PSEB 5th Class Maths Solutions Chapter 4 ਭਿੰਨਾਤਮਕ ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 4.6

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 4 ਭਿੰਨਾਤਮਕ ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 4.6 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 4 ਭਿੰਨਾਤਮਕ ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 4.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਦੱਸੋ :
(a) $\frac{2}{5}$, $\frac{2}{3}$
ਹੱਲ:
$\frac{2}{5}$, $\frac{2}{3}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਛੋਟਾ , ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{2}{3}$;$\frac{2}{5}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ । 7 7

(b) $\frac{7}{9}$, $\frac{7}{12}$
ਹੱਲ:
$\frac{7}{9}$, $\frac{7}{12}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ ਨੰ; $\frac{7}{9}$; $\frac{7}{12}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(c) $\frac{1}{8}$, $\frac{1}{4}$
ਹੱਲ:
$\frac{1}{8}$, $\frac{1}{4}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ, $\frac{1}{4}$ ; $\frac{1}{8}$ ਜੇ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(d) $\frac{4}{6}$, $\frac{4}{8}$
ਹੱਲ:
$\frac{4}{6}$, $\frac{4}{8}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{4}{6}$, $\frac{4}{8}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(e) $\frac{3}{7}$, $\frac{3}{11}$
ਹੱਲ:
$\frac{3}{7}$, $\frac{3}{11}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{3}{7}$ ; $\frac{3}{11}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(f) $\frac{5}{8}$, $\frac{7}{8}$
ਹੱਲ:
$\frac{7}{9}$, $\frac{4}{9}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਇਸ ਲਈ $\frac{7}{9}$ ; $\frac{4}{9}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(g) $\frac{3}{4}$, $\frac{1}{4}$
ਹੱਲ:
$\frac{3}{4}$, $\frac{1}{4}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{3}{4}$ ; $\frac{1}{4}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(h) $\frac{5}{8}$, $\frac{7}{8}$
ਹੱਲ:
$\frac{5}{8}$, $\frac{7}{8}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ :
ਇਸ ਲਈ $\frac{7}{8}$ ; $\frac{5}{8}$ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਦੱਸੋ :
(a) $\frac{3}{5}$, $\frac{3}{4}$
ਹੱਲ:
$\frac{3}{5}$, $\frac{3}{4}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਇਸ ਲਈ 53 ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{3}{5}$ ; $\frac{3}{4}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੈ ।

(b) $\frac{5}{8}$, $\frac{5}{12}$
ਹੱਲ:
$\frac{5}{8}$, $\frac{5}{12}$
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{5}{12}$ ; $\frac{5}{8}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੈ ।

(c) $\frac{7}{9}$, $\frac{4}{9}$
ਹੱਲ:
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{4}{9}$ ; $\frac{7}{9}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(d) $\frac{3}{6}$, $\frac{3}{8}$
ਹੱਲ:
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{3}{8}$ ; $\frac{3}{6}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(e) $\frac{5}{7}$, $\frac{5}{11}$
ਹੱਲ:
ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{5}{11}$ ; $\frac{5}{7}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ । 85

(f) $\frac{8}{12}$, $\frac{5}{12}$
ਹੱਲ:
$\frac{8}{12}$, $\frac{5}{12}$
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{5}{12}$ ; $\frac{8}{12}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(g) $\frac{9}{4}$, $\frac{7}{4}$
ਹੱਲ:
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{7}{4}$ ; $\frac{9}{4}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

(h) $\frac{9}{8}$, $\frac{7}{8}$
ਹੱਲ:
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇਕ-ਸਮਾਨ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਹ ਭਿੰਨ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਇਸ ਲਈ $\frac{7}{8}$ ; $\frac{9}{8}$ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧਦੇ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖੋ :
(a) $\frac{7}{12}$, $\frac{4}{12}$, $\frac{1}{12}$, $\frac{5}{12}$
(b) $\frac{5}{12}$, $\frac{5}{9}$, $\frac{5}{7}$, $\frac{5}{4}$
(c) $\frac{6}{11}$, $\frac{4}{11}$, $\frac{9}{11}$, $\frac{3}{11}$
(d) $\frac{7}{8}$, $\frac{7}{12}$, $\frac{7}{4}$, $\frac{7}{2}$
(e) $\frac{12}{15}$, $\frac{12}{13}$, $\frac{12}{17}$, $\frac{12}{10}$
ਹੱਲ :
(a) $\frac{7}{12}$, $\frac{4}{12}$, $\frac{1}{12}$, $\frac{5}{12}$
ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ, ਜਿਸ ਤਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ $\frac{1}{12}$ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
$\frac{1}{12}$, $\frac{4}{12}$, $\frac{5}{12}$, $\frac{7}{12}$ ਵੱਧਦਾ ਕ੍ਰਮ ਹੈ ।

(b) $\frac{5}{12}$, $\frac{5}{9}$, $\frac{5}{7}$, $\frac{5}{4}$
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ $\frac{5}{12}$ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
$\frac{5}{12}$, $\frac{5}{9}$, $\frac{5}{7}$, $\frac{5}{4}$ ਵੱਧਦਾ ਕੂਮ ਹੈ ।

(c) $\frac{6}{11}$, $\frac{4}{11}$, $\frac{9}{11}$, $\frac{3}{11}$
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਹਰ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਜਿਹੜੀ ਭਿੰਨ ਦਾ ਅੰਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਉਹ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ । ਭਾਵ $\frac{3}{11}$ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
$\frac{3}{11}$, $\frac{4}{11}$, $\frac{6}{11}$, $\frac{9}{11}$ ਵੱਧਦਾ ਕੂਮ ਹੈ ।

(d) $\frac{7}{8}$, $\frac{7}{12}$, $\frac{7}{4}$, $\frac{7}{2}$
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ, ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।ਉਹ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚੋਂ $\frac{7}{12}$ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
$\frac{7}{12}$, $\frac{7}{8}$, $\frac{7}{4}$, $\frac{7}{2}$ ਵੱਧਦਾ ਗ਼ਮ ਹੈ ।

(e) $\frac{12}{15}$, $\frac{12}{13}$, $\frac{12}{17}$, $\frac{12}{10}$
ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਭਿੰਨਾਂ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ, ਜਿਸ ਭਿੰਨ ਦਾ ਹਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ । ਉਹ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿਚੋਂ $\frac{12}{17}$ ਭਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਭਿੰਨ ਹੈ ।
$\frac{12}{17}$, $\frac{12}{15}$, $\frac{12}{13}$, $\frac{12}{10}$ ਵੱਧਦਾ ਗ਼ਮ ਹੈ ।

ਦਸ਼ਮਲਵ ਨੂੰ ਭਿੰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖਣਾ ਯਾਦ ਰੱਖੋ-
ਜੇਕਰ ਦਸ਼ਮਲਵ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਅੰਕ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰ 10, 2.ਅੰਕ ਹੋਣ ਤਾਂ ਹਰ 100 ਅਤੇ 3 ਅੰਕ ਹੋਣ ਤਾਂ ਹਰ 1000 ਹੋਵੇਗਾ ।