Bhagya

Punjab State Board PSEB 4th Class Punjabi Book Solutions Chapter 13 ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਤੇ ਪੰਛੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 Punjabi Chapter 13 ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਤੇ ਪੰਛੀ

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਧੂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ;
ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਧੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਧੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਕੀ-ਕੀ ਲਾਭ ਦੱਸੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਘੂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੂੰਹ ਸਾਫ਼, ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਕ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਦੂਸਰਾ ਉਹ ਸੋਹਣਾ ਦਿਸੇਗਾ, ਤੀਸਰਾ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਬਦਬੂ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ ਤੇ ਚੌਥਾ ਉਹ ਅਰੋਗ ਰਹੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਟਾਰ ਨੇ ਮੱਧੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਟਾਰ ਨੇ ਮੱਧੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਪੁੱਗਣਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹੋ ਵੇਲਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੁਗਣ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹੋ ਹੀ ਉਸਦੋਂ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮੱਧੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਸਮਝਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੱਘੂ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਗੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿਚ ਫਸਿਆ ਭੋਜਨ ਵੀ ਲੱਭੇਗਾ । ਉਸ ਦੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਫ਼ਾਇਦੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੱ ਮਗਰਮੱਛ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਕਰਨਗੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਖੁੱਲਾ ਹੀ ਰੱਖੇਗਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(ਪਿੱਠ, ਚੁੰਝਾਂ, ਦੰਦ, ਭੋਜਨ, ਚਿੱਕੜ)
(ਉ) ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦਾ ……… ਧੋ ਦਿੱਤਾ ।
(ਅ) ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ……….. ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਉਡਾਰੀਆਂ ਭਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਸਨ ।
(ਇ) ਨਿੱਕੀ ਚਿੜੀ ਮੱਘਾ ਮਗਰਮੱਛ ਦੀ। …………. ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਦੀ ਵਿਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਸੈਰ ਕਰ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ।
(ਸ) ਚਿੜੀ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ …….. ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਪਈ ।
(ਹ) ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਭਰ-ਪੇਟ ਭੋਜਨ ਵੀ ਖਾਧਾ ਅਤੇ ਮੱਘੁ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ……. ਵੀ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਏ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦਾ ਚਿੱਕੜ ਧੋ ਦਿੱਤਾ |
(ਅ) ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਉਡਾਰੀਆਂ ਭਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਸਨ ।
(ਇ) ਨਿੱਕੀ ਚਿੜੀ ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਦੀ ਪਿੱਠ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਦੀ ਵਿਚ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਸੈਰ ਕਰ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ।
(ਸ) ਚਿੜੀ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ ਚੁੰਝਾਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਪਈ ।
(ਹ) ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਭਰ ਪੇਟ ਭੋਜਨ ਵੀ ਖਾਧਾ ਅਤੇ ਮੱਘੁ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਦੰਦ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਨੇ, ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹੇ ?
(ਉ) ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦੈ । ਤੂੰ ਵੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਮੂੰਹ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਕਰ ।
(ਅ) ‘‘ਤੇਰਾ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਏ ਤੇ ਦੰਦ ਕਿੰਨੇ ਸਾਰੇ । ਏਨਾ ਕੰਮ ਮੈਂ ਇਕੱਲੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੂੰ ?”
(ਇ) “ਇਹ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸਾਨੂੰ ਪੁੱਗਣਾ ।ਉਹੋ ਵੇਲਾ ਚੋਗਾ ਚੁਗਣ ਦਾ ਤੇ ਉਹ ਵੇਲਾ ਤੇਰੇ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ।”
(ਸ) ‘‘ਮੇਰਾ ਪੱਕਾ ਵਾਅਦਾ ਰਿਹਾ, ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਵੇਲੇ ਮੂੰਹ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੂੰ. ।”
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਧੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਆ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਚਿੜੀ ਨੇ ਮੱਘੁ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਈ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਗੁਟਾਰ ਨੇ ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਸ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਮੱਘੂ ਮਗਰਮੱਛ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਕਹੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼, ਸਹਾਇਤਾ, ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ, ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ, ਭਰੋਸਾ, ਬੂਥੀ, ਬਦਬੂ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਕੋਸ਼ਿਸ਼ (ਯਤਨ) – ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
2. ਸਹਾਇਤਾ (ਮੱਦਦ) – ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ।
3. ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ (ਸਾਫ਼) – ਦਾਤਣ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੰਦ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
4. ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ (ਸਿਰ ਲੈਣਾ) – ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੁਣ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ।
5. ਭਰੋਸਾ (ਯਕੀਨ) – ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ।
6. ਬੂਥੀ (ਮੂੰਹ)-ਕੁੱਤਾ ਬੂਥੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਮੇਰੀ ਵਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ !
7. ਬਦਬੂ (ਭੈੜੀ ਬੂ-ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਢੇਰ ਆਲੇਦੁਆਲੇ ਵਿਚ ਬਦਬੂ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਸੇ ਮਨ-ਪਸੰਦ ਪੰਛੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਣਾਓ
ਉੱਤਰ:
ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਨ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ?

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
‘ਦੀਵਾਲੀ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਇਕ ਲੇਖ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਇਹ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਲਈ ਦੇਖੋ ਅਗਲੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਿਚ “ਲੇਖ-ਰਚਨਾ ਵਾਲਾ ਭਾਗ ।)

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 15 ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 15 ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-
(ਉ) ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ……… ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ।
(ਅ) ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
(ਇ) ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ . ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ……… ਗਈ ।
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ …… ਇਕਦਮ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ।
(ਹ) ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ………. ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ।
(ਕ) “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ……. ਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ।
(ਅ) ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਖਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
(ਇ) ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਹਿਮ ਗਈ ।
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਇਕ-ਦਮ ਖੁੱਲ ਗਿਆ |
(ਹ). ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ।
(ਕ) “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਏਕੇ ਦੀ ਹੈ ।

2. ਇੱਕ -ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕਿਹਾ-ਜਿਹਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੁੱਕੜ ਕਿੱਥੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਥੋੜ੍ਹਾ ਘਾਹ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਦੰਦ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ;
ਬਹੁਤ ਤਿੱਖੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ-ਦਮ ਸਾਰੇ ।

3. ਇੱਕ-ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਘੜੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਮਨਘੜਤ ਕਹਾਣੀ ਘੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਾਰਲੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਨਰਮਨਰਮ ਘਾਹ ਖਾ ਕੇ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲੱਗੀ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ । ਪਾਣੀ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਇਧਰ ਲੈ ਆਇਆ ।

ਪਸ਼ਨ 2.
ਇੱਕ ਦਿਨ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਕੀ ਵੇਖ ਕੇ ਸਹਿਮ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਦਿਨ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਉੱਤੇ ਝਪਟਦਿਆਂ ਤੇ ਫੇਰ ਉਸਦੀ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਕੇ ਖਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਹਿਮ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕੀ ਕਰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਅਲੂਏਂ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖੂਬ ਖੇਡਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਭੋਲੂ, ਪੀਲਾ ਤੇ ਛੋਟੂ ਆਦਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਲਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ ਤੇ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰ ਕੇ ਖਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਟਾਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਕੋਹ-ਕੋਹ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ।

4. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:-

ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ
ਤੜਕਸਾਰ, ਵਹਿਣ, ਹੰਭ, ਤਰਲਾ, ਕੋਹ ਸੁੱਟਣਾ, ਭੇਤ, ਮੌਕਾਂ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਤੜਕਸਾਰ ਸਵੇਰੇ ਮੁੰਹ ਹਨੇਰੇ ਤੋਂ)ਤੜਕਸਾਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
2. ਵਹਿਣ ਵੇਗ, ਰੋੜ)-ਨਦੀ ਦਾ ਵਹਿਣ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੈ ।
3. ਹੁੰਭ (ਥੱਕ)-ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੱਭਦੀ ਭੁੱਖੀ ਬੜੀ ਅੰਤ ਬਹੁਤ ਹੰਭ ਗਈ ।
4. ਤਰਲਾ (ਮਿੰਨਤ-ਮੰਗਤਾ ਤਰਲੇ ਕਰ-ਕਰ ਕੇ ਪੈਸੇ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
5. ਕੋਹ ਸੁੱਟਣਾ ਮਾਰ ਦੇਣਾ)-ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਦੰਦੀਆਂ । ਨਾਲ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ |
6. ਭੇਤ (ਗੁੱਝੀ ਗੱਲ)-ਇਹ ਭੇਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸੀਂ ਨਾ ।
7. ਮੌਕਾ (ਵਕਤ)-ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਆਵਾਂਗਾ ।

5. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:-

ਹੇਠਾਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
स्वभाव, टहनी, बहाव (प्रवाह), बूढा, घास, वश, अकेला, अंधेरा, बनावट, दुश्मन, जानवर, भयानक, लोमड़ी।
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਢਾ

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
दया, थक जाना, जिज्ञासा, समाचार, अवसर, पेट, बिल, शक्ति, मिन्नत।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
किसी भी जंगल के इतिहास में शायद यह पहली बार ही हुआ था कि खरगोशों के हाथों एक लोमड़ी मारी गई थी। बूढे खरगोश ने कहा, “यह शक्ति खरगोशों की नहीं, उनकी एकता की है। खरगोश चाहें तो इस एकता से शेर को भी मार सकते हैं।”
ਉੱਤਰ:
ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਗਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਇਕ ਲੂੰਬੜੀ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ । ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਦੀ ਹੈ । ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਚਾਹੁੰਣ, ਤਾਂ ਇਸ ਏਕਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।”

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਠ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-
ਲੰਬੜੀ ਬਾਹਰਲੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ ਤੇ ਉਹਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ । ਉਹਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਲਈ ਕੋਈ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ।
ਇਕ ਵਾਰ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਰਾਤ ਭਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਮਿਲਿਆ । ਜਦੋਂ ਥੱਕ ਗਈ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਨਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ ਤੇ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ ਸੌਂ ਗਈ ।

ਪਰਾਂ ਦੀ ਫੜਫੜਾਹਟ ਸੁਣ ਕੇ ਤੜਕਸਾਰ ਉਹਦੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ । ਇਕ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਲਾਗਲੀ ਝਾੜੀ ਚੋਂ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਕੇ ਇਕ ਰੁੱਖ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ਸੀ । · ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਵੇਖਣਸਾਰ ਹੀ ਉਹਦੀ ਭੁੱਖ ਜਾਗ ਪਈ । ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਖਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।

ਜਿਸ ਟਾਹਣੀ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੜ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹਦੇ ਹੇਠ ਨਦੀ ਦਾ ਤੇਜ਼ ਵਹਿਣ ਸੀ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਦਬੋਚਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਛਾਲ ਮਾਰੀ । ਕੁੱਕੜ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੁਚੇਤ ਬੈਠਾ ਸੀ ਉਹ ਫੜ-ਫੜ ਕਰਕੇ ਉੱਡਿਆ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਟਾਹਣ ’ਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ।

ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕੁੱਝ ਚਿਰ ਖਾਲੀ ਟਾਹਣ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀ ਰਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਬਾਹਵਾਂ ਹੰਭ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਨਦੀ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ । ਉਹਨੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੱਲ ਆਉਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰੇ ਪਰ ਨਦੀ ਦਾ ਵਹਿਣ ਉਹਨੂੰ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ‘ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਿਣ ਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਥਪੇੜਿਆਂ ਨੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਉਹਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਕਿਨਾਰੇ ‘ਤੇ ਜਾ ਸੁੱਟਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:ਲੂੰਬੜੀ ਸੁਭਾ ਦੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ, ਉਹ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਉੱਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੁੱਖੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਪਿੱਛੋਂ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਹੀ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ ਸੌਂ ਗਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੀ ਅੱਖ ਕਿਉਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਉੱਡ ਕੇ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਦੇ ਪਰਾਂ ਦੀ ਫੜਫੜਾਹਟ ਨੇ ਜਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਛਾਲ ਕਿਉਂ ਮਾਰੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ ਦੀ ਟਹਿਣੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਦਬੋਚਣ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲੂੰਬੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁੱਕੜ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਟਾਹਣ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਕਿਉਂ ਡਿਗ ਪਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਥੱਕ ਗਈਆਂ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਜਾ ਪੁੱਜੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਥਪੇੜਿਆਂ ਨੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ ਲਿਜਾ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ ।
ਇਕ ਦਿਨ ਭੋਲੂ, ਪੀਲਾ, ਛੋਟੂ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ . ਖੇਡਦੇ-ਖੇਡਦੇ ਦੂਰ ਨਿਕਲ ਗਏ ! ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਿਆਂ ਗੂੜ੍ਹਾ ਹਨੇਰਾ ਫੈਲ ਗਿਆ । ਰਾਹ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ‘ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੇਖਿਆ । ਉਹ ਸਹਿਮ ਕੇ ਖਲੋਂ ਗਏ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਸੇ ਇਕੱਲੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਤਾਕ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ ਕੇ ਇਕ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਤੇ ਝਪਟਾ ਮਾਰਿਆਂ ਤੇ ਉਹਦੀ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ । ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਇਕਦਮ ਖੁੱਲ ਗਿਆ ।ਉਹ ਏਨੇ ਰੋਹ ਵਿਚ ਆ ਗਏ
ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਚੇਤਾ ਹੀ ਨਾ ਰਿਹਾ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਪੈ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ । ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਇਕਦਮ ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਫੈਲ ਗਈ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਹੁੰਮ-ਹੁੰਮਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ । ਸਾਰਿਆਂ ਜੀਵਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਦਿਨਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚਮਕ ਵੇਖੀ । ਇਹੋ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਾਰਿਆਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸੀ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਮੌਕਾ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤਕ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਮਾਰੀ ਗਈ ਹੋਵੇ । ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਆਖਿਆ, ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਏਕੇ ਦੀ ਹੈ । ‘ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਚਾਹੁਣ, ਤਾਂ ਏਕੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਆਏ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਭੋਲੂ, ਪੀਤਾ, ਛੋਟੂ ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਭੋਲੂ, ਪੀਲੇ ਤੇ ਛੋਟੂ ਨੇ ਅੱਖੀਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਤਾਕ ਲਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ ਤੇ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਬੜੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਮਿਲ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਟੁੱਟ ਕੇ ਪੈ ਗਏ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਦੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਕਿੱਥੇ ਫੈਲ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚਮਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਲੰਬੜੀ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ ?
(ਉ) ਸ਼ੇਰਾਂ ਹੱਥੋਂ
(ਅ) ਬਘਿਆੜਾਂ ਹੱਥੋਂ
(ਇ) ਕੁੱਤਿਆਂ ਹੱਥੋਂ
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਇਸ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਏਕੇ ਦੀ
(ਅ) ਡਰਨ ਦੀ
(ਈ) ਦਲੇਰੀ ਦੀ
(ਸ) ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਏਕੇ ਦੀ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਸਬੀਰ ਭੁੱਲਰ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਹੜੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਹਰਲੇ ਜੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰਾ/ਬੇਤਰਸ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਕਿੱਥੇ ਸੌਂ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲਾਗਲੀ ਝਾੜੀ ਵਿਚੋਂ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕੌਣ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਰੁੜ੍ਹਨ ਮਗਰੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਕਿੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ।
ਉੱਤਰ:
ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੀ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਦੱਸਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਘਾਹ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਦੰਦ ਤੇ ਨਹੁੰਦਰਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਹੈ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਸ ਨੇ ਕੁਐਕ-ਕੁਐਕ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੱਤਖ਼ ਨੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਜੀਵਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਖਾਣ ਲਈ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਘਾਹ ਨੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਖਾਧੇ ਘਾਹ ਦਾ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਕ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਅਲੂੰਏ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੀ ਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਭੋਲੂ, ਪੀਲੇ ਤੇ ਛੋਟੂ ਵਰਗੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਏਕੇ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਏਕਤਾ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਹੈ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ……….. ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੰਗਲ (✓)।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 7 ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 7 ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

(ਉ) ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਅਤੇ ਸੈਂਟੀ ਦੇ ਡੈਡੀ ……… ਸਨ ।
(ਅ) ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ………. ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ………….. ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ਇ) ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ………..ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਸ) ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ …. ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
(ਹ) ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ……… ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਅਤੇ ਸੈਂਟੀ ਦੇ ਡੈਡੀ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ ।
(ਅ) ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ੲ) ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਜੇਬ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਸ) ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵਾਇਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
(ਹ) ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਫਸਟ ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ ।

2. ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੋੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਕ ਦਿਨ ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਕੀ ਪੁੱਛਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਪਾਪਾ ਦੀ ਕਹੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਦੇ ਫਲੁ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਇਦਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ।

3. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਖਾਦ, ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ, ਲਗਨ, ਮਿਹਨਤ, ਵਾਇਦਾ, ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦਾ ।
ਉੱਤਰ:
1. ਖਾਦ ਰੂੜੀ, ਫਸਲਾਂ-ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖ਼ੁਰਾਕ)-ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇਸੀ ਖਾਦ ਪਾ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
2. ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਖ਼ਰਚ ਲਈ ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਏ ਪੈਸੇ)-ਸਕੂਲ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ ਵੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
3. ਲਗਨ ਲਗਾਓ, ਸ਼ੌਕ)-ਮੈਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਬੜੀ ਲਗਨ ਨਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
4. ਵਾਇਦਾ ਇਕਰਾਰ-ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਵਾਇਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਅੱਗੋਂ ਪੂਰੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਾਂਗਾ ।
5. ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ)-ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦੀ ।

4. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪੜੋ ਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ:

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
ਮਿੱਠਾ, ਪਾਣੀ, ਘਰ, ਸੁਖ, ਦਿਨ, ਜਲਦੀ, ਫਲ, ਖ਼ੁਸ਼ ।
ਉੱਤਰ:

5. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਮਾਟੋ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਲਾਓ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਨ )

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-
ਬੇਟਾ ! ਇਸੇ ਲਈ ਹੀ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੜ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲਾਉਣੀਆਂ ਔਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ । ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਲਗਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਸੋ ਅਜੇ ਸਮਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਵਿੱਦਿਆ-ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਦਾ ਮਿੱਠਾ ਫਲ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੋ,, ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੇ ਗੱਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ , । ਠੀਕ ਹੈ, ਪਾਪਾ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਾਂਗਾ, ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਵੀ ਘੱਟ ਦੇਖਾਂਗਾ । ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਵਾਂਗਾ । ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿੱਦਿਆ-ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਿੰਜਾਂਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਸ ਬੂਟੇ ਕੋਲੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ਫਲ ਲੈਣਾ ਹੈ, ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ।
ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ! ਪੁੱਤਰਾ । ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇਹੋ ਉਮੀਦ ਹੈ । ਸਤਨਾਮ ਦਾ ਪਾਪਾ ਖੁਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝ ਆ ਗਏ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਮਿੱਠਾ ਫਲ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜੁੱਟ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠੇਗਾ, ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਨਹੀਂ ਦੇਖੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਿੰਜੇਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਤਨਾਮ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਫਲ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਪਣੇ ਪਾਪਾ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਕਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝ ਆ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਵਿੱਦਿਆਂ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ, ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
“ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ “ਫਲ ਜੀਵਨੀ ਕਿਸ ਦੀ ‘ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਜਾਗੀਰ ਸਿੰਘ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਤਨਾਮ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿੱਠਾ ਨਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਵਿੱਦਿਆ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੌੜੀਆਂ ਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਪਾ ਜੀ ਨੇ ਵਿੱਦਿਆ ਨੂੰ ਕਿਸ ਵਰਗਾ ਦੱਸਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਸ ਦੇ ਪਾਪਾ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਘਰ ਤੇ . ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ੈਟੀ ਦੇ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸ਼ੈਟੀ ਦਾ ਪਾਪਾ ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦਾ ਕੀ ਲਗਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ੈਟੀ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੁੱਲਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੈਂਟੀ ਦਾ ਪਾਪਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੇਪਰਵਾਹ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਕਿਹੋਜਿਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਲਾਇਕ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਤਨਾਮ ਦਾ ਪਾਪਾ ਪੜ-ਲਿਖ ਕੇ ਕੀ ਬਣਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਗਾ ਅਫ਼ਸਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦੁਆਰਾ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਕੀ ਸਿੱਟਾ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਵਿੱਦਿਆ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲੱਗ ਗਈ ਕਿ, “ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਾਪਾ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
“ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ … ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ । ਵਾਕ ਵਿਚ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣੋ :
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਸਟ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 4th Class Punjabi Book Solutions Chapter 6 ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ……. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 Punjabi Chapter 6 ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ……. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ

ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ਉ) ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ……………… ਗੁਟਰ ਗੂੰ’।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਬੂਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਮੈਂ ਗੁਟਰਗੂੰ, ਗੁਟਰ-ਗੂੰ’ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਦਾ ਹਾਂ । ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਚੀਨਾ ਜਾਂ ਗੋਲਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਮੇਰਾ ਸਰੀਰ ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾ ਹੈ । ਤੂੰ ਆਪ ਬੁੱਝ ਲੈ, ਮੈਂ ਕੌਣ ਹਾਂ ?”
‘‘ਮੇਰੇ ਖੰਭ ਕਈ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਮੇਰੇ ਖੰਭ ਚਿੱਟੇ ਵੀ ਹਨ ਤੇ ਕਾਲੇ ਵੀ, ਜੋ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ । ਮੇਰੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕੋਈ ਮੈਨੂੰ ਲਾਲਬਿੰਦਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਲੋਟਣ ਤੇ ਕੋਈ ਗੋਲਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਨਾਂ ਹਨ । ਮੈਂ ‘ਗੁਟਰ-ਗੂੰ, ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਦਾ ਹਾਂ।”

(ਅ) ਮੌਜਾਂ ਨਾਲ……….. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਬੂਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਚੋਗਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਬੜੀ ਮੌਜ ਨਾਲ ‘ ਚੁਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਚੋਗਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤੇ ਤੋਤਲੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਰੇ ਚੋਗੇ ਵਲ ਵੀ ਮੂੰਹ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ‘ਗੁਟਰ-ਗੂੰ, ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਰ ਕੇ ਵੀ ਬੋਲਦਾ ਹਾਂ |

(ਈ) ਅੰਬਰੀਂ ਜਦੋਂ ……… ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਬੂਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਅਸਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ
ਵੀ ਉੱਚਾ ਉੱਡ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਘਰ ਦਾ ਰਾਹ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦਾ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਤਿਰਕਾਲਾਂ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਉਂਦਾ ਹਾਂ । ਮੈਂ “ਗੁਟਰ-ਗੂੰ, ਗੁਟਰ-ਗੂੰ’ ਕਰ ਕੇ ਬੋਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ।

(ਸ) ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਢੋਲ………….. ਗੁਟਰਗੂੰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਬੂਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜਾਂ ਪਤੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹਾਂ । ਕਦੇ ਚਿੱਠੀ ਕਿਸੇ ਮੌਤ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਜਾਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੱਦੇ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਗ਼ਮੀ ਭਰੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਹਿਚਕਚਾਹਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ । ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੈਂ ‘ਗੁਟਰ-ਗੂੰ, ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਰ ਕੇ ਬੋਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ।

(ਹ) ਮੈਂ ਕਬੂਤਰ ………….. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਬੂਤਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਮਨ ਦਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਸਭ ਦਾ ਭਲਾ ਮੰਗਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੋ, ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਰਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖੋ ਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦੇਵੋ । ਮੈਂ “ਗੁਟਰ-ਗੂੰ, ਗੁਟਰ ਗੂੰ’ ਕਰਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹੋ ਗੱਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ।

ਬਹੁਤ ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ……
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ…………
ਲੋਕ ਕਹਿਣ ਮੈਨੂੰ ਚੀਨਾ, ਗੋਲਾ
ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾ, ਬੁੱਝ ਲੈ ਤੂੰ …….।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ‘ਗੁਟਰ-ਗੂ ਕਿਸ ਪੰਛੀ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਲ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ?
2. ਲੋਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
3. ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਤਰਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਬੁੱਝਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਬਾਰੇ ਹਨ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਕਬੂਤਰ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਲ ਹੈ ।
2. ਲੋਕ ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਚੀਨਾ, ਗੋਲਾ ਆਦਿ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
3. ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਕਬੂਤਰ ਬਾਰੇ ਹਨ ।

2. ਖੰਭ ਨੇ ਮੇਰੇ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ
ਚਿੱਟੇ, ਕਾਲੇ, ਲੱਗਦੇ ਚੰਗੇ
ਲਾਲ ਬਿੰਦਾ ਤੇ ਲੋਟਣ, ਗੋਲਾ
ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱ…
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ……. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਕਿਸ ਦੇ ਖੰਭ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ਹਨ ?
2. ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਕਿੰਨੇ ਹਨ ?
3. “ਗੁਟਰ-ਗੂੰ…… ਗੁਟਰ-ਗੂੰ’ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਸਤਰਾਂ ਜ਼ਬਾਨੀ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ:

1. ਕਬੂਤਰ ਏਂ, ਖੰਭ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ਹਨ |
2. ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਲਾਲਬਿੰਦਾ, ਲੋਟਣ ਤੇ ਗੋਲਾ ਹਨ ।
3. (ਨੋਟ-ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੋ ।)

3. ਮੌਜਾਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਚੁਗਦਾ ਦਾਣੇ ,
ਚੋਗਾ ਜਦ ਵੀ ਪਾਉਣ ਨਿਆਣੇ
ਤੋਤਲਿਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ
ਚੋਗੇ ਵਲ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਮੂੰਹ ….
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ…… ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਮੌਜਾਂ ਨਾਲ ਦਾਣੇ ਕੌਣ ਚੁਗਦਾ ਹੈ ?
2. ਚੋਗਾ ਕੌਣ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
3. ਤੋਤਲੇ ਕੌਣ ਹਨ ?
4. ਚੋਗੇ ਵਲ ਮੂੰਹ ਕੌਣ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਮੌਜਾਂ ਨਾਲ ਦਾਣੇ ਕਬੂਤਰ ਚੁਗਦਾ ਹੈ ।
2. ਚੋਗਾ ਨਿਆਣੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
3. ਨਿਆਣੇ ।
4. ਕਬੂਤਰ ।

4. ਅੰਬਰੀਂ ਜਦੋਂ ਉਡਾਰੀ ਲਾਵਾਂ
ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਉੱਡ ਜਾਵਾਂ
ਘਰ ਦਾ ਮੈਂ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦਾ
ਮੁੜ ਆਵਾਂ ਆਥਣ ਨੂੰ…….
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ……… ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਅੰਬਰਾਂ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀ ਕੌਣ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ?
   ਜਾਂ
   ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਕੌਣ ਉੱਡਦਾ ਹੈ ।
2. ਮੈਂ ਕਦੋਂ ਘਰ ਮੁੜਦਾ ਹਾਂ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਕਬੂਤਰ ।
2. ਮੈਂ ਆਥਣ ਵੇਲੇ ਘਰ ਮੁੜਦਾ ਹਾਂ ।

5. ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਢੋਲ, ਦੀ ਚਿੱਠੀ
ਮਰਗ, ਵਿਆਹ ਦੀ ਕੌੜੀ-ਮਿੱਠੀ
ਖ਼ਬਰਾਂ ਮੈਂ ਹੀ ਪਹੁੰਚਾਂਦਾ ਸੀ
ਕਦੇ ਨਾ ਕਰਦਾ ਚੂ, ਚਾਂ, ਊਂ…
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ…. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਕਿਸ-ਕਿਸ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ?
2. ਚੂੰ-ਚਾਂ ਕੌਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ?
   ਜਾਂ
   ਖ਼ਬਰਾਂ ਕੌਣ ਪੁਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਢੋਲ ਪ੍ਰੇਮੀ, ਮਰਗ ਤੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।
2. ਕਬੂਤਰ ।

6. ਮੈਂ ਗਾਵਾਂ ਗੀਤ ਅਮਨ ਦਾ
ਭਲਾ ਲੋੜਦਾ ਸਭਨਾਂ ਦਾ
ਰਲ਼ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਮੈਥੋਂ ਸਿੱਖੋ
ਮਨ ਚੋਂ ਕੱਢੋ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ…
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ……. ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਕਬੂਤਰ ਕਿਸ ਦਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
2. ਕਬੂਤਰ ਕਿਸ ਦਾ ਭਲਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
3. ਸਾਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਕਬੂਤਰ ਅਮਨ ਦਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਕਬੂਤਰ ਸਭ ਦਾ ਭਲਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
3. ਸਾਨੂੰ ਰਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕੱਢ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਗੁਟਰ-ਗੂੰ….ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
“ਗੁਟਰ-ਗੂੰ … ਗੁਟਰ-ਗੂੰ’ ਕਬੂਤਰ ਬੋਲਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਬੂਤਰ ਦੇ ਖੰਭ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਬੂਤਰ ਦੇ ਖੰਭ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਚਿੱਟੇ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਾਲੇ ਵੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਬੂਤਰ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਚੀਨਾ, ਲਾਲਬਿੰਦਾ, ਗੋਲਾ, ਲੋਟਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਬੂਤਰ ਤੋਂ ਕੀ ਕੰਮ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਬੂਤਰ ਤੋਂ ਇਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਭੇਜਣ ਦਾ ਕੰਮ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਬੂਤਰ ਕਿਹੜਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਬੂਤਰ ਅਮਨ ਦਾ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਤਰਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੋ-
……… ਬਰੰਗੇ ।
……. ਚੰਗੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਖੰਭ ਨੇ ਮੇਰੇ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ।
ਚਿੱਟੇ ਕਾਲੇ ਲਗਦੇ ਚੰਗੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੋਹਣਾ ਕਰਕੇ ਲਿਖੋ
ਮੈਂ ਗਾਵਾਂ ਗੀਤ ਅਮਨ ਦਾ.
ਭਲਾ ਲੋੜਦਾ ਸਭਨਾਂ ਦਾ
ਰਲ ਕੇ ਰਹਿਣਾ, ਮੈਥੋਂ ਸਿੱਖੋ
ਮਨ ਚੋਂ ਕੱਢੋ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ
ਗੁਟਰ-ਗੂੰ…… ਗੁਟਰ-ਗੂੰ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪ ਹੀ ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖਣ ।)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਪੜੋ, ਸਮਝੋ ਤੇ ਲਿਖੋ
ਨਿਆਣੇ : ਸਿਆਣੇ
ਉੱਚਾ : ………
ਆਥਣ : …….
ਕੌੜੀ : …….
ਕਾਲੇ : …….
ਭਲਾ : ………
ਚੰਗੇ : ……..
ਉੱਤਰ:
ਨਿਆਣੇ : ਸਿਆਣੇ
ਉੱਚਾ : ਨੀਵਾਂ
ਆਥਣ : ਉੱਗਣ (ਉਗਮਣੀ)
ਕੌੜੀ : ਮਿੱਠੀ
ਕਾਲੇ : ਚਿੱਟੇ
ਭਲਾ : ਚੰਗੇ
ਮੰਦੇ : ਮੰਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਲਿਖੋ-ਮਰਗ, ਆਥਣ |
ਉੱਤਰ:
ਮਰਗ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਮਿਤ` । ਇਸ ਲਈ ‘ਤ’ ਤੇ ‘ਕਾਲ’ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਆਥਣ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਸੰਝ’ |ਇਸ ਲਈ ‘ਤਿਕਾਲਾਂ ਵੇਲਾ’ ਤੇ ‘ਸ਼ਾਮ’ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਲੋਕ, ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾ, ਬੁੱਝ, ਦਾਣੇ, ਅੰਬਰ, ਬੱਦਲ, ਵਿਆਹ, ਕੌੜੀ-ਮਿੱਠੀ, ਪ੍ਰਤੀਕ, ਨਫ਼ਰਤ, ਮਰਗ !
ਉੱਤਰ:

1. ਲੋਕ ਬੰਦੇ)-ਮੇਲਾ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕਾਂ । ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
2. ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾ (ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲਾ)ਤੇਰਾ ਕੁੜਤਾ ਬੜਾ ਰੰਗ-ਬਰੰਗਾ ਹੈ ।
3. ਬੁੱਝ (ਜਾਣ)-ਉਸ ਤੋਂ ਮੇਰੀ ਬਾਤ ਨਾ ਬੁੱਝ ਹੋਈ ।
4. ਦਾਣੇ (ਬਨਸਪਤੀ ਦੇ ਬੀਜ)-ਇਹ ਦਾਣੇ ਪੀਹਣ ਦੀ ਚੱਕੀ ਹੈ ।
5. ਅੰਬਰ (ਅਸਮਾਨ)-ਨੀਲੇ ਅੰਬਰ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
6. ਬੱਦਲ (ਮੇਘ-ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਬੱਦਲ ਛਾ ਗਏ ਤੇ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਲੱਗਾ ।
7. ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ)-ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ ।
8. ਕੌੜੀ-ਮਿੱਠੀ ਮਾੜੀ-ਚੰਗੀ)-ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਨਾਲ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਕੌੜੀ-ਮਿੱਠੀ ਗੱਲ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
9. ਤੀਕ ਚਿੰਨ੍ਹ)-ਕਬੂਤਰ ਅਮਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ।
10. ਨਫ਼ਰਤ (ਘਿਣਾ)-ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾ ਕਰੋ ।
11. ਮਰਗ (ਮੌਤ-ਇਕ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੀ ਮਰਗ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਰਾ ਬਜ਼ਾਰ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿਚ ਕਬੂਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦਸ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਕਾਂ, ਚਿੜੀ, ਘੁੱਗੀ, ਛਾਰਕ, ਇੱਲ, ਬਾਜ਼, ਚੱਕੀਰਾਹਾ, ਕਬੂਤਰ, ਤਿੱਤਰ, ਬਟੇਰਾ ।

 

Punjab State Board PSEB 4th Class Punjabi Book Solutions Chapter 12 ਸਾਡੇ ਰੁੱਖ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 Punjabi Chapter 12 ਸਾਡੇ ਰੁੱਖ

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ-ਰੁੱਖ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਟਾਹਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਾਹਲੀ ਦੀ ਲੱਕੜ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਟਾਹਲੀ ਦੀ ਲੱਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤੇ ਤੇ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਿੰਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਲਗਣ ਵਾਲੇ ਫ਼ਲ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਨਿਮੋਲੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਕਰਕੇ ਕੱਟਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬੋਹੜ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬੋਹੜ ਦਾ ਰੁੱਖ ਸਾਡੇ ਕੀ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੋਹੜ ਦਾ ਰੁੱਖ ਸਾਨੂੰ ਛਾਂ ਤੇ ਬਾਲਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸਦੀ ਛਿੱਲ, ਪੱਤੇ ਤੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਬੱਚੇ ਇਸਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਝੂਟੇ ਲੈਂਦੇ , ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪਿੱਪਲ ਦੀ ਲਾਖ ਤੋਂ ਕੀ ਕੁੱਝ ਬਣਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਿੱਪਲ ਦੀ ਲਾਖ ਤੋਂ ਬਟਨ, ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਬਣਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਲਿਖੋ-
ਲੋਪ, ਸਦੀ, ਸੱਖਣੇ, ਸੈਂਕੜੇ, ਜੁੱਸਿਆਂ, ਤਨ, ਲੱਖਣ, ਲਾਖ
ਉੱਤਰ:
ਲੋਪ – ਦਿਖਾਈ ਨਾ ਦੇਣਾ, ਖ਼ਤਮ !
ਸਦੀ – ਇਕ ਸੌ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ।
ਸੱਖਣੇ – ਖ਼ਾਲੀ ।
ਸੈਂਕੜੇ – ਸੌ ।
ਜੁੱਸਿਆਂ – ਸਰੀਰਾਂ
ਤਨ – ਸਰੀਰਾਂ |
ਲੱਖਣ – ਅੰਦਾਜ਼ਾ ।
ਲਾਖ – ਬੇਰੀ ਜਾਂ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰਸ ਵਿਚੋਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਠੀਕ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-
(ਦਾਤਣ, ਪੇਟ, ਆਲ੍ਹਣੇ, ਰੁੱਖ, ‘ਘੋਟਣੇ ।)
(ੳ) ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਰੇਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ……… ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
(ਅ) ਨਿੰਮ ਦੀ ………… ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗ-ਰਹਿਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ।
(ਈ) ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸਾਲੇ ਰਗੜਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ……… ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿੰਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਬਣੇ · ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
(ਸ) ਪਿੱਪਲ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਅਤੇ ਛਿੱਲ ਨੂੰ …… ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਬੋਹੜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਉੱਤੇ ਸੰਘਣੇ ਪੱਤਿਆਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਇਸ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ……… ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਰੇਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਰੁੱਖ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
(ਅ) ਨਿੰਮ ਦੀ ਦਾਤਣ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗ-ਰਹਿਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ।
(ਈ) ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸਾਲੇ ਰਗੜਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਘੋਟਣੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿੰਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ |
(ਸ) ਪਿੱਪਲ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਅਤੇ ਛਿੱਲ ਨੂੰ ਪੇਟ ਦੀਆਂ । ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਬੋਹੜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਉੱਤੇ ਸੰਘਣੇ ਪੱਤਿਆਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਇਸ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਰੁੱਖ, ਲੱਕੜ, ਉਮਰ, ਝੂਟੇ, ਛਾਂ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਰੁੱਖ (ਦਰੱਖ਼ਤ, ਬਿਰਛ)-ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਬਚਾਓ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਵੱਢਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ।
2. ਲੱਕੜ ਰੁੱਖ ਦਾ ਅੰਦਰਲਾ ਸਖ਼ਤ ਭਾਗਟਾਹਲੀ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬੜੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
3. ਉਮਰ ਆਯੂ, ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਮਾਂ-ਬੋਹੜ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਬਹੁਤ ਲੰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
4. ਝੂਟੇ ਹਿਲੋਰੇ)-ਕੁੜੀਆਂ ਪਿੱਪਲ ਤੇ ਪੀਂਘ ਪਾ ਕੇ ਝੂਟੇ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।
5. ਛਾਂ ਧੁੱਪ ਦੇ ਉਲਟ ਸ਼ਬਦ-ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਬੜੀ ਪਿਆਰੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਢੁੱਕਵੇਂ ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ-

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੁੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸਤਰਾਂ ਸੁੰਦਰ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਟਾਹਲੀ-ਉੱਚੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਟਾਹਲੀਆਂ, ਵਿਚ ਗੁਜਰੀ ਦੀ ਪੀਂਘ ਵੇ ਮਾਹੀਆ ।
2. ਕਿੱਕਰ-ਮੁੰਡਾ ਰੋਹੀ ਦੇ ਕਿੱਕਰ ਤੋਂ ਕਾਲਾ, ਬਾਪੂ ਦੇ ਪਸੰਦ ਆ ਗਿਆ ।
3. ਪਿੱਪਲ-ਸਾਉਣ ਮਹੀਨੇ ਤੀਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤ, ਪਿੱਪਲੀਂ ਪੀਘਾਂ ਪਈਆਂ |
4. ਨਿੰਮ-ਕੌੜੀ ਨਿੰਮ ਨੂੰ ਪਤਾਸੇ ਲਗਦੇ, ਜਿੱਥੋਂ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਲੰਘ ਜੇ ।
5. ਚੰਦਨ-ਬੇਟੀ ਚੰਨਣ ਦੇ ਓਹਲੇ ਓਹਲੇ ਕਿਉਂ ‘ ਖੜੀ ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਖੜੀ ਸਾਂ ਬਾਬਲ ਜੀ ਦੇ ਪਾਸ ਬਾਬਲ ਵਰ ਲੋੜੀਏ ।
6. ਕਰੀਰ-ਸਾਉਣ ਮਹੀਨੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ,ਲਗਦਾ ਕਰੀਰੀਂ ਬਾਟਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚੋਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਇਕ ਅਰਜ਼ੀ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ;
(ਨੋਟ-ਇਹ ਅਰਜ਼ੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਦੇਖੋ ਅਗਲੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਉੱਤੇ ਸਕੂਲੋਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ )

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 6 ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 6 ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ

1. ਦੱਸੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਨਰਸ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਕੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਨਰਸ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਢਾਰਸੇ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਉਸਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਉਸਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਸਦੀ ਮਿੱਠੀ ਮੁਸਕਾਣ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਸਾਰਾ ਦੁੱਖ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਨਰਸ ਕੀ ਕੁੱਝ ਕਰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਰਸ ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਫੜ ਕੇ ਉਸ਼ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਦੇ ਉਹ ਟੀਕਾ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਪਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਅਗਲੇ ਦਾ ਹਾਲ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ।

2. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(ੳ) ਜਿਉਂ ਤਿਤਲੀ ਦੀ ਹੋਏ ਉਡਾਣ, ਵੰਡਦੀ ਫਿਰਦੀ ਤਿਉਂ …………..।
(ਅ) ਰੋਗੀਆਂ ਤਾਈਂ ਮਿਲ ਗਈ ………..।
(ਇ) ਮਾਂ ਦੇ ਵਾਂਗਰ ਰੱਖਦੀ …………… !
(ਸ) ਆਪਣ ………… ਕਰਦੀ ਕੁਰਬਾਨ ਹੀ ਇਹ ਹੈ …………. ਸੇਵਾਦਾਰ ।
(ਕ) ਰੱਬ ਨੇ ਭੇਜੀ ਜੱਗ ‘ਤੇ ………।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਜਿਉਂ ਤਿਤਲੀ ਦੀ ਹੋਏ ਉਡਾਣ, ਵੰਡਦੀ ਫਿਰਦੀ ਤਿਉਂ ਮੁਸਕਾਣ।
(ਅ) ਰੋਗੀਆਂ ਤਾਈਂ ਮਿਲ ਗਈ ਢਾਰਸ ।’
(ਇ) ਮਾਂ ਦੇ ਵਾਂਗਰ ਰੱਖਦੀ ਧਿਆਨ ।
(ਸ) ਆਪਣਾ ਸੁਖ ਕਰਦੀ ਕੁਰਬਾਨ ।
(ਹ) ਇਹ ਹੈ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ।
(ਕ) ਰੱਬ ਨੇ ਭੇਜੀ ਜੱਗ ‘ਤੇ ਨਰਸ ।

3. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਰਸ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਰਸ ਵੇਖ ਕੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਦੁੱਖ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਰਸ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਿਸ ਵਾਂਗਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਂ ਵਾਂਗਰ ।

4. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ ਮਰੀਜ਼, ਥਰਮਾਮੀਟਰ, ਨਵੀਂ-ਨਕੋਰ, ਸੇਵਾਦਾਰ, ਤਰਸ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਮਰੀਜ਼ (ਰੋਗੀ)-ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ ਦਾਖ਼ਲ ਹਨ ।
2. ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਰੋਗੀ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਤਾਪ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦਾ ਯੰਤਰ)-ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਲਾਓ ਤੇ ਦੇਖੋ ਉਸਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਬੁਖ਼ਾਰ ਹੈ ।
3. ਨਵੀਂ-ਨਕੋਰ (ਬਿਲਕੁਲ ਨਵੀਂ-ਅੱਜ ਤਿਉਂਹਾਰ ਦੇ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਮੈਂ ਨਵੀਂ-ਨਕੋਰ ਕਮੀਜ਼ ਪਾਈ ।
4. ਸੇਵਾਦਾਰ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ)-ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸੇਵਾਦਾਰ ਹਾਂ, ਜੋ ਕਹੋਗੇ, ਮੈਂ ਕਰਾਂਗਾ ।
5. ਤਰਸ (ਦਇਆ-ਦੁਖੀਆਂ-ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਉੱਤੇ ਤਰਸ ਕਰੋ

5. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀਵਿੱਚਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਰੂਪ ਲਿਖੋ
ਧਿਆਨ, ਪਛਾਣ, ਬਸਤਰ, ਪੁੱਛਦੀ, ਹੱਸ ਕੇ, ‘ ਕੀ, ਪਿਆਰ, ਵੰਡਦੀ ।
ਉੱਤਰ:

6. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ।ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ਅਰਸ਼, ਤੋਰ, ਢਾਰਸ, ਤੱਕ ਕੇ, ਨਾਲ, ਦੱਸੋ, ਹੁਣ ।
ਉੱਤਰ:

7. ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ੳ) ਉਜਲੇ ਚਿੱਟੇ ………….,,,,,,,, ਤਿਉਂ ਮੁਸਕਾਣ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਨਰਸ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ਸੁਥਰੇ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਕੋਈ ਪਰੀ ਆਈ ਹੋਵੇ । ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਤਾਜ਼ਾ ਦੰਮ ਤੇ ਨਵੀਂ ਨਕੋਰ ਦਿਸਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਤੋਰ ਵਿਚ ਬੜੀ ਚੁਸਤੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਤਿਤਲੀ ਉੱਡ ਰਹੀ ਹੋਵੇ । ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਹਰ ਥਾਂ ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਵੰਡਦੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ਵਾਰਡ ਅੰਦਰ ………………………. ਪੁੱਛ ਪੁਛਾਂਦੀ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਰਸ ਜਦੋਂ ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਕ ਦਮ ਰੌਣਕ ਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਮਾਲਕ ਆ ਗਿਆ
ਹੈ । ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਫੜ ਕੇ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ।

(ਇ). ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੱਸ……………………… ਭੁੱਲ ਜਾਣ !
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੇਰਸ ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਹੱਸ ਕੇ ਟੀਕਾ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਪਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਕੀ ਹੈ ।ਉਸ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੇਖ ਕੇ ਰੋਗੀ ਸਾਰਾ ਦੁੱਖ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਸ) ਬੋਲੇ ਜਦ ਇਹ………………………….. ਕਰਦੀ ਕੁਰਬਾਨ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਆਈ ਨਰਸ ਜਦੋਂ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਬੋਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਆਪਣਾ ਸੁਖੁ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਕੇ ਰੋਗੀ ਦਾਮਾਂ ਵਾਂਗ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਦੀ ਹੈ । …

(ਹ) ਹੁਣ ਤੁਸਾਂ ਹੈ …………. ’ਤੇ ‘ਨਰਸ’
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੁਣ ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਰੋਗੀਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੌਣ ਹੈ । ਇਹ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ਨਰਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੋਗੀ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਸਲ ਵਿਚ ਰੱਬ ਨੇ ਰੋਗੀਆਂ ਲਈ ਤਰਸ ਕਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਨਰਸ ਭੇਜੀ ਹੈ ।

8. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1:
ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਧਨਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸ਼ੀਤਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
‘ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾਦਾਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਰਸ ਨੂੰ ਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਰਸ ਦੇ ਕੱਪੜੇ (ਬਸਤਰ) ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? :
ਉੱਤਰ:
ਉਜਲੇ ਚਿੱਟੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਉਜਲੇ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਨਰਸ ਕੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਸਮਾਨੀ ਪਰੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸਦੀ ਉਡਾਣ ਤਿਤਲੀ ਵਰਗੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕੌਣ ਹਰਦਮ ਚੁਸਤ ਫੁਰਤ ਤੇ ਨਵੀਂ ਨਕੋਰ ਜਾਪਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ ‘
ਕੌਣ ਵਾਰਡਾਂ ਵਿਚ ਮੁਸਕਾਨ ਵੰਡਦੀ ਤੇ ਰੌਣਕ ਲਾ, ਦਿੰਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤੋਂ ਢਾਰਸ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕੌਣ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਪੁੱਛਦੀ
ਜਾਂ
ਕੌਣ ਰੋਗੀਆਂ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਫੜਦੀ, ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਤੇ ਟੀਕੇ ਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਸਦੀ ਮਿੱਠੀ ਮੁਸਕਾਨ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਦੁੱਖ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਜਾਂ
ਕੌਣ ਆਪਣਾ ਸੁਖ ਛੱਡ ਕੇ ਮਾਂ ਵਾਂਗ ਰੋਗੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਰੱਬ ਨੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਤਰਸ ਕਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਉੱਤੇ ਕੀ ਭੇਜਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਰਸ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
‘ਜਿਉਂ-ਤਿਤਲੀ ਦੀ ਹੋਏ ਉਡਾਣ, ਵੰਡਦੀ ਫਿਰਦੀ ਤਿਉਂ …. ‘ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਸਕਾਨ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 14 ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 14 ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ

1. ਦੱਸੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਦੋ . ਮਹਾਂ-ਪੁਰਖਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੁ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਸੀ । ਜਦੋਂ ਆਪ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਛੇਵੇਂ ਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਾ ਬਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਸੀਸ ਗੰਜ ਗੁਰਦਵਾਰਾ’ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ‘ਸੀਸ ਗੰਜ ਗੁਰਦਵਾਰਾ’ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(ਉ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ………. ਗੁਰੂ ਸਨ ।
(ਅ) ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ……….. ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।
(ਇ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ………….. ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ।
(ਸ) ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਦੀ ……….. ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।
(ਹ) ………… ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ, ਨਹਿ . ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ ।
(ਅ) ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।
(ਈ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ।
(ਸ) ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।
(ਹ) “ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ,
ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ-
ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ, ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਉਣਾ, ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਨਾ, ਸ਼ਸਤਰ, ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ, ਨਿਪੁੰਨ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ (ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ)-ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ 1539 ਈ: ਵਿਚ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਏ ।
2. ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਉਣਾ (ਗੁਣ ਜਾਂ ਕਰਤੱਬ ਦਿਖਾਉਣਾਸੂਰਮਿਆਂ ਨੇ ਜੰਗ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ ।
3. ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਨਾ ਮਾਰ ਦੇਣਾ)ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਕੇ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ।
4. ਸ਼ਸਤਰ (ਹਥਿਆਰ)-ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ।
5. ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਘੋੜੇ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਕਲਾਪੁਰਾਤਨ ਯੋਧੇ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
6. ਨਿਪੁੰਨ ਮਾਹਿਰ)-ਬਾਜ਼ੀਗਰ ਪੁੱਠੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਨ ਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

3. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।

ਹੇਠਾਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
अमृतसर, सपूत, शिक्षा, महापुरुष, शस्र, भाषा, त्याग, हरियाणा, हुआ, निपुण, विवाह, स्वभाव, भक्ति, स्थान।
ਉੱਤਰ:

4. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ:-

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
बलिदान, मृत्यु, आवश्यकता, साहस, भय, शासक, अत्याचार।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦ ਵੇਖੋ:

ਕਿਰਿਆ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ .
ਉੱਤਰ:
ਵਾਕ ਵਿਚ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹੋਣਾ, ਕਰਨਾ, ਸਹਿਣਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਕਾਲ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ, ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ :-
(ਉ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ |
(ਅ) ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ
(ਇ) ਪ ਜੀ ਨੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ |
(ਸ) ਕੁੱਝ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ ਆਏ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਸਨ , ਹੋਇਆ, ‘ਕੀਤੀ, “ਆਏ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ ਹਨ ।

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ. ਪੜੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-

1. ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ । ਆਪ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸਨ । ਆਪ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਕੀ ਕੁੱਖੋਂ : 1 ਅਪਰੈਲ, 1621 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ।
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਦੋ ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਸਤਰ-ਵਿੱਦਿਆ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨ ਕੀਤਾ । ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਵਾਈ ।..”
ਆਪ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ । ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਬਣੇ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬੜੇ ਸ਼ਾਂਤ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ । ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਆਪ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਸੀ । ਆਪ ਬਹਾਦਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਨ । ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੇਗ ਦੇ ਖੂਬ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ । ਉਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ।

ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬਕਾਲੇ ਨਗਰ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ । ਇਹ ਸਥਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪ ਨੇ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ । ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ |
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਅਪਰੈਲ, 1621 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਸਿੱਖੀ ਤੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹੇ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਤੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਸਪੁੱਤਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਤੋਂ । ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ , ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪਦਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਬਦਲ ਕੇ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿੱਥੇ ਬਹਿ ਕੇ 20 ਸਾਲ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਵਿਖੇ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਬਹਿ ਕੇ 20 ਸਾਲ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ।

2. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੇ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਚੱਲ ਪਏ । ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ । ਦਿੱਲੀ ਲਿਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹਾਕਮਾਂ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਈ: ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਚ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੁਣ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ

ਨਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਸੁੰਦਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮ ਲੋਕ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, “ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ‘ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨੁ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਚਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਗੱਦੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਕੀ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਸਲਮਾਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ। ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਨੂੰ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਖੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਯੀਦੀ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਲੋਕ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ?
ਉੱਤਰ:
“ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉਂ ਦੇਤ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨੁ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਿੰਨਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਨੌਵੇਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
16 ਅਪਰੈਲ, 1621 (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਤੇ ਸਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਕਿਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਤੋਂ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੰਥ ਕਿਸ ਤੋਂ ਪੜੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਤੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਵਲੋਂ ਤੇਗ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਕਿਸ ਨੇ ਆਪਦਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਤੋਂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਆਪ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ,ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
20 ਸਾਲ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਆਪ ਦੀ ਬਾਣੀ ਕਿੱਥੇ ਦਰਜ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੁੱਖ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੀ ਦੁੱਖ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਸ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ‘ਦੀ ਲੋੜ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜ਼ੋਰ-ਜਬਰਦਸਤੀ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਸੌਂਪੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਈ: (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਜਿਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 4th Class Punjabi Book Solutions Chapter 11 ਮੇਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 Punjabi Chapter 11 ਮੇਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ

‘ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ੳ) ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ …….. ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ਅਜੇ ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਮਹਾਨ ਮਨੁੱਖ ਬਣਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਮਨ ਲਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਾਂਗਾ ਤੇ ਉੱਚੀ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗਾ । ਮੈਂ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ, ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਇਕ ਚੰਗਾ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

(ਅ) ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ……… ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਦਾਂ-ਬੰਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ । ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣ ਮੇਰੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਭਾਰਤ ਵਲ ਤਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗਾ । ਮੈਂ ਫ਼ੌਜੀ ਕਪਤਾਨ ਬਣ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਾਂਗਾ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

(ਈ) ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ ……. ਦਾ ਜਾਇਆ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ-ਵਾਸੀ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹੋਣਗੇ । ਮੇਰੇ ਲਈ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਪਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ । ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਹਰ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਰਗਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ । ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਿੰਦ-ਜਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾਵਾਂਗਾ ।

(ਸ) ਸੌਂਪ ਦਏਗੀ ………………. ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਮੈਨੂੰ ਯੋਗ ਬਣਾ ਕੇ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਕੰਮ ਸੌਂਪੇਗੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣਾ ਮੇਰਾ ਧਰਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਮੈਂ ਉਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਤਨ-ਮਨ ਲਾ ਕੇ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਾਵਾਂਗਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਚੰਗੀ ਸੰਤਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾਵਾਂਗਾ ।

(ਹ) ਇੱਕੋ ਨੂਰ ਹੈ ………. ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕੋ ਰੱਬ ਦਾ ਨੂਰ ਹੈ । ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਫ਼ਰਕ ਝੂਠੇ ਹਨ । ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਊਚ-ਨੀਚ ਤੇ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਉੱਡ ਜਾਣਗੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਬਹੁਤ ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਹਾਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ
ਪਰ ਮੈਂ ਕਦੇ ਮਹਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਕੌਣ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
2. ਬੱਚਾ ਕਿਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
3. “ਮੇਰੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਸਤਰਾਂ ਜ਼ਬਾਨੀ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ:

1. ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਬੱਚਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
3. ਨੋਟ-ਉਪਰੋਕਤ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਾਨੀ ਯਾਦ ਕਰੋ ਤੇ ਲਿਖੋ ।

2. ਕਰਕੇ ਮਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ,
ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਵਿੱਦਿਆ ਪਾ ਕੇ ।
ਪੂਰੀ ਭਰਵੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ
ਸੂਝ ਵਧਾ ਕੇ, ਗਿਆਨ ਵਧਾ ਕੇ ।
ਮੈਂ ਚੰਗਾ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
2. ਬੱਚਾ ਕੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਬੱਚਾ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

3. ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ,
ਦੇਸ਼ ਮੇਰੇ ਦੇ ਹੱਦਾਂ-ਬੰਨੇ ।
ਤੱਕੇਗਾ ਨਾ ਮੇਰੇ ਹੁੰਦਿਆਂ,
ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਭਾਰਤ ਵੰਨੇ ।
ਮੈਂ ਫ਼ੌਜੀ ਕਪਤਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਬੱਚਾ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਕੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
2. ਬੱਚਾ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਬੱਚਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੱਦਾਂ-ਬੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਬੱਚਾ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਕਪਤਾਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

4. ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ,
ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਰਾਇਆ ।
ਲੱਗਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਾਂਗਰ,
ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ ।
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਿੰਦ-ਜਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ?
2. ਕਿਹੜਾ ਆਪਣਿਆਂ ਵਰਗਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਵਾਸੀ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ ਦੇ ਇਕ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ।
2. ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਹਰ ਇਕ ਜਾਇਆ ਆਪਣਿਆਂ ਵਰਗਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ।

5. ਸੌਂਪ ਦਏਗੀ ਜੋ ਕੰਮ ਮੈਨੂੰ,
ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਯੋਗ ਬਣਾ ਕੇ ।
ਉਹੀ ਮੇਰਾ ਧਰਮ ਬਣੇਗਾ,
ਤੋੜ ਚੜ੍ਹਾਸਾ ਤਨ-ਮਨ ਲਾ ਕੇ ।
ਮੈਂ ਚੰਗੀ ਸੰਤਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਬੱਚੇ ਦਾ ਧਰਮ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ?
2. ਕੌਣ ਚੰਗੀ ਸੰਤਾਨ ਬਣੇਗਾ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਵੀ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਉਸਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦੇਵੇਗੀ, ਉਹ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਧਰਮ ਹੋਵੇਗਾ ।
2. ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ।

6. ਇੱਕੋ – ਨੂਰ ਹੈ ਸਭਨਾਂ ਅੰਦਰ,
ਝੂਠੀਆਂ ਨੇ ਸਭ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ।
ਉੱਡ ਜਾਣੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤੱਕ ਕੇ,
ਊਚ-ਨੀਚਤਾ, ਛੂਤਾਂ-ਛਾਤਾਂ ।
ਮੈਂ ਐਸਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ,
ਮੈਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਸਭਨਾਂ ਅੰਦਰ ਕੀ ਹੈ ?
2. ਕੀ ਉੱਡ ਜਾਵੇਗਾ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਇੱਕੋ ਨੂਰ ।
2. ਊਚ-ਨੀਚ ਤੇ ਛੂਤ-ਛਾਤ ।

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੋ-

(ੳ) ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਹਾਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ,
…………………………
(ਅ) ਤੱਕੇਗਾ ਨਾ ਮੇਰੇ ਹੁੰਦਿਆਂ,
…………………………
(ਈ) ਲੱਗਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਾਂਗਰ,
…………………………
(ਸ) ਇੱਕੋ ਨੂਰ ਹੈ ਸਭਨਾਂ ਅੰਦਰ,
…………………………
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਹਾਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ,
ਪਰ ਮੈਂ ਕਦੇ ਮਹਾਨ ਬਣਾਂਗਾ ।
(ਅ) ਤੱਕੇਗਾ ਨਾ ਮੇਰੇ ਹੁੰਦਿਆਂ,
ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਭਾਰਤ ਵੰਨੇ ।
(ਇ) ਲੱਗਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਾਂਗਰ,
ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ ।
(ਸ) ਇੱਕੋ ਨੂਰ ਹੈ ਸਭਨਾਂ ਅੰਦਰ,
ਝੂਠੀਆਂ ਨੇ ਸਭ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚਲਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣ ਕੇ, ਫ਼ੌਜੀ ਕਪਤਾਨ ਬਣ ਕੇ, ਧਰਮਾਂ ਤੇ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਮਿਟਾ ਕੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਸੌਂਪੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਤਨ, ਮਨ, ਧਨ ਨਾਲ ਨਿਭਾ ਕੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ
ਸ਼ਾਨ, ਮਹਾਨ, ਗਿਆਨ, ਮਿਹਨਤ, ਪਰਾਇਆ, ਸੰਤਾਨ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਸ਼ਾਨ (ਵਡਿਆਈ)-ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਇਕ ਵੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਹੀਂ ਬੋਲਿਆ ।
2. ਮਹਾਨ (ਵਿੱਡਾ)-ਭਾਰਤ ਇਕ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ ।
3. ਗਿਆਨ (ਜਾਣਕਾਰੀ)-ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
4. ਮਿਹਨਤ (ਸਖ਼ਤ ਕੰਮ ਕਰਨਾ)-ਉਸਨੇ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਹ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ।
5. ਪਰਾਇਆ (ਬੇਗਾਨਾ)-ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਰਾਏ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
6. ਸੰਤਾਨ (ਔਲਾਦ-ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਤਾਨ ਨਹੀਂ ।
7. ਜਾਤ-ਪਾਤ (ਸਮਾਜ ਦੇ ਉੱਚੀਆਂ-ਨੀਵੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ)-ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰਦੇ, ਸਗੋਂ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਓ-

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਾਓ-
ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਿਮ ਸਿੱਖ ਈਸਾਈ
ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਰਾਇਆ
ਲਗਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਾਂਗਰ
ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ
ਉੱਤਰ:
ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ,
ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਰਾਇਆ ।
ਲਗਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਵਾਂਗਰ,
ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ;
‘ਵਿਸਰਾਮ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਅਰਾਮ ਜਾਂ “ਠਹਿਰਾਓ’ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਵਾਕ ਬੋਲਦੇ ਜਾਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਜ਼ਰਾ ਰੁਕ ਕੇ ਅਗਲਾ ਵਾਕ ਬੋਲਦੇ ਜਾਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ । ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਵਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਈ ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸਧਾਰਨ ਵਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਡੰਡੀ (।) ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਈ ਵਾਰੀ ਵਾਕ ਵਿਚ ਸਧਾਰਨ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਹੀ ਹੁੰਦੀ, ਸਗੋਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਹੈਰਾਨੀ, ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਗ਼ਮੀ ਆਦਿ 1 ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (?) ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹੈਰਾਂਨੀ, ਖੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਗ਼ਮੀ ਆਦਿ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਵਿਸਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (!) ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ:

(ਉ) ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸ: ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਹੈ ।
(ਅ) ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਹੈ ?
(ਇ) ਵਾਹਵਾ ! ਸੋਹਣੀ ਖੇਡ ਹੈ ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੱਟ ਠਹਿਰਾਓ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਮੇ (,) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ :
ਮੈਂ ਬਜ਼ਾਰੋਂ ਆਲੂ, ਗੰਢੇ, ਗਾਜਰਾਂ, ਮਟਰ ਤੇ ਟਮਾਟਰ ਲਿਆਂਦੇ ।

ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਹੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਨੂੰ ਇੰਨ-ਬਿੰਨ ਲਿਖਣ ਲਈ ਦੋਹਰੇ ਪੁੱਠੇ. ਕਾਮਿਆਂ (” ”) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ :-
ਅਧਿਆਪਕ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਧਰਤੀ ਸੂਰਜ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕੀ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 5 ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 5 ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-

(ਉ) ਨਵੀਨ ਦੇ ਨਾਨੀ ਜੀ …….. ਅਧਿਆਪਕਾ ਹਨ ।
(ਅ) ਮਿੱਠੇ ਕੀੜੀ ………. ਦੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।
(ਇ) ……… ਮਿਸ਼ਰੀ ਖਾ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਲੈ ।
(ਸ) ਸਲੂਣੋ ਕੀੜੀ ਨੇ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ .. …… ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਰੱਖ ਲਈ ।
(ਹ) ਚਲੋ ਜੀ, ਸਲੂਣੋ ਮਿੱਠੇ ਦੇ …….. ਉੱਤੇ , ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਗਈ ।
(ਕ) ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ …….. ਨੂੰ ਕੱਢੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਨਵੀਨ ਦੇ ਨਾਨੀ ਜੀ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕਾ ਹਨ ।
(ਅ) ਮਿੱਠੇ ਕੀੜੀ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।.
(ਇ)ਮਿੱਠੀ-ਮਿੱਠੀ ਮਿਸ਼ਰੀ ਖਾ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਲੈ ।
(ਸ) ਸਲੂਣੋ ਕੀੜੀ ਨੇ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਲੂਣ ਦੀ ਡਲੀ ਆਪਣੇ ਮੁੰਹ ਵਿਚ ਰੱਖ ਲਈ ।
(ਹ) ਚਲੋ ਜੀ, ਸਲੂਣੋ ਮਿੱਠੇ ਦੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਗਈ ।
(ਕ) ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਵਹਿਮ ਨੂੰ ਕੱਢੋ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਨਵੀਨ ਨੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਕਿਸ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਗੁਣ ਕਿਵੇਂ ਹਿਣ ਕਰੀਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਵੀਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸੋ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਵੀਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਦਾ ਨਾਂ ਅਨੀਸ਼ਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਨਵੀਨ ਨੂੰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮਿੱਠਾ ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਸਲੂਣੀ ਕੀੜੀ ਨੇ ਕੀ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਲੂਣੀ ਕੀੜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦਾ ਹਾਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ । ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖ਼ਾਰਾ ਤੇ ਸਲੂਣਾ ਖਾਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
‘ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਪਾਠ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਡਾ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਸਮਝੋ :ਕੀੜੀਆਂ

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ।
ਕੀੜੀਆਂ, ਕਹਾਣੀ, ਪਹਾੜ, ਮਿਸ਼ਰੀ, ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ, ਲੂਣ !
ਉੱਤਰ:

4. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਦੋਹਤੀ, ਪ੍ਰਯੋਗ, ਇਕਲੌਤੀ, ਆਲਸ, ਇੰਤਜ਼ਾਰ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਦੋਹਤੀ (ਧੀ ਦੀ ਧੀ)-ਨਾਨੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਦੋਹਤੀ ਨੂੰ ਕੁੱਛੜ ਚੁੱਕ ਕੇ ਖਿਡਾ ਰਹੀ ਸੀ ।
2. ਪ੍ਰਯੋਗ (ਤਜਰਬਾ)-ਵਿਗਿਆਨੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
3. ਇਕਲੌਤੀ ਇੱਕੋ ਇਕ-ਗੀਤਾ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਹੈ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨਹੀਂ ।
4. ਆਲਸ (ਢਿੱਲ)-ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ ਵਿਚ ਆਲਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
5. ਇੰਤਜ਼ਾਰ (ਉਡੀਕ)-ਅਸੀਂ ਸਵੇਰ ਦੇ ਘਰ ਬੈਠੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣਿਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ।

5. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜੋ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-
ਕੁੜੇ ਅਨੀਸ਼ਾ ! ਕਿਉਂ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਖੇਡਾਂ ਜਿਹੀਆਂ ਕਰੀ ਜਾਨੀ ਐਂ, ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਏਂਗੀ… ਗਰਮੀ ਨੀ ਆਈ ਅਜੇ … ਜਾਂਦੀ ਠੰਢ ਐ … ਆ ਜਾ ਇਧਰ … ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਚੋਂ । ਅਨੀਸ਼ਾ ਦੀ ਨਾਨੀ ਨੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਹੀ ਆਪਣੀ ਦੋਹਤੀ ਨੂੰ ਵਰਜਿਆ । ਨਾਨੀ ਜੀ, ਮੈਂ ਖੇਡਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਕੇ ਦੇਖ ਰਹੀ ਆਂ …। ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੇ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਨਾਨੀ ਜੀ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆ ਖਲੋਤੇ ਤੇ ਬੋਲੇ, ‘‘ਕੀ ਕਰਦੀ ਐਂ ?” ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਮੈਡਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਜਾਪਦੀਆਂ ਨੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਐ …। ਤੇ ਫੇਰ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਖ਼ਾਲੀ ਬੋਤਲ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਾਲਟੀ ਵਿਚ ਡੁਬੋਇਆ । ਗਤੂੰ-ਗੜੈ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਹਵਾ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਅਨੀਸ਼ਾ ਫੇਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ, ਦੇਖੋ, ਨਾਨੀ ਜੀ, ਇਹ ਬੋਤਲ* ਸਾਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਖ਼ਾਲੀ ਲੱਗਦੀ ਆ ਪਰ ਆਹ ਦੇਖੋ ਬੁਲਬੁਲੇ ਨਿਕਲ ਰਹੇ ਨੇ, ਹਵਾ ਦੇ … ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ । ਨਾਨੀ ਨੇ ਗਹੁ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪੰਜਵੀਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ, ਦੋਹਤੀ ਵਲ ਦੇਖਿਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਾਨੀ ਨੇ ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਾਨੀ ਨੇ ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜੇ ਗਰਮੀ ਨਹੀਂ ਆਈ ਤੇ ਠੰਢ ਜਾ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਨਾ ਕਰੇ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਕਿਹੜੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ । ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਠੰਢ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਗਰਮੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕੀ ਅਨੀਸ਼ਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਹੀਂ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੈਡਮ ਦਾ ਦੱਸਿਆ ਇਕ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਦੀ ਮੈਡਮ ਨੇ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੈਡਮ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੇ ਨਾਨੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਖ਼ਾਲੀ ਦਿਸਣ ਵਾਲੀ ਬੋਤਲ ਅਸਲ ਵਿਚ ਖ਼ਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
ਅਨੀਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕ ਖ਼ਾਲੀ ਬੋਤਲ ਲੈ ਕੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਡੋਬੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚ ਗਤੂੰ-ਤੂੰ ਕਰ ਕੇ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁਲਬੁਲੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਲੱਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਅਨੀਸ਼ਾਂ ਕਿਹੜੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜਵੀਂ ਵਿਚ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
“ਕਿਉਂਕਿ ਸਲੂਣੋ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਲੂਣ ਦੀ ਵੱਡੀ ਡਲੀ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ …।” ਨਵੀਨ ਬੋਲਿਆ । ‘ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ! ਸਾਰੇ ਰਾਹ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਉਹੀ ਲੂਣ ਦੀ ਡਲੀ ਖੁਰਦੀ ਰਹੀ । ਮਿਸ਼ਰੀ ਦਾ ਸੁਆਦ ਤਾਂ ਉਹ ਤਾਂ ਹੀ ਚੱਖ ਸਕਦੀ ਸੀ, ਜੇ ਉਹ ਲੂਣ ਦੀ ਡਲੀ ਮੁੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢਦੀ … ਆਹ ਜਿਵੇਂ ਅਨੀਸ਼ਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੀ ਸੀ । ਜੇ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚੋਂ ਹਵਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੂਗੀ… ਤਾਂ ਹੀ ਪਾਣੀ ਅੰਦਰ ਭਰਿਆ ਜਾਊ… ਜੇ ਔਗੁਣ ਦੂਰ ਹੋਣਗੇ, ਤਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂਵੇਂ ਗੁਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣਗੇ, ਠੀਕ ਐ ਨਾਂ ?” ਨਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਫੇਰ ਪੁੱਛਿਆ । “ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ! ਪਰ ਨਾਨੀ ਜੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਗੁਣਵਾਨ ਬੰਦੇ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ । ਜੇ ਸਲੂ ਕੀੜੀ ਮਿੱਠੇ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੀ, ਤਾਂ ਲੂਣ ਦੀ ਡਲੀ ਮੁੰਹ ਵਿਚ ਲਿਜਾਂਦੀ ਹੀ ਕਿਉਂ ?” ਨਵੀਨ ਨੇ, ਹੋਰ ਨੁਕਤਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ! ‘‘ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਉਂ ਹੀ ਹੁੰਦੈ । ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਦੇ ਆਂ, ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ { ਦੀ ਘਾਟ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਲੂਣ ਸਾਡੀ ਜੀਭ ‘ਤੇ ਖੁਰਦਾ ਰਹਿੰਦੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਆਂ ।” ਨਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਲੂਣੋ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦਾ ਸੁਆਦ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਲੂਣ ਦੀ ਵੱਡੀ, ਡਲੀ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਹ ਉਸਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ : ਖੁਰਦੀ ਰਹੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬੋਤਲ ਵਿਚ ਕਦੋਂ ਪਾਣੀ ਅੰਦਰ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਉਸ ਵਿਚਲੀ ਹਵਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਾਨੀ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਣ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੇਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਔਗੁਣ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਵੀਨ ਨੇ ਕਿਹੜਾ ਨੁਕਤਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਗੁਣਵਾਨ ਬੰਦੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੂਣੋ. ਦਾ ਮਿੱਠੇ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੇਕਰ ਉਸਦਾ ਮਿੱਠੇ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਲੂਣ – ਦੀ ਡਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਜਾਣੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹਿਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਔਗੁਣਾਂ ਹੇਠ ਹੀ ਦੱਬੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ।

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ·

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਵਰਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾਤਿਸ਼ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅਨੀਸ਼ਾ/ਨਵੀਨ/ਨਾਨੀ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਨਾਨੀ ਦੀ ਕੀ ਲੱਗਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋਹਤੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਾਨੀ ਨੇ ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ । (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਦੋਹਤੀ ਕੌਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਧੀ ਦੀ ਧੀ (✓) ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਕੀ ਕਰ ਰਹੀਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਯੋਗ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜਦੋਂ ਅਨੀਸ਼ਾ ਨੇ ਖ਼ਾਲੀ ਬੋਤਲ ਪਾਣੀ ‘ ਵਿਚ ਡੁਬੋਈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ ਨਿਕਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਵਾ/ਬੁਲਬੁਲੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਆਇਸ਼ਾ ਕਿਹੜੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜਵੀਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਆਇਸ਼ਾ ਤੇ ਨਵੀਨ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਨਵੀਨ ਕਿਹੜੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਠਵੀਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਨਾਨੀ ਕਿਹੜੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਸੀ ? .
ਉੱਤਰ:
ਅਧਿਆਪਕਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਨਵੀਨ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਕੀ ਹੋਣਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਸ਼ਨ-ਮੁਕਾਬਲਾ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਨਵੀਨ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਨ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਗੁਣ ਕਿਵੇਂ ਹਿਣ ਕਰੀਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਨਾਨੀ ਜੀ ਨੇ ਔਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਗੁਣ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਮਿੱਠੋ ਕੀੜੀ ਕਿਹੜੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਸਲੂਣੋ ਕੀੜੀ ਕਿਹੜੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੂਣ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਅਨੀਸ਼ਾ ਕੀ ਖਾਣ ਲਈ ਭੱਜਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਾਕਲੇਟ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਮਜ਼ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੇਤ ਵਾਲੀ ਗੱਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਸਲੂਣੋ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਕੀ ਰੱਖ ਕੇ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦੇ ਪਹਾੜ ‘ਤੇ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੂਣ ਦਾ ਡਲਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਸਲੂਣੇ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ਰੀ ਦਾ ਸਵਾਦ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਲੂਣ ਦਾ ਡਲਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
“ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਲੂਣ ਦਾ ਡਲਾ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
‘ਦੋ ਕੀੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਮਿਸ਼ਰੀ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਚਿੰਨ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਣਾਂ ਦਾ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਗੁਣ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿਣ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨ ਲਈ ਚੰਗੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਲਾਭ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
……….. ਮਿਸ਼ਰੀ ਖਾ ਕੇ ਅਨੰਦ ਲੈ । ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿੱਠੀ-ਮਿੱਠੀ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 4th Class Punjabi Book Solutions Chapter 10 ਈਦ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 Punjabi Chapter 10 ਈਦ

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਈਦ ਕਦੋਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਈਦ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਅਖ਼ੀਰਲੇ ਰੋਜ਼ੇ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਈਦ-ਉਲ-ਫ਼ਿਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਈਦਗਾਹ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸਭ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਈਦਗਾਹ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸਭ ਨੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜੀ । ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੱਥ ਉਠਾ ਕੇ ਖ਼ੁਦਾ ਤੋਂ ਦੁਆ ਮੰਗੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸਾਰੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਗਲ ਨਾਲ ਲੱਗ ਕੇ ਮਿਲੇ । ਸਭ ਨੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਈਦ ਦੀ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦਿੱਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕੀ ਕੁੱਝ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਮਠਿਆਈਆਂ ਤੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਮੇਲੇ ਵਿਚ . ਝੂਲੇ ਵੀ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਬੱਚੇ ਝੂਟੇ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਖਿਡੌਣਾ ਜਹਾਜ਼ ਖ਼ਰੀਦਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਲਈ ਨੱਚਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਰਿੱਛ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਅੰਮੀ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਖੁਆਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੰਮੀ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵੀਆਂ ਤੇ ਮਠਿਆਈ ਖਵਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-
(ਈਦਗਾਹ, ਈਦ, ਰਮਜ਼ਾਨ, ਸੇਵੀਆਂ, ਖੁਦਾ ।)
(ਉ) ……. ਵਿਚ ਤੀਹ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਘਰ-ਘਰ …….. ਪਕਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।
(ਇ) ਸਭ ਲੋਕ …….. ਪਹੁੰਚ ਗਏ ।
(ਸ) ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ, ਹੱਥ ਉਠਾ ਕੇ …… ਤੋਂ ਦੁਆ ਮੰਗੀ ।
(ਹ) ਸਭ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ …… ਦੀ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦਿੱਤੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਰਮਜ਼ਾਨ ਵਿਚ ਤੀਹ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਘਰ-ਘਰ ਸੇਵੀਆਂ ਪਕਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।
(ਇ) ਸਭ ਲੋਕ ਈਦਗਾਹ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ।
(ਸ) ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ, ਹੱਥ ਉਠਾ ਕੇ ਖ਼ੁਦਾ ਤੋਂ ਦੁਆ ਮੰਗੀ ।
(ਹ) ਸਭ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਈਦ ਦੀ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦਿੱਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ :
ਈਦ, ਰਮਜ਼ਾਨ, ਰੋਜ਼ਾ …
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਈਦ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਤਿਉਹਾਰ, ਜੋ ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਰੋਜ਼ਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਈਦੁਲ ਫ਼ਿਤਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਦੂਜੀ ਈਦ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਈਦੁਲ ਅਜ਼ਹਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਸੰਬੰਧ ਮੱਕੇ ਦਾ ਹੱਜ ਕਰਨ ਤੇ ਪਸ਼ੂ ਦੀ ਬਲੀ ਦੇਣ ਨਾਲ ਹੈ ।
(ਅ) ਰਮਜ਼ਾਨ-ਹਿਜਰੀ ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ ਰਮਜ਼ਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।
(ਈ) ਰੋਜ਼ਾ-ਵਰਤ, ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਧਾਰਮਿਕ ਫ਼ਰਜ਼ ਸਮਝ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਪੜੋ, ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ
(ੳ) ਬੱਚਾ – ਬੱਚੇ
(ਅ) ਝੂਲਾ – ………
(ਇ) ਰੋਜ਼ਾ – ………..
(ਸ) ਕੱਪੜਾ – …….
(ਹ) ਖਿਡੌਣਾ – …….
(ਕ) ਕੁੜਤਾ – ………..
(ਖ) ਮਹੀਨਾ – ……..
(ਗ) ਮੇਲਾ – ……….
(ਘ) ਝੂਟਾ – …….
(ਝ) ਪਜਾਮਾ – ……
(ਚ) ਟੱਪਦਾ – ……..
(ਛ) ਨੱਚਦਾ – …….
ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ-
ਤਿਉਹਾਰ, ਖੁਦਾ, ਦੁਆ, ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ, ਮਠਿਆਈ, ਮਹੀਨਾ, ਬਜ਼ਾਰ, ਚੂੜੀਆਂ, ਨਮਾਜ਼, ਦੁਕਾਨ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਤਿਉਹਾਰ (ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ)-ਅੱਜ ਈਦ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ।
2. ਖ਼ੁਦਾ (ਬ)-ਖੁਦਾ ਸਭ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਹੈ ।
3. ਦੁਆ-ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਰੱਬ ਕੋਲੋਂ ਦੁਆ ਮੰਗੀ । ..
4.  ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ-ਸਭ ਨੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਈਦ ਦੀ ਮੁਬਾਰਕਬਾਦ ਦਿੱਤੀ ।
5. ਮਠਿਆਈ-ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਮਠਿਆਈ ਦਿੱਤੀ ।
6.  ਮਹੀਨਾ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਾਰਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਆਮ ਕਰਕੇ ਤੀਹ ਜਾਂ ਇਕੱਤੀ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)-ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਠੰਢ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
7. ਬਜ਼ਾਰ ਖ਼ਰੀਦਣ-ਵੇਚਣ ਲਈ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੇ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਬਣੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ)-ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਇਕ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਘੜੀਆਂ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ.
8. ਚੂੜੀਆਂ ਵੰਗਾਂ)-ਚੂੜੀਆਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ ।
9. ਨਮਾਜ਼ (ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਣ ਤੇ ਉਸ ਵਲ ਧਿਆਨ ਲਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ)-ਮੁਸਲਮਾਨ ਪੰਜ ਵੇਲੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ।
10. ਦੁਕਾਨ (ਹੱਟੀ)-ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਦੁਕਾਨਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨਾਲ ਭੌਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਇਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਆਏ ਜੋੜੇ-ਜੋੜੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ਜਿਵੇਂ ਉਦਾਹਰਨ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ :
ਉਦਾਹਰਨ-ਕੁੜਤਾ-ਪਜਾਮਾ ।
ਉੱਤਰ:
ਕੁੜਤਾ-ਪਜਾਮਾ
ਧੂਮ-ਧਾਮ,
ਖਾਂਦੇ-ਪੀਂਦੇ,
ਨਹਾ-ਧੋ,
ਸਲਵਾਰ-ਕਮੀਜ਼,
ਨੱਚਦੇ-ਟੱਪਦੇ,
ਇਕ-ਦੂਜੇ,
ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਈਦਗਾਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੇਲਾ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਮਠਿਆਈਆਂ ਤੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਝੂਲੇ ਵੀ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਬੱਚੇ ਝੂਟੇ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ । ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਅੱਬਾ ਨੇ ਮਠਿਆਈ ਖ਼ਰੀਦੀ । ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਖਿਡੌਣਾ ਜਹਾਜ਼ ਖ਼ਰੀਦਿਆਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਲਈ ਨੱਚਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਰਿੱਛ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :-

1. ਕਿੱਥੇ ਮੇਲਾ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
2. ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ?
3. ਬੱਚੇ ਕਿੱਥੇ ਝੂਟੇ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ?
4. ਮਠਿਆਈ ਕਿਸ ਨੇ ਖ਼ਰੀਦੀ ?
5. ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੀ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ?
6. ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਭੈਣ ਲਈ ਕੀ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਈਦਗਾਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ।
2. ਮਠਿਆਈਆਂ ਤੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ।
3. ਝੂਲਿਆਂ ਉੱਤੇ ।
4. ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਅੱਬਾ ਨੇ ।
5. ਇਕ ਖਿਡੌਣਾ ਜਹਾਜ਼ ।
6. ਨੱਚਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਰਿੱਛ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ :
(ਉ) ਰਮਜ਼ਾਨ ਵਿਚ ਤੀਹ ਰੋਜ਼ੇ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਅੱਬਾ ਨੇ ਮਠਿਆਈ ਖ਼ਰੀਦੀ ।
(ਇ) ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਬੜੀ ਰੌਣਕ ਹੈ ।
(ਸ) ਘਰ-ਘਰ ਸੇਵੀਆਂ ਪਕਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ਹ) ਉਹ ਗੋਟੇ ਵਾਲੀ ਚੁੰਨੀ ਲੈ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪ ਹੀ ਲਿਖਣ ) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਲੋਹੜੀ
2. ਬਸੰਤ
3. ਹੋਲੀ
4. ਰੱਖੜੀ
5. ਸਰਾਧ
6. ਨਰਾਤੇ (ਦੁਰਗਾ ਅਸ਼ਟਮੀ)
7. ਸਾਂਝੀ ਮਾਈ
8. ਅਹੋਈ ।
9. ਕਰਵਾ ਚੌਥ
10. ਦੀਵਾਲੀ
11. ਗਣੇਸ਼ ਚਤੁਰਥੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਈਦ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ: