Class 5

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 15 ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 15 ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 99

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਢਲਾਣਦਾਰ ਛੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਅਜਿਹੇ ਘਰ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਘਰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਅਤੇ ਮਨੀਲਾ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਗਲੂ ਕਿਹੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਬਰਫ਼ ਜੰਮੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਦੇ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪੇਜ – 100

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਤੈਰਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਆਖਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਅਜਿਹੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬੋਟ ਹਾਊਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤੰਬੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਫ਼ੌਜੀ, ਪਹਾੜਾਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਸਰਕਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਤੰਬੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕਿਰਿਆ 1.
ਬੱਚਿਓ !ਆਪੋ – ਆਪਣੇ ਘਰੋਂ ਆਪਣੀ ਡਰਾਇੰਗ ਬੁੱਕ ਜਾਂ ਡਰਾਇੰਗ ਸ਼ੀਟ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਨੇਮ ਪਲੇਟ ਨਾਮ ਤਖ਼ਤੀ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਆਓ ਅਤੇ ਜੋ ਮਕਾਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਵੀ ਦੱਸੋ !
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ !

ਪੇਜ – 101

ਕਿਰਿਆ 2.
ਆਪੋ – ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਕਾਪੀ ‘ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਆਓ।
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ – 102

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਢਲਾਣਦਾਰ, ਚੁਗਾਠਾਂ, ਨੇਮ – ਪਲੇਟਾਂ, ਅਸਥਾਈ, ਰੁੱਖਾਂ
(ਉ) ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ …………………………………… ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਅ) ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ …………………………………… ਛੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ਇ )ਤੰਬੂ …………………………………… ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਟਰੀ – ਹਾਊਸ …………………………………… ਉੱਪਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਅੱਜ – ਕਲ …………………………………… ਲੱਕੜ ਦੀ ਥਾਂ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਬਣਨ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਨੇਮ – ਪਲੇਟਾਂ,
(ਅ) ਢਲਾਣਦਾਰ,
(ਇ) ਅਸਥਾਈ,
(ਸ) ਰੁੱਖਾਂ,
(ਹ) ਚੁਗਾਠਾਂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਹੀ ਕਥਨ ਤੇ (✓) ਅਤੇ ਗਲਤ ਕਥਨ ਤੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਪੱਕੇ ਘਰ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਗਾਰੇ ਦੇ ਬਣਦੇ ਹਨ।
(ਅ ਕਾਰਵਾਂ ਚਲਦੇ – ਫਿਰਦੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਇ) ਗਲੂ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੱਕੇ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਟਰੀ – ਹਾਊਸ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ)
(ਅ)
(ਇ)
(ਸ)
(ਹ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਹੀ ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :
1. ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰ – (ਉ) ਬਹੁਮੰਜ਼ਲੀ ਇਮਾਰਤਾਂ
2. ਝੀਲਾਂ – (ਅ) ਘਾਹ – ਫੂਸ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ
3. ਮਹਾਂਨਗਰ – (ਇ) ਗਲੂ
4. ਰੇਗਿਸਤਾਨ – (ਸ) ਬਾਂਸ ਦੇ ਘਰ
5. ਆਸਾਮ, – (ਹ) ਬੋਟ ਹਾਊਸ
ਉੱਤਰ :
1. (ਇ),
2. (ਹ),
3. (ਉ),
4. (ਅ),
5. (ਸ)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (V) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਬਹੁਮੰਜ਼ਲੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਆਖਦੇ ਹਨ?
ਕਾਰਵਾਂ
ਫ਼ਲੈਟ
ਪਲਾਟ
ਉੱਤਰ :
ਫ਼ਲੈਟ।

(ਅ) ਤੰਬੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ?
ਫ਼ੌਜੀ
ਡਾਕਟਰ
ਐਸਕੀਮੋ
ਉੱਤਰ :
ਫ਼ੌਜੀ।

(ੲ)’ ਬੋਟ ਹਾਊਸ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਰਾਜਸਥਾਨ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਸ੍ਰੀਨਗਰ
ਉੱਤਰ :
ਸ੍ਰੀਨਗਰ।

(ਸ) ਐਸਕੀਮੋ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਇਗਲੂ
ਕਾਰਵਾਂ
ਟਰੀ ਹਾਊਸ
ਉੱਤਰ :
ਇਗਲੁ

(ਹ) ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?
ਲੱਕੜ
ਪੱਥਰ
ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ
ਉੱਤਰ :
ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੱਚੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮਿੱਟੀ, ਗੋਬਰ, ਗਾਰਾ, ਲੱਕੜ ਪਰਾਲੀ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੱਕੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਰੇਤਾ, ਬਜਰੀ, ਸੀਮਿੰਟ, ਇੱਟਾਂ, ਲੱਕੜ, ਲੋਹਾ, ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਆਦਿ। ਪੇਜ – 104 – 105

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਬਹੁ – ਮੰਜ਼ਲੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਲੈਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬਰਫ਼ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਗਲੂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਟਰੀ ਹਾਊਸ ਕਿੱਥੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਜੰਗਲੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਰੁੱਖਾਂ ਉੱਪਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਕਿਹੜੇ – ਕਿਹੜੇ ਆਧਾਰ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਆਧਾਰ ਹਨ – ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ, ਜਲਵਾਯੂ, ਭੌਤਿਕ ਸਥਿਤੀ, ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਉਪਲੱਬਧਤਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਆਸਾਮ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਬਾਂਸ ਦੇ ਘਰ ਕਿਉਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਬਾਂਸ ਬਹੁਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਵਰਖਾ ਵੀ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹੜ੍ਹ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਬਾਂਸ ਦੇ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪਲਾਸਟਿਕ, ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ, ਕੱਚ, ਫਾਈਬਰ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ – ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)
(i) ਠੀਕ ਕਥਨ ਹੈ –
(ਉ) ਬਹੁ – ਮੰਜ਼ਲੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿਚ ਘੱਟ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਬੋਟ ਹਾਊਸ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਹਾੜੀ
(ਇ) ਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਢਲਾਣਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ !
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਢਲਾਣਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

(ii) ……. ਸਥਾਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ਹੈ
(ਉ) ਪੱਕਾ ਘਰ
(ਅ) ਫਲੈਟ
(ਇ) ਟੈਂਟ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਟੈਂਟ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਐਸਕੀਮੋ ਲੋਕ ਕਿਸ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਉਹ ਰੈੱਡੀਅਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਰਫ਼ ਦਾ ਪਿਘਲਾਓ ਦਰਜਾ ਕਿੰਨਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ 0°C ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬੋਟ ਹਾਉਸ ਵਿਚ ਕੌਣ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਟੂਰਿਸਟ ਲੋਕ ਬੋਟ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨੈੱਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਟੈਂਟ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੈਨਵਸ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਬਣਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਬਣੇ ਤਰਪਾਲਾਂ, ਲੱਕੜਾਂ ਅਤੇ ਘਾਹ – ਫੂਸ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਅਜਿਹੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪੜੀਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਪੱਕੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਤੇ ………… ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ii) ਕੱਚੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ………… ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(iii) ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ………… ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਸਕੀਮੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(iv) ………… ਉਹ ਪਦਾਰਥ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਗਰਮੀ ਲੰਘ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
(v) ………… ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਛੱਤਾਂ ਸਲੇਟ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਲੈਂਟਰ,
(ii) ਬਾਂਸਾਂ,
(iii) ਇਗਲੂ,
(iv) ਕੁਚਾਲਕ,
(v) ਪਰਬਤੀ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ :

(i) ਬੋਟ ਹਾਊਸ, ਕੇਰਲਾ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ii) ਬਹੁ – ਮੰਜ਼ਲੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ
(iii) ਘਾਹ – ਫੂਸ ਅਤੇ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਝੌਪੜੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹਨ।
(iv) ਐਸਕੀਮੋ ਰੈੱਡੀਅਰ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਸਹੀ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਸਹੀ,
(iv) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(i) ਕੱਚਾ ਘਰ – (ਉ) ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ
(ii) ਫਲੈਟ – (ਅ) ਬਰਫ਼ ਦਾ ਘਰ
(iii) ਇਗਲੂ – (ਏ) ਝੀਲਾਂ ਵਿਚ
(iv) ਢਲਾਣਦਾਰ ਛੱਤਾਂ – (ਸ) ਸ਼ਹਿਰ
(v) ਬੋਟ ਹਾਊਸ – (ਹ) ਰਾਜਸਥਾਨ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਹ)
(ii) (ਸ)
(iii) (ਅ)
(iv) (ੳ)
(v) (ਏ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ) –

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਕੱਚੇ ਘਰ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਕੱਚੇ ਘਰ, ਪੱਕੇ ਘਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਠੰਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਵਰਖਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਹੜਾਂ ਜਾਂ ਵਰਖਾ ਕਾਰਨ ਘਰਾਂ ਦੇ ਡਿੱਗ ਜਾਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਕੱਚੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤਸਵੀਰਾਂ ਪਹਿਚਾਣੋ ਅਤੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ :

1. ਟਰੀ ਹਾਉਸ,
2. ਕਾਰਵਾਂ,
3. ਟੈਂਟ ਹਾਊਸ,
4. ਬੋਟ ਹਾਊਸ।

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 14 ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 14 ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 90

ਕਿਰਿਆ 1.
ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਵੱਡਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਕਿਸਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬੱਕਰੀ, ਘਾਹ ਅਤੇ ਚੀਤੇ ਨੂੰ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣੋ
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ – 91

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਇੱਕ ਜੀਵ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਜੀਵ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਜੀਵ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹੋਰ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਬਣਦੀ ਹੈ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਆਪਣੇ ਆਲੇ – ਦੁਆਲੇ ਮਿਲਦੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ , ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਖਾਣ ਅਤੇ ਖਾਧੇ ਜਾਣ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਬਣਾਓ।
ਉੱਤਰ :

• ਅਨਾਜ → ਟਿੱਡਾ → ਚੂਹਾ → ਉੱਲੂ
• ਘਾਹ → ਖਰਗੋਸ਼ → ਭੇੜੀਆ → ਸ਼ੇਰ
• ਘਾਹ – ਕੀੜੇ → ਡੱਡੂ → ਸੱਪ → ਬਾਜ਼

ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ। ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਚਿਪਕਾਓ।

ਕਿਰਿਆ 3.
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿਚਲਾ ਕੋਈ ਜੀਵ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੋਚੋ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿਚਲੇ ਬਾਕੀ ਜੀਵਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਪਰੇਗਾ? ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਚਰਚਾ ਕਰੋ। ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇੱਕ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਾਹ, ਕੀੜੇ, ਡੱਡੂ, ਸੱਪ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ ਹੋਣ, ਲਓ। ਮੰਨ ਲਓ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਸਾਰੇ ਸੱਪ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਬਾਜ਼ ਕੀ ਖਾਣਗੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਸਾਰੇ ਬਾਜ਼ ਮਰ ਜਾਣਗੇ। ਡੱਡੂਆਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਡੱਡੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਵਾਧਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਣਗੇ, ਤੇ ਡੱਡੂਆਂ ਲਈ ਹੁਣ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬਚੇਗਾ ਤੇ ਸਾਰੇ ਡੱਡੂ ਵੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ।

ਕਿਰਿਆ 4.
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖ ਕੇ ਕਾਰਡ ਵੰਡ ਦੇਵੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੌਣ ਕਿਸ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਧਾਗੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੋੜੋ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਭੋਜਨ ਜਾਲ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ਼ – 92

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੋਜਨ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਦਾ ਕੋਈ ਜੰਤੂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭੋਜਨ ਲੜੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਭੋਜਨ ਜਾਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੇਜ – 93

ਕਿਰਿਆ 5.
ਗਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲੱਗਿਆ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਲਓ। ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਗੱਤੇ ਦੇ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸੁਰਾਖ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੋਟ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ। ਪੌਦੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵੱਲ ਨੂੰ ਭੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸੁਰਾਖ ਵੱਲ ਨੂੰ ਭੁੱਕ ਜਾਵੇਗਾ।

ਪੇਜ – 94

ਕਿਰਿਆ 6.
ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਗ਼ਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਲਗਾਓ। ਪਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਵਧਣ – ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਕੀ ਕੁੱਝ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਡੇ ਜਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।

ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ	ਪੌਦਾ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉੱਤਰ :

ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ	ਪੌਦਾ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
1. ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ	ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚੋਂ
ਪਾਣੀ	ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚੋਂ
ਰੋਸ਼ਨੀ	ਸੂਰਜ ਤੋਂ
ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ	ਮਿੱਟੀ ਵਿਚੋਂ।

ਪੇਜ਼ – 95

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਗਲੇ – ਸੜੇ, ਕਾਰਬਨ – ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ, ਭੋਜਨ ਜਾਲ, ਹਰੇ, ਸੂਰਜ, ਭੋਜਨ – ਲੜੀ, ਘੜਾ – ਬੂਟੀ, ਸਨਡਿਊ).

(ੳ) …………………………… ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀਵ, ਕਈ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ਅ) …………………………… ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀਵ, ਇੱਕ ਜੀਵ ਨੂੰ ਹੀ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਈ) …………………………… ਪੌਦੇ …………………………… ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਆਪ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਪੌਦੇ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਵਾ ਵਿੱਚੋਂ …………………………… ਗੈਸ ਸੋਖਦੇ ਹਨ।
(ਹ) …………………………… ਅਤੇ …………………………… ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ ਹਨ।
(ਕ) ਖੁੰਬਾਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ …………………………… ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਭੋਜਨ – ਜਾਲ,
(ਅ) ਭੋਜਨ – ਲੜੀ,
(ਈ) ਹਰੇ, ਸੂਰਜ,
(ਸ) ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ,
(ਹ) ਘੜਾ – ਬੂਟੀ, ਸਡਿਊ,
(ਕ) ਗਲੇ – ਸੜੇ ! .

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਠੀਕ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ੳ) ਭੋਜਨ ਲੜੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਭੋਜਨ ਜਾਲ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ
(ਅ) ਕਲੋਰੋਫਿਲ ਵਰਣਕ ਕਾਰਨ ਪੱਤੇ ਹਰੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਪੌਦੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੁਲੂਕੋਜ਼ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਪੌਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਗੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਹ) ਸਨਡਿਊ ਪੌਦੇ ਦੇ ਪੱਤੇ ਸੂਰਜ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ✓
(ਅ) ✓
(ਈ) ✓
(ਸ) ✗
(ਹ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਿਰਿਆ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਪੱਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ, ਹਵਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਰਬਨ – ਡਾਇਆਕਸਾਈਡ (CO) ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ (HO) ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਸੋਖ਼ਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪੇਜ਼ – 96

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
“ਘੜਾ ਬੂਟੀ ਆਪਣੀ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਕੀਟ ਪਤੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘੜੇ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਰਗੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ – ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ, (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) …………………………………. ਦਾ ਕੀੜੇ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਉ) ਘੜਾ ਬੂਟੀ
(ਅ) ਛੂਈ – ਮੂਈ
(ਇ) ਗੇਂਦਾ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਘੜਾ ਬੂਟੀ

(ii) …………………………………. ਦੀ ਜੀਭ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ਉ) ਕੀੜੀ
(ਆ) ਕੁੱਤਾ
(ਇ) ਗਿਰਗਿਟ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਗਿਰਗਿਟ

(iii) ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਹੀ ਕਥਨ ‘ਤੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ:

(ਉ) ਬਾਜ ਘਾਹ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਖਰਗੋਸ਼ ਬਾਜ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
(ੲ) ਖਰਗੋਸ਼ ਘਾਹ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਘਾਹ ਖਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੲ) ਖਰਗੋਸ਼ ਘਾਹ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।

(iv) ਭੋਜਨ ਲੜੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ …………………………………. ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਉ) ਜੰਗਲ
(ਅ) ਮਿਸ਼ਰਣ
(ਈ) ਭੋਜਨ ਜਾਲ
(ਸ) ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਭੋਜਨ ਜਾਲ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਵਿਚਲਾ ਇੱਕ ਜੰਤੂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਦਾ ਵੀ ਘਟਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਇਸ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੌਦੇ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪੌਦੇ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਹਵਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਰਬਨ – ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਲੈ ਕੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੌਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੌਦੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ। ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪੌਦੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚੋਂ ਜੜਾਂ ਦੁਆਰਾ ! ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਘੜਾ – ਬੂਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਂ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਘੜਾ – ਬੂਟੀ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਘੜੇ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

(i) ਗਿਰਗਿਟ ਦੀ ਜੀਭ ……………………………………. ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ii) ਪੌਦੇ ……………………………………. ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(iii) ਪੌਦੇ ……………………………………. ਗੈਸ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
(iv) ਘੜਾ – ਬੂਟੀ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਅਤੇ ……………………………………. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(v) ……………………………………. ਫੁੱਲ ਦੇ ਆਲੇ – ਦੁਆਲੇ ਵਾਲਾਂ ਵਰਗੀ ਰਚਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕੀੜੇ ਨੂੰ ਫੜਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਲੰਬੀ,
(ii) ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ,
(iii) ਕਾਰਬਨ – ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ,
(iv) ਫਾਸਫੋਰਸ
(v) ਸਨਡਿਊ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ

(i) ਗਿਰਗਿਟ ਦੀ ਜੀਭ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ii) ਡੱਡੂ ਦੀ ਜੀਭ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(iii) ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਕੀੜੇ – ਮਕੌੜੇ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ !
(iv) ਮਨੀਪਲਾਂਟ ਕੀੜੇ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਸਹੀ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਗ਼ਲਤ,
(iv) ਗਲਤ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ –

(i) ਕੀੜੇ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਪੌਦਾ। – (ੳ) ਡੱਡੂ
(ii) ਲੰਬੀ ਜੀਭ – (ਅ) ਸਨਡਿਊ
(iii) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ – (ੲ) ਪੌਦੇ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਅ),
(ii) (ੳ),
(iii) (ਈ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ –
ਜਾਨਵਰ ਭੋਜਣ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿੰਨੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਜਾਨਵਰ, ਭੋਜਣ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ

• ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ – ਅਜਿਹੇ ਜਾਨਵਰ ਸਿਰਫ਼ ਘਾਹ, ਤੋਂ ਪੱਤੇ, ਫ਼ਲ ਆਦਿ ਦੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ – ਹਿਰਨ, ਤੇ ਬਕਰੀ, ਗਾਂ ਆਦਿ।
• ਮਾਸਾਹਾਰੀ – ਅਜਿਹੇ ਜਾਨਵਰ ਦੂਸਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ – ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤਾ ਆਦਿ।
• ਸਰਬ ਆਹਾਰੀ – ਅਜਿਹੇ ਜਾਨਵਰ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਮਾਸ ਵੀ ਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ – ਰਿਛ।

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 18 ਪਾਣੀ-ਖੇਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 18 ਪਾਣੀ-ਖੇਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਪਾਣੀ-ਖੇਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 121

ਕਿਰਿਆ 1.
ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਇੱਕ ਬੋਤਲ ਲਓ। ਉਸਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਕੱਟ ਲਓ। ਉਸਦਾ ਢੱਕਣ ਬੰਦ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿਓ। ਢੱਕਣ ਵਿਚ ਇੱਕ ਸੁਰਾਖ਼ ਕਰੋ। ਹੁਣ ਇਸ ਬੋਤਲ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਕੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਤਣੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਓ। ਉੱਪਰੋਂ ਇਸਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿਓ। ਤੁਸੀਂ ਵੇਖੋਗੇ ਕਿ ਬੋਤਲ ਵਿਚਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਤੁਪਕਾ-ਤੁਪਕਾ ਕਰਕੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਸਿੰਜਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ?
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ

ਪੇਜ – 123

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ੳ) ………………….. ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
(ਅ) ਹਾੜੀ (ਰਬੀ) ਦੀ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ………………….. ਹੈ।
(ਇ) ਸਾਉਣੀ ਖ਼ਰੀਫ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ………………….. ਹੈ।
(ਸ) ………………….. ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਦੀ ਹੈ।
(ਹ) ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ………………….. ਰਾਹੀਂ ਸਿੰਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਵਣ-ਮਹਾਂਉਤਸਵ,
(ਅ) ਕਣਕ,
(ਈ) ਚੌਲ,
(ਸ) ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ,
(ਹ) ਤਲਾਬ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਠੀਕ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਵਰਖਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ।
(ਅ) ਕਣਕ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਹੈ।
(ਇ) ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਹੈ
(ਸ) ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹ ਫ਼ਸਲੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਉੱਪਰ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ)
(ਅ)
(ਈ)
(ਸ)

ਪੇਜ – 124

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ੳ) ਵਣ-ਮਹਾਂਉਤਸਵ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੂਨ
ਜੁਲਾਈ
ਅਗਸਤ
ਉੱਤਰ :
ਜੁਲਾਈ।

(ਅ) ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਪੁਰਾਤਨ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ?
ਟਿਊਬਵੈੱਲ
ਖੂਹ, ਗੰਨਾ
ਤਲਾਬ
ਉੱਤਰ :
ਖੁਹ।

(ਈ) ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਟਿਊਬਵੈੱਲ
ਨਹਿਰਾਂ
ਤਲਾਬ
ਉੱਤਰ :
ਟਿਊਬਵੈੱਲ।

(ਸ) ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਸਲ ਵੱਧ ਪਾਣੀ ਲੈਂਦੀ ਹੈ?
ਜਵਾਰ
ਬਾਜਰਾ
ਝੋਨਾ।
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨਾ।

(ਹ) ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਸਲ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਲੈਂਦੀ ਹੈ?
ਛੋਲੇ
ਕਪਾਹ
ਉੱਤਰ :
ਛੋਲੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਿੰਜਾਈ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਵਰਖਾ, ਖੂਹ, ਨਹਿਰਾਂ, ਸੂਏ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਿੰਜਾਈ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਟਿਊਬਵੈੱਲ, ਤਲਾਬ, ਨਹਿਰਾਂ, ਡਿਪ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਫੁਹਾਰਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਰੁੱਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਰਬੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਕਣਕ, ਜੌ, ਸਰੋਂ ॥
ਖਰੀਫ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਚੌਲ, ਮੱਕੀ, ਕਪਾਹ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਵੱਧ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨਾ, ਗੰਨਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਛੋਲੇ, ਗੁਆਰ, ਬਾਜਰਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਹੈ।

ਪਸ਼ਨ 10.
ਜੇਕਰ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਉੱਤਰ :
ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਤੇ ਪੌਦੇ ਜਿਊਂਦੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ

• ਟਿਊਬਵੈੱਲਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ।
• ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ
• ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਰਖਾ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ
• ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਸੀਮੇਂਟ, ਮਾਰਬਲ ਆਦਿ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਣਾ,’ ਜਿਸ ਨਾਲ਼ ਵਰਖਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅੰਦਰ ਸਿਮਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
• ਪੋਲੀਥੀਨ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਵਰਖਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਸਿਮਦਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :

• ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰੋ
• ਲੱਕੜੀ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਓ।
• ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਾਓ।
• ਵਰਖਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸੰਹਿ ਕਰੋ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਪਾਣੀ-ਖੇਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (ਲਗਾਓ)

(i) ਰੱਬੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨਹੀਂ ਹੈ
(ਉ) ਕਣਕ
(ਅ) ਸੌਂ
(ਈ) ਮੱਕੀ
(ਸ) ਸਰੋਂ
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਮੱਕੀ

(ii) ਖਰੀਫ਼ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹਨ
(ਉ) ਜਵਾਰ
(ਅ) ਮੱਕੀ
(ਈ) ਪਟਸਨ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਾਧਨ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਖੂਹ, ਨਹਿਰਾਂ, ਸੂਏ, ਕੱਸੀਆਂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਧਨ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਟਿਊਬਵੈੱਲ, ਤਲਾਬ, ਨਹਿਰਾਂ, ਡਿਪ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਫੁਹਾਰਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰੱਬੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਕਣਕ, ਜੌਂ, ਸਰੋਂ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :

• ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
• ਜੰਗਲ ਸੁੱਕ ਜਾਣਗੇ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

(i) ਵਣ-ਮਹਾਂਉਤਸਵ ਹਰ ਸਾਲ …………………………….. ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ii) ਪੌਦੇ ਵੀ …………………………….. ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(iii) …………………………….. ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢਦਾ ਹੈ।
(iv) ਪਾਣੀ ਬਚਾਉਣ ਲਈ …………………………….. ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਫੁਹਾਰਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਜੁਲਾਈ,
(ii) ਸਜੀਵ,
(ii) ਟਿਊਬਵੈੱਲ
(iv) ਫ਼ਿਪ !

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ

(i) ਡਿਪ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ
(ii) ਰੁੱਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹਨ
(iii) ਕਣਕ ਖਰੀਫ਼ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ।
(iv) ਰੱਬੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨਵੰਬਰ ਵਿਚ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
ਉੱਤਰ :
(i) ਸਹੀ,
(ii) ਗਲਤ,
(iii) ਗਲਤ,
(iv) ਸਹੀ

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ

(i) ਕਣਕ – (ਉ) ਕਣਕ,
(ii) ਮੱਕੀ – (ਅ) ਰੱਬੀ
(iii) ਸਿੰਚਾਈ ਦਾ ਪੁਰਾਤਨ ਸਾਧਨ – (ਈ) ਡਿਪ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
(iv) ਸਿੰਚਾਈ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਧਨ – (ਸ) ਖੂਹ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਅ)
(ii) (ੳ)
(iii) (ਸ)
(iv) (ਈ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ)

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :

• ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
• ਜੰਗਲ ਸੁੱਕ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਹੋਰ ਘਟ ਪੈਣਗੇ।
• ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨਾਜ-ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ
• ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਮੇ ਸੁੱਕ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਪਾਣੀ ਬਗੈਰ ਮਰ ਜਾਣਗੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਹੋਰ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਹੈ।

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 13 ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 13 ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 84

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਅਨੀਮੀਆ ਨਾਂ ਦਾ ਰੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਨਾ ਮਿਲਣ ਤੇ, ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਝ ਤਰੁਟੀ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਮੈਰਾਸਮਸ ਅਤੇ ਕਵਾਸ਼ੀਅਰਕਰ।

ਪੇਜ-87

ਕਿਰਿਆ 1.
ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੁੱਖ ਮਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਠੀਕ ਜਾਂ ਗਲਤ ਚੁਣੋ :
(ਉ) ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਅੰਧਰਾਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਲੋਹੇ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਅਨੀਮੀਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਖੱਟੇ ਫਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਗਿੱਲੜ੍ਹ ਰੋਗ ਕਾਰਨ ਲੱਤਾਂ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਹ) ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਬੱਚੇ ਲਈ ਸੰਪੂਰਨ ਖ਼ੁਰਾਕ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✓
(ਆ) ✓
(ਈ) ✗
(ਸ) ✗
(ਹੀ) ✓

ਪੇਜ-88

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਦੁੱਧ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ, ਆਇਓਡੀਨ, ਵਿਟਾਮਿਨਸੀ, ਹੱਡੀਆਂ)
(ਉ) ਰਿਕੇਟਸ ਅਤੇ ਕਵਾਸ਼ੀਅਰਕਰ ………………………….. ਦੇ ਰੋਗ ਹਨ !
(ਆ) ………………………….. ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਗਿੱਲੜ੍ਹ ਰੋਗ ………………………….. ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਆਇਓਡੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ………………………….. ਨਾਲੇ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਹੱਡੀਆਂ,
(ਅ) ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ,
(ੲ) ਆਇਓਡੀਨ,
(ਸ) ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਨੂੰ ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ-ਲੋਹੇ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਅਨੀਮੀਆ ਰੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ-ਚਰਬੀ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਟਸ, ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਨਹੁੰਆਂ ਵਿੱਚ ਧੱਬੇ ਕਿਹੜੇ ਰੋਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਅਨੀਮੀਆ

ਪੇਜ – 89

ਕਿਰਿਆ 2.
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣੇ ਦੀ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉਣ।

ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਕਿਰਿਆ 3.
ਇਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੇ ਤਰੁਟੀ ਰੋਗਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆ ਖਾਕਾ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਉੱਤਰ :

PSEB 5th Class EVS Guide ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) ਨਹੁੰਆਂ ਉੱਤੇ ਸਫੇਦ ਧੱਬੇ ………………………….. ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹਨ
(ਉ) ਅਨੀਮੀਆ
(ਅ) ਗਿਲੜ੍ਹ
(ਇ) ਸਕਰਵੀ
(ਸ) ਮਰਾਸਮਸ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਅਨੀਮੀਆ

(ii) ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ………………………….. ਰੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ :
(ਉ) ਦੰਦਾਂ ਦਾ
(ਅ) ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ
(ਇ) ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ

(iii) ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਵਾਕ ਗਲਤ ਹੈ
(ਉ) ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਾਨੂੰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਦੁੱਧ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਖ਼ੁਰਾਕ ਹੈ।
(ਇ) ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਕਣਕ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
(ਸ) ਖੰਡ ਅਤੇ ਸਟਾਰਚ ਮੁੱਖ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਟਸ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਕਣਕ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ

(iv) ਕਿਹੜਾ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?
(ਉ) ਏ
(ਆ) ਬੀ
(ਈ) ਸੀ
(ਸ) ਡੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਡੀ।

(v) ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਕੁੱਝ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਟੇਢੀਆਂ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਨ। ਉਸਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਰੋਗ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
(ਉ) ਗਿੱਲੜ
(ਅ) ਅਨੀਮੀਆ
(ਇ) ਰਿਕੇਟਸ
(ਸ) ਸਕਰਵੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਰਿਕੇਟਸ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੋਹੇ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਨਹੁੰਆਂ ’ਤੇ ਸਫੇਦ ਧੱਬੇ ਪੈ ਜਾਣਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਨੀਮੀਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਕੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਲੋਹੇ ਤੇ ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰੀ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਦੰਦਾਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋਵੇਗੀ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਬਚਾਉਣ ਲਈ 9 ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ……………………….. ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਪਿਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ii) ……………………….. ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਊਰਜਾ ਕਮੀ ਵਾਲਾ ਰੋਗ ਹੈ।
(iii) ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ……………………….. ਦੀ ਘਾਟ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(iv) ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ……………………….. ਰੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(v) ਆਇਓਡੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ……………………….. ਰੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ,
(ii) ਮਰਾਸਮਸ ਅਤੇ ਕਵਾਸ਼ੀਆਰਕਰ,
(iii) ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ,
(iv) ਸਕਰਵੀ,
(v) ਗਿਲੜ੍ਹ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ :

(i) ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਨੀਮੀਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਇਓਡੀਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹੈ।
(ii) ਖੱਟੇ ਫਲਾਂ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(iii) ਲੋਹੇ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(iv) ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਗ਼ਲਤ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਸਹੀ,
(iv) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(i) ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ – (ਉ) ਗਿੱਲੜ੍ਹ
(ii) ਲੋਹਾ – (ਅ) ਮਰਾਸਮਸ
(iii) ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਊਰਜਾ – (ਬ) ਨਜ਼ਰ ਕਮਜ਼ੋਰ
(iv) ਆਇਓਡੀਨ – (ਸ) ਅਨੀਮੀਆ
(v) ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ – (ਹ) ਹੱਡੀਆਂ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਈ),
(ii) (ਸ),
(iii) (ਅ),
(iv) (ੳ),
(iv) (ਹ)।

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ) :

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਇਕ ਸਾਰਨੀ ਬਣਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਤਰੁਟੀ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਤੇ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਹੋਣ।
ਉੱਤਰ :

ਰੋਗ	ਕਾਰਨ
1. ਅੰਧਰਾਤਾ	ਵਿਟਾਮਿਨ A ਦੀ ਘਾਟ
2. ਗਲੇ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਫੁੱਲ ਜਾਣਾ	ਆਇਉਡੀਨ ਦੀ ਘਾਟ
3. ਸਕਰਵੀ	ਵਿਟਾਮਿਨ C
4. ਰਿਕੇਟਸ	ਵਿਟਾਮਿਨ D
5. ਅਨੀਮੀਆ	ਲੋਹਾ

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 17 ‘ਪਾਣੀ’ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 17 ‘ਪਾਣੀ’ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ

EVS Guide for Class 5 PSEB ‘ਪਾਣੀ’ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 114

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਣੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰੂਪ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਠੋਸ, ਤਰਲ ਤੇ ਗੈਸ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਣੀ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਆਕਸੀਜਨ ਤੇ ਹਾਈਡਰੋਜਨ

ਕਿਰਿਆ 1.
ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਲਓ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਗਿੱਲਾ ਕਰੋ। ਉਸ ਗਿੱਲੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਪੋਚਾ ਲਗਾਓ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਫ਼ਰਸ਼ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਤੁਸੀਂ ਵੇਖੋਗੇ ਕਿ ਗਿੱਲਾ ਫ਼ਰਸ਼ ਹੁਣ ਸੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੋਚੋ !ਫਰਸ਼ ਉੱਪਰਲਾ ਪਾਣੀ ਆਖਿਰ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ?
ਉੱਤਰ :
ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਵਿੱਚ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਪਾਓ। ਹੁਣ ਉਸ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਕੁੱਝ ਟੁਕੜੇ ਪਾਓ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਗਲਾਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਬੂੰਦਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਆਈਆਂ?
ਉੱਤਰ :
ਹਵਾ ਵਿਚਲਾ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਪਾਣੀ ਠੰਡਾ ਹੋ ਕੇ ਬੰਦਾਂ ਬਣ ਗਿਆਂ !

ਪੇਜ – 115

ਕਿਰਿਆ 3.
ਇੱਕ ਪਤੀਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪਾਓ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ 2 ਚਮਚ ਨਮਕ ਘੋਲੋ। ਬੱਚਿਓ ! ਹੁਣ ਉਹ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਮਕ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੱਢੋ। ਸੋਚੋ ਕਿਵੇਂ?
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ – 116

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਨੀਲਾ, ਬੱਦਲ, ਬਰਫ਼, ਤਿੰਨ)
(ਉ) ਪਾਣੀ ਦੇ ……………………… ਰੂਪ ਹਨ !
(ਆ) ਵਾਸ਼ਪ ਬਣ ਕੇ ਉੱਪਰ ਉੱਡਿਆ ਪਾਣੀ ……………………… ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਪਾਣੀ ਕਾਰਨ ਹੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ……………………… ਗ੍ਰਹਿ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਪਾਣੀ ਦੇ ਠੋਸ ਰੂਪ ਨੂੰ ……………………… ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਤਿੰਨ,
(ਅ) ਬੱਦਲ,
(ਈ) ਨੀਲਾ,
(ਸ) ਬਰਫ਼।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਹੀ ਕਥਨ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗਲਤ ਕਥਨ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਪਾਣੀ ਠੰਢਾ ਹੋ ਕੇ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
(ਈ) ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਲਈ ਜਾਤੀ ਤੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਿਤਕਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
(ਸ) ਜਲ-ਚੱਕਰ ਨਿਰੰਤਰ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ✗
(ਅ) ✓
(ਇ) ✓
(ਸ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਠੰਢਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਉਹ ਬਰਫ਼ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
40°C
0°C
100°C
ਉੱਤਰ :
0°C

(ਅ) ਧਰਤੀ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਭਾਗ ਪਾਣੀ ਹੈ?
60 %
150 %
70 %
ਉੱਤਰ :
70 %

(ਈ) ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲਣ ਵਾਲੀ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ?
ਨਮਕ
ਰੇਤਾ
ਬਜਰੀ
ਉੱਤਰ :
ਨਮਕ।

(ਸ) ਕਿਹੜੀ ਵਸਤੂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਡੁੱਬਦੀ?
ਲੋਹਾ
ਪੱਥਰ
ਲੱਕੜ
ਉੱਤਰ :
ਲੱਕੜ।

(ਹ) ਪਾਣੀ ਬਣਨ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀ ਗੈਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?
ਕਾਰਬਨ-ਡਾਇਆਕਸਾਈਡ
ਨਾਈਟਰੋਜਨ
ਹਾਈਡਰੋਜਨ
ਉੱਤਰ :
ਹਾਈਡਰੋਜਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪੱਥਰ, ਲੋਹਾ, ਰੇਤ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਤੈਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪਲਾਸਟਿਕ, ਲੱਕੜੀ, ਥਰਮੋਕੋਲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਨਮਕ, ਚੀਨੀ, ਦੁੱਧ।

ਪੇਜ – 118

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ, ਕੋਈ ਸਵਾਦ, ਕੋਈ ਗੰਧ, ਕੋਈ ਆਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਜਲ ਚੱਕਰ ਕਿਵੇਂ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ? ਚਿੱਤਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸਾਰੇ ਜਲ ਸੋਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਛੱਪੜਾਂ, ਝੀਲਾਂ, ਨਦੀਆਂ, ਦਰਿਆਵਾਂ, ਸਮੁੰਦਰ ਆਦਿ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਗਰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਫ਼ ਉੱਪਰ ਉੱਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਠੰਢੀ ਹੋ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜ ਕੇ ਬੱਦਲ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਬੱਦਲ ਭਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਵਰਖਾ ਜਾਂ ਬਰਫਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਦੀਆਂ-ਦਰਿਆਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋ ਪਾਣੀ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਕੇ ਉੱਡਿਆ ਸੀ, ਮੁੜ ਕੇ ਵਰਖਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਾਪਿਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲੇ ਹੋਏ ਨਮਕ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਸ ਘੋਲ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰੋ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤਕ ਉਬਾਲੋ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਕੇ ਉਡ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਕੇ ਉਡ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ ਨਮਕ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕੁੱਝ Tਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਿਓ।
ਉੱਤਰ :
ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਖੁੱਲਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਕਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹਵਾ ਵਿਚ ਉੱਡਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨੁ। ਫ਼ਰਸ਼ ਤੇ ਲੱਗੇ ਪੋਚੇ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ, ਕੱਪੜਿਆਂ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ ਆਦਿ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਦੇ ਉਦਾਹਰਨ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕੋਈ ਵਸਤੂ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਕਦੋਂ ਤੈਰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਜਦੋਂ ਵਸਤੂ ਦੁਆਰਾ ਹਟਾਏ ਗਏ ਪਾਣੀ ਦਾ ਭਾਰ ਵਸਤੂ ਦੇ ਭਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਵਸਤੂ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਤੈਰਦੀ ਹੈ।

PSEB 5th Class EVS Guide ‘ਪਾਣੀ’ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)-

(i) ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ
(ਉ) ਰੰਗਹੀਨ
(ਅ) ਗੰਧਹੀਣ
(ਈ) ਆਕਾਰ ਨਹੀਂ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।

(ii) ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ………………………………. ਮਿਲ ਕੇ ਪਾਣੀ ਬਣਦਾ ਹੈ।
(ਉ) ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ
(ਅ) ਕਾਰਬਨ
(ਇ’) ਹੀਲੀਅਮ
(ਸ) ਹਾਈਡਰੋਜਨ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਹਾਈਡਰੋਜਨ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਣੀ ਦੀ ਰੀਚਾਰਜਿੰਗ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਡੂੰਘਾ ਖੱਡਾ ਪੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਵਰਖਾ ਦਾ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚਲਾ ਜਾਵੇ। ਇਸਨੂੰ ਵਾਟਰ ਰੀਚਾਰਜਿੰਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਠੰਢਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਸੋ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਵੇਗੀ?
ਉੱਤਰ :
ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਠੰਢਾ ਕਰਨ ਤੇ ਇਹ ਬਰਫ ਬਣ ਠੋਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(i) ਗਰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੇ ………………………………. ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ii) ਪਾਣੀ ਦਾ ਠੋਸ ਰੂਪ ………………………………. ਹੈ।
(iii) ਵਾਸ਼ਪ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ………………………………. ਬਣਦੇ ਹਨ।
(iv) ਪਾਣੀ, ਪੌਦਿਆਂ, ………………………………. ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
(v) ਪਾਣੀ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ………………………………. ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਵਾਸ਼ਪ
(ii) ਬਰਫ਼
(iii) ਬੂੰਦਾਂ
(iv) ਜਾਨਵਰਾਂ
(v) ਜੀਵਨੇ।

4. ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ-

(i) ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ।
(ii) ਪਾਣੀ ਦੇ ਚਾਰ ਰੂਪ ਹਨ।
(iv) ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿਅਰਥ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
(v) ਜਾਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਖੂਹ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਸਹੀ,
(ii) ਗਲਤ,
(iii) ਸਹੀ,
(iv) ਗ਼ਲਤ,
(v) ਗਲਤ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ

(i) ਬਰਫ਼ ਬਣਨਾ , (ੳ) 100° C
(ii) ਬੱਦਲ (ਅ) ਠੰਡਕ
(iii) ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ °C
(iv) ਪਾਣੀ ਉਬਲਨਾ (ਸ) ਭਾਫ਼
ਉੱਤਰ :
(i) (ਇ)
(ii) (ਸ)
(iii) (ਅ)
(iv) (ੳ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਘਣਾਕਰਨ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ? ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਸਮਝਾਓ।
ਉੱਤਰ :
ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸਦਾ ਹੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਾਸ਼ਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੇ ਘਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਾਸ਼ਪ ਸੰਘਣੇ ਹੋ ਕੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਬਰਫ਼ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਗਿਲਾਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹਵਾ ਵਿਚਲੇ ਵਾਸ਼ਪਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਣ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੰਘਣਾਕਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰ ਸਮੇਂ ਪੱਤਿਆਂ ਉੱਪਰ ਔਸ ਦੀਆਂ ਬੰਦਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਹਾਡੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਵਿੱਚ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਪਾ ਦਿੱਤੇ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਗਲਾਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਦੱਸੋ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਆਈਆਂ?
ਉੱਤਰ :
ਬਰਫ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਠੰਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਗਲਾਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਟਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹਵਾ ਵਿਚਲੇ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਣ ਗਲਾਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਬਣ ਕੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਬੂੰਦਾਂ ਹਵਾ ਵਿਚੋਂ – ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 12 ਭੋਜਨ ਖਾਈਏ ਤੇ ਪਚਾਈਏ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 12 ਭੋਜਨ ਖਾਈਏ ਤੇ ਪਚਾਈਏ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਭੋਜਨ ਖਾਈਏ ਤੇ ਪਚਾਈਏ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 77

ਕਿਰਿਆ 1.
ਬੱਚਿਓ ! ਸੰਤਰੇ ਜਾਂ ਮੁਸੱਮੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਫਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਚਬਾਉ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰਾ ਜੂਸ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਜੂਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਬਚਦੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਜਾਂਚੋ। ਇਸ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਮੋਟਾ ਆਹਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਵੱਖ – ਵੱਖ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਖਾਧੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨਾਂ। ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :

ਸਵੇਰ ਦਾ ਭੋਜਨ	ਦੁੱਧ, ਅੰਡਾ, ਦਹੀਂ
ਦੁਪਿਹਰ ਦਾ ਭੋਜਨ	ਮਟਰ, ਦਾਲਾਂ, ਸੋਇਆਬੀਨ,
ਰਾਤ ਦਾ ਭੋਜਨ	ਰਾਜਮਾਂਹ, ਛੋਲੇ ਦਾਲਾਂ, ਮੀਟ, ਪਨੀਰ।

ਪੇਜ਼ – 78

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਊਰਜਾ, ਪਾਣੀ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ)
(ਉ) …………………………….. ਸਰੀਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੈ।
(ਅ) ਦੰਦਾਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਖ਼ੂਨ ਬਣਨ ਵਿੱਚ …………………………….. ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਇ) ਚਰਬੀ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ …………………………….. ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
(ਸ) …………………………….. ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਸਥਿਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
(ਹ) …………………………….. ਸਾਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਪ੍ਰੋਟੀਨ,
(ਅ) ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ,
(ਇ) ਊਰਜਾ,
(ਸ) ਪਾਣੀ,
(ਹ) ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਠੀਕ ਜਾਂ ਗਲਤ ਚੁਣੋ :
(ਉ) ਚਾਵਲ, ਕਣਕ ਅਤੇ ਆਲੂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਮੋਟਾ ਆਹਾਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਧੂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਖੰਡ ਅਤੇ ਸਟਾਰਚ ਮੁੱਖ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਟਸ ਹਨ।
(ਸ) ਵਿਟਾਮਿਨ ਸਾਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਦੁੱਧ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਖ਼ੁਰਾਕ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✗
(ਅ) ✓
(ਈ) ✓
(ਸ) ✓
(ਹ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕਿਉਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ? .
ਉੱਤਰ :
ਭੋਜਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਊਰਜਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇਕਿਹੜੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਟਸ ਅਤੇ ਚਰਬੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਰੀਰ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਸੋਮੇ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਅੰਡਾ, ਦੁੱਧ, ਮੱਛੀ, ਮੀਟ, ਪਨੀਰ, ਮਟਰ, ਦਾਲਾਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਪੇਜ – 80

ਕਿਰਿਆ 1.
ਜੀਭ ਨਾਲ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਸਵਾਦ ਲੈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਸਵਾਦ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :

ਭੋਜਨ ਦਾ ਨਾਂ	ਸਵਾਦ
ਜਲੇਬੀ, ਖੰਡ, ਬਰਫੀ	ਮਿੱਠਾ
ਕੇਲਾ, ਸੇਬ, ਖੀਰ ਪਕੌੜੇ, ਸਬਜ਼ੀ (ਬਣੀ), ਸਮੋਸੇ	ਕਰਾਰ, ਨਮਕੀਨ
ਮਿਰਚ ਦਾ ਆਚਾਰ	ਕੌੜਾ
ਇਮਲੀ, ਨਿੰਬੂ,	ਖੱਟਾ
ਸੰਤਰਾ, ਆਂਵਲਾ	ਖੱਟਾ – ਮਿੱਠਾ

ਕਿਰਿਆ 2.
ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਪਾਚਣ – ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
1. ਮੂੰਹ
2. ………………….
3. ………………….
4. ………………….
5. ………………….
6. ………………….
7. ………………….
8. ………………….
ਉੱਤਰ :
1. ਮੂੰਹ,
2. ਮਿਹਦਾ,
3. ਲੁੱਬਾ,
4. ਛੋਟੀ ਆਂਦਰ,
5. ਵੱਡੀ ਆਂਦਰ,
6. ਪਿੱਤਾ,
7. ਜਿਗਰ,
8. ਰੈਕਟਮ।

ਪੇਜ – 81

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਭੋਜਨ ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਚਬਾ ਕੇ ਖਾਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਭੋਜਨ ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਤੇ ਚਬਾ ਕੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸੌਖਿਆਂ ਪਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਪਾਚਨ ਰਸ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪੇਟ ਵਿਚ ਸੌਖਿਆਂ ਹੀ ਹਜ਼ਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਵਧੀਆ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਹੀ ਉੱਤਰ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ੳ) ਸਵਾਦ ਦਾ ਪਤਾ ਕਿਸ ਅੰਗ ਰਾਹੀਂ ਲਗਦਾ ਹੈ?
ਜੀਭ
ਦੰਦ ਨੱਕ
ਮੂੰਹ
ਉੱਤਰ :
ਜੀਭ

(ਅ) ਮੁੰਹ ਵਿਚਲਾ ਕਿਹੜਾ ਪਦਾਰਥ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ?
ਜੀਭ
ਲਾਰ
ਭੋਜਨ – ਨਲੀ
ਦੰਦ
ਉੱਤਰ :
ਲਾਰ

(ਈ) ਭੋਜਨ ਦਾ ਪਚਣਾ ਕਿਹੜੇ ਅੰਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਮਿਹਦਾ
ਵੱਡੀ ਆਂਦਰ
ਛੋਟੀ ਆਂਦਰ
ਮੂੰਹ
ਉੱਤਰ :
ਮੂੰਹ

(ਸ) ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ – ਕਿਹੜੇ ਅੰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਪ੍ਰੋਟੀਨ
ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਟਸ
ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ
ਸਾਰੇ
ਉੱਤਰ :
ਸਾਰੇ

(ਹ) ਖਿਡਾਰੀ ਛੇਤੀ ਉਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ?
ਘਿਓ
ਮੱਖਣ
ਗੁਲੂਕੋਜ਼
ਮੀਟ
ਉੱਤਰ :
ਗੁਲੂਕੋਜ਼

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਹੀ ਕਥਨ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗਲਤ ਤੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡੇਂਟਸ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਚਰਬੀ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
(ਅ) ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ ਚਬਾ ਕੇ ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(ਏ) ਅਣਪਚਿਆ ਭੋਜਨ ਮਲ – ਦੁਆਰ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ 8 – 10 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(ਹ) ਮੂੰਹ ਵਿਚਲੀ ਲਾਰ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✓
(ਅ) ✓
(ਏ) ✓
(ਸ) ✓
(ਹ) ✗

PSEB 5th Class EVS Guide ਭੋਜਨ ਖਾਈਏ ਤੇ ਪਚਾਈਏ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ – ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) ਪੇਟ ਵਿਚ ………………………….. ਤੇਜ਼ਾਬ ਬਣਦਾ ਹੈ।
(ਉ), ਐਸਟਿਕ
(ਆ) ਹਾਈਡਰੋਕਲੋਰਿਕ
(ਏ) ਸਲਫਿਊਰਿਕ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ।
ਉੱਤਰ :
(ਆ) ਹਾਈਡਰੋਕਲੋਰਿਕ

(ii) ਭੋਜਨ ਦੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹਨ …………………………..।
(ਉ) ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟਸ
(ਅ) ਪ੍ਰੋਟੀਨ
(ਈ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।

(iii) ਚਰਬੀ ………………………….. ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਊਰਜਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
(ਉ) ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟਸ
(ਅ) ਪ੍ਰੋਟੀਨ
(ਇ) ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟਸ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
8 – 10 ਗਲਾਸ ਰੋਜ਼।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪੰਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਚਰਬੀ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਰੀਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਕਿਹੜਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੋਟੀਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੜਾ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਵਿਟਾਮਿਨ

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਭੋਜਨ ਸਾਡੇ ………………………… ਰਹਿਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
(ii) ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ………………………… ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(iii) ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ 8 – 10 ਗਲਾਸ ………………………… ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(iv) ਮਿਹਦੇ ਵਿਚ ………………………… ਤੇਜ਼ਾਬ ਬਣਦਾ ਹੈ।
(v) ਜਲਦੀ – ਜਲਦੀ ਖਾਧੇ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨਾ ………………………… ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਜਿਉਂਦੇ,
(ii) ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ,
(iii) ਪਾਣੀ,
(iv) ਹਾਈਡਰੋਕਲੋਰਿਕ,
(v) ਔਖਾ।

4. ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ :

(i) ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਲਾਰ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ii) ਪੇਟ ਵਿਚ ਵੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਪਾਚਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(iii) ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਸੁਰੱਖਿਆਤਮਕ ਭੋਜਨ ਹਨ
ਉੱਤਰ :
(i) ਹੀ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ –

(i) ਉਰਜਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ – (ਉ) ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ
(ii) ਸਰੀਰ ਬਣਾਉਣ – (ਅ) ਊਰਜਾ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ
(iii) ਵਿਟਾਮਿਨ – (ਇ) ਚਰਬੀ
(iv) ਗੁਲੂਕੋਜ – (ਸ) ਪ੍ਰੋਟੀਨ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਈ),
(ii) (ਸ),
(iii) (ਉ),
(iv) (ਅ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ)

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ –
ਚਿੱਤਰ ਨੂੰ ਲੇਬਲ ਕਰੋ।

ਉੱਤਰ :

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 16 ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੁਖ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 16 ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੁਖ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੁਖ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ – 107

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ ਜਦ ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨੇ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ।
ਉੱਤਰ :
ਸਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿਚ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਨਾਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਹੁਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਈ। ਮੇਰੇ ਮੰਮੀ ਪਾਪਾ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉੱਥੇ ਰਹਿ ਕੇ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਰੋਟੀ ਬਣਾ ਕੇ ਖੁਆਈ, ਫਲ ਖੁਆਏ, ਚਾਹ ਆਦਿ ਬਣਾ ਕੇ ਦਿੱਤੀ। ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਨੀ ਜੀ ਠੀਕ ਹੋ ਗਏ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਵਸਣ ਨਾਲ ਕੀ ਲਾਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਮਨੁੱਖ ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਵੇਲੇ ਉਹ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਖ਼ਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਪਰਿਵਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ?
ਉੱਤਰ :
ਸਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਤੇ ਪਤਨੀ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ। ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਵੇ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਮੱਦਦ ਲਈ ਪੁੱਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕੋਈ ਭਿਖਾਰੀ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰੋਂ ਭੁੱਖਾ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਿਠ ਬੋਲੜੇ ਹਨ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ‘ ਵੀ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਜਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂਕਿਹੜੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? (ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ, ਸੰਵਘਰ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਆਦਿ।
ਉੱਤਰ :
ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜੰਵਘਰ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਆਹ-ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਮੌਕੇ ਬਾਰਾਤ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪੋਜ਼ – 111

ਕਿਰਿਆ 1.
ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਵੋ ਕਿ ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ? ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸ ਨੇ ਅਤੇ ਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ?
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : ਇਕੱਲਾ, ਗਰਮੀ-ਸਰਦੀ, ਕੱਚੇ ਘਰ, ਐਬੂਲੈਂਸ, ਬੀਮਾਰੀਆਂ
(ਉ) ਮਨੁੱਖ ………………………. ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ।
(ਅ) ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ………………………. ਡਿੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ
(ਇ) ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ………………………. ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ………………………. ਫੈਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
(ਹ) ਘਰ ਸਾਨੂੰ ………………………. ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਇਕੱਲਾ,
(ਅ) ਕੱਚੇ-ਘਰ,
(ਇ) ਐਬੂਲੈਂਸ,
(ਸ) ਬੀਮਾਰੀਆਂ,
(ਹ) ਗਰਮੀ-ਸਰਦੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਠੀਕ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ੳ) ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
(ਅ) ਸਾਂਝੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
(ਸ) ਗੁਆਂਢ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁੱਖ-ਸੁਖ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਝੁੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✗
(ਅ) ✓
(ਈ) ✗
(ਸ) ✓
(ਹ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਾਨਵਰ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਫ਼ਸਲ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਘਰ ਦਾ ਸਮਾਨ ਰੁੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮਨੁੱਖ ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਕਿਉਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਘਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੀਂਹ, ਹਨੇਰੀ, ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਕਸਬਿਆਂ, ਬਸਤੀਆਂ, ਪਿੰਡਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਹੜੇ ਕੀਟ ਕਲੋਨੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਕੀੜੀਆਂ, ਸਿਉਂਕ, ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ, – ਭਿੰਡਾਂ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਇੱਕ ਪੈਟਰੋਲ- ਨਾਲ਼ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਅੰਦਰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕ ਉਪਚਾਰ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੋਗੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੁਖ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ। ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) ਮਨੁੱਖ ……………………………….. ਹੈ।
(ਉ) ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਾਣੀ
(ਅ) ਪ੍ਰਾਣੀ ਨਹੀਂ
(ਈ) ਖੂੰਖਾਰ ਜਾਨਵਰ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਾਣੀ

(ii) ਠੀਕ ਕਥਨ ਦੱਸੋ
(ਉ) ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ
(ਅ) ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਰਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ
(ਇ) ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਤੇ ਫ਼ਸਲ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ

(iii) ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ……………………………….. ਤੋਂ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(ਉ) ਡਾਕੀਏ ਤੋਂ
(ਅ) ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ
(ਇ) ਮੋਚੀ ਤੋਂ
(ਸ) ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ।

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ : ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਮਨਦੀਪ ਸਕੂਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਇਆ?
ਉੱਤਰ :
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

(i) ਅਮਨਦੀਪ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ” ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ……………………………….. ਗਏ ਸਨ।
(ii) ਮਨੁੱਖ ਇੱਕ ……………………………….. ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ।
(iii) ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ……………………………….. ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(iv) ……………………………….. ਮੁੱਖੀ ’ਤੇ ਡਰੋਨ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਜਣਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(v) ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਵਰਗੇ ਜੰਤੂ ……………………………….. ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ,
(ii) ਸਮਾਜਿਕ,
(iii) ਲਾਭਦਾਇਕ,
(iv) ਰਾਣੀ,
(v) ਕਲੋਨੀਆਂ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ

(i) ਸਿਉਂਕ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
(ii) ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣਾ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ।
(iii) ਇੱਕ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਆਪਣੇ ਛੱਤੇ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ
ਉੱਤਰ :
(1) ਸਹੀ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ –

(i) ਹਸਪਤਾਲ (ੳ) ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ
(ii) ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ (ਅ) ਸੁਰੱਖਿਆ
(iii) ਭੁਚਾਲ (ਇ) ਐਂਬੂਲੈਂਸ
(iv) ਘਰ (ਸ) ਹੜ੍ਹ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਈ)
(ii) (ਸ)
(iii) (ੳ)
(iv) (ਆ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਬਾਰੇ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ?
ਉੱਤਰ :
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ-ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ, ਕੁਝ ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਹ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਰਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਛੱਤ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਮੋਮ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਤੇ ਡਰੋਨ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਜਣਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਡੰਗ ਮਾਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪ ਵੀ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ- – ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?

ਸਾਂਝੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ	ਜਿਹੜੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ

ਉੱਤਰ :

ਸਾਂਝੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ	ਜਿਹੜੇ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਹਸਪਤਾਲ	ਰੋਗੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ।
ਸਕੂਲ	ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ।
ਬਸ ਅੱਡਾ	ਦੂਸਰੇ ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ।
ਪਾਰਕ	ਬੱਚੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ, ਵੱਡੇ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਕਰਦੇ ਹਨ

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 14 Insectivorous Plants Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 14 Insectivorous Plants

EVS Guide for Class 5 PSEB Insectivorous Plants Textbook Questions and Answers

Textbook Page No. 88

Activity 1

The teacher can tell students the story of a farmer crossing the river with a goat, a bale of grass and a tiger.
Answer:
Do it yourself.

Question 1.
What is a food chain?
Answer:
The food chain in nature is formed by various animals; one animal eats another animal and in turn is eaten by another animal.

Activity 2
Observe carefully the organisms present around you and make a food chain on the basis of their relations of eating others and being eaten up.
Answer:

1. Cereals → Mouses → owl
2. grass → Rabbit → Wolf → lion
3 grass → insects → frog → snake → vulture Paste pictures of animals of the food chain.

Textbook Page No. 89

Activity 3

What will happen to other organisms of food chain if one organism in a food chain disappears? Discuss in the class and write in the space given below :
Answer:
Consider a food chain consisting of grass, insects, frogs, snake and vultures. Suppose due to some reason all snakes got extinct. Then what will be the food of vultures. This way all the vultures will die soon due to non- availability of food. Now there will be no animal which will eat frog. Population of frogs will increase, they will eat all the insects and then nothing remains for the frogs, ultimately frogs will die.

Textbook Page No. 90

Activity 4

Write the names of different animals on cards and give them to the students. After this, ‘who eats whorn, should be linked with a thread. In this way, a food web is formed.
Answer:
Do it yourself.

Question 2.
What is food web?
Answer:
When many food chains are inter linked with each other they form a food web.

Textbook Page No. 91

Activity 5

Take a potted plant. Place a cardboard box with a hole on one side of the box. Note down the changes you observe in the plant after a few days.
Answer:
Plant bends towards light Therefore plant bends towards hole.

Activity 6

Pait a tree In the soil or pot in your house. Note down the requirements of the plant for its growth. Also note where does the plant meet its need from? Your teacher and your elders will help you.
Answer:
Do it yourself.

Textbook Page No. 92

Question 3.
Fill in the blanks:
(decayed, carbon dioxide, food-web, Green, Sun, Pitcher plant. Sundew plant, food chain.)

(i) In a ……………….. one organism can eat many other organisms.
(ii) In a ……………….. one organism eats only one organism.
(iii) ……………….. plants prepare their food in presence of ……………….. light.
(iv) Plants absorb ……………….. gas from the air.
(v) ……………….. and ……………….. are insectivorous plants.
(vi) Mushrooms get their food from ……………….. materials.
Answer:
(i) food-web,
(ii) food chain,
(iii) Green, sun,
(iv) carbondioxide,
(v) Sundew, Pitcher plant,
(vi) decayed.

Textbook Page No. 93

Question 4.
Tick (✓) the right and cross (✗) the wrong sentences a:
(i) Many food chains get interlinked to form a food web.
(ii) Leaves look green due to a pigment called chlorophyll.
(iii) Plants produce glucose in the form of food.
(iv) Plants pollute the environment.
(v) The leaves of Sundew Plant look like Sun.
Answer:
(i) ✓
(ii) ✓
(iii) ✓
(iv) ✗
(v) ✓

Question 5.
What is Photosynthesis?
Answer:
Green plants in the presence of sunlight absorb carbondioxide from air and absorb water and minerals from soil and synthesise their food. This process is known as photosynthesis.

Question 6.
How does the Pitcher Plant meet its requirements of Nitrogen and Phosphorus?
Answer:
Pitcher plant eats insects. Digestive juices of the plant extract nitrogen and phosphorus from the insects.

PSEB 5th Class EVS Guide Insectivorous Plants Important Questions and Answers

1. Tick the correct option :

(i) eats insects :
(a) Pitcher plant ( )
(b) Touch-me-not ( )
(c) Marigold ( )
(J) None. ( )
Answer:
(a) Pitcher plant

(ii) has a long tongue :
(а) Ant ( )
(б) Dog ( )
(c) Chameleon ( )
(d) None. ( )
Answer:
(c) Chameleon

(iii) Look at the food chain and tick the correct option:

(a) eagle eats grass ( )
(b) rabbit eats vulture ( )
(c) rabbit eats grass ( )
(d) grass eats rabbit. ( )
Answer:
(c) rabbit eats grass

(iv) Food chains combine to form
(a) jungle ( )
(b) mixture ( )
(c) food web ( )
(d) group of animals. ( )
Answer:
(c) food web

2. Answer in one/two lines :

Question 1.
When one organism in a food chain also become component of other food chain what it is called?
Answer:
It is called food web.

Question 2.
How do plants prepare food?
Answer:
Plants prepare food in sunlight and by taking carbon dioxide from the air.

Question 3.
What is the process, of preparing food by plants called?
Answer:
It is called photosynthesis.

Question 4.
How does a plant absorb nutrients from soil?
Answer:
They absorb nutrients from soil with their roots.

Question 5.
Why a pitcher plant called so?
Answer:
Leaves of this plant look like pitcher, therefore it is called pitcher plant.

3. Fill in the blanks :

(i) Chameleon has a ……………………. tongue.
(ii) Plants prepare their food in the …………………… .
(iii) Plants take ……………………. gas.
(iv) Pitcher plant, gets nitrogen from …………………….
(v) ……………………. uses its hair-like structure to trap insects.
Answer:
(i) long,
(ii) sunlight,
(iii) carbon dioxide,
(iv) insects,
(v) Sundew.

4. True/False :

(i) Chameleon has a long tongue.
(ii) Frog has a long tongue.
(iii) Plants do not eat insects.
(iv) Money plant can eat insects.
Answer:
(i) T,
(ii) T,
(iii) F,
(iv) F.

5. Match the following column :

(A) – (B)
(i) insect eating plant – (a) frog
(ii) long tongue – (b) sundew
(iii) photosynthesis – (c) plants.
Answer:
(i) (b),
(ii) (a),
(iii) (c).

6. Mind Map :

Answer:

7. Answer in five/six lines :

Question 1.
How will you categorize animals on the basis of their food habits?
Answer:
We can categorize animals in three types.

1. Herbivores. These are animals which only live on plants, fruits, leaves etc. e.g. goat, cow, deer etc.
2. Carnivores. The animals eat other animals only e.g. lion, tiger etc.
3. Omnivores. The animals which eat both plants and animals e.g. bear, monkey etc.

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 20 Earth to Sky Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 20 Earth to Sky

EVS Guide for Class 5 PSEB Earth to Sky Textbook Questions and Answers

Textbook Page No. 130

Question 1.
Do any of your relatives live far away? If yes, then write which means of transport do you use to go to meet them. If you travel by more than one mode of transport, you can write the name of all.

Name of village or town where you live	Name of village or town where you go to meet them	Mode of Transport
1. Mohali	Pathankot	Bus
2. ………………………….	………………………….	………………………….
3. ………………………….	………………………….	………………………….
4. ………………………….	………………………….	………………………….
5. ………………………….	………………………….	………………………….

Answer:

Name of village or town where you live	Name of village or town where you go to meet them	Mode of Transport
Mohali	Pathankot	Bus
Jalandhar	Ludhiana	Bus, Train, Car
Amritsar	Delhi	Train, Car
Delhi	Mumbai	Train, Aeroplane.

Textbook Page No. 131

Activity

Have you ever seen any advertisement which shows this kind of warning with some pictures on it? What kind of pictures did it show? Let’s write and draw some pictures.
Answer:
Do it yourself

Textbook Page No. 132

Activity 1

Some pictures are given below, write something you know about them, in front of them. You can take the help of your teacher, parents or elder family member.
Answer:

Activity 2

The price of oil and gas is not the same in every city at a particular time. Inquire about the price of oil and gas in your area?
Petrol ………….. ₹/litre
Diesel ………….. ₹/litre
Kerosene Oil ………….. ₹/litre
LPG ………….. ₹/litre
Answer:
Do it yourself.

Activity 3

Note down the expenses of your family on oil and gas, and write it in the spaces given below :
Petrol ₹/month
Diesel ₹/month
Kerosene ₹/month
LPG ₹/month
Coal ₹/month
Wood ₹/month
Answer:
Do it yourself.

Textbook Page No. 133

Question 2.
How will you save LPG, wood and kerosene oil?
Answer:
LPG, wood, kerosene oil are usually used as fuel in kitchen. We can use solar energy to save these fuels. We should use biogas. If we use renewable sources of energy, we can save non-renewable sources. If we use pressure cooker for cooking we can save LPG, kerosene, wood etc.

Activity 4

You have already told your relatives about staying at far off places. When you go to visit them you come across so many things in the surroundings. Let’s make a list of them.
Trees, shops ……………..
Answer:
Do it yourself.

Textbook Page No. 134

Question. Sukhdeep’s mother says that like boys, girls should also be given the equal opportunities to move ahead in life. What do you think about this?
Answer:
Girls should also be given equal opportunities to move ahead in life. Girls are doing well in all the fields of life. Girls are in no way less than boys.

Textbook Page No. 135

Question 3.
What would you like to become, when you grow up?
Answer:
I would like to become a doctor.

Question 3 (i).
Have you got the opportunity to see the hills?
Answer:
Yes.

Question 3(ii).
Did you do this on foot or by any vehicle?
Answer:
Some part of journey in car and some on foot.

Textbook Page No. 137

Question 4.
Fill in the blanks :
(heat, pressure, energy, pilot, limited, mountaineers)
(i) Coal, petrol and gas are formed due to ………………… and ………………… of earth.
(ii) Burning of coal produces …………………
(iii) Sukhdeep Kaur was a …………………
(iv) The sources of energy are …………………
(v) The mountain trekkers are called …………………
Answer:
(i) heat, pressure,
(ii) energy,
(iii) pilot
(iv) limited,
(v) mountaineers.

Question 5.
Who was Bachendripal?
Answer:
She was first Indian lady who climbed Mount Everest.

Question 6.
How were petrol, diesel and L.P.G. formed under the earth?
Answer:
Millions of years ago, big number of animals and trees got buried under the earth. Time passed on, these were covered with the layers of soil, rocks and stones. Due to excessive heat and lack of air under the earth those buried trees and animals got transformed gradually into oil, gas and coal.

Textbook Page No. 138

Question 7.
Who was Sukhdeep? What did she want to be in her childhood?
Answer:
Sukhdeep Kaur is a pilot. She wanted to become a pilot since her childhood.

Question 8.
How can we control air pollution caused by petrol and diesel?
Answer:

• We should switch off the vehicle at red light.
• We should go to nearby places on foot or cycle.
• We should use public transport instead of private vehicles.
• Vehicles should be serviced at the appropriate time to decrease fuel consumption.

PSEB 5th Class EVS Guide Earth to Sky Important Questions and Answers

1. Tick the correct option :

(i) Correct statement is
(a) L.P.G., Coal etc. are natural resources. ( )
(b) We should save natural resources. ( )
(c) Sukhdeep became a commercial pilot in 2009. ( )
(d) All ( )
Answer:
(d) All

(ii) is not a natural resource.
(a) Air ( )
(b) Water ( )
(c) Polyethene ( )
(d) L.P.G. ( )
Answer:
(c) Polyethene

2. Answer in one/two lines :

Question 1.
Who was first woman pilot instructor from Punjab?
Answer:
Sukhdeep Kaur.

Question 2.
What is mountaineering?
Answer:
Climbing the mountains only on foot is called mountaineering.

3. Fill in the blanks :

(i) Petrol and diesel reserves are ………………………
(ii) Other than petrol and diesel some other resources like ……………………… and etc. will be depleted.
(iii) Sukhdeep was bom on ………………………
(iv) Climbing the mountains or hills only by foot is called ………………………
Answer:
(i) limited,
(ii) coal, gas,
(iii) 13 May 1986,
(iv) mountaineering.

4. True/False :

(i) Petrol and diesel reserves are limited.
(ii) LPG is a natural rešource.
(iii) Electricity is produced by burning coal.
Answer:
(i) T.
(ii) T.
(iii) T.

5. Match the following column :

(A) – (B)
(i) Truck – (a) Petrol
(ii) Train – (b) Diesel
(iii) Scooter – (c) Electricity
(iv) Kitchen Stove – (d) Gas
Answer:
(i) (b)
(ii) (c)
(iii) (a)
(iv) (d)

6. Mind Map :

Answer:

7. Answer in five/six lines :

Question What do you know about first time climbing by Bachhendri Pal?
Answer:
When Bachhendri Pal was 12 years old. She went to a picnic with her friends. There they started climbing and climbed the height of 4000 m. They could not come down because it was late evening. They had to stay there without food and tent.

Next morning they came down. After that Bachhendri Pal took proper training in mountaineering. She made India proud by furling the ‘Tiranga’ on Mount Everest.

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 19 Life Under Water Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 19 Life Under Water

EVS Guide for Class 5 PSEB Life Under Water Textbook Questions and Answers

Textbook Page No. 125

Activity 1

Take an empty box of sweets or shoes. Paste a blue paper inside the box. Show the vegetation with grass at the bottom of the box. Colour the pieces of thermocol and make rocks and stones with it. Now paste the pictures of fish and other water animals. Cover it with a lamination sheet. Now, the model of aquarium is ready.
Answer:
Do it yourself.

Textbook Page No. 126

Activity 2

Show the various pictures of water creatures to the students and tell them to prepare a model.
Answer:
Do it yourself.

Textbook Page No. 127

Question 1.
Fill in the blanks : (Lotus, world, water/aquatic, blue whale)

(i) The whole lives in water.
(ii) animals always live in water.
(iii) The biggest sea animal is
(iv) Leaves of are round and broad.
Answer:
(i) world,
(ii) Water/Aquatic,
(iii) blue whale,
(iv) lotus.

Question 2.
Tick (✓) the right and cross (✗) the wrong sentences :
(i) Animals living under water are called land animals.
(ii) Blue whale is the biggest water animal.
(iii) Water lily grows in fresh water.
(iv) There is vegetation inside the sea.
Answer:
(i) ✗
(ii) ✓
(iii) ✓
(iv) ✓

Textbook Page No. 128

Question 3.
Matching :
A – B
1. Shark – (a) Eight legs
2. Octopus – (b) Gills
3. Tortoise – (c) Sharp teeth
4. Fish – (d) Hard shell
Answer:
1. (c)
2. (a)
3. (d)
4. (b)

Question 4.
Tick (✓) the correct answers :

(i) Which one is an amphibian ?
(a) Shark
(b) Crocodile
(c) Whale
Answer:
(b) Crocodile

(ii) Which flower blooms in water ?
(a) Rose
(b) Sunflower
(c) Water Lily
Answer:
(c) Water Lily

(iii) By which organ does fish breathe in water ?
(a) Nose
(b) Lungs
(c) Gills
Answer:
(c) Gills

(iv) Which bird lives on water ?
(a) Duck
(b) Sparrow
(c) Peacock
Answer:
(a) Duck

(v) Animal living in deep, salty sea water.
(a) Frog
(b) Tortoise
(c) Star fish
Answer:
(c) Star fish

Question 5.
Name any five water animals.
Answer:
Star fish, octopus, seal, hippopotamus, whale.

Question 6.
Name any three amphibians,
Answer:
Frog, crocodile, tortoise.

Textbook Page No. 129

Question 7.
Which is our National Flower?
Answer:
Lotus.

Question 8.
Name the biggest sea animal.
(From Board M.QuestionP.)
Answer:
Blue whale.

Question 9.
Name some water birds.
Answer:
Duck, Swan.

Question 10.
What do you know about whale ?
Answer:
It is 120 to 150 tons in weight.
It is 90 to 100 feet long.

Question 11.
How do the fish breathe ?
Answer:
Fish use their gills for breathing and use the oxygen dissolved in water.

Question 12.
Write about lotus.
Answer:
Lotus is our national flower. This flower grows in water. Its leaves are round. Flowers can be red and pink. It has a long stalk.

PSEB 5th Class EVS Guide Life Under Water Important Questions and Answers

1. Tick the correct option :

(i) Insects have for breathing
(a) gills ( )
(b) lungs ( )
(c) trachea ( )
(d) none ( )
Answer:
(c) trachea

(ii) can swim despite being bird.
(a) Penguins ( )
(b) Frog ( )
(c) Fish ( )
(d) all ( )
Answer:
(a) Penguins

(iii) Crocodile can live on earth as well as in water, it is :
(a) aquatic ( )
(b) territorial ( )
(c) amphibian ( )
(d) ugly ( )
Answer:
(c) amphibian

2. Answer in one/two lines :

Question 1.
Who gives food to plants ?
Answer:
Plants make their own food.

Question 2.
What do you know about water Hyacinth ?
Answer:
It is like a vine which grows in standing water. Its growth is very rapid.

Question 3.
What type of animal is tortoise?
Answer:
It is an amphibian and is very lazy.

Question 4.
Name one amphibian animal.
Answer:
Tortoise

3. Fill in the blanks :

(i) Fish have ………………………………… for breathing.
(ii) Insects have ………………………………… for breathing.
(iii) Water lily and water ………………………………… float on water.
(iv) Weight of blue whale can be ……………………………….. .
Answer:
(i) gills,
(ii) trachea,
(iii) hyacinth
(iv) 120 to 150 ton.

4. True/False :

(i) Penguins can swim despite being birds.
(ii) Fish have scales which prevent it from wetting.
(iii) Sea horses, star fish etc. are found in sea water.
(iv) Tortoise is not an amphibian.
Answer:
(i) T,
(ii) T,
(iii) T,
(iv) F.

5. Match the following column :

(i) crocodile (a) skin
(ii) frog (b) amphibian
(iii) fish (c) lungs
(iv) tortoise (d) gills
Answer:
(i) (b),
(ii) (a),
(iii) (d),
(iv) (c)

6. Mind Map :

Answer:

7. Answer in one/two lines :

Question Write about any two amphibians?
Answer:
Amphibian means those animals which live in water and as well as can live on earth, e.g. crocodiles, frogs, tortoises etc.

• Crocodile : Its jaw is very strong and teeth are very sharp. It can hold its prey very firmly.
• Frog : It can swim very fast in the water and can jump high on the ground. It has a long tongue with which it catches it prey.