PSEB 11th Class Environmental Education Important Questions Chapter 7 ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ

Punjab State Board PSEB 11th Class Environmental Education Important Questions Chapter 7 ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ Important Questions and Answers.

PSEB 11th Class Environmental Education Important Questions Chapter 7 ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ

(ਓ) ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੋਮੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

• ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮੇ
• ਮਨੁੱਖੀ ਸੋਮੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
SPM ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਵਾ ਵਿਚ ਲਟਕਦੇ ਹੋਏ ਅਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਕਣ ਰੂਪੀ ਪਦਾਰਥ (Suspended Particulate Matter) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਵਾਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ? ‘
ਉੱਤਰ-
ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਾਰਬਨ, ਕਾਰਬਨ-ਮੋਨੋਆਕਸਾਈਡ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਲੈਂਡ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਧੁਆਂਖੀ-ਧੁੰਦ ਜਾਂ ਸਮੋਗ (Smog) ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਧੂੰਏਂ ਤੇ ਧੁੰਦ ਦਾ ਮੇਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹਵਾ ਵਿਚ ਬਰੋਮੀਨ ਦੀ ਉੱਚਿਤ ਮਾਤਰਾ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
0.1 ਪੀ.ਪੀ.ਐੱਮ | p pm = Part per million.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਧਰਤੀ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਤ ਸਤਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
74% ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਡੀ.ਡੀ.ਟੀ. (DDT) ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਡਾਈਕਲੋਰੋ ਡਾਈਫਿਨਾਈਲ ਈਕਲੋਰੋ ਇਥੇਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਇਤਾਈ-ਇਤਾਈ (tai-Itai) ਦੋਸ਼ ਕਿਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੈਡਮੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਦੂਸ਼ਿਤ ਖਾਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੋਮੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਦਯੋਗ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਾਰਜ, ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮੈਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਬਾਹਰੀ ਵਾਯੁਮੰਡਲ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ-
ਕਾਸਮਿਕ ਕਿਰਨਾਂ, ਪਰਾ-ਵੈਂਗਣੀ ਕਿਰਨਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਆਕਸੀਜਨ ਹੀਣਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੀਵਰੇਜ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਕਾਈ ਦੇ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਘੱਟ ਮਿਲਣਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਤਾਪ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ (Thermal Pollution) ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਵਿਚ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਗਰਮ ਪਾਣੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਤੱਟੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਰਹਿੰਦ ਖੂੰਹਦ, ਸੀਵਰੇਜ ਦਾ ਜਮਾਂ ਹੋਣਾ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਬੇੜੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਰਿਸਾਵ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਮਿੱਟੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਰਸਾਇਣ, ਘਰੇਲੁ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਠੋਸ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਸ਼ੋਰ (Noise) ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਆਵਾਜ਼।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਧੁਨੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ-
ਉੱਚ ਰਕਤ ਦਬਾਅ, ਪੈਪਟਿਕ ਅਲਸਰ, ਦਿਮਾਗ਼ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਰੇਡਿਓਥਰਮੀ ਪਰਮਾਣੁ ਰਿਐਕਟਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਲੀਕੇਜ਼।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

• ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦਾ ਵਿਸਫੋਟ,
• ਵਣਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਅੱਗ,
• ਚੱਟਾਨਾਂ ਦਾ ਭੁਰਨਾ,
• ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨੀ ਫੋਕਟ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਗਲਣ-ਸੜਨ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਉਤਪੱਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਉਤਪੱਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹਨ

• ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਪਦੁਸ਼ਕ ਅਤੇ
• ਸੈਕੰਡਰੀ ਪ੍ਰਦੁਸ਼ਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਪਾਰਾ (Mercury) ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਦਾ ਨਾਮ ਦੱਸੋ
ਉੱਤਰ-
ਮਰਕਰੀ ਦੀ ਲਾਗ ਕਾਰਨ ਜਿਹੜਾ ਰੋਗ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਨੀ ਮਾਟਾ (Minimata) ਆਖਦੇ ਹਨ ।

(ਅ) ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (Type I)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਭੂਮੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਹਿਣ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਭੂਮੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਹਿਣ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ-ਬੰਜਰ ਜਾਂ ਉਪਯੋਗਹੀਣ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਜਾਂ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਹੇਲ ਵਸਣ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿਚ ਵਪਾਰਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਰਿਸਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ, ਭੂਮੀ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਹੇਲ ਪ੍ਰਵਸਣ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮਿੱਟੀ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਿੱਟੀ ਆਕਨਿਕ ਖਣਿਜਾਂ (ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ, ਸਿਲਟ ਤੇ ਧੂਲ, ਕਾਰਬਨਿਕ ਤੱਤਾਂ, ਪਾਣੀ ਤੇ ਹਵਾ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਪੇਪੜੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੀ ਉਪਜਾਊ ਪਰਤ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਆਵਾਜ਼ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਦੇ ਕੰਪਣ ਦੁਆਰਾ ਆਵਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ੋਰ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ੋਰ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਮਾਨਸਿਕ ਥਕਾਨ ਤੇ ਤਤਕਾਲ ਜਾਂ ਸਥਾਈ ਬੋਲਾਪਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਤੱਤ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਤੱਤ ਆਪਣੀ ਅਸਥਿਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਵਿਕਿਰਣਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਊਰਜਾ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵਿਟੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਸ਼ਨ 7.
ਦੋ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
U-235, P-239. Iodine-131, Strontium Colsium-137 ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਪਥਰਾਟ ਬਾਲਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਥਰਾਟ ਬਾਲਣ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਰਜਾ ਦੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸੋਮੇ ਹਨ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲਨਾਲ ਇਹ ਉਰਜਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੋਮੇ ਵੀ ਹਨ | ਪਰੰਤੁ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਨਾ-ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸੋਮੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣਨ ਵਿਚ, ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੀਵੇਜ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੀਵੇਜ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖੀ ਗੰਦਗੀ, ਸਾਬਣ ਤੇ ਹੋਰ ਯੋਗਿਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

(ੲ) ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ (Type II)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ‘ ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੌਦੇ ਹਵਾ ਵਿਚੋਂ CO₂, ਲੈ ਕੇ O₂, ਛੱਡਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਜੰਤੁ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੌਦਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਾਸ਼ਪ ਉਤਸਰਜਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਾਰਨ ਵਰਖਾ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਵੱਧਦੀ ਹੋਈ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਤੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ, ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ CO₂, ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਣ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ (ਵਿਸ਼ਵ ਤਾਪਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਤੇ ਵਾਸ਼ਪ ਉਤਸਰਜਨ ਵਿਚ ਕਮੀ ਕਾਰਨ, ਵਰਖਾ ਦੇ ਆਗਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ 1982 ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਕੀ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ 1982 ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੱਟੀ ਰਾਜ, ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮੁਦਾਇ ਨਾਲ ਆਮਦਨ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਵੰਡਣਗੇ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤਲ ਤੋਂ ਖਨਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ। ਅਮਰੀਕਾ ਸਹਿਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਿਰਮਾਣ ਕਿਰਿਆਵਾਂ (Construction Works) ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਈ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉੱਤਰਦਾਈ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਵਨਾਂ ਤੇ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿਰਮਾਣ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਮਿਸ਼ਰਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਸਕਰੈਪਰਾਂ, ਬੁਲਡੋਜਰਾਂ, ਰੋਡ ਰੋਲਰਾਂ, ਡਰਿੱਲ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਾਲ ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਲਈ ਟੋਰਟ ਨਿਯਮ (Tort Law) ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਟੋਰਟ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਨਿਉਸੈਂਸ, ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਸੈਕਸ਼ਨ 268 IPC ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਬੇਚੈਨੀ ਤੇ ਸਰਵਜਨਕ ਸੰਪੱਤੀ ਨੂੰ ਹਾਨੀ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਜ਼ਾ ਯੋਗ ਅਪਰਾਧ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਦੱਸੋ ਜਿਹੜੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ –

• ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਦੀ ਨਿਆਂਪੂਰਨ ਵਰਤੋਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦੇਣਾ ।
• ਅਕਾਰਬਨਿਕ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ।
• ਪਥਰਾਟ ਬਾਲਣ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਹਵਾ ਵਿਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ |
• ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਅਰਥਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਤਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਦੇਣਾ ।
• ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਖਨਣ ਵੇਲੇ ਖਾਰੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਅਤਿਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਲੁਣਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ।