Prasanna

Punjab State Board PSEB 4th Class EVS Book Solutions Chapter 16 ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਜਮ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 EVS Chapter 16 ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਜਮ

EVS Guide for Class 4 PSEB ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਜਮ Textbook Questions and Answers

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 120, 121

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ :
ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ‘ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋਰ ਹੇਠਾਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਟਿਊਬਵੈੱਲ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 122

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਘਰੇਲ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਾਈਪ ਰਾਹੀਂ ਨਾ ਦੇ ਕੇ ਬਾਲਟੀ ਰਾਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਿਰਿਆ 2.
ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਟੂਟੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ ਕਿੰਨੀਆਂ ਟੁਟੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵਿਅਰਥ ਡੁੱਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 123, 124

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜਿਵੇਂਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬਮਰਸੀਬਲ ਪੰਪ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ’ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਅਸੀਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ?
ਉੱਤਰ :
ਕਿਉਂਕਿ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਖਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨ/ਨਹਾਉਣ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮੱਘ ਅਤੇ ਬਾਲਟੀ ਰਾਹੀਂ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਹੀ ਉੱਤਰ ‘ਤੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਸੀਂ ਜਿਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ?
ਚਾਕਲੇਟ
ਪਾਣੀ
ਮੋਬਾਈਲ
ਉੱਤਰ :
ਪਾਣੀ।

(ਅ) ਧਰਤੀ ਦਾ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭਾਗ ਪਾਣੀ ਹੈ ?
65%
75%
70%
ਉੱਤਰ :
70%.

(ਇ) ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਕਿਸ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਟਿਊਬਵੈੱਲ
ਤਲਾਬ
ਨਹਿਰਾਂ
ਉੱਤਰ :
ਟਿਊਬਵੈੱਲ

(ਸ) ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਮਿੱਠਾ।
वा
ਖਾਰਾ
ਉੱਤਰ :
ਖਾਰਾ।

(ਹ) ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਕਣਕ
ਝੋਨਾ
ਬਾਜਰਾ
ਉੱਤਰ :
ਝੋਨਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਪਾਣੀ, ਨੀਵਾਂ, ਘੱਟ, ਬੱਚਤ, ਸਬਮਰਸੀਬਲ)
1. ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ………………………………………… ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
2. ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਾਡੇ ਵਰਤਣਯੋਗ ………………………………………… ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।
3. ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ………………………………………… ਪੰਪ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ।
4. ਛੋਲੇ ਬਾਜਰਾ ਅਤੇ ਗੁਆਰ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ………………………………………… ਪਾਣੀ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
5. ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ………………………………………… ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ਬੱਚਤ
2. ਪਾਣੀ
3. ਸਬਮਰਸੀਬਲ
4. ਘੱਟ
5. ਨੀਵਾਂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਹੀ ਕਥਨ ਤੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਕਥਨ ਤੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
1. ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
2. ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬਮਰਸੀਬਲ ਲਾਉਣ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
3. ਧਰਤੀ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ.।
4. ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਖਾਰਾ ਪਾਣੀ ਅਸੀਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
5. ਪਾਣੀ ਇੱਕ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਾਧਨ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ✓
2. ✗
3. ✓
4. ✗
5. ✓

PSEB 4th Class Punjabi Guide ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਜਮ Important Questions and Answers

ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭਾਗ ਪਾਣੀ ਹੈ।
(ਉ) 70
(ਅ 50
(ਇ) 63
(ਸ) 90.
ਉੱਤਰ :
(ੳ) 70.

2. ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲ ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
(ਉ) 22 ਮਾਰਚ
(ਅ 12 ਮਾਰਚ
(ਇ) 10 ਮਾਰਚ
(ਸ) 90 ਮਈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) 22 ਮਾਰਚ।

ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਾਨੂੰ RO ਦੇ ਫਾਲਤੂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ.
ਉੱਤਰ :
ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਬਰਤਣ ਧੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ

1. ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ (ਉ) ਪਾਣੀ ਤੇ ਪਾਣੀ
2. ਨਵੀਕਰਨੀ ਸਰੋਤ (ਅ) 70%
3. ਕੱਪੜੇ ਧੋਣਾ, (ਇ) ਅੱਧੀ ਟੂਟੀ ਖੋਲ੍ਹਣਾ
4. ਹੱਥ ਧੋਣਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ (ਸ) ਬਾਲਟੀ/ਟੱਬ
ਉੱਤਰ :
1. (ਅ),
2. (ਉ),
3. (ਸ),
4. (ਇ)

ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ

ਉੱਤਰ :

Punjab State Board PSEB 4th Class EVS Book Solutions Chapter 15 ਆਵਾਸ-ਸਵੱਛਤਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 EVS Chapter 15 ਆਵਾਸ-ਸਵੱਛਤਾ

EVS Guide for Class 4 PSEB ਆਵਾਸ-ਸਵੱਛਤਾ Textbook Questions and Answers

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 112

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਥੈਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਕੂੜੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇਹਨਾਂ ਥੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਗਲ ਲੈਣ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੀਵਰੇਜ ਅਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਹਾਓ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਥੈਲੀਆਂ ਉਪਜਾਊ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਹਾਨੀ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਲਣਸੜਣ ਨੂੰ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੁੱਟੇ ਕੂੜੇ-ਕਰਕਟ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪਲੇਗ, ਟਾਇਫਾਈਡ, ਹੈਜ਼ਾ, ਦਿਮਾਗੀ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਪੇਚਿਸ਼, ਪੀਲੀਆ, ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 116, 117

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਪਾਲੀਥੀਨ, ਕੂੜਾਦਾਨ, ਵਾਤਾਵਰਨ, ਤਾਜ਼ੀ-ਹਵਾ)
(ਉ) ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
(ਅ) ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ……………………………… ਉੱਪਰ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
(ੲ) ……………………………… ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
(ਸ) ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ……………………………… ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ
(ਅ) ਵਾਤਾਵਰਨ
(ਇ) ਪਾਲੀਥੀਨ
(ਸ) ਕੂੜਾਦਾਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਹੀ ਕਥਨ ਤੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਕਥਨ ਤੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ੳ) ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸੁੱਟਿਆ ਕੂੜਾ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
(ਸ) ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ਹ) ਰੌਕ ਗਾਰਡਨ ਲੁਧਿਆਣੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✓
(ਅ) ✓
(ਈ) ✗
(ਸ ) ✓
(ਹ) ✗

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਤੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਗਲਣਯੋਗ ਵਸਤੂ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?
ਪਲਾਸਟਿਕ
ਕਾਗਜ਼
ਕੱਚ
ਉੱਤਰ :
ਕਾਗ਼ਜ਼।

(ਅ) ਨਾ-ਗਲਣਯੋਗ ਵਸਤੂ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?
ਪੱਤੇ
ਛਿਲਕੇ
ਪਾਲੀਥੀਨ
ਉੱਤਰ :
ਪਾਲੀਥੀਨ।

(ਇ) ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਵਧਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ?
ਆਵਾਰਾ ਪਸ਼ੂ
ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ
ਉੱਤਰ :
ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ।

(ਸ) ਸ੍ਰੀ ਨੇਕ ਚੰਦ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹੜਾ ਗਾਰਡਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ?
ਰਾਕ ਗਾਰਡਨ
ਰੋਜ਼ ਗਾਰਡਨ
ਨੇਕ ਗਾਰਡਨ
ਉੱਤਰ :
ਰਾਕ ਗਾਰਡਨ।

(ਹ) ਗੋਬਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਕੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਕਾਗ਼ਜ਼
ਗੋਬਰ-ਗੈਸ
ਗੱਤਾ
ਉੱਤਰ :
ਗੋਬਰ ਗੈਸ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਹੀ ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(ੳ) ਡਸਟਬਿਨ 1. ਸੀਮੈਂਟ
(ਅ) ਪਾਲੀਥੀਨ 2. ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
(ਇ) ਕੰਕੁਰੀਟ 3. ਛੱਤ
(ਸ) ਲੈਂਟਰ 4. ਲਿਫ਼ਾਫੇ
(ਹ) ਰਾਕ ਗਾਰਡਨ 5. ਕੁੜਾਦਾਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) 5,
(ਅ) 4,
(ਈ) 1,
(ਸ) 3,
(ਹ) 2.

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 118

ਪ੍ਰਸ਼ਨ, 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ।
(ਉ) ਕੂੜੇਦਾਨ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਕੁੜਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਪਾਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

(ਅ) ਸਵੱਛਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਇੱਕ ਲਾਭ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਵਾਤਾਵਰਨ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ।

(ਏ) ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੁੱਝ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਕਾਗ਼ਜ਼, ਪੱਤਾ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਛਿਲਕੇ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗੋਬਰ, ਕੂੜਾ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਕਚਰਾ ਆਦਿ।

(ਸ) ਨਾ-ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫ਼ਾਫੇ, ਕੱਚ, ਟੀਨ, ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬੇਕਾਰ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਟੁੱਟ-ਭੱਜ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।

(ਹ) ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਕੂੜਾਦਾਨ ਕਿਉਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਲਾਲ ਕੂੜਾਦਾਨ-ਨਾ-ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਰਾ ਕੂੜਾਦਾਨ-ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

(ਕ) ਸਵੱਛਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਸਵੱਛਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

(ਖ) ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਵਧਣ ਨਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਇਸ ਲਈ ਕੂੜਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

(ਗ) ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਦੇ ਕੀ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਬਦਬੂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਗੰਦਗੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਮਿੱਟੀ, ਪਾਣੀ ਹਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

(ਘ) ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :

• ਪੱਤੇ, ਸ਼ਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਛਿੱਲੜ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗੋਹਾ-ਕੂੜਾ, ਬਗੀਚੀ ਦਾ ਕਚਰਾ, ਪੱਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫ਼ਲਾਂ ਦੇ ਛਿੱਲੜ, ਖਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਕੰਪੋਸਟ ਟੋਏ ਵਿੱਚ ਦਬਾ ਕੇ ਖਾਦ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
• ਕਾਗ਼ਜ਼ ਸੋਧ ਕੇ ਮੁੜ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

(ਝ) ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਸਾਨੂੰ ਕਾਗ਼ਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਸਲੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੂਜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਥੈਲਾ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਓ ਤਾਂ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਥੈਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕੇ। ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਵਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

PSEB 4th Class Punjabi Guide ਆਵਾਸ-ਸਵੱਛਤਾ Important Questions and Answers

ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਘਰੇਲੂ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ
(ੳ) ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਢਿੱਲੜ
(ਅ) ਰੱਦੀ ਕਾਗਜ਼
(ਈ) ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ।

ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ
(ਉ) ਕਾਗਜ਼
(ਅ) ਪਾਲੀਥੀਨ
(ੲ) ਫਲਾਂ ਦੇ ਛਿੱਲੜ
(ਸ) ਪੱਤੇ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਪਾਲੀਥੀਨ।

ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਘਰੇਲੂ ਕੂੜਾ ਕਿੰਨੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਮਲਬੇ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਪਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਟੋਏ ਬਣਾ ਕੇ।

ਗਲਤ/ਸਹੀ

1. ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾੜਿਆ ਕੂੜਾ ਹਵਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
2. ਗਲਣਯੋਗ ਅਤੇ ਨਾ ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ✓
2. ✗

ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ

ਉੱਤਰ :

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਗਲਣਯੋਗ ਅਤੇ ਨਾ-ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :

• ਗਲਣਯੋਗ ਕੁੜੇ ਵਿਚ ਕਾਗਜ਼, ਪੱਤੇ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਦੇ ਛਿਲਕੇ, ਬਚੇ ਹੋਏ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਗਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
• ਨਾ-ਗਲਣਯੋਗ ਕੂੜੇ ਵਿਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫਾਫੇ, ਕੱਚ, ਟੀਨ, ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬੇਕਾਰ ਅਤੇ ਟੁੱਟ-ਫੁੱਟ ਵਸਤੂਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਗਲਦੇ ਨਹੀਂ।

Punjab State Board PSEB 4th Class EVS Book Solutions Chapter 14 ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਆਵਾਸ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 EVS Chapter 14 ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਆਵਾਸ

EVS Guide for Class 4 PSEB ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਆਵਾਸ Textbook Questions and Answers

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 101

ਕਿਰਿਆ 1.
ਹੇਠਾਂ ਕੁੱਝ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ, ਦੱਸੋ ਕੌਣ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ? ਕੱਦੂ, ਸ਼ੇਰ, ਮੱਛੀ, ਕੁੱਤਾ, ਬਿੱਲੀ, ਚਿੜੀ, ਸੱਪ, ਬਾਂਦਰ, ਮਗਰਮੱਛ, ਮੱਝ, ਬੱਤਖ, ਔਕਟੋਪਸ।

ਉੱਤਰ :

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 104

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੁਸੀਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਪੰਛੀ ਦੇਖੇ ਹਨ ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ।
ਉੱਤਰ :
ਚਿੜੀ, ਕਾਂ, ਇੱਲ, ਤੋਤਾ, ਕਬੂਤਰ, ਉੱਲੂ, ਚੱਕੀਰਾਹਾ, ਮੋਰ ਆਦਿ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 105

ਕਿਰਿਆ 3.
ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ/ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸਚੀ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ਕਿ ਇਹ ਕਿੱਥੇ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 107, 108

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : ਜਲੀ, ਦੰਦ, ਗੁਫ਼ਾ, ਕਾਕਰੋਚ, ਆਂਡੇ
(ਉ) ਸ਼ੇਰ …………………………………. ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ …………………………………. ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
(ਇ) ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ …………………………………. ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਔਕਟੋਪਸ ਇੱਕ …………………………………. ਜੀਵ ਹੈ।
(ਹ) …………………………………. ਸਿੱਲ੍ਹੀ ਅਤੇ ਹਨੇਰੀ ਥਾਂ ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਗੁਫ਼ਾ
(ਅ) ਦੰਦ
(ਈ) ਆਂਡੇ
(ਸ) ਜਲੀ
(ਹ) ਕਾਕਰੋਚ ਨੂੰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਹੀ ਕਥਨ ਤੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਕਥਨ ਤੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਦਰਿਆਈ ਘੋੜਾ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
(ਆ) ਸੱਪ ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
(ਇ) ਪੈਂਗੂਇਨ ਉੱਡ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।
(ਸ) ਬਾਘ ਇੱਕ ਜਲੀ ਜੀਵ ਹੈ।
(ਹ) ਬਿਜੜੇ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਲਟਕਦੀ ਹੋਈ ਬੋਤਲ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✓
(ਅ) ✗
(ਇ) ✓
(ਸ) ✗
(ਹ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਤੇ ਸਹੀ ✓ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ੳ) ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਆਪਣੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕੀ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਘਰੌਂਦਾ
ਛੱਤਾ।
ਭੌਣ
ਉੱਤਰ :
ਛੱਤਾ

(ਅ) ਹਾਥੀ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ
ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ
ਉੱਤਰ :
ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ।

ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਜਾਨਵਰ ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
ਭਾਲੂ
ਹਿਰਨ
ਜਿਰਾਫ਼
ਉੱਤਰ :
ਭਾਲੂ।

(ਸ) ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਜੀਵ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਖੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
ਕਬੂਤਰ
ਚਿੜੀ
ਉੱਲੂ
ਉੱਤਰ : ਉੱਲੂ।

(ਹ) ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਟਟੀਹਰੀ
ਗਿਰਝ
वां
ਉੱਤਰ :
ਟਟੀਹਰੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :
1. ਭੇਡਾਂ-ਬੱਕਰੀਆਂ (ਉ) ਜਾਲ਼ੇ
2. ਮੱਝਾਂ-ਗਊਆਂ (ਅ) ਛੱਤਨੇ
3. ਮੱਕੜੀਆਂ (ਇ) ਘਰੋਂਦੇ
4. ਝੁੰਡ (ਸ) ਵਾੜੇ
ਉੱਤਰ :
1. (ਸ)
2. (ਅ)
3. (ਉ)
4. (ਇ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕੁੱਝ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਚੀਤਾ, ਸ਼ੇਰ, ਬਾਘ, ਭਾਲੂ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕੁੱਝ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਕੁੱਤਾ, ਮੱਝ, ਘੋੜਾ, ਬੱਕਰੀ, ਊਠ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕੁੱਝ ਜਲੀ-ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਵੇਲ਼, ਡੌਲਫਿਨ, ਔਕਟੋਪਸ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਘੋੜੇ, ਮੱਛੀਆਂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕੀੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਉਂਕ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ :
ਕੀੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਉਂਕ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭੌਣ ਬਣਾ ਕੇ ਬੁੰਡ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਮੱਕੜੀਆਂ ਆਪਣੇ ਜਾਲੇ ਕਿਸ ਪਦਾਰਥ ਤੋਂ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ?

PSEB 4th Class Punjabi Guide ਮਨੁੱਖੀ ਆਵਾਸ Important Questions and Answers

ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਆਵਾਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਤਬੇਲਾ
(ਅ) ਰੈੱਡ
(ਇ) ਵਾੜਾਸ
(ਸ) ਘੋੜਿਆਂ ਦਾ ਘਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਤਬੇਲਾ।

2. ਬਿਜੜੇ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਸੋਹਣਾ ਅਤੇ ……….।
(ਉ) ਡੱਬੇ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
(ਅ ਝੌਪੜੀ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ੲ) ਲਟਕਦੀ ਹੋਈ ਬੋਤਲ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
(ਸ) ਗੇਂਦ ਵਰਗਾ ਗੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੲ) ਲਟਕਦੀ ਹੋਈ ਬੋਤਲ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗਿਰਝ, ਇੱਲ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ :
ਦਰਖ਼ਤ ਦੀ ਟੀਸੀ ‘ਤੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਾਕਰੋਚ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਸਿੱਲੀ ਅਤੇ ਹਨੇਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ।

ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ

ਉੱਤਰ :

Punjab State Board PSEB 4th Class EVS Book Solutions Chapter 4 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 4 EVS Chapter 4 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰ

EVS Guide for Class 4 PSEB ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Textbook Questions and Answers

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 22

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈਂ ?
ਉੱਤਰ :
ਰੋਗੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦਰੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਔਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਚਰਖਾ, ਹੱਥਾ

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 23

ਕਿਰਿਆ-2 :
ਫੀਤੇ ਇੰਚਟੇਪ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਕੱਦ ਨਾਪੋ ਅਤੇ ਪਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਕੱਦ ਕਿੰਨੇ ਫੁੱਟ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਇੰਚ ਹੈ ? ……………………… ਫੁੱਟ ……………………… ਇੰਚ।
ਉੱਤਰ :
3 ਫੁੱਟ 7 ਇੰਚ।
ਨੋਟ-ਆਪਣਾ ਕੱਦ ਖ਼ੁਦ ਨਾਪੋ ਅਤੇ ਨੋਟ ਕਰੋ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 24

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕੁੱਝ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜਿਹੜੇ ਜਿਹੜੇ ਕੰਮ ਔਰਤਾਂ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਦੇਖੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਟਿੱਕ () ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਉ।
(ੳ) ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣਾ
(ਅ) ਦਰੀਆਂ ਖੇਸ ਬੁਣਨਾ
(ਈ) ਬੱਸ ਚਲਾਉਣੀ
(ਸ) ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣੇ
(ਹ) ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ
(ਕ) ਹੋਟਲ ਜਾਂ ਢਾਬੇ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣਾ ✓
(ਅ) ਦਰੀਆਂ ਖੇਸ ਬੁਣਨਾ ✓
(ਇ) ਬੱਸ ਚਲਾਉਣੀ ✗
(ਸ) ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣੇ ✓
(ਹ) ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ✓
(ਕ) ਹੋਟਲ ਜਾਂ ਢਾਬੇ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ। ✓

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 25

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਹੀ ਵਾਕਾਂ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਵਾਕਾਂ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਉ :
(ਉ) ਦਰਜੀ ਇੰਚਟੇਪ ਨਾਲ ਮਾਪ ਲੈਂਦਾ ਹੈ
(ਅ) ਇੱਕ ਫੁੱਟ ਵਿੱਚ 12 ਇੰਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਇ) ਮੋਚੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਘੁਮਿਆਰ ਚੁੰਨੀਆਂ ਰੰਗਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ✓
(ਅ) ✓
(ਇ) ✗
(ਸ) ✗

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :
1. ਦਰਜੀ – (ੳ) ਸੂਆ
2. ਮੋਚੀ – (ਆ) ਸਰਿੰਜ
3. ਘੁਮਿਆਰ (ਇ) ਕੈਂਚੀ
4. ਡਾਕਟਰਸ (ਸ) ਚੱਕ
ਉੱਤਰ :
1. (ਇ)
2.: (ੳ),
3. (ਸ),
4. (ਅ)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦਰਜੀ ਕੱਪੜੇ ਸਿਉਂਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਸੰਦ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨ, ਧਾਗਾ, ਇੰਚਟੇਪ, ਸੂਈ, ਫਿਰਕੀ, ਕੈਂਚੀ ਆਦਿ।

ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਪੰਨਾ ਨੰ: 26

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਕਿੱਤੇ ਕਿਹੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ :
ਅਜਿਹੇ ਕਿੱਤੇ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੋਂ ਜਾਂ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਕਿੱਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ।

ਉੱਤਰ :

PSEB 4th Class Punjabi Guide ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾਕਾਰ Important Questions and Answers

ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਦਰਜੀ ਦਾ ਕੀ ਕੰਮ ਹੈ ?
(ਉ) ਕੱਪੜੇ ਸਿਉਂਣਾ
(ਅ) ਜੁੱਤੇ ਠੀਕ ਕਰਨਾ
(ਇ) ਘਰ ਬਣਾਉਣਾ
(ਸ) ਸਾਰੇ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਕੱਪੜੇ ਸਿਉਂਣਾ

2. ਜੁਤੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ
(ਉ) ਦਰਜੀ
(ਅ) ਹਲਵਾਈ
(ਇ) ਮੋਚੀ
(ਸ) ਡਾਕਟਰ
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਮੋਚੀ।

ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਈਕਲ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰਨ ਲਈ ਕਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਹਵਾ ਭਰਨ ਵਾਲਾ ਪੰਪ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦਰਜੀ ਨਾਪ ਕਿਸ ਨਾਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਇੰਚਟੇਪ

ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਫਰਮੇ, ਇੰਚਟੇਪ)

1. ਦਰਜੀ ……………. ਨਾਲ ਮਾਪ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
2. ਮੋਚੀ ………….. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ਇੰਚਟੇਪ,
2. ਫਰਮੇ।

ਗਲਤ ਸਹੀ

1. ਦਰਜੀ ਟੋਕੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
2. ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਕੋਲ ਬੰਦੂਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ✗
2. ✓

ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ

1. ਦਰਜੀ (ੳ) ਮਿਠਾਈ
2. ਹਲਵਾਈ (ਅ) ਕੱਪੜੇ ਸਿਲਾਈ
ਉੱਤਰ :
1. (ਅ)
2. (ੳ)

ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ –

ਉੱਤਰ :

Punjab State Board PSEB 8th Class Maths Book Solutions Chapter 5 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 5.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Maths Chapter 5 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Exercise 5.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਨਤੀਜਾ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਲਿਖੋ :
(a) ਪਹੀਏ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਣਾ ।
(b) ਦੋ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਵੇਲੇ ਸੁੱਟਣਾ ।
ਹੱਲ:
(a) ਪਹੀਏ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਣਾ :
ਸੂਚਕ ਪਹੀਏ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਗ ਉੱਤੇ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
∴ ਸੰਭਵ ਨਤੀਜੇ A, A, B, C ਅਤੇ D ਹਨ ।

(b) ਦੋ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰੀ ਉਛਾਲਣ ਦਾ ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਾ ਹੈ :
{HT, HH, TH, TT}
ਇੱਥੇ HT ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਕੇ ਉੱਤੇ ਚਿਤ (Head) ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸਿੱਕੇ ਉੱਤੇ ਪਟ (Tail) ਆਦਿ ।

2. ਜਦੋਂ ਇਕ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਹਰੇਕ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(a) ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ
(b) ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ
ਹੱਲ:
(a) ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ :
ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ = {1, 3, 5}
(b) ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ :
ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ = {2, 4, 6}

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
(a) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ
(b) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ ।
ਹੱਲ:
(a) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ :
5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ = {6}
(b) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ :
5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ = {1, 2, 3, 4, 5}

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਤਾ ਕਰੋ : (a) ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1 (a) ਵਿਚ ਸੂਚਕ ਦੇ D ‘ਤੇ ਰੁੱਕਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ।
(b) ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਂਟ ਕੇ ਸੁੱਟੀ ਹੋਈ (ਨੇ 52 ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਤਾਸ਼ ਵਿਚੋਂ 1 ਇੱਕਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ।
(c) ਇਕ ਲਾਲ ਸੇਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ । ( ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿਚ ਦੇਖੋ ) ।

ਹੱਲ:
(a) ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1 (a) ਵਿਚ ਸੰਭਵ ਕੁੱਲ ਨਤੀਜੇ = {A, A, B, C, D}
ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ = 5
ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ = 1
ਇਸ ਲਈ, ਸੂਚਕ D ਦੇ ਰੁਕਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(b) ਇੱਕਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ = 4
52 ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਪੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 52.
ਇਸ ਲਈ, ਪੂਰੀ ਤਾਸ਼ ਵਿਚੋਂ 1. ਇੱਕਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(c) ਇਕ ਲਾਲ ਸੇਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 4
ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ = 7
ਇਸ ਲਈ, ਇਕ ਲਾਲ ਸੇਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
10 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰਚੀਆਂ ‘ਤੇ 1ਤੋਂ 10 ਤਕ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ( ਇਕ ਪਰਚੀ ‘ਤੇ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ), ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਬਕਸੇ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਬਕਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇਖੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਇਕ ਪਰਚੀ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹੇਠਾਂ ਲਿਖਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕੀ ਹੈ ?
(i) ਸੰਖਿਆ 6 ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ
(ii) 6 ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ।
(iii) 6 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ।
(iv) 1 ਅੰਕ ਦੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ।
ਹੱਲ:
10 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰਚੀਆਂ ਉੱਤੇ 1 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਹੈ :
{1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
ਇਸ ਲਈ, ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ = 10.
(i) ਸੰਖਿਆ 6 ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 1
ਇਸ ਲਈ ਸੰਖਿਆ 6 ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(ii) 6 ਤੋਂ ਛੋਟੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਹਨ : {1, 2, 3, 4, 5}
ਇਸ ਲਈ, ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 5
ਇਸ ਲਈ, 6 ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(iii) 6 ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਹਨ : {7, 8, 9, 10}
ਇਸ ਲਈ, 6 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 4
ਇਸ ਲਈ: 6 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(iv) 1 ਅੰਕ ਦੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਹਨ : {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
ਇਸ ਲਈ, 1 ਅੰਕ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 9
ਇਸ ਲਈ 1 ਅੰਕ ਦੀ ਇਕ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ 3 ਹਰੇ ਚੱਕਰਖੰਡ, 1 ਨੀਲਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਅਤੇ 1 ਲਾਲ ਚੱਕਰਖੰਡ ਵਾਲਾ ਇਕ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲਾ ਪਹੀਆ ਹੈ ਤਾਂ ਇਕ ਚੱਕਰਖੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕੀ ਹੈ ? ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕੀ ਹੈ, ਜੋ ਨੀਲਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ?
ਹੱਲ:
ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਪਹੀਏ ਵਿਚ 3 ਹਰੇ ਚੱਕਰਖੰਡ, 1 ਨੀਲਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਅਤੇ 1 ਲਾਲ ਚੱਕਰਖੰਡ ਹੈ ।
∴ ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ
= 3 + 1 + 1 = 5

ਹਰਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 3
ਹਰਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

ਇਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚੱਕਰਖੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜੋ ਨੀਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ = \(\frac{4}{5}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਵਿਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ:
ਇਕ ਪਾਸਾ ਸੁੱਟਣ ਤੇ ਸੰਭਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ = 6
(i) (a) ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 3
∴ ਇਕ ਅਭਾਜ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

(b) ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਜੋ ਅਭਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
= \(\frac{3}{6}\) = \(\frac{1}{2}\)

(ii) (a) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 1
∴ 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ = \(\frac{1}{6}\)
(b) 5 ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ = \(\frac{5}{6}\)

Punjab State Board PSEB 8th Class Maths Book Solutions Chapter 5 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 5.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Maths Chapter 5 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Exercise 5.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਇਕ ਗੁੱਟ ਦਾ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਸਰਵੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਦਿੱਤੇ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਵਿਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

(i) ਜੇ 20 ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਜਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਸਰਵੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
(ii) ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(iii) ਜੇ ਕੋਈ ਕੈਸਟ ਕੰਪਨੀ 10 ਸੀ. ਡੀ. (C.D.) ਬਣਾਏ, ਤਾਂ ਉਹ ਹਰੇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀ. ਡੀ. ਬਣਾਵੇਗੀ ?
ਹੱਲ:
(i) ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 20
ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ = 10%
ਮੰਨ ਲਉ ਸਰਵੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ = x
∴ x ਦਾ 10% = 20
\(\frac{10}{100}\) × x = 20
⇒ x = \(\frac{20×100}{10}\)
⇒ x = 200
∴ ਸਰਵੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ = 200.

(ii) ਮਨੋਰੰਜਨ ਸੰਗੀਤ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਖਿਆ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
= 40%
= 200 ਦਾ 40%
= \(\frac{40}{100}\) × 200 = 80 ਵਿਅਕਤੀ

(iii) ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ. ਡੀ. ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ = 1000
∴ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ. ਦੀ ਗਿਣਤੀ
= 1000 ਦਾ 10%
= \(\frac{10}{100}\) × 1000
= 100 ਸੀ.ਡੀ.
ਉਪ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ. ਦੀ ਗਿਣਤੀ
= 1000 ਦਾ 20%
= \(\frac{20}{100}\) × 1000
= 200 ਸੀ.ਡੀ.
ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ. ਦੀ ਗਿਣਤੀ
= 1000 ਦਾ 30%
= \(\frac{30}{100}\) × 1000
= 300 ਸੀ.ਡੀ.
ਮਨੋਰੰਜਨ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ. ਦੀ ਗਿਣਤੀ
= 1000 ਦਾ 40%
= \(\frac{40}{100}\) × 1000
= 400 ਸੀ.ਡੀ. ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
360 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਇਕ ਗੁੱਟ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਰੁੱਤਾਂਵਰਖਾ, ਸਰਦੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਰੁੱਤ ਦੇ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ । ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ :


(i) ਕਿਸ ਰੁੱਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੋਟ ਮਿਲੇ ?
(ii) ਹਰੇਕ ਚੱਕਰਖੰਡ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
(iii) ਇਸ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਦੇ ਲਈ, ਇਕ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਬਣਾਉ ।
ਹੱਲ:
(i) ਸਰਦ ਰੁੱਤ = 150 ਵੋਟ
(ii)

(iii) ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸੰਗਤ ਕੋਣ ਜਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ

∴ ਕੋਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਕ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਬਣਾਉ । ਇਹ ਸਾਰਈਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਗੁੱਟ ਦੁਆਰਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ?

ਹੱਲ:
ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਕੋਣ ਜਾਣਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ :

∴ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਪਾਈ ਚਾਰਟ, ਸਾਰਣੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸੰਗਤ ਕੋਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਗਣਿਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਉਸ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁੱਲ ਅੰਕ 540 ਹਨ, ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

(i) ਕਿਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਉਸ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ 105 ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ?
(ii) ਉਸ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਨਾਲੋਂ ਕਿੰਨੇ ਅੰਕ ਵੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ?
(iii) ਪੜਤਾਲ ਕਰੋ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ।
ਹੱਲ:
(i) 540 ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ = 360°
105 ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ
= \(\frac{360^{\circ}}{540}\) × 105 = 70°
ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ 105 ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ।

(ii) ਹਿੰਦੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ = 70°
ਗਣਿਤ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ = 90°
ਗਣਿਤ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ, ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ ਤੋਂ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
= 90° – 70° = 20°
ਜੇਕਰ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ 360° ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੁੱਲ ਅੰਕ = 540
ਜੇਕਰ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ 20° ਹੈ ਤਾਂ ਕੁੱਲ ਅੰਕ
= \(\frac{540}{360}\) × 20
= 30 ਅੰਕ
ਇਸ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਨਾਲੋਂ 30 ਅੰਕ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ।

(iii) ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਕੋਣ
= 90° + 650
= 155°
ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ | ਕੋਣ
= 80° + 70°
= 150°
ਇਸ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸੇ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਓ ।

ਹੱਲ:

∴ ਉੱਪਰ ਦਿਤੀ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਪਾਈ ਚਾਰਟ, ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸੰਗਤ ਕੋਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰਸ਼ਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Pranava, Vyakarana ਪੜਨਾਂਵ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਪੜਨਾਂਵ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੜਨਾਂਵ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਭੇਦ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਸਮਝਾਓ।
ਜਾਂ
ਪੜਨਾਂਵ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ।ਇਸਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ – ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਨੋਟ – ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ “ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ’ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 73 ਅਤੇ 90)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਮੈਂ, ਅਸੀਂ
(ਅ) ਕਿਸ ਨੇ, ਕਿਹੜਾ
(ਈ) ਉਹ, ਇਹ
(ਸ) ਤੁਹਾਡਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ
(ਗ) ਜਿਹੜੇ
(ਕ) ਆਪ, ਆਪਸ
(ਖ) ਜੋ, ਸੋ
(ਹ) ਕੌਣ, ਕਿਹੜਾ
(ਘ) ਕਈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ
(ਝ) ਅਹੁ, ਆਹ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਅ) ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਇ) ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਸ) ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਹ) ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਕ) ਨਿੱਜਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਖ) ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਗ) ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਘ) ਅਨਿਸ਼ਚੇਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ,
(ਝ) ਨਿਸ਼ਚੇਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਮਿਰਚ, ਫੁੱਲ, ਦਿੱਲੀ, ਆਪ
(ਅ) ਕੌਣ, ਲੜਕੀ, ਕੱਪੜਾ, ਸਾਡੇ
(ਏ) ਜਲੰਧਰ, ਜਿਹੜਾ, ਮੈਂ, ਅਸੀਂ
(ਸ) ਕਿਸ ਨੇ, ਗੀਤ, ਵਿਸ਼ਾਲ, ਹੈ
(ਹ) ਘਰ, ਮੇਰਾ, ਉਹ, ਗਿਆ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਆਪ,
(ਅ) ਕੌਣ, ਸਾਡੇ,
(ਏ) ਮੈਂ, ਅਸੀਂ,
(ਸ) ਕਿਸਨੇ,
(ਹ) ਮੇਰਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਬੜਾ ਬੇਈਮਾਨ ਹੈ।
(ਅ) ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
(ਈ) ਕੌਣ – ਕੌਣ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਸਨ।
(ਸ) ਕਈ ਲੋਕ ਘਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।
(ਹ) ਜੋ ਕਰੇਗਾ ਸੋ ਭਰੇਗਾ।
(ਕ) ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੀ ਕਰਦੇ ਸਨ?
(ਖ) ਆਹ ਕਿਸ ਦਾ ਪੈਂਨ ਹੈ?
(ਗ) ਗ਼ਰੀਬ ਨਾਲ ਕੋਈ – ਕੋਈ ਹਮਦਰਦੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਉਸ,
(ਅ) ਤੁਹਾਨੂੰ, ਆਪ,
(ਈ) ਕੌਣ – ਕੌਣ,
(ਸ) ਕਈ ਨੋਟ – ਇਹ ਪੜਨਾਂਵ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪੜਨਾਂਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹੈ,
(ਹ) ਜੋ, ਸੋ,
(ਕ) ਕੀ,
(ਖ) ਆਹ, ਕਿਸ,
(ਗ) ਕੋਈ ਕੋਈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(ਉ) ਜਿਹੜੇ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ……………………………….. ਪੁਰਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਜਿਸ ਪੁਰਖ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ……………………………….. ਪੁਰਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਨਾਂਵ ਦੀ ਥਾਂ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ……………………………….. ਕਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਯੋਜਕਾਂ ਵਾਂਗ ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ……………………………….. ਪੜਨਾਂਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮੱਧਮ,
(ਅ) ਅਨਯ,
(ਇ) ਪੜਨਾਂਵ,
(ਸ) ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਠੀਕ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੋਂ ਗ਼ਲਤ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ
(ਉ) ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪੁਰਖ ਉੱਤਮ ਪੁਰਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ, ਵਸਤੂ, ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸਣ, ਪੜਨਾਂਵ ਕਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਨਾਂਵ ਦੀ ਥਾਂ ਆ ਕੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਪੜਨਾਂਵ ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਯੋਜਕ ਵਾਂਗ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) (✓)
(ਅ) (✗)
(ਇ) (✓)
(ਸ) (✗)
(ਹ) (✗)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪੁਰਖਵਾਚਕ, ਨਿੱਜਵਾਚਕ, ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ, ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ, ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਅਤੇ ਨਿਸਚਿਤ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ :
ਮੈਂ, ਆਪ, ਜੋ, ਮੈਥੋਂ, ਜਿਹੜਾ, ਕੋਈ, ਮੇਰਾ, ਕਿਸ, ਅਸੀਂ, ਕੌਣ, ਸਾਨੂੰ, ਬਾਜ਼ੇ, ਸਾਡਾ, ਕਿਸੇ, ਸਾਥੋਂ, ਜਿਹੜੇ, ਔਹ, ਸਾਡੀਆਂ, ਆਪਸ, ਆਹ, ਤੁਹਾਥੋਂ, ਸਰਬੱਤ, ਆਪੇ, ਤੁਸੀਂ, ਕਿਨ੍ਹਾਂ, ਤੂੰ, ਸਾਰੇ, ਤੁਹਾਡਾ, ਕੀ, ਇਹ, ਕਈ, ਤੈਨੂੰ, ਹਾਹ, ਉਸ, ਤੇਰਾ, ਕਿਹੜਾ, ਇਹੋ, ਆਪਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ।
ਉੱਤਰ :

1. ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ – ਮੈਂ, ਮੈਥੋਂ, ਮੇਰਾ, ਅਸੀਂ, ਸਾਨੂੰ, ਸਾਡਾ, ਸਾਥੋਂ, ਸਾਡੀਆਂ, ਤੁਹਾਥੋਂ, ਤੁਸੀਂ, ਤੂੰ, ਤੁਹਾਡਾ, ਇਹ, ਤੈਨੂੰ, ਉਸ, ਤੇਰਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ।
2. ਨਿੱਜਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ – ਆਪ, ਆਪਸ, ਆਪੇ, ਆਪਣਾ :
3. ਸੰਬੰਧਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ – ਜੋ, ਜਿਹੜਾ, ਜਿਹੜੇ।
4. ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ – ਕਿਸ, ਕੌਣ, ਕਿਨਾਂ, ਕੀ, ਕਿਹੜਾ
5. ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ – ਔਹ, ਆਹ, ਹਾਹ, ਇਹੋ।
6. ਅਨਿਸਚਿਤ ਪੜਨਾਂਵ – ਕੋਈ, ਬਾਜ਼ੇ, ਕਿਸੇ, ਸਰਬੱਤ, ਸਾਰੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਿੱਜਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਦੇ ਇਕ – ਵਚਨ, ਸਾਧਾਰਨ ਰੂਪ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਦੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਸੰਬੰਧਕੀ ਪੁਲਿੰਗ ਰੂਪ ਚੁਣੋ –
ਆਪਣਿਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ, ਸਾਡੇ, ਆਪ, ਕਿਹੜਾ, ਕਿਨ੍ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ, ਕਿਹੜੇ, ਕਿਹੜਾ, ਤਿਨ੍ਹਾਂ, ਕਿਹੜੀਆਂ।
ਉੱਤਰ :
ਨਿੱਜਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ ਇਕ – ਵਚਨ ਸਾਧਾਰਨ ਰੂਪ – ਆਪ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨਵਾਚਕ ਪੜਨਾਂਵ, ਬਹੁ – ਵਚਨ, ਪੁਲਿੰਗ, ਸੰਬੰਧਕੀ ਰੂਪ – ਕਿਨ੍ਹਾਂ, ਕਿਹੜੇ, ਕਿਹੜੀਆਂ।