਨੇ ਕੁੱਲ ਜਿੰਨਾ ਰਾਸ਼ਨ ਖਰੀਦਿਆ = 33 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ

ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੁੱਲ 33 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਰਾਸ਼ਨ ਖਰੀਦਿਆ ।

ਸਵਾਲ 4.
ਸ਼ੰਕਰ ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਨੇ ਸਬਜ਼ੀ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚੋਂ 90 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਲੂ ਖਰੀਦੇ ਉਸਨੇ 42 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਲੂ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ । ਦੱਸੋ ਉਸ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਆਲੂ ਬਚ ਗਏ ?
ਜਵਾਬ.
810 ਜਿੰਨੇ ਆਲੂ ਖਰੀਦੇ = 90 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ
ਜਿੰਨੇ ਆਲੂ ਵੇਚੇ = 42 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ
ਜਿੰਨੇ ਆਲੂ ਬਾਕੀ ਬਚੇ = 48 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ

ਇਸ ਲਈ 48 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਆਲੂ ਬਚੇ ।

ਸਵਾਲ 5.
ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਬਣੇ ਮਿਡ-ਡੇ-ਮੀਲ ਵਿੱਚ 103 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਕਣਕ ਤੇ 98 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਚਾਵਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ । ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ ?
ਜਵਾਬ.
ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਮਿਡ-ਡੇ ਮੀਲ ਵਿਚ ਜਿੰਨੀ ਕਣਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ =103 ਕਿ. ਗ੍ਰਾਮ
ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਬਣੇ ਮਿਡ-ਡੇ-ਮੀਲ ਵਿਚ ਚਾਵਲ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ = 98 ਕਿ. ਗ੍ਰਾਮ
ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਬਣੇ ਮਿਡ ਡੇ ਮੀਲ ਦੀ ਕੁੱਲ ਵਰਤੋਂ = 201 ਕਿ. ਗ੍ਰਾਮ

ਇਸ ਲਈ, ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ 201 ਕਿ. ਗ੍ਰਾਮ ਅਨਾਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ ।

ਪੰਨਾ 172:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ?

ਸਮਰੱਥਾ:

ਇੱਕ ਬੋਤਲ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ 3 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਤਾਂ :
(a) ਦੋ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ _________ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਜਵਾਬ.
6

(b) ਤਿੰਨ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ _________ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।
ਜਵਾਬ.
9

(c) ਚਾਰ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ _________ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।
ਜਵਾਬ.
12

(d) ਪੰਜ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ _________ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।
ਜਵਾਬ.
15

(e) ਛੇ ਬੋਤਲਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨ ਸਮਰੱਥਾ _________ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।
ਜਵਾਬ.
18

ਪੰਨਾ 174:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਹੇਠ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੂਮ ਵਿੱਚ 1 ਤੋਂ 5 ਲਿਖੋਜਵਾਬ.

ਜਵਾਬ.

ਇਸ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਟਰ ਪਾਣੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੱਗ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਚੁਣੋ :

ਜਵਾਬ.

ਵੱਧ, ਘੱਟ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਮਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਮਾਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰੰਗ ਭਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 5.
ਗਲਾਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਬਰਤਨ ਲੈ ਕੇ ਪਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਈ ਕਿੰਨੇ ਗਲਾਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 6.
ਉਪਰੋਕਤ ਬਰਤਨਾਂ ਦੀ ਸਮਾਈ ਹੈ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵੀ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 176:

ਸਵਾਲ 1.
ਜੋੜ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਘਟਾਓ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 177:

ਸਵਾਲ 3.
ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਦੇਵਕੀ ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਲਈ 5 ਲਿਟਰ ਰਿਫਾਇੰਡ ਤੇਲ ਤੇ 2 ਲਿਟਰ ਸਰੋਂ ਦਾ ਤੇਲ| ਖਰੀਦਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਕਿੰਨੇ ਲਿਟਰ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ ?
ਜਵਾਬ.
ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਦੇਵਕੀ ਰਾਣੀ ਨੇ ਰਿਫਾਇੰਡ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ = 5 ਲਿਟਰ
ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਦੇਵਕੀ ਰਾਣੀ ਨੇ ਸਰੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ = 2
ਲਿਟਰ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਦੇਵਕੀ ਰਾਣੀ ਨੇ ਕੁੱਲ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ = 7 ਲਿਟਰ

ਇਸ ਲਈ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਦੇਵਕੀ ਰਾਣੀ ਨੇ 7 ਲਿਟਰ ਤੇਲ ਖਰੀਦਿਆ ।

ਸਵਾਲ 4.
ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 375 ਲਿਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਜੇ ਟੈਂਕੀ ਵਿੱਚ 500 ਲਿਟਰ ਪਾਣੀ ਸੀ ਤਾਂ ਹੁਣ ਟੈਂਕੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਲਿਟਰ ਪਾਣੀ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਟੈਂਕੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ = 500 ਲਿਟਰ
ਵਰਤਿਆ ਪਾਣੀ = 375 ਲਿਟਰ
ਟੈਂਕੀ ਵਿਚ ਬਾਕੀ ਪਾਣੀ = 125 ਲਿਟਰ

ਇਸ ਲਈ, ਟੈਂਕੀ ਵਿਚ ਹੁਣ 125 ਲਿਟਰ ਪਾਣੀ ਹੈ ।

ਵਰਕਸ਼ੀਟ:

ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਚੁਣ ਕੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

ਸਵਾਲ 1.
1 ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(a) 10 ਸੈਂ.ਮੀ.
(b) 100 ਸੈਂ.ਮੀ.
(c) 1000 ਸੈਂ.ਮੀ.
(d) 10,000 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.
(b) 100 ਸੈਂ.ਮੀ.

ਸਵਾਲ 2.
4 ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(a) 300 ਸੈਂ.ਮੀ.
(b) 4000 ਸੈਂ.ਮੀ.
(c) 400 ਸੈਂ.ਮੀ.
(d) 40 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.
(c) 400 ਸੈਂ.ਮੀ.

ਸਵਾਲ 3.
ਪੈਂਨਸਿਲ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 18 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਕ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 6 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ । ਪੈਂਨਸਿਲ
ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਚਾਕ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਵੱਧ ਹੈ ?
(a) 18 ਸੈਂ.ਮੀ.
(b) 16 ਸੈਂ.ਮੀ.
(c) 12 ਸੈਂ.ਮੀ.
(d) 14 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.
(c) 12 ਸੈਂ.ਮੀ.

ਸਵਾਲ 4.
ਪੈਂਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 12 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ । ਸ਼ਾਪਨਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 2 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ । ਪੈਂਨ ਸ਼ਾਪਨਰ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਵੱਧ ਹੈ ?
(a) 8 ਸੈਂ.ਮੀ.
(b) 6 ਸੈਂ.ਮੀ.
(c) 9 ਸੈਂ.ਮੀ.
(d) 10 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਵਾਬ.
(d) 10 ਸੈਂ.ਮੀ.

ਸਵਾਲ 5.
ਰਮਨ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਤੋਂ 5 ਕਿ.ਗਾ, ਆਲੂ ਅਤੇ 4 ਕਿ.ਗਾਮ ਪਿਆਜ਼ ਖਰੀਦੇ ।ਉਸ ਨੇ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸਬਜ਼ੀ ਖਰੀਦੀ ?
(a) 7 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
(b) 9 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
(c) 12 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
(d) 8 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
ਜਵਾਬ.
(b) 9 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ

ਸਵਾਲ 6.
ਇੱਕ ਹਲਵਾਈ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 20 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਲੱਡੂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ 10 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਲੱਡੂ ਵੇਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਕੋਲ ਬਾਕੀ ਕਿੰਨੇ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਲੱਡੂ ਹਨ ?
(a) 5 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
(b) 10 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.
(c) 20 ਕਿ.ਗਾ.
(d) 25 ਕਿ.ਗਾ.
ਜਵਾਬ.
(b) 10 ਕਿ.ਗ੍ਰਾ.

ਸਵਾਲ 7.
ਇੱਕ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ 10 ਲਿਟਰ ਦੁੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ 15 ਲਿਟਰ ਦੁੱਧ ਹੈ । ਦੱਸੋ ਬਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਲਿਟਰ ਦੁੱਧ ਹੈ ?
(a) 25 ਲਿ.
(b) 15 ਲਿ.
(c) 10 ਲਿ.
(d) 35 ਲਿ.
ਜਵਾਬ.

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (MCQ):

ਸਵਾਲ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸਨੂੰ ਲਿਟਰ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ੳ) ਲੱਕੜ
(ਅ) ਪੈਟਰੋਲ
(ਇ) ਕੱਪੜਾ
(ਸ) ਕਿਤਾਬ ।
ਜਵਾਬ.
(ਅ) ਪੈਟਰੋਲ

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੌਣ ਤੱਕੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਅਧਿਆਪਕ
(ਅ) ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲਾ
(ਇ) ਨਾਈ
(ਸ) ਧੋਬੀ ।
ਜਵਾਬ.
(ਅ) ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲਾ

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 7 ਨਮੂਨੇ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 11 Maths Chapter 7 ਨਮੂਨੇ

ਪੰਨਾ 152:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ?

ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲੀ ਖਾਨੇ ਭਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 154:

ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਸੁੰਦਰ ਨਮੂਨੇ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪਹਿਲੇ ਨਮੂਨੇ ਵਾਂਗ ਅਗਲੇ ਨਮੂਨੇ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪ ਕਰਨ ।

ਪੰਨਾ 156:

ਸਵਾਲ 1.
ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਅੱਗੇ ਨਮੂਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰੋ :

(a)
ਜਵਾਬ.
59, 61

(b)
ਜਵਾਬ.
82, 80

(c)
ਜਵਾਬ.
73, 76

ਪੰਨਾ 157:

ਸਵਾਲ 2.
ਟਾਂਕ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਅੱਗੇ ਨਮੂਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰੋਹੱਲ :
(a) 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 = ______
ਜਵਾਬ.
6 × 6

(b) 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 1 + 13 = ______
ਜਵਾਬ.
7 × 7

(c) 1+ 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15 = ______
ਜਵਾਬ.
8 × 8

(d) 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15 + 17 = ______
ਜਵਾਬ.
9 × 9

ਸਵਾਲ 3.
ਜਿਸਤ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹੋਏ ਨਮੂਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰੋਹੱਲ :
(a) 2 +4 + 6 + 8 + 10 = ______
ਜਵਾਬ.
5 × 6

(b) 2 + 4 + 6 + 8 + 10 + 12 = ______
ਜਵਾਬ.
6 × 7

(c) 2 +4 + 6 + 8 + 10 + 12 + 14 = ______
ਜਵਾਬ.
7 × 8

(d) 2 + 4 + 6 + 8 + 10 +12 + 14 + 16 = ______
ਜਵਾਬ.
8 × 9

ਸਵਾਲ 4.
ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (MCQ):

ਸਵਾਲ 1.
ਨਮੂਨਾ ਪੂਰਾ ਕਰੋ

ਜਵਾਬ.

(ੳ)

ਸਵਾਲ 2.
ਨਮਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖਾਸ ਨਾਮ ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ । ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਸਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਠਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ . ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਰਹੇਗਾ । ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਲੱਭੋ ਹਰਸ਼ ਦਕਸ਼ ਅਮਰ ਕਨਕ ਅਮਨ
(ਉ) ਹਰਸ਼
(ਅ) ਦਕਸ਼
(ਏ) ਅਮਰ
(ਸ) ਕਨਕ
ਜਵਾਬ.
(ਸ) ਕਨਕ

ਸਵਾਲ 3.
ਨਮੂਨੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ –

ਜਵਾਬ.

(ਏ)

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 6 ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 6 ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ

ਪੰਨਾ 137:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ?

ਸਵਾਲ 1.
ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਜੋਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਹੇਠ ਦਰਸਾਏ ਅਨੁਸਾਰ ਰੰਗ ਭਰੋ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰੋ :

ਤਸਵੀਰ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ :
(1) ਤਿਕੋਣਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ =
ਜਵਾਬ.
7

(2) ਆਇਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ =
ਜਵਾਬ.
5

(3) ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ =
ਜਵਾਬ.
4

(4) ਚੱਕਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ =
ਜਵਾਬ.
13

ਪੰਨਾ 138:

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਪਾਸੇ, ਸਿਖ਼ਰ ਅਤੇ ਕਿਨਾਰੇ ਗਿਣੋ ਅਤੇ ਗਿਣਤੀ ਲਿਖੋ :

ਪਾਸੇ = _______
ਜਵਾਬ.
6

ਸਿਖ਼ਰ = _______
ਜਵਾਬ.
8

ਕਿਨਾਰੇ = _______
ਜਵਾਬ.
12

ਸਵਾਲ 3.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 4.
ਤਿਕੋਣਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.
10

ਪੰਨਾ 141:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਬਿੰਦੂ ਜੰਗਲੇ (Dot Grid) ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਬਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਆਇਤ ਗਿਣਤੀ ਮਿਲਾਓ – ਆਕਾਰ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 143:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਦੋ ਪਾਸਾਰੀ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭੁਜਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੋਨਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਿਖੋ ।

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰਣ ਖਿੱਚੋ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 145:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਤੁਹਾਡੇ ਟੈਗਾਮ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਤਿਭੁਜ ਹਨ ?
ਜਵਾਬ.
ਸਾਡੇ ਟੈਨਗ੍ਰਾਮ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਹਨ|

ਸਵਾਲ 2.
ਟੈਗ਼ਾਮ ਦੇ ਟੁੱਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਆਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਣਾਓ ।

ਜਵਾਬ.
ਆਪਣੇ ਟੈਗਾਮ ਦੇ ਟੁੱਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਓ ।

ਸਵਾਲ 3.
ਪਤਾ ਲਗਾਓ ਕਿ ਟੁੱਕੜਾ ਨੰਬਰ 2 ਅਤੇ 4 ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਕਿਨਾਰਾ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ?
ਜਵਾਬ.
ਟੁੱਕੜੇ ਨੰਬਰ
(2) ਦੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਵਾਲੀ ਭੁਜਾ, ਟੁਕੜੇ ਨੰਬਰ
(4) ਦੇ ਆਧਾਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।

ਪੰਨਾ 147:

ਸਵਾਲ 1.
ਇੱਥੇ ਦੋ ਟਾਇਲਾਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੋ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਬਣੇ ਹਨ । ਲਾਇਨਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਿਸ ਟਾਇਲ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ ?

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 148:

ਸਵਾਲ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਏ ਅਨੁਸਾਰ ਟਾਇਲਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕੋ ਅਤੇ ਰੰਗ ਭਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (MCQ):

ਸਵਾਲ 1.
ਇਸ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।

(ਉ) ਘਣ
(ਅ) ਘਣਾਵ.
(ਈ) ਸ਼ੰਕੂ
(ਸ) ਸਿਲੰਡਰ
ਜਵਾਬ.
(ਅ) ਘਣਾਵ.

ਸਵਾਲ 2.
ਦਿਖਾਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ DC ਇੱਕ …………. ਹੈ ।

(ਉ) ਕਿਰਨ
(ਅ) ਰੇਖਾ
(ਇ) ਬਿੰਦੂ
(ਸ) ਰੇਖਾਖੰਡ
ਜਵਾਬ.
(ਸ) ਰੇਖਾਖੰਡ

Punjab State Board PSEB 3rd Class Maths Book Solutions Chapter 5 ਧਨ Textbook Exercise Questions and Answers

PSEB Solutions for Class 3 Maths Chapter 5 ਧਨ

ਪੰਨਾ 120:

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ?

ਸਵਾਲ 1.
ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦਾ ਜੋੜ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 2.
ਦੱਸੇ ਮੁੱਲ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 125:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਵਾਲ 1.
ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਦੋ ਸਿੱਕਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ > ਜਾਂ < ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਗਾਓ :

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 126:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਸਿੱਕੇ ਬਣਾਉਣਾ:

‘ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 128:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਦਿੱਤੀ ਵਸਤੂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਮੁਤਾਬਕ ਨੋਟ ਜਾਂ ਸਿੱਕੇ ਲਓ :

‘ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 131:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਧਨ ਦਾ ਜੋੜ-ਘਟਾਓ:

ਸਵਾਲ 1.
ਕਮਲ ਨੇ ₹ 40 ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖ਼ਰੀਦੇ ਸਨ । ਲਵਪ੍ਰੀਤ ₹ 33 ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖ਼ਰੀਦੇ । ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖਰੀਦੇ ?

ਜਵਾਬ.
ਕਮਲ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖ਼ਰੀਦੇ = ₹ 40
ਲਵਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖ਼ਰੀਦੇ = ₹ 33
ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕੁੱਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖ਼ਰੀਦੇ = ₹ 40

ਇਸ ਲਈ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕੁੱਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਗੁਬਾਰੇ ਖਰੀਦੇ = ₹ 73

ਸਵਾਲ 2.
ਹਨੀ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ₹ 36 ਸਨ । ਉਸਨੇ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ₹ 23 ਹੋਰ ਪਾ ਦਿੱਤੇ । ਹਨੀ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਏ ?

ਜਵਾਬ.
ਹਨੀ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਸਨ = ₹ 36
ਹਨੀ ਨੇ ਗੋਲਕ ਵਿਚ ਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਪਾਏ = ₹ 23

ਹਨੀ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿਚ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਏ ਹਨ = ₹ 59
ਇਸ ਲਈ, ਹਨੀ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿਚ ਰੁਪਏ = ₹ 59

ਪੰਨਾ 132:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਧਨ ਦੀ ਘਟਾਓ:

ਸਵਾਲ 1.
ਮੀਨਾ ਕੋਲ ₹ 85 ਸਨ । ਉਸ ਨੇ ₹ 35 ਦੀ ਜੁਮੈਟਰੀ ਖ਼ਰੀਦੀ । ਉਸ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਏ ?
ਜਵਾਬ.
ਮੀਨਾ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਸਨ = ₹ 85
ਟਰੀ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 35

ਮੀਨਾਂ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਬਚੇ = ₹ 50
ਇਸ ਲਈ, ਮੀਨਾ ਕੋਲ ₹ 50 ਬਚੇ |

ਸਵਾਲ 2.
ਜਗਵੀਰ ਕੋਲ ₹ 77 ਸਨ । ਉਸਨੇ ₹ 15 ਦੀ ਚਾਕਲੇਟ ਖਰੀਦੀ । ਉਸ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਏ ?
ਜਵਾਬ.
ਜਗਵੀਰ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਸਨ = ₹ 77
ਚਾਕਲੇਟ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 15

ਜਗਵੀਰ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਬਚੇ = ₹ 62
ਇਸ ਲਈ, ਜਗਵੀਰ ਕੋਲ ₹ 62 ਬਚੇ ।

ਸਵਾਲ 3.
ਨਾਜ਼ੀਆ ਕੋਲ ₹ 63 ਸਨ । ਉਸਨੇ ₹ 12 ਦਾ ਪੈੱਨ ਖ਼ਰੀਦਿਆ । ਉਸ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ?
ਜਵਾਬ.
ਨਾਜ਼ੀਆ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਸਨ = ₹ 63
ਪੈੱਨ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 12

ਨਾਜ਼ੀਆ ਕੋਲ ਜਿੰਨੇ ਰੁਪਏ ਬਚੇ = ₹ 51.
ਇਸ ਲਈ, ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਕੋਲ ₹ 51 ਬਚੇ ।

ਪੰਨਾ 133:

ਆਓ ਕਰੀਏ:

ਮੁੱਲ ਸਾਰਣੀ ਤੇ ਲੇਖਾ-ਪਰਚੀ:

ਆਓ ਦੇਖੀਏ ਉਸਨੇ ਬਿੱਲ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ?

ਜਵਾਬ.

ਪੰਨਾ 134:

ਵਰਕਸ਼ੀਟ:

ਸਵਾਲ 1.
ਰੁਪਇਆਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲੋ :
(a) ਤੋਂ 9 = _______
ਜਵਾਬ.
900 ਪੈਸੇ

(b) ਤੋਂ 6 = _______
ਜਵਾਬ.
600 ਪੈਸੇ

(c) ਤੋਂ 2 = _______
ਜਵਾਬ.
200 ਪੈਸੇ

(d) ਤੋਂ 8 = _______
ਜਵਾਬ.
800 ਪੈਸੇ

ਸਵਾਲ 2.
ਜੋੜ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 3.
ਘਟਾਓ ਕਰੋ :

ਜਵਾਬ.

ਸਵਾਲ 4.
ਗਿਣੇ ਅਤੇ ਲਿਖੋ :

ਜਵਾਬ.

ਬਹੁਵਿਕਲਪਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ:

ਸਵਾਲ 1.
ਰੁਪਏ = ….. ਪੈਸੇ
(ਉ) 100
(ਅ) 200
(ਇ) 400
(ਸ) 500.
ਜਵਾਬ.
(ਸ)

ਸਵਾਲ 2.
ਰੁਪਏ = ……….. ਪੈਸੇ
(ੳ) 100
(ਅ) 200
(ਇ) 300
(ਸ) 400.
ਜਵਾਬ.
(ਅ) 200

ਸਵਾਲ 3.
ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਦਾ ਜੋੜ ਕਰੋ

(ੳ) 10
(ਅ) 15
(ਇ) 17
(ਸ) 20
ਜਵਾਬ.
(ਇ) 17