Class 5

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 10 ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ Ex 10.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 10 ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ Ex 10.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਪਿਕਨਿਕ ਲਈ ਚਿੜੀਆਘਰ ਗਏ । ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਇੱਕਤਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ : ਬਾਂਦਰ-32, ਸ਼ੇਰ- 10, ਹਿਰਨ25, ਖਰਗੋਸ਼-27 ਅਤੇ ਲੂੰਬੜੀ-39 । ਇਹਨਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੋ ।


ਹੱਲ:
ਅਸੀਂ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਰਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਖਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਕਸ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਸੋਮਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਤੱਕ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਚਿੱਤਰਫ਼ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਹੈ । ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਫ਼ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ ।

1. ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ?
2. ਕਿਸ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ?
3. ਕਿਸ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੱਚੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ?
4. ਸੋਮਵਾਰ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖੀ ?
5. ਵੀਰਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨਾ ਅੰਤਰ ਹੈ ?

ਹੱਲ:

1. ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ 3 × 25 = 75 ਬੱਚੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ।
2. ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ, 8 × 25 = 200 . ਬੱਚੇ ਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ।
3.  ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ, 2 × 25 = 50 ਬੱਚੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਆਏ ।
4.  ਸੋਮਵਾਰ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕੁੱਲ (2 +5) × 25 = 7 × 25 = 175 ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਸਰਕਸ ਦੇਖੀ ।
5. ਵੀਰਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਸਰਕਸ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ , ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨਾ ਅੰਤਰ ਹੈ = 200 – 150 = 50.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੰਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰੀਨ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਦਿਵਾਲੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰੱਖ਼ਤ ਲਗਾਏ ਗਏ ।

(i) ਉਪਰੋਕਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਲਈ ਚਿੱਤਰਗ੍ਰਾਫ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।

(ii) ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਪੈਮਾਨਾ ਵਰਤ ਕੇ ਚਿੱਤਰਫ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।
ਹੱਲ:
(i)

(ii)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਮੌਕੇ ਕਿਸੇ ਮਿਠਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ ।

1.  ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਧ ਕਿਹੜੇ ਦਿਨ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ?
2.  ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੁੱਧ ਕਿਹੜੇ ਦਿਨ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ?
3. ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ?
4. ਵੀਰਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨਾ ਦੁੱਧ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ?
5. ਐਤਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਘੱਟ ਦੁੱਧ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ?
6. ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੇ ਗਏ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਤੇ ਗਏ ਦੁੱਧ ਦਾ ਅੰਤਰ ਕਿੰਨਾ ਹੈ ?

ਹੱਲ:

1. ਐਤਵਾਰ,
2. ਬੁੱਧਵਾਰ,
3. ਸੋਮਵਾਰ ਅਤੇ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ,
4. 550
5. 350 l – 200 l = 150 l
6. 350 l – 100 l = 250 l.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ‘ਤੇ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਸੈਂਟਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ :

ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਛੜ ਫ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।
ਸੰਕੇਤ – 8 ਸੈਟਾਂ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਸੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਜਮਾਤ ਤੋਂ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ :

ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।
ਸੰਕੇਤ – 10 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ।
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.

ਉਪਰੋਕਤ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਨੂੰ ਅੱਠ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਅਜੇ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

1. ਤੋਂ 5 ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ (ਭਿੰਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ? ਜੇਕਰ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 80 ਹੋਵੇ ।
2. ਤੋਂ 2 ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
3. ਤੋਂ 5 ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੱਸੋ ?
4. ਤੋਂ 10 ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਕਿੰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
5. ਅਜੇ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੀ ਰਾਸ਼ੀ ਹੈ ?

ਹੱਲ :
1. \(\frac{3}{8}\)

2. \(\frac{2}{8}\) × 80 = 20

3. \(\frac{3}{8}\) × 80 = 30

4. ₹ 10 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = \(\frac{1}{8}\) × 80 = 10
₹ 10 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ
= ₹ 10 × 10 = ₹ 100

5. ₹ 1 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = \(\frac{2}{8}\) × 80 = 20
₹ 2 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 20
₹ 5 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 30
₹ 10 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ = 10
₹ 1 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 1 × 20 = ₹ 20
₹ 2 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 2 × 20 = ₹ 40
₹ 5 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 5 × 30 = ₹ 150
₹ 10 ਵਾਲੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 10 ×x 10 = ₹ 100
ਅਜੇ ਦੀ ਗੋਲਕ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀ ਰਾਸ਼ੀ ਹੈ : = ₹ 20 + ₹ 40 + ₹ 150 + 100
= ₹ 310.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਨੂੰ 12 ਬਰਾਬਰ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਪਾਈ ਚਾਰਟ ਕਿਸੇ ਸਕੂਲ ਦੇ 120 ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵੱਖੋਵੱਖਰੇ ਮਨਪਸੰਦ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ ।

1. ਕਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ (ਭਿੰਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪਸੰਦ ਹੈ ?
2. ਸਕੂਲ ਦੇ ਕੁੱਲ 120 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
3. ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਨਪਸੰਦ ਤਿਉਹਾਰ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
4. ਦਿਵਾਲੀ ਅਤੇ ਬਸੰਤ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਅੰਤਰ ਕਿੰਨਾ ਹੈ ?

ਹੱਲ:

1. \(\frac{5}{12}\)
2.  \(\frac{4}{12}\) × 120 = 40
3.  ਦੁਸਹਿਰਾ
4.  (\(\frac{5}{12}\) – \(\frac{2}{12}\)) × 120
   = \(\frac{3}{12}\) × 120 = 30

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 270
(b) 809
(c) 6465
(d) 9782
(e) 908
(f) 100
(g) 25338
(h) 1756
ਹੱਲ:
(a) 270 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ ਹੀ ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ।ਇਸ ਲਈ 270 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 270 ਹੈ
(b) 809 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 809 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 810 ਹੈ ।
(c) 6465 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 5 ਹੈ, । ਇਸ : ਲਈ 6465 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 6470 ਹੈ ।
(d) 9782 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 2 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ । ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 9782 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 9780 ਹੈ ।
(e) 908 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 8 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 908 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ, 910 ਹੈ ।
(f) 100 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ ) ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 100 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 100 ਹੈ ।
(g) 25338 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 8 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 25338 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 25340 ਹੈ ।
(h) 1756 ਵਿੱਚ ਇਕਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 6 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ ।ਇਸ ਲਈ 1756 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 1760 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 325
(b) 875
(c) 990
(d) 4580
(e) 568
(f) 63535
(g) 85972
(h) 75069.
ਹੱਲ:
(a) 325 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 2 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 325 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 300 ਹੈ ।
(b) 875 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 7 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 875 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 900 ਹੈ ।
(c) 990 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 990 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ । ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 1000 ਹੈ ।
(d) 4580 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 8 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 4580 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 4600 ਹੈ ।
(e) 568 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 6 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 568 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 600 ਹੈ ।
(f) 63535 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 3 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 63535 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 63500 ਹੈ ।
(g) 85972 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 7 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 85972 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 86000 ਹੈ ।
(h) 75069 ਵਿੱਚ ਦਹਾਈ ਦਾ ਅੰਕ 6 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ ।ਇਸ ਲਈ 75069 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 75100 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 7890
(b) 8901
(c) 45982
(d) 5650
(e) 63520
(f) 50460
(g) 60008
(h) 9999
ਹੱਲ:
(a) 7890 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 8 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ ।ਇਸ ਲਈ 7890 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 8000 ਹੈ ।
(b) 8901 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 8901 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 9000 ਹੈ ।
(c) 45982 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 45982 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 46000 ਹੈ ।
(d) 5650 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 6 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 5650 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 6000 ਹੈ ।
(e) 63520 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 5 ਹੈ । ਇਸ ਥਾਣਲਈ 63520 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 64000 ਹੈ ।
(f) 50460 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 4 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਸ਼ਾ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 50460 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 50000 ਹੈ ।
(g) 60008 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 0 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 60008 ਦਾ ਨੇੜਲੇ । ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 60000 ਹੈ ।
(h) 9999 ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 9999 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ । ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨੇ 10000 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 27900
(b) 80901
(c) 46580
(d) 12550
(e) 99998
(f) 10001
(g) 23235
(h) 23568.
ਹੱਲ:
(a) 27900 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 7 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ! ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 27900 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 30000 ਹੈ ।
(b) 80901 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 0 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 80901 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 80000 ਹੈ ।
(c) 46580 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 6 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 46580 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 50000 ਹੈ ।
(d) 12550 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 2 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 12550 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 10000 ਹੈ ।
(e) 99998 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 9 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 99998 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 100000 ਹੈ ।
(f) 10001 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 0 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 10001 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 10000 ਹੈ ।
(g) 23235 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 3 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 23235 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 20000 ਹੈ ।
(h) 23568 ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਦਾ ਅੰਕ 3 ਹੈ ਜੋ 5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ 23568 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਦਸ । ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 20000 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੀ ਦਹਾਈ, ਸੈਂਕੜੇ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰੋ :
(a) 1625
(b) 1982
(c) 25200
(d) 21218
(e) 35462
(f) 39126
(g) 65915
(h) 99199
ਹੱਲ:
(a) 1625 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 1630, 1625 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 1600, 1625 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 2000
(b) 1982 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 1980, 1982 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 2000, 1982 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 2000
(c) 25200 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 25200, 25200 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 25000, 25200 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 25000
(d) 21218 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ : 21220, 21218 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 21200, 21218 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 21000
(e) 35462 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ : 35460, 35462 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 35500, 35462 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 35000
(f) 39126 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ , ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 39130, 39126 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 39100, 39126 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 39000
(g) 65915 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 65920, 65915 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 65900, 65915 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 66000
(h) 99199 ਦਾ ਦਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ : 99200, 99199 ਦਾ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 99200, 99199 ਦਾ ਨੇੜਲੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ = 99000

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਉਹ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰਕੇ 5000 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ ।
ਹੱਲ:
ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰਕੇ 5000 ਬਣਦਾ ਹੈ = 4500
ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ ਕਰਕੇ 5000 ਬਣਦਾ ਹੈ = 5499

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜੇਕਰ ਸੰਖਿਆ 341 ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 340 ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਲਿਖੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 340 ਹੋਵੇਗਾ ।
ਹੱਲ:
ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨੇੜਲੀ ਦੁਹਾਈ ਵਿਚ ਨਿਕਟੀਕਰਨ 340 ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ <, >, ਜਾਂ = ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਭਰੋ :
(a) 8072 1872
(b) 9876 16789
(c) 21916 29161
(d) 40234 32234
(e) 35003 35003
(f) 60104 60140
(g) 52838 45885
(h) 99999 100000.
ਹੱਲ:
(a) >
(b) >
(c) <
(d) >
(e) =
(f) <
(g) >
(h) <

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ :
(a) 8172, 2578, 8127, 8728, 8527
(b) 60060, 66006, 60600, 66660, 60006
(c) 58031, 13258, 35185, 81135, 86311
(d) 47443, 73434, 44473, 74437, 34474
(e) 872, 31827, 5183, 31725, 40426.
ਹਨ:
(a) 8728
(b) 66660
(c) 86311
(d) 74437
(e) 40426.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ :
(a) 9064, 7372, 8938, 9746, 9942
(b) 81018, 80108, 80810, 18018, 10018
(c) 32334, 2343, 24334, 33342, 32343
(d) 927, 39272, 93227,46238, 27999
(e) 43148, 44813, 48134, 34148, 13481.
ਹੱਲ:
(a) 7372
(b) 10018
(c) 23443
(d) 927
(e) 13481.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧਦੇ ਕੂਮ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(a) 9036, 6309, 9610, 699, 1000
(b) 37492, 94713, 49273, 61047, 52364
(c) 63918, 36829, 45261, 61514, 63819
(d) 36118, 70225, 27052, 36343, 52073
(e) 28136, 28236, 28853, 28534, 28435.
ਹੱਲ:
(a) 699, 1000, 6309, 9036, 9610
(b) 37492, 49273, 52364, 61047, 94713
(c) 36829, 45261, 61514, 63819, 63918
(d) 27052, 36118, 36343, 52073, 70225
(e) 28136, 28236, 28435, 28534, 28853.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(a) 7084, 8084, 4048, 5074, 6785
(b) 61272, 71262, 51721, 41112, 62271
(c) 72280, 82720, 87220, 82270, 28780
(d) 99063, 93083, 94835, 99093, 96039
(e) 83226, 86203, 28306, 28603, 27503.
ਹੱਲ:
(a) 8084, 7084, 6785, 5074, 4048
(b) 71262, 62271, 61272, 51721, 41112
(c) 87220, 82720, 82270, 72280, 28780
(d) 99093, 99063, 96039, 94835, 93083
(e) 86203, 83226, 28603, 28306, 27503.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਅੰਕਾਂ 6, 7, 8, 4 ਅਤੇ 1 ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ ।
ਹੱਲ:
ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = 87641, ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = 14678

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਅੰਕਾਂ 5, 8, 3, 4 ਅਤੇ 9 ਨੂੰ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ ।
ਹੱਲ:
ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = 98530, ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ = 30589

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਪੰਜ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ ।
ਹੱਲ:
ਵੱਡੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ = 98765, ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ 10234

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਲਿਖੋ ।
(a) 8326
(b) 54588
(c) 90008
(d) 99234
(e) 49716
(f) 47168
(g) 63184
(h) 29999
ਹੱਲ:
(a) 8326 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 2 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ : 2 × 10 = 20
(b) 54588 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 4 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 4 × 1000 = 4000
(c) 90008 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 8 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 8 × 1 = 8
(d) 99234 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 9 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 9 × 10000 = 90000
(e) 49716 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 7 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 7 × 100 = 700
(f) 47168 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 7 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 7 × 1000 = 7000
(g) 63184 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 6 ਦਾ ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 6 × 10000 = 60000
(h) 29999 ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਭਾਵ 2 ਸਥਾਨਕ
ਮੁੱਲ = 2 × 10000 = 20000

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਲਕੀਰੇ ਅੰਕ ਦਾ ਅੰਕਿਤ ਮੁੱਲ ਲਿਖੋ ।
(a) 82232
(b) 54180
(c) 90811
(d) 12994
(e) 11973
(f) 24716
(g) 11631
(h) 59999
ਹੱਲ :
(a)

232 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 200 + 30 + 2

(b)

4180 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 4000 + 100 + 80 + 0

(c)

27811 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 2000 + 7000 + 800 + 10 + 1

(d)

82994 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 8000 + 2000 + 900 + 90 + 4

(e)

10073 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 10000 + 70 + 3

(f)

43710 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 4000 + 3000 + 700 + 10

(g)

61639 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 60000 + 1000 + 600 + 30 + 9

(h)

26999 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ = 20000 + 6000 + 900 + 90 + 9

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 1 ਸੰਖਿਆਵਾਂ Ex 1.1

ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਕਰੋ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗਿਣਤਾਰੇ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਪੜੋ ਅਤੇ ਲਿਖੋ :
(a)

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ______
ਹੱਲ:

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ਛਿਆਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਪੰਜ

(b)

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : _________
ਹੱਲ:

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ਸੱਤਰ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਜ ਸੌ ਤੇਤੀ

(c)

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : _____
ਹੱਲ:

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ਚੌਰਾਸੀ ਹਜ਼ਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਉਨੰਜ਼ਾ”

(d)

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ______
ਹੱਲ:

ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ : ਤੇਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਸੱਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਸਾਰਨੀ ਤੇ ਦਰਸਾਓ ॥
ਹੱਲ :
(a) 3868
(b) 17605
(c) 41123
(d) 92856
(e) 20203
(f) 99728

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(a) 2462
(b) 8988
(c) 19050
(d) 33006
(e) 20198
(f) 59045
(g) 68390.
ਹੱਲ :
(a) 2462 = ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਚਾਰ ਸੌ ਬਾਹਠ
(b) 8988 = ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਂ ਸੌ ਅਠਾਸੀ
(c) 19050 = ਉੱਨੀ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਜਾਹ
(d) 33006 = ਤੇਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਛੇ
(e) 20198 = ਵੀਹ ਹਜ਼ਾਰ ਇੱਕ ਸੌ ਅਠਾਨਵੇਂ
(f) 659045 = ਉਨਾਹਠ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਤਾਲੀ ,
(g) 68390 = ਅਠਾਹਠ ਹਜ਼ਾਰ ਤਿੰਨ ਸੌ ਨੱਬੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਅੰਕਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(a) ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸੱਤ ਸੌ ਪੰਤਾਲੀ
(b) ਤੇਤੀ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਪੰਝੱਤਰ
(c) ਸਤੱਤਰ ਹਜ਼ਾਰ ਸਤੱਤਰ
(d) ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਜ ਸੌ ਪੰਜ
(e) ਨੱਬੇ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਛੇ
(f) ਅੱਸੀ ਹਜ਼ਾਰ ਅੱਠ ਸੌ ਅੱਸੀ
(g) ਇੱਕ ਲੱਖ ।
ਹੌਲ :
(a) 1745
(b) 33875
(c) 77077
(d) 50505
(e) 90806
(f) 80880
(g) 100000.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਅਗੇਤਰ ਸੰਖਿਆ ਲਿਖੋ :
(a) 998
(b) 10000
(c) 2018
(d) 999992
(e) 48675
(f) 40009
ਹੌਲ :
(a) 998 ਦੀ ਅਗੇਤਰ ਸੰਖਿਆ = 998 + 1 = 999
(b) 10000 ਦਾ ਅਗੇਤਰ = 10000 + 1 = 10001
(c) 2018 ਦਾ ਅਗੇਤਰ = 2018 + 1 = 2019
(d) 99999 ਦਾ ਅਗੇਤਰ = 99999 + 1 = 100000
(e) 48675 ਦਾ ਅਗੇਤਰ = 48675 + 1 = 48676
(f) 40009 ਦਾ ਅਗੇਤਰ = 40009 +1 = 40010

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਪਿਛੇਤਰ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਲਿਖੋ :
(a) 24855
(b) 99999
(c) 39999
(d) 79890
(e) 50000
(f) 23456.
ਹੱਲ :
(a) 24855 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 24855 – 1 = 24854
(b) 99999 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 99999 – 1 = 99998
(c) 39999 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 39999 – 1 = 39998
(d) 79890 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 79890 – 1 = 79889
(e) 50000 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 50000 – 1 = 49999
(f) 23456 ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ = 23456 – 1 = 23455

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 11 ਨਮੂਨੇ MCQ Questions and Answers.

PSEB 5th Class Maths Chapter 11 ਨਮੂਨੇ MCQ Questions

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖਾਲੀ ਡੱਬੇ ਲਈ ਸਹੀ ਡੱਬਾ ਚੁਣੋ ।

ਹੱਲ:
(a)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਘੁਮਾ ਕੇ ਦੁਹਰਾਓ ।


ਹੱਲ:
(c)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(iii) 50, 65, 80, 95, ……………, …………..
(iv) 600, 550, 500, …….., 400, …………… 300
ਹੱਲ:
(i) 5E, 6F

(iii) 95 + 15 = 110
110 + 15 = 125

(iv) 500 – 50 = 450, 400 – 50 = 350.

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 11 ਨਮੂਨੇ Ex 11.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 11 ਨਮੂਨੇ Ex 11.1

1. ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.

ਹੱਲ:

2. ਨਮੂਨਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਪਦ ਲਿਖੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
(9 – 1) ÷ 8 = 1
(98 – 2) ÷ 8 = 12
(987 – 3) ÷ 8 = 123
……………… = …………….
……………… = …………….
ਹੱਲ:
(9876 – 4) ÷ 8 = 1234
(98765 – 5) ÷ 8 = 12345

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
9 × 9 + 7 = 88
98 × 9+ 6 = 888
987 × 9 + 5 = 8888
……………… = …………….
……………… = …………….
ਹੱਲ:
9876 × 9 + 4 = 88888
98765 × 9 + 3 = 888888

3. ਹੇਠ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਿਕੋਣੀ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਤਿਕੋਣੀ ਨਮੂਨੇ ਤਿਆਰ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
15
ਹੱਲ:

1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
21
ਹੱਲ:

1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 = 21

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
5 × 5 = 25 ਅਤੇ 6 × 6 = 36 ਵਰਗ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਬਿੰਦੂ ਨਮੂਨੇ ਤਿਆਰ ਕਰੋ । :
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਇਸ ਜਾਦੂਈ ਵਰਗ ਵਿੱਚ 21 ਤੋਂ 29 ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਪਾਸਿਓ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਜੋੜ 75 ਹੋਵੇ ।

ਹੱਲ:

6. ਹੇਠ ਦਿੱਤੀਆਂ ਛੇ-ਭੁਜਾ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੋ ਕਿ ਹਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਸੰਖਿਆ ਉਸ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਪਾਸੇ ਦਿੱਤੇ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਣਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਆਵੇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.

ਹੱਲ:

7. ਹੇਠ ਦਿੱਤੀਆਂ ਲੜੀਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਪੂਰਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
6, 13, 20, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
27, 34, 41

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
86, 80, 74, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
68, 62, 56

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
1600, 800, 400, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
200, 100, 50

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
28Z, 27Y, 26X, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
25W, 24V, 23U

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ED, FE, GF, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
HG, IH, JI

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
8, 108, . 208, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
308, 408, 508

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
2, 6, 18, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
54, 162, 486

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
1, 8, 27, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
64, 125, 216

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
729, 243, 81, ……….., …………., …………
ਹੱਲ:
27, 9, 3

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 3 ਬਾਰਾਂਮਾਹਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 3 ਬਾਰਾਂਮਾਹਾ (1st Language)

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

I. ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
“ਬਾਰਾਂਮਾਹ’ ਪਾਠ ਵਿਚਲੀਆਂ ਪੰਜ | ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੋ, ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
1. ਇਕ ਸਾਲ ਵਿਚ 12 ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
2. ਲੋਹੜੀ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
3. ਮਾਘੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ।
4. ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਚੇਤ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਫੱਗਣ ਅਖ਼ੀਰਲਾ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

II. ਜ਼ਬਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿਸਾਖੀ ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸਾਖ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਾਰਾਂਮਾਹਾ ਦਾ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਰਾਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਖੀ ਬਾਣੀ/ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ‘ਬਾਰਾਂਮਾਹਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਫੱਗਣ ਮਹੀਨਾ ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਸੁਣਾਓ ।
ਉੱਤਰ:
ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਗਾਉਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਪਜਾਬੀ (ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ).

III. ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਵਿਤਾ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :
ਉੱਤਰ:
ਅੱਸੂ ਮਾਹ ਨਿਰਾਲਾ ਹੈ,
ਨਾ ਗਰਮੀ ਹੈ ਨਾ ਪਾਲਾ ਹੈ ।
ਕੱਤਕ ਵੰਡੇ ਚਾਨਣੀਆਂ,
ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹਿ ਮਾਨਣੀਆਂ ।
‘ਮੱਘਰ ਨੂੰ ਗਲ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ,
ਕੋਟ ਸਵੈਟਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
ਪੋਹ ਵਿਚ ਪਾਲਾ’ ਖੇਸੀ ਦਾ,
ਧੂਣੀਆਂ ਲਾ-ਲਾ ਸੇਕੀ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਅੱਸੂ ਮਹੀਨੇ ਮੌਸਮ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
2. ਅਸੀਂ ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਾਂ ?
3. ਕੋਟ-ਸਵੈਟਰ ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
4. ਪੋਹ ਵਿਚ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀ ਠੰਢ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ:

1. ਅੱਸੂ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਨਾ ਬਹੁਤਾ ਪਾਲਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਬਹੁਤੀ ਗਰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
2. ਅਸੀਂ ਕੱਤਕ ਵਿਚ ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਾਂ ।
3. ਕੋਟ-ਸਵੈਟਰ ਮੱਘਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
4. ਪੋਹ ਵਿਚ ਠੰਢ ਇੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉੱਪਰ ਖੇਸੀ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ :
ਉੱਤਰ:

1. ਚੇਤ
2. ਵਿਸਾਖ
3. ਜੇਠ
4. ਹਾੜ੍ਹ
5. ਸਾਵਣ
6. ਭਾਦੋਂ
7. ਅੱਸੂ
8. ਕੱਤਕ
9. ਮੱਘਰ
10. ਪੋਹ
11. ਮਾਘ
12. ਫੱਗਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਤਰਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰੋ :
1. ਵਿਸਾਖ, ਵਿਸਾਖੀ ਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ,
……………………….
2. ਭਾਦੋਂ ਧੁੱਪਾਂ ਕਹਿਰ ਦੀਆਂ,
……………………….
3. ਪੋਹ ਵਿਚ ਪਾਲਾ ਖੇਸੀ ਦਾ,
……………………….
4. ਫੱਗਣ ਫੁੱਲ ਖਿੜਾਉਂਦਾ ਹੈ,
………………………
ਉੱਤਰ- .
1. ਵਿਸਾਖ, ਵਿਸਾਖੀ ਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ,
ਦਾਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ।

2. ਭਾਦੋਂ ਧੁੱਪਾਂ ਕਹਿਰ ਦੀਆਂ,
ਝੜੀਆਂ ਕਈ ਕਈ ਪਹਿਰ ਦੀਆਂ ।

3. ਪੋਹ ਵਿਚ ਪਾਲਾ ਖੇਸੀ ਦਾ,
ਧੂਣੀਆਂ ਲਾ-ਲਾ ਸੇਕੀ ਦਾ ।

4. ਫੱਗਣ ਫੁੱਲ ਖਿੜਾਉਂਦਾ ਹੈ,
ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

IV. ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਬਾਰਾਂਮਾਹਾ’ ਕਵਿਤਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਾਂ ਦੇਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੇਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਸੇ ਦੋ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਚੇਤ, ਵਿਸਾਖ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਣਕਾਂ ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਪੱਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੇਤ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਧੁੱਪਾਂ ਵੀ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਝੜੀਆਂ ਵੀ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਦੋਂ ਵਿਚ ।

V. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ/ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਬਾਰਾਂਮਾਹ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਕਵੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨੂੰਪੁਰੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਵਿਤਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ? .
ਉੱਤਰ:
ਬਾਰਾਂਮਾਹ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਰਾਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਣਕੀ ਸੋਨਾ ਮੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਣਕਾਂ ਪਕਦੀਆਂ ਹਨ ? ..
ਜਾਂ
ਪਹਿਲਾ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਾ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੇਤ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਲੋਕ ਵਿਸਾਖੀ ਨਹਾਉਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸਾਖ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਲੂਆਂ ਵਗਣ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਖੂਹਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵੀ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੇਠ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕਿਹੜਾ ਮਹੀਨਾ ਬਹੁਤ ਤਪਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਾੜ੍ਹ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਬੱਦਲ ਵਰਦੇ ਹਨ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਅੰਬ ਤੇ ਜਾਮਣਾਂ ਪੱਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਵਣ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਹਿਰ ਦੀਆਂ ਧੁੱਪਾਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਈ-ਕਈ ਪਹਿਰਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਝੜੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਦੋਂ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਨਾ ਗਰਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਪਾਲਾ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਨਿਰਾਲਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਸੂ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਹੜਾ ਮਹੀਨਾ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚਾਨਣੀਆਂ ਵੰਡਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੱਤਕ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕੋਟ ਸਵੈਟਰ ਪਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੱਘਰ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਖੇਸੀ ਦਾ ਪਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਧੂਣੀਆਂ ਬਾਲ ਕੇ ਸੇਕੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੋਹ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
‘ਬਾਰਾਂਮਾਹ’ ਕਵਿਤਾ ਕਿਹੜੇ ਛੰਦ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੌਪਈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਚੇਤ ਮਹੀਨਾ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ,
ਕਣਕੀ ਸੋਨਾ ……………. । .
ਉੱਤਰ:
ਮੜ੍ਹਦਾ ਹੈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਵਿਸਾਖ ਵਿਸਾਖੀ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹਾਂ,
ਦਾਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ………………..
ਉੱਤਰ:
ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਜੇਠ ਮਹੀਨਾ ਲੂਆਂ ਦਾ,
ਪਾਣੀ ਸੁੱਕਦਾ …………………… ।
ਉੱਤਰ:
ਖੂਹਾਂ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਹਾੜ੍ਹ ਮਹੀਨਾ ਤਪਦਾ ਹੈ,
ਸਾਨੂੰ ਅੰਦਰੇ ………………… ।
ਉੱਤਰ:
ਰੱਖਦਾ ਹੈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਸਾਵਣ ਬੱਦਲ ਵਸਦੇ ਨੇ,
……………….. ਰਸਦੇ ਨੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਅੰਬ-ਜਮੋਏ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਭਾਦੋਂ ਧੁੱਪਾਂ ਕਹਿਰ ਦੀਆਂ,
………………… ਕਈ ਕਈ ਪਹਿਰ ਦੀਆਂ ।
ਉੱਤਰ:
ਝੜੀਆਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਅੱਸੂ ਮਾਹ ਨਿਰਾਲਾ ਹੈ,
ਨਾ ਗਰਮੀ ਹੈ, ……………. ।
ਉੱਤਰ:
ਨਾ ਪਾਲਾ ਹੈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਕੱਤਕ ਵੰਡੇ ਚਾਨਣੀਆਂ,
………………… ਬਹਿ ਮਾਣਨੀਆਂ ।
ਉੱਤਰ:
ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਮੱਘਰ ਨੂੰ ਗਲ ਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ,
…………………. ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ,
ਉੱਤਰ:
ਕੋਟ ਸਵੈਟਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਪੋਹ ਵਿਚ ਪਾਲਾ ਖੇਸੀ ।
ਧੂਣੀਆਂ ਲਾ ਲਾ ………………….. ।
ਉੱਤਰ:
ਸੇਕੀ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
ਮਾਘ ਨਜ਼ਾਰੇ ਧੁੱਪਾਂ ਦੇ
……………………… ।
ਉੱਤਰ:
ਪੱਤੇ ਝੜਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26.
……………………. ।
ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਫੱਗਣ ਫੁੱਲ ਖਿੜਾਉਂਦਾ ਹੈ । (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27.
ਬਾਰਾਂ-ਮਾਹ ਪੜ੍ਹਦੇ ਜੋ
…………………… ।
ਉੱਤਰ:
ਗੱਲ ਸਿਆਣੀ ਕਰਦੇ ਉਹ (✓) ।
(ਨੋਟ – ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾਰੀ ਕਵਿਤਾ ਜ਼ਬਾਨੀ ਯਾਦ ਕਰੋ )

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28.
ਤੇ ਤੁਕਾਂਤ ਤੋਂ ਕਾਵਿ-ਸਤਰਾਂ ਬਣਾਓ :
(ਉ)
…………………….. ਧੁੱਪਾਂ ਦੇ
……………………… ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ

(ਅ) …………….. ਖਿੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
…………………. ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਮਾਘ ਨਜ਼ਾਰੇ ਧੁੱਪਾਂ ਦੇ ।
ਪੱਤੇ-ਝਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ।

(ਅ) ਫੱਗਣ-ਫੁਲ ਖਿੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ।

VI. ਵਿਆਕਰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬੋਲ-ਲਿਖਤ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ :
ਚੜਦਾ
ਬੱਦਲ
ਕਹਿਰ
ਨਾਉਂਦੇ
ਅੰਬ
ਨਿਰਾਲਾ
ਸੁੱਕਦਾ
ਪੜ੍ਹਦਾ
ਧੁੱਪਾਂ ।
ਉੱਤਰ:
ਨੋਟ – ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਇਕਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬੋਲ ਕੇ ਲਿਖਾਉਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ✓ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਚੜ੍ਹਦਾ ਦਾ ਲਹਿੰਦਾ ਨਾਲ ਜੋ ਸੰਬੰਧ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ‘ਧੁੱਪ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਸ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ?
(ਉ) ਛਾਂ
(ਅ) ਚਾਨਣ
(ੲ) ਰੋਸ਼ਨੀ
(ਸ) ਲੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਛਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਸਹੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਨਹਾਉਂਦੇ
(ਅ) ਨੌਵੇਂ
(ੲ) ਨਾਉਂਦੇ
(ਸ) ਨਾਹੁੰਦੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਨਹਾਉਂਦੇ ।
ਨੋਟ – ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਯਾਦ ਕਰੋ-
ਅਸ਼ੁੱਧ – ਸ਼ੁੱਧ
ਹਾੜ – ਹਾੜ੍ਹ
ਪੈਰ – ਪਹਿਰ
ਵੰਢੇ – ਵੰਡੇ
ਸਾਬਨ – ਸਾਵਣ
ਚਾਣਨੀ – ਚਾਨਣੀ
ਕੈਹਰ – ਕਹਿਰ
ਲੈਂਦੇ – ਲਾਉਦੇ
ਧੂਨੀਆ – ਧੂਣੀਆਂ
ਨਜਾਰਾ – ਨਜ਼ਾਰਾ
ਸੈਟਰ – ਸਵੈਟਰ
ਖਿੜੌਦਾ – ਖਿੜਾਉਂਦਾ
ਸਿਆਨੀ – ਸਿਆਣੀ

VII. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਦੱਸ ਕੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ :

ਲੂਆਂ, ਕਹਿਰ, ਨਿਰਾਲਾ, ਭਾਉਣਾ, ਜਮੋਏ, ਝੜੀ, ਕਹਿਰ, ਧੂਣੀ, ਚੇਤ, ਦਾਣੇ, ਬੱਦਲ, ਗਰਮੀ, ਬਾਰਾਂਮਾਹ ।
ਉੱਤਰ:

1.  ਲੂਆਂ ਤੱਤੀ ਹਵਾ)-ਜੇਠ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਲੂਆਂ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ ।
2. ਕਹਿਰ (ਬਿਪਤਾ, ਜੁਲਮ)-ਹਾੜ੍ਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਹਿਰ ਦੀ ਗਰਮੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
3. ਨਿਰਾਲਾ ਵੱਖਰਾ, ਅਨੋਖਾ, ਨਿਵੇਕਲਾ)-“ਮੱਘਰ ਮਾਹ ਨਿਰਾਲਾ, ਦਿਨੇ ਧੁੱਪ ਤੇ ਰਾਤੀਂ ਪਾਲਾ ।
4. ਭਾਉਣਾ (ਮਨ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣਾ-ਇਸ ਬਾਗ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੇਰੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾ ਗਈ ।
5. ਜਮੋਏ ਜਾਮਣ ਦਾ ਫਲ)-ਸਾਵਣ ਵਿਚ ਜਾਣਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੇ ਜਮੋਏ ਰਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
6. ਝੜੀ ਲਗਾਤਾਰ ਮੀਂਹ ਪੈਣਾ-ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਖੂਬ ਝੜੀਆਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ।
7. ਕਹਿਰ (ਭੈਭੀਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜ਼ੁਲਮ)ਨਾਦਰਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਕਹਿਰ ਵਰਤਾ ਦਿੱਤਾ ।
8. ਧੂਣੀ , (ਘਾਹ-ਫੂਸ ਤੇ ਲੱਕੜਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਲਾਈ ਅੱਗ)-ਪੋਹ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਲੋਕ ਧੂਣੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਅੱਗ ਸੇਕਦੇ ਹਨ ।
9. ਚੇਤ ਇਕ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ)-ਚੇਤ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਸਰਦੀ ਬਹੁਤ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
10. ਦਾਣੇ ਬੀਜ, ਅਨਾਜ ਦੀ ਇਕ ਇਕਾਈ)ਕੁੱਕੜੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਖਿੱਲਰੇ ਕਣਕ ਦੇ ਦਾਣੇ ਚੁਗ ਰਹੀ ਹੈ ।
11. ਬੱਦਲ (ਮੇਘ, ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ ਸੰਘਣੀ ਭਾਫ਼)-ਅੱਜ ਅਸਮਾਨ ਉੱਤੇ ਬੱਦਲ ਛਾਏ ਹੋਏ ਹਨ,
12. ਗਰਮੀ (ਸੇਕ, ਤਪਸ਼, ਹੁਨਾਲ)-ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਹੈ ।
13. ਬਾਰਾਂਮਾਹ (ਬਾਰਾਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰਚੀ ਹੋਈ ਕਵਿਤਾ)-ਹਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿਚ ਸੰਗਰਾਂਦ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਬਾਰਾਂਮਾਹੇ ਦਾ ਪਾਠ ਸੁਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੇਸੀ ਮਹੀਨਾ ‘ਮੱਘਰ ਕਿਹੜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਮਾਰਚ-ਅਪਰੈਲ
(ਅ) ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ
(ੲ) ਅਗਸਤ-ਸਤੰਬਰ
(ਸ) ਮਈ-ਜੂਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ।
(ਨੋਟ – ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2 ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਯਾਦ ਕਰੋ । )

VIII. ਸਮਝ ਆਧਾਰਿਤ ਰਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰੁੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ (ਸਮਝ ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪਰਖ) :

ਉੱਤਰ:

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ

ਚੇਤ – ਪਹਿਲੇ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਅੱਧ ਅਪਰੈਲ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਮੜ੍ਹਦਾ – ਉੱਪਰ ਸੋਨਾ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਣਕਾਂ ਦੇ ਪੱਕਣ ਨਾਲ ਸੋਨੇ-ਰੰਗੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਵਿਸਾਖ – ਦੂਜੇ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਅੱਧ ਮਈ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਵਿਸਾਖੀ – ਪਹਿਲੀ ਵਿਸਾਖ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਰੁੱਤ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਤਿਉਹਾਰ ।
ਜੇਠ – ਤੀਜੇ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਮਈ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜੂਨ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਲੂਆਂ – ਗਰਮ ਪੌਣਾਂ ।
ਹਾੜ੍ਹ – ਚੌਥੇ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਜੂਨ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜੁਲਾਈ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਸਾਵਣ – ਪੰਜਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਅੱਧ ਅਗਸਤ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਵਸਦੇ – ਵਦੇ ।
ਜਮੋਏ – ਜਾਮਣਾਂ ।
ਰਸਦੇ – ਰਸ ਭਰੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਭਾਦੋਂ – ਛੇਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਅੱਧ ਸਤੰਬਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਝੜੀ – ਲਗਾਤਾਰ ਕਈ ਦਿਨ ਮੀਂਹ ਦਾ ਵਰੁਨਾ ।
ਪਹਿਰ – ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ।
ਅੱਸੂ – ਸੱਤਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਅੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਮਾਹਮਹੀਨਾ ।
ਨਿਰਾਲਾ – ਅਨੋਖਾ, ਵੱਖਰੇ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ।
ਕੱਤਕ – ਅੱਠਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਚਾਨਣੀਆਂ – ਚੰਦ ਚਾਨਣੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ।
ਮੱਘਰ – ਨੌਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਅੱਧ ਦਸੰਬਰ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਪੋਹ – ਦਸਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜਨਵਰੀ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਖੇਸੀ – ਮੋਟੀ ਸੂਤੀ ਚਾਦਰ ।
ਮਾਘ – ਗਿਆਰਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ ਜੋ ਅੱਧ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅੱਧ ਫ਼ਰਵਰੀ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਫੱਗਣ – ਬਾਰਵੇਂ ਦੇਸੀ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਨਾਂ, ਜੋ ਅੱਧ ਫ਼ਰਵਰੀ ਤੋਂ ਅੱਧ ਮਾਰਚ ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਭਾਉਂਦਾ – ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 9 ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 9 ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ (1st Language)

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

I. ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:

1. ਸੁੰਢ ਗਰਮ ਅਤੇ ਹਲਦੀ ਠੰਢੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
2. ਸਾਨੂੰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦਾ ਕਿਹਾ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
3. ਸਾਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
4. ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਭ ਦਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।
5. ਸਾਨੂੰ ਚੰਗੇ ਬਣਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

II. ਜ਼ਬਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੀ ਮਾਂ ਕੌਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਕ, ਇਕ ਤੇ ਦੋ ਗਿਆਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਦੀ ਤਾਕਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਦੋ ਮਿਲ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਤਾਕਤ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਭਣੇਵੀਂ ਕੌਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੈਣ ਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਭਣੇਵੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਪੀਆਂ ਤੇ ਘੋਗੇ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰਿਆਵਾਂ ਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ।

III. ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਲਦੀ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਮਾਂ, ਮਾਂ ! ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਜਾਣੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਾਂ ਨੇ ਸੁੰਢ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਤੇ ਸੁੰਢ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਂ ਨੇ ਸੁੰਢ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਜਾਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਦਰਿਆ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕੱਲੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ । ਉੱਤਰ ਵਿਚ ਸੁੰਢ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗੀ ਤੇ ਉਹ ਉਦੋਂ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਕਰੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਪੁਲ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕਹਿਣ ਉੱਤੇ ਹਲਦੀ ਨੇ ਪੁਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਨੇੜੇ ਪਏ ਪੱਥਰ ਢੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਮੁਸਾਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੱਥਰ ਢੋਣ ਲੱਗ ਪਏ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਪੁਲ ਬਣ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਿਆਰ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ? (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2000, 04)
ਉੱਤਰ:
ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹਰ ਇਕ ਦਾ ਕਿਹਾ ਮੰਨਦੀ ਸੀ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਚਰਖਾ ਕਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਰਸੋਈ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਵੀ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹਲਦੀ ਤੇ ਸੁੰਢ ਦੇ ਸੁਭਾ ਵਿਚ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਸੀ ? (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2002)
ਉੱਤਰ:
ਹਲਦੀ ਕੋਲ ਪਿਆਰ ਸੀ, ਉਹ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਤੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਜਦ ਕਿ ਸੁੰਢ ਰੁੱਖੀ, ਆਕੜ ਮਾਂ, ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਕਿੱਥੇ ਸਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਵਿਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਲੂਣਪੁਰ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਹਲਦੀ ਤੇ ਸੁੰਢ ਦਾ ਨਾਨਾ, ਨਾਨੀ, ਮਾਮੀਆਂ, ਮਾਮੇ ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਵੱਡਿਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟਿਆਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਮਾਣ-ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨੇਹ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਆਕੜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਨਸਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਪਿਆਰਸਤਿਕਾਰ ਦਾ ਪਾਤਰ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਓ :

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਵਾਕ ਬਣਾਓ-
ਇੱਕ-ਇੱਕ ਤੇ ਦੋ ਗਿਆਰਾਂ, ਜਿੰਦ ਛੁੱਟਣੀ, ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ, ਕੰਡੇ ਚੁੱਭਣੇ, ਲੱਪ, ਚੁੰਨੀ ਦਾ ਲੜ, ਬੁਹਾਰੀ ਫੇਰਨਾ, ਪੁੜਨਾ, ਫੇਰਾ ਮਾਰਨਾ, ਦਿਲਾਸਾ, ਪੈਂਡਾ, ਵਿਦਾ ਕਰਨਾ, ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਇੱਕ-ਇੱਕ ਤੇ ਦੋ ਗਿਆਰਾਂ (ਇਕੱਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਜਣਿਆਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਬਹੁਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)– ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਇਹ ਕੰਮ ਇਕੱਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਰਲਾ ਲੈਂਦਾ, ਤਾਂ ਹੁਣ ਤਕ ਕੰਮ, ਮੁੱਕ ਜਾਣਾ ਸੀ । ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਇੱਕ ਇੱਕ ਤੇ ਦੋ ਗਿਆਰਾਂ ।
2. ਜਿੰਦ ਛੁੱਟਣੀ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ)-ਮੇਰੇ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇਣ ਤੇ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਥਾਣਿਓ ਜਿੰਦ ਛੁੱਟੀ ।
3. ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ (ਭਾਵ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਨਾਲੋਂ ਬੰਦੇ ਲਈ ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ ਚੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
4. ਕੰਡੇ ਚੁੱਭਣੇ ਕੰਡੇ ਖੁੱਭ ਜਾਣੇ)-ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਤੁਰੇਂਗਾ, ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਡੇ ਚੁੱਭ ਜਾਣਗੇ ।
5. ਲੱਪ (ਇਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹੱਥ ਦੀ ਕੌਲੀ ਵਾਂਗ ਬਣਾਈ ਤਲੀ ਉੱਪਰ ਜਿੰਨੀ ਚੀਜ਼ ਆਵੇ)-ਮੈਂ ਮੰਗਤੇ ਨੂੰ ਲੱਪ ਕੁ ਆਟਾ ਪਾਇਆ ।
6. ਚੁੰਨੀ ਦਾ ਲੜ ਚੁੰਨੀ ਦਾ ਕਿਨਾਰਾ)-ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਲੜ ਨਾਲ ਘਰ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ।
7. ਬੁਹਾਰੀ ਫੇਰਨਾ ਝਾੜੂ ਫੇਰਨਾ)-ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਫੇਰ ਰਹੀ ਹੈ ।
8. ਪੁੜਨਾ ਖੁੱਭਣਾ)-ਮੇਰੇ ਪੈਰ ਵਿਚ ਕੰਡਾ ਪੁੜ ਗਿਆ ।
9. ਫੇਰਾ ਮਾਰਨਾ ਗੇੜਾ ਲਾਉਣਾ)–ਮੇਰਾ ਚਾਚਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਾਡੇ ਘਰ ਇਕ ਫੇਰਾ ਤਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹੀ ਹੈ । (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2005)
10. ਦਿਲਾਸਾ (ਧੀਰਜ)-ਮਾਂ ਨੇ ਰੋਂਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੱਤਾ (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2003)
11. ਪੈਂਡਾ (ਰਸਤਾ)-ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਿਆਂ ਅੰਤ ਅਸੀਂ ਲੰਮਾ ਪੈਂਡਾ ਮਾਰ ਲਿਆ ।
12. ਵਿਦਾ ਕਰਨਾ ਰਵਾਨਾ ਕਰਨਾ, ਭੇਜਣਾ) ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਵਜੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ।
13. ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ਮੱਦਦ ਕਰਨੀ)-ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ਹਾਂ ।

IV. ਸਮਝ-ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪਰਖ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਆਏ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ :
ਉੱਤਰ:
ਦਾਦਕੇ – ਨਾਨਕੇ
ਭੈਣਾਂ – ਮਾਸੀਆਂ
ਮਾਮਾ – ਮਾਮੀਆਂ
ਬਾਬਾ – ਭਣੇਵੀਂ
ਪਿਉ – ਨਾਨਾ ਨਾਨੀ ਮਾਮੀਆਂ ਦੋਹਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਕਿੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

ਉੱਤਰ:
3.

ਕੋਈ ਦਸ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਵੱਡਿਆਂ ਦਾ ਕਿਹਾ ਮੰਨਣਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ।
2. ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਭ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ।
3. ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ।
4. ਸਰੀਰ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ।
5. ਸੱਚ ਬੋਲਣਾ ਤੇ ਝੂਠ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ।
6. ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ।
7. ਹੰਕਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ।
8. ਸਮਾਂ ਅਜਾਈਂ ਨਾ ਗੁਆਉਣਾ ।
9. ਕਿਸੇ ਦਾ ਬੁਰਾ ਨਾ ਸੋਚਣਾ ।
10. ਆਪ ਹੁਦਰੇ ਨਾ ਹੋਣਾ ।

V. ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਤਿੰਨ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ, ਹਲਦੀ ਤੇ ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੁੰਢ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਤਾ ਕੌੜਾ ਤੇ ਆਕੜਖੋਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੁੰਢ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਰ ਪਰਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਾਲੀ ਹੱਥ ।

VI. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ/ਵਸਤੁਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਲੇਖਕ ਕੌਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਡਾ: ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਕਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਹਾਣੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਹਾਣੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ?
ਜਾਂ
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਇਕ ਦੂਜੀ ਦੀਆਂ ਕੀ ਲਗਦੀਆਂ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਕੀਆਂ ਭੈਣਾਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਮਾਂ ਤੋਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਗੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਾਨਕੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੁੰਢ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
ਕੜਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸੁੰਢ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਕੜ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਲਦੀ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਕੀ ਆਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰਿਆ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹਲਦੀ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕਹੇ ਕੀ ਚੁੱਕ ਕੇ, ਲਿਆਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੱਥਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਕੀ ਬਣਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੂਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ‘ਤੇ ਬੇਰੀ ਤੋਂ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੇਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਬੇਰੀ ਨੇ ਬੇਰ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੇਠਾਂ ਕੀ ਹੂੰਝਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੰਡੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਬੇਰੀ ਨੇ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਬੇਰ ਖਾਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿੱਠੇ ਤੇ ਸੂਹੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕੌਣ ਦਾਣੇ ਭੁੰਨ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਮਾਈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਭੱਠੀ ਵਾਲੀ ਨੇ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਦਾਣੇ ਦਿੱਤੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੱਪ ਕੁ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਕਿਹੜੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੂਣਪੁਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਹਲਦੀ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ? .
ਉੱਤਰ:
ਨਾਨੀ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਨਾਨੀ ਨੇ ਦੋਹਤੀ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੱਪੜੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਮਾਮੀਆਂ ਨੇ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੋਏ ਦੀ ਮਠਿਆਈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਫਲਾਂ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਕਿਸ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ? ‘
ਉੱਤਰ:
ਨਾਨੇ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੀ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਭੱਠੀ ਵਾਲੀ ਮਾਈ ਨੇ ਕੀ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁੱਜੇ ਛੋਲੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਵਾਪਸ ਜਾ ਰਹੀ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਨੇ ਕੀ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਿੱਪੀਆਂ ਤੇ ਘੋਗੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਸੁੰਢ ਨਾਨਕੇ ਤੁਰਨ ਲੱਗੀ ਕਿਸ ਨਾਲ ਲੜ ਪਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਲਦੀ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
ਸੁੰਢ ਨੇ ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਕੀ ਤੋੜਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਰਖਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26.
ਸੁੰਢ ਨਾਨਕੇ-ਘਰ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਕੜ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27.
ਵਾਪਸੀ ਤੇ ਬੇਰੀ ਕੋਲੋਂ ਲੰਘਦਿਆਂ ਸੁੰਢ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਚੁੱਭਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੰਡੇ (✓) ।

ਪਸ਼ਨ 28.
ਅੰਤ ਵਿਚ ਕੌਣ ਪਛਤਾਈ ? ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29.
ਸੁੰਢ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਿਆਰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਦੇ ਕੌੜੇ ਸੁਭਾ ਤੇ ਨਿਕੰਮੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30.
‘ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31.
ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ ਸੁੰਢ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਰਮ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32.
ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ ਹਲਦੀ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਠੰਢੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33.
ਭੈਣ ਦੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਣੇਵੀਂ (✓) ।

VII. ਵਿਆਕਰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਤੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਚਲੀ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਤੂੰ, ਉਸ
(ਅ) ਦੇ
(ੲ) ਨਾਲ
(ਸ) ਚਲੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਤੂੰ, ਉਸ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
‘ਬੇਰੀ ਉੱਤੇ ਸੂਹੇ-ਸੂਹੇ ਬੇਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਸੂਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ! ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਆਵੇਗਾ
(ਉ) ਡੰਡੀ (|)
(ਅ) ਜੋੜਨੀ
(ੲ) ਪ੍ਰਸ਼ਨਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (?)
(ਸ) ਵਿਸਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (!)
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਜੋੜਨੀ (-) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
“ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਕੋਈ ਨੌਕਰ ਹਾਂ !” ਸੰਢ ਨੇ । ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਖਿਝਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੀ ਗ਼ਲਤ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ ?
(ਉ) ਡੰਡੀ (।)
(ਅ) ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ (” ” )
(ੲ) ਵਿਸਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (!)
(ਸ) ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (!) !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕੱਪੜਾ ਬੁਣਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੁਲਾਹਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ਮੁਹਾਵਰੇ ਦਾ ਸਹੀ ਅਰਥ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੰਮ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਪੀਆਂ ਤੇ ਘੋਗੇ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰਿਆਵਾਂ ਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਤੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁੜੀਨ: ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਤੇ ਗੋਲਾ ਲਾਓ :
(i) ਤੂੰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲੀ ਜਾਵੀਂ ।
(ii) ਇਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਚਾਅ ਨਾਲ ਗੁਣਗੁਣਾਉਣ ਲੱਗੀ ।
(iii) ਮੈਂ ਹਾਂ ਤੇਰੀ ਧੀ-ਧਿਆਣੀ ।
ਉੱਤਰ:

VIII. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹਠ ਲਖ ਵਾਕਾ ਵਿਚਲੀਆਂ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਵਿਚ ਢੁੱਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਭਰੋ :
(ੳ) ਸੁੰਢ ਤੇ ………………… ਦੋ ਸਕੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਸਨ । (ਹਲਦੀ, ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ, ਅਦਰਕ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2002)
(ਅ) ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਜਾਵਾਂਗੇ ……………….. ਪੇੜੇ ਖਾਵਾਂਗੇ । (ਲੱਡੂ, ਆਲੂ, ਮਲਾਈ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2005)
(ੲ) ਇੱਕ ਇੱਕ ਤੇ ਦੋ ……………….. ਹੁੰਦੇ ਨੇ । (ਬਾਰਾਂ, ਦਸ, ਗਿਆਰਾਂ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2005)
(ਸ) ………….. ਰਤਾ ਕੌੜੇ ਸੁਭਾ ਦੀ ਸੀ । (ਸੁੰਢ, ਹਲਦੀ, ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ)
(ਹ) ਹਲਦੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਏ, ਸਭ ਦਾ ਹੱਥ ………………… ਏ । (ਵਟਾਉਂਦੀ, ਫੜਦੀ, ਪਲੋਸਦੀ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2003)
(ਕ) ਹਲਦੀ ਨੇ ……………….. ਅੱਗੇ ਤਰਲਾ ਕੀਤਾ । ( ਅੰਬ, ਬੇਰੀ, ਕਿੱਕਰ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2004, 05)
(ਖ) ਜਦੋਂ ਸੁੰਢ ਖ਼ਾਲੀ ਹੱਥ , ਘਰ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ……………… ਲੱਗੀ । (ਰੋਣ, ਡੁਸਕਣ, ਹੱਸਣ) (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2003)
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਹਲਦੀ,
(ਅ) ਲੱਡੂ,
(ੲ) ਗਿਆਰਾਂ
(ਸ) ਸੁੰਢ
(ਹ) ਵਟਾਉਂਦੀ,
(ਕ) ਬੇਰੀ,
(ਖ) ਡੁਸਕਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਾਓ ।
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ :
ਡੰਡੀ (।), ਪ੍ਰਨਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (?), ਵਿਸਮਿਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (!), ਕਾਮਾ (,), ਬਿੰਦੀ ਕਾਮਾ (,), ਬਿੰਦੀ (.), ਦੁਬਿੰਦੀ (:), ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ (” ” ), ਛੁੱਟ-ਮਰੋੜੀ (‘), ਜੋੜਨੀ (-) , ਡੈਸ਼ (-) ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੜਨਾਂਵ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ ਨਾਂਵ ਦੀ ਥਾਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸਨੂੰ ਪੜਨਾਂਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ :-

ਸਤੀਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਸਤੀਸ਼ ਸਕੂਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਤੀਸ਼ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ।”

ਇਹ ਵਾਕ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਇਹ } ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੋਵੇਗਾ ।

ਸਤੀਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਤੇ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ।

ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਦੂਜੀ ਵਾਰੀ ਸਤੀਸ਼ ਵਰਤਣ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਮੈਂ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਹੀ ਪੜਨਾਂਵ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ, ਉਹ, ਅਸੀਂ, ਤੂੰ, ਤੁਸੀਂ ਆਦਿ ਸ਼ਬਦ ਪੜਨਾਂਵ ਹਨ ।

IX. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਭੱਠੀ ਦਾ ਆਲਾ-ਦੁਆਲਾ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕੱਖ-ਕਾਣ ਦੀ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਢੇਰੀ ਲਾ, ਉਸੇ ਕੱਖ-ਕਾਣ ਵਿੱਚੋਂ ਝੋਕਾ ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਲਾਇਆ । ਭੱਠੀ ਵਾਲੀ ਮਾਈ ਨੇ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਲੱਪ ਦਾਣਿਆਂ ਦੀ ਦਿੱਤੀ । ਦਾਣੇ ਲੈ ਕੇ ਹਲਦੀ ਅੱਗੇ ਤੁਰ ਪਈ । ਅਮੀਰ ਹਲਦੀ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ‘ਲੂਣਪੁਰ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ । ਉੱਥੇ ਉਹ ਸਭਨਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ-ਮੁਹੱਬਤ ਨਾਲ ਮਿਲੀ । ਉਸ ਦੇ ਨਾਨੇ, ਨਾਨੀ, ਮਾਮਿਆਂ ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ । ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਉਹ ਕਈ ਦਿਨ ਰਹੀ । ਉੱਥੇ ਉਹ ਹਰ ਇੱਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਮੰਨਦੀ ।ਵਿਹਲੇ ਬੈਠ ਕੇ ਉਹ ਨਾਨੀ ਦਾ ਚਰਖਾ ਡਾਹ ਕੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਸੂਤ ਕੱਤਦੀ । ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਉਹ ਰਸੋਈ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨਾਨੀ ਦਾ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹਲਦੀ ਨੇ ਭੱਠੀ ਵਿੱਚ ਕਾਹਦਾ ਝੋਕਾ ਲਾਇਆ ?
(ਉ) ਖੋਰੀ ਦਾ
(ਅ) ਟਾਂਡਿਆਂ ਦਾ
(ੲ) ਪੱਛੀਆਂ ਦਾ
(ਸ) ਕੱਖ-ਕਾਣ ਦਾ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਕੱਖ-ਕਾਣ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੱਠੀ ਵਾਲੀ ਨੇ ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕਾਹਦਾ ਲੱਪ ਦਿੱਤਾ ?
(ਉ) ਦਾਣਿਆਂ ਦਾ
(ਅ) ਭਾੜੇ ਦਾ
(ੲ) ਸ਼ੱਕਰ ਦਾ
(ਸ) ਕੱਖ-ਕਾਣ ਦਾ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਦਾਣਿਆਂ ਦਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹਲਦੀ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਕਿਹੜੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਨ ?
(ਉ) ਜੰਡਿਆਲੇ
(ਅ) ਵਡਾਲੇ
(ੲ) ਲੂਣਪੁਰ
(ਸ) ਤਾਜਪੁਰ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਲੂਣਪੁਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹਲਦੀ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਨੂੰ ਮੁਹੱਬਤ-ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਮਿਲੀ ?
(ਉ) ਸਹੇਲੀਆਂ ਨੂੰ
(ਅ) ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ
(ੲ) ਘਰਦਿਆਂ ਨੂੰ
(ਸ) ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹਲਦੀ ਨੂੰ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਨੇ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਾਨੇ, ਨਾਨੀ, ਮਾਮਿਆਂ ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹਲਦੀ ਵਿਹਲੀ ਸਮੇਂ ਕੀ ਕਰਦੀ ?
(ਉ) ਖੇਡਦੀ
(ਅ) ਸੌਂਦੀ
(ੲ) ਚਰਖਾ ਕੱਤਦੀ
(ਸ) ਨੱਚਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਚਰਖਾ ਕੱਤਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹਲਦੀ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਂਦੀ ?
(ਉ) ਮਾਮੀ ਨਾਲ
(ਅ) ਨਾਨੀ ਨਾਲ
(ੲ) ਮਾਸੀ ਨਾਲ
(ਸ) ਨਾਨੇ ਨਾਲ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਨਾਨੀ ਨਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
‘ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ਮੁਹਾਵਰੇ ਦੀ ਆਪਣੇ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸਾਨੂੰ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਭੱਠੀ, ਮਾਈ, ਪਿੰਡ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਵਸਤਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।.
ਉੱਤਰ:
ਕੱਖ-ਕਾਣ, ਦਾਣਿਆਂ, ਸੂਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਉਸ, ਉਹ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਸ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ) ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖੋ :
ਉਸ ਦੇ ਨਾਨੇ, ਨਾਨੀ, ਮਾਮਿਆਂ ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ।
ਉੱਤਰ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਿਆਂ, ਨਾਨੀਆਂ, ਮਾਮੇ ਤੇ ਮਾਸੀ। ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਾਕ ਦੇ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :
(ਉ) ਹਲਦੀ ਨੇ ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਕੱਖ-ਕਾਣ ਦਾ ਝੁਕਾ ਲਾਇਆ ।
(ਅ) ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਉਹ ਇਕ ਦਿਨ ਨਾ ਰਹੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✓)
(ਅ) (✗)

2.
ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ ਕੇ ਸੁੰਢ ਕਾਹਲੇ-ਕਾਹਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਦੀ ਅੱਗੇ ਤੁਰ ਪਈ । ਅੱਗੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਉਹੋ ਬੇਰੀ ਆਈ । ਸੁੰਢ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਉਹ ਬੇਰੀ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਹਲੂਣਾ ਦੇਣ ਲੱਗੀ । ਸੁੰਢ ਨੂੰ ਇਹ ਕਰਦਿਆਂ ਵੇਖ ਬੇਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ “ ਧੀਏ ! ਜੇ ਤੂੰ ਤਾਜ਼ੇ ਤੇ ਮਿੱਠੇ ਬੇਰ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਏਂ ਤਾਂ ਪਹਿਲੋਂ ਮੇਰੇ ਹੇਠ ਬੁਹਾਰੀ ਦੇ ਤੇ ਕੰਡੇ ਹੂੰਝਦੀ ਜਾ । ਹੁਣੇ ਪਿੰਡੋਂ ਬੱਚੇ ਮੇਰੇ ਬੇਰ ਖਾਣ ਆਉਣਗੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਕੰਡੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਚੁਭਣਗੇ ।” ਪਰ ਸੁੰਢ ਨੇ ਬੇਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਾ ਸੁਣੀ । ਉਹ ਬੇਰੀ ਦੇ ਟਾਹਣਾਂ ਨੂੰ ਹਲੂਣਦੀ ਰਹੀ ਪਰ ਮੰਦੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੀ ਬੇਰ ਹੇਠਾਂ ਨਾ ਡਿੱਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੁੰਢ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ ਕੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਤੁਰੀ ?
(ਉ) ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ
(ਅ) ਕਾਹਲੇ-ਕਾਹਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਦੀ
(ੲ) ਅਰਾਮ ਨਾਲ
(ਸ) ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਕਾਹਲੇ-ਕਾਹਲੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੁੰਢ ਨੇ ਬੇਰ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ? ‘
(ਉ) ਰੋੜਾ ਮਾਰਿਆ
(ਅ) ਸੋਟਾ ਮਾਰਿਆ
(ੲ) ਹਲੂਣਾ ਦਿੱਤਾ
(ਸ) ਪੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਹਲੂਣਾ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬੇਰੀ ਨੇ ਸੁੰਢ ਨੂੰ ਬੁਹਾਰੀ ਨਾਲ ਕੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਪਣੇ ਹੇਠੋਂ ਕੰਡੇ ਹੂੰਝਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਬੇਰ ਖਾਣ ਪਿੱਛੋਂ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਉਣਾ ਸੀ ?
(ਉ) ਲੋਕਾਂ ਨੇ
(ਅ) ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ
(ੲ) ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ
(ਸ) ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
‘ਇਕ ਨਾ ਸੁਣਨੀਂ ਮੁਹਾਵਰੇ ਦੀ ਆਪਣੇ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਕਿਹਾ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਨਾ ਸੁਣੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਦਰਿਆ, ਬੇਰੀ, ਧੀਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਭੁੱਖ, ਭਾਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਤੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ, ਉਹ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਹੜੇ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਢ ਤੇ ਹਲਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲੋ :
ਅੱਗੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਉਹੋ ਬੇਰੀ ਆਈ ।
ਉੱਤਰ:
ਅੱਗੇ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚ ਉਹੋ ਬੇਰੀਆਂ ਆਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਾਕ ਦੇ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :
(ੳ) ਸੁੰਢ ਬੇਰੀ ਦੇ ਬੇਰ ਖਾਣੇ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ :
(ਅ) ਸੁੰਢ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਡੇ ਚੁੱਭ ਗਏ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✓)
(ਅ) (✗)

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ

ਗੁਣ-ਗੁਣਾਉਣਾ – ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗਾਉਣਾ ।
ਚਾਅ – ਖੁਸ਼ੀ ।
ਔਕੜਾਂ – ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ।
ਪੈਂਡਾ – ਰਸਤਾ ।
ਕੌੜੇ ਸੁਭਾ ਦੀ – ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ।
ਠਾਠਾਂ ਮਾਰਦਾ – ਉੱਚੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ।
ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ – ਯਾਤਰੀ ।
ਸੂਹੇ-ਸੂਹੇ – ਲਾਲ-ਲਾਲ ।
ਧੀਧਿਆਣੀ – ਪਿਆਰੀ ਧੀ ।
ਪੁੜ ਜਾਣਗੇ – ਚੁੱਭ ਜਾਣਗੇ ।
ਬੁਹਾਰੀ – ਝਾਤੂ ।
ਦਿਲਾਸਾ – ਧੀਰਜ ।
ਝੋਕਾ ਲਾਉਣਾ – ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਘਾਹ-ਫੂਸ ਪਾਉਣਾ ।
ਲੱਪ – ਇਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹੱਥ ਦੀ ਹਥੇਲੀ ਉੱਪਰ ਜਿੰਨੀ ਚੀਜ਼ ਆ ਜਾਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਹੱਥ ਵਟਾਉਣਾ – ਕੰਮ ਵਿਚ ਮੱਦਦ ਕਰਨੀ ।
ਲੜ – ਚੁੰਨੀ ਦਾ ਕਿਨਾਰਾ ।
ਵਿਦਾ ਕੀਤਾ – ਤੋਰਿਆ ।
ਜੁਲਾਹਾ – ਕੱਪੜਾ ਬੁਣਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ।
ਨਾਨਕਿਉਂ – ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਿਉਂ ।
ਮੋਹ – ਪਿਆਰ ।
ਦੋਹਤੀ – ਧੀ ਦੀ ਧੀ ।
ਮੰਦੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ – ਮਾੜੀ ਕਿਸਮਤ ਕਰਕੇ ।
ਬਿਖੜਾ – ਔਖਾ ।
ਅਸੀਸ – ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ।
ਹਿੱਲੀ ਹੋਈ – ਗਿੱਝੀ ਹੋਈ ।
ਡੁਸਕਣ ਲੱਗੀ – ਰੋਣ ਲੱਗੀ ।
ਪ੍ਰਣ – ਇਕਰਾਰ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 2 ਗਤਕਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 2 ਗਤਕਾ (1st Language)

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

I. ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
“ਗਤਕਾ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪੰਜ – ਗੱਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:

1. ਗਤਕੇ ਦਾ ਆਰੰਭ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ‘ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ।
2. ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ, ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਗਤਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸਨ ।
3. ਗਤਕਾ ਆਤਮ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਚੋਂ ਉਪਜਿਆ ।
4. ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ‘ਸਿੰਗ ਨੂੰ ਗਤਕੇ ਦਾ ਹੀ ਸੁਧਰਿਆ ਹੋਇਆ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

II. ਜ਼ਬਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੁਸੀਂ ਗਤਕਾ ਖੇਡਦਿਆਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਹਿਬ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਤਕਾ ਖੇਡ ਹੁਣ ਕਿਹੜੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਅਕ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕਾ ਖੇਡ ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਦਾ ਸੁਧਰਿਆ ਹੋਇਆ ਰੂਪ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੈਸਿੰਗ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
‘ਖ਼ਤਕਾ ,ਕਿਹੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਾਰਸੀ ।

III. ਸੰਖੇਪ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗਤਕਾ ਖੇਡ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਕਿਉਂ ਆਈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੁਨਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ ਖੇਡ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਈ । ਬਾਹਰੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਮਲਾਵਰ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਰਹੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਤਮ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਇਕ ਲੋੜ ਬਣ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ? (ਪ੍ਰੀਖਿਆ 2008)
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਸਮੇਂ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਹੱਥ ਲੰਮਾ ਇਕ ਡੰਡਾ ਤੇ ਛੋਟੀ ਢਾਲ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਡੰਡੇ ਉੱਤੇ ਚੰਮ ਦਾ ਖੋਲ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿਚਕਾ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਛੋਟੀ ਢਾਲ (ਫਰੀ ਨੂੰ ਫੱੜ ਕੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨਾਲ ਗਤਕਾ ਨੂੰ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕਾ-ਉਸਤਾਦ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਨੂੰ ‘ਭੁਜੰਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ-ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ‘ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੇਕ ਚਾਲ-ਚਲਣ, ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਔਰਤ ਤੇ ਨਿਆਣੇ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਨਾ ਕਰਨ, ਸਾਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਖਾਣ ਤੇ ਨਸ਼ਾ ਨਾ ਖਾਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਤਕੇ ਦਾ ਉਸਤਾਦ ਗਤਕਾ ਸਿਖਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ ਸਿਖਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਤਾਦ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਨੂੰ ਨੇਕ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਔਰਤ ਅਤੇ ਨਿਆਣੇ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਬਣਨਾ ਹੈ । ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਦੀ ਤੇ ਸ਼ੱਧ ਖ਼ਰਾਕ ਖਾਣ ਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਿਡਾਰੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕੇ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਡੰਡ ਬੈਠਕਾਂ ਕੱਢਦਾ ਤੇ ਅਖਾੜੇ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਦੌੜਾਂ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਉਹ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰ ਕੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਫੜਦਾ ਤੇ ਗਤਕੇ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗਤਕੇ ਦੀ ਖੇਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਕਿਹੜੇ ਰਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਗਤਕੇ ਦੀ ਖੇਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਗਤਕੇ ਦੀ ਖੇਡ ਕਿੱਥੇ-ਕਿੱਥੇ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਗਤਕੇ ਦੀ ਖੇਡ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਖੇਡ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕੋਈ ਗਤਕਾਬਾਜ਼ ਕਿਸੇ ਪੇਂਡੂ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਦੇ ਜੌਹਰ ਵਿਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਂਝ ਇਹ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਠੀਕ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

ਅਖਾੜੇ, ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ, ਗਦਾ-ਯੁੱਧ, ਔਰਤਾਂ, ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ, ਭੁਜੰਗੀ ।

(ੳ) ਗਤਕਾ ……………… ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ ਹੈ । .
(ਅ) ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਵੀ …………… ਚਲਦੀ ਹੈ ।
(ੲ) ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ……… ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ………….. ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । .
(ਹ) ਹੁਣ ……………. ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ ।
(ਕ) …………….. ਦੀ ਇਹ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਗਤਕਾ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ ਹੈ ।
(ਅ) ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ।
(ੲ) ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਖਾੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । .
(ਸ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
(ਹ) ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ ।
(ਕ) ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਇਹ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ |

IV. ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਲਈ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਖੇਡ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ ।

V. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ/ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਗਤਕਾ ਲੇਖ ਦਾ ਲੇਖਕ ਕੌਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਿੰ: ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਤਕਾ ਪਾਠ ਲੇਖ ਹੈ ਜਾਂ ਕਹਾਣੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੇਖ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਕਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕੇਂਦਰ ਕਿੱਥੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜੰਗੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗਤਕੇ ਦੀ ਕਿਸ ਗੱਲ ਲਈ ਲੋੜ ਪਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਤਮ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਗਤਕੇ ਦਾ ਹੀ ਸੁਧਰਿਆ ਰੂਪ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ;
ਨੈੱਸਿੰਗ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗਤਕਾ ਖੇਡਦਿਆਂ ਕਿੱਥੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
‘ਗਤਕਾ ਖੇਡ ਹੁਣ ਕਿਹੜੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਅਕ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਲਈ ਕੀ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕਰਾਟੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ ? ,
ਉੱਤਰ:
ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਸਿੱਖਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਗਤਕੇ ਦਾ ਡੰਡਾ ਕਿੰਨਾ ਲੰਮਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਹੱਥ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਡੰਡੇ ਉੱਤੇ ਕਾਹਦਾ ਖੋਲ੍ਹ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਮ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਗਤਕੇ ਵਿਚ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕੀ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡੰਡਾ (ਗਤਕਾ) (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਗਤਕਾ ਕਿੰਨੇ ਜਣੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਗਤਕਾ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੂਤਕਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਖੂਤਕਾ ਕਿਹੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ) ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਾਰਸੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਗਤਕੇ ਵਿਚ ਡੰਡੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਾਰਸੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਗਤਕੇ ਵਿਚ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਚਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਉਸਤਾਦ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣ ਆਏ ਨੂੰ ਰਸਮਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਕੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜੰਗੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਭੁਜੰਗੀ ਹਥਿਆਰ ਫੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਥਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਕਿਹੜੇ ਪੁਰਬ ਮੌਕੇ) ਉੱਤੇ ਗਤਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੋਲਾ-ਮਹੱਲਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਕਿਹੜਾ ਨੌਜਵਾਨ ਗਤਕੇ ਕਾਰਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ (✓) ।

VI. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ :

ਹੁਨਰ, ਅਭਿਆਸ, ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ, ਗਦਾ-ਯੁੱਧ, ਖੋਲ, ਕੁਸ਼ਤੀ, ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ, ਅਖਾੜਾ, ਨਿਤਾਣਾ, ਢਾਲ, ਦੌਰ, ਜੁੱਸਾ, ਪੈਂਤੜਾ, ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਸਮਾਗਮ, ਦਰਸ਼ਕ, ਪਿਛੋਕੜ, ਭੂਗੋਲਿਕ, ਥਲ, ਹਮਲਾਵਰ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਹੁਨਰ (ਕਲਾ)-ਗਤਕਾ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ ।
2. ਅਭਿਆਸ (ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਰ ਕੇ ਸਿੱਖਣਾ)-ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਪਾਠ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਕੁੱਝ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ।..
3. ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ (ਆਪੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ)-ਗਤਕਾ ਸ਼ੈ| ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ ।
4. ਗਦਾ-ਯੁੱਧ (ਗੁਰਜ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਨਾ)| ਪੁਰਾਤਨ ਯੋਧੇ ਗੱਦਾ-ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
5. ਖੋਲ (ਗਿਲਾਫ਼)-ਗਤਕੇ ਦੇ ਡੰਡੇ ਉੱਤੇ ਚਮੜੇ ਦਾ ਖੋਲ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
6. ਕੁਸ਼ਤੀ ਘੋਲ)-ਦੋਹਾਂ ਸਿੱਧ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇਖਣ ਲਈ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ।
7. ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ (ਗੁਰੂ-ਚੇਲੇ ਦਾ ਸੰਬੰਧਗਤਕੇ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ।
8. ਅਖਾੜਾ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘੁਲਣ ਦੀ ਥਾਂ)ਪਹਿਲਵਾਨ ਅਖਾੜੇ ਵਿਚ ਘੋਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।
9. ਨਿਤਾਣਾ (ਕਮਜ਼ੋਰ)-ਗਤਕਾਬਾਜ਼ ਕਦੇ ਨਿਤਾਣੇ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ।
10. ਢਾਲ (ਹਮਲਾਵਰ ਦੇ ਵਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ ਹਥਿਆਰ)-ਯੋਧੇ ਦੇ ਇਕ ਹੱਥ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਚ ਢਾਲ ।
11. ਦੌਰ (ਸਮਾਂ)-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁੱਝ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ ।
12. ਜੁੱਸਾ (ਸਰੀਰ)-ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੁੱਸਾ ਗਰਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
13. ਪੈਂਤੜਾ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਲ)-ਗਤਕੇਬਾਜ਼ ਗਤਕਾ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਕਈ ਪੈਂਤੜੇ ਬਦਲਦੇ ਹਨ ।
14. ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜ੍ਹਨਾ (ਨਜ਼ਰੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣਾ)ਗਤਕਾ ਖੇਡਦਾ ਨੌਜੁਆਨ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ।
15. ਸਮਾਗਮ (ਇਕੱਠ, ਮੇਲਾ)-ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਲਾਨਾ ਇਨਾਮ ਵੰਡ ਸਮਾਗਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । .
16. ਦਰਸ਼ਕ (ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ)-ਦਰਸ਼ਕ ਫੁਟਬਾਲ ਦੇ ਮੈਚ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਹੇ ਸਨ ।
17. ਪਿਛੋਕੜ (ਪਿੱਛਾ)-ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਬੰਦੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪਿਛੋਕੜ ਪਤਾ ਹੈ ।
18. ਭੂਗੋਲਿਕ (ਧਰਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਤੇ ਸਥਿਤੀ)-ਪੰਜਾਬ ਆਪਣੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਕਰਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
19. ਬਲ (ਮੈਦਾਨ)-ਧਰਤੀ ਦੇ ਇਸ ਥਲ ਵਿਚ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਹਨ ।
20. ਹਮਲਾਵਰ (ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ)-ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਮਲਾਵਰ ਆਏ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲੁੱਟ-ਮਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ।

VII. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਗਤਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ । ਇਹਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਰੋਧੀ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਸੈਨਿਕਾਂ ਲਈ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ । ਜਿਵੇਂ ਜਪਾਨ ਦੀ ਖੇਡ ਕਰਾਟੇ ਸੈ-ਰੱਖਿਆ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਵੇਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਗਤਕਾ ਵੀ ਬਚਾਅ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਹੜੇ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ! ਹੈ ? ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਚੁਣੋ :
(ਉ) ਗਤਕਾ
(ਅ) ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਕੀੜਾ
(ੲ) ਫੁਲਕਾਰੀ ਕਲਾ
(ਸ) ਸਤਰੰਗੀ ਤਿਤਲੀ
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਗਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਤਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਕੀ ਹੈ ? .
(ਉ), ਵਰਜ਼ਿਸ਼
(ਅ) ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ
(ੲ) ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ
(ਸ) ਮਾਣ ਭਰੀ ਖੇਡ
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕਾ, ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ ?
(ਉ) ਹਿੰਦੀਆਂ ਦਾ
(ਅ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ
(ੲ) ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਦਾ
(ਸ) ਮਰਾਠੀਆਂ ਦਾ
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਤਕੇ ਨਾਲ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਵਿਰੋਧੀ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ।
(ਅ) ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਵਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ।
(ੲ) (ਉ) ਤੇ (ਅ) ਦੋਵੇਂ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) (ਉ) ਤੇ (ਅ) ਦੋਵੇਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਲਈ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ?
(ੳ) ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ
(ਅ) ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ
(ੲ) ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
(ਸ) ਗੁਰੂ ਹਰਰਾਇ ਜੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਲਈ ‘ ਕੀ ਸਿੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ?
(ਉ) ਕੁਸ਼ਤੀ
(ਅ) ਭੰਗੜਾ
(ੲ) ਗਤਕਾ
(ਸ) ਰੱਸਾ ਖਿੱਚਣਾ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਗਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਗਤਕਾ, ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਵਰਗੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਡ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਰਗੀ
(ਅ) ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਖੇਡ ਕਰਾਟੇ ਵਰਗੀ
(ੲ) ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ ਵਰਗੀ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਖੇਡ ਕਰਾਟੇ ਵਰਗੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਰਾਟੇ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀ ਖੇਡ ਹੈ ?
(ਉ) ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ
(ਅ) ਹਮਲੇ ਦੀ
(ੲ) ਜ਼ੋਰ ਦੀ
(ਸ) ਚਲਾਕੀ ਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਰਾਟੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ
(ਅ) ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੀ
(ੲ) ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ
(ਸ) ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੀ

ਨੌਟ – ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ-ਇਕ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ । ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਾਕੀ ਗ਼ਲਤ ਉੱਤਰ ਛੱਡ ਕੇ ਇੱਕੋ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਹੀ ਯਾਦ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਹੁਨਰ, ਸੈਨਿਕ, ਖੇਡ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜਪਾਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖੋ ਇਹਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਰੋਧੀ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੋਕਣ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਾਕ ਅੱਗੇ (✓)
ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ
(ੳ) ਗਤਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਖੇਡ-ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ ।
(ਅ) ਗਤਕਾ ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਕਰਾਟੇ ਵਾਂਗ ਸ਼ੈ-ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✗) ਆਂ (✓) ।

(ਨੋਟ – ਵਾਕ ਨੂੰ ਵਚਨ ਤੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖਣ ਬਾਰੇ ਵਿਆਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚੋਂ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਪੜੋ ॥)

2. ਜਿਸ ਨੇ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖੇ । ਗਤਕੇ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਖੇਡ-ਸੋਟੀਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਚਲਾਉਣ ਤੱਕ ਹੈ । ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਖੇਡ ਛੈਸਿੰਗ ਗਤਕੇ ਦਾ ਹੀ ਸੁਧਰਿਆ ਰੂਪ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
(ੳ) ਕੁਸ਼ਤੀ
(ਅ) ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ
(ੲ) ਗਤਕਾ
(ਸ) ਰੱਸਾਕਸ਼ੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਗਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕੇ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਡੰਡੇ-ਸੋਟੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਤਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਉਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡੈਂਸਿੰਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਤਕੇ ਦਾ ਸੁਧਰਿਆ ਰੂਪ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਹੈ ? .
(ਉ) ਤਲਵਾਰ
(ਆ) ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ
(ੲ) ਡੈਂਸਿੰਗ
(ਸ) ਕੁਸ਼ਤੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਡੈਂਸਿੰਗ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ· ਖਾਸ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ, ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ, ਫੈਸਿੰਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਪੜਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਿਸ, ਉਹ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਤਲਵਾਰਾਂ, ਖੇਡ, ਸੋਟੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖੋ : ਜਿਸ ਨੇ ਗਦਾ ਯੁੱਧ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨਾ ਹੈ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜਿਹੜਾ ਵਾਕ ਸਹੀ ਹੈ ਉਸ ਉੱਤੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ‘
ਨਿਸ਼ਾਨ ਪਾਓ :
(ਉ) ਜਿਸ ਨੇ ਗਤਕੇ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨਾ ਹੈ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਸਿੱਖੇ ।
(ਅ) ਕੈਂਸਿੰਗ ਗਤਕੇ ਦਾ ਹੀ ਸੁਧਰਿਆ ਰੂਪ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✗)
(ਅ) (✓)

3. ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ‘ਖ਼ਤਕਾ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਗਤਕਾ ਬਣਿਆ ਹੈ । ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚੱਲਦੀ ਹੈ । ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਖਾੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਤਕਾ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਉਸਤਾਦਾਂ ਕੋਲ ਲਿਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਭੁਜੰਗੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਨੇਕ ਰੱਖਣਾ ਹੈ । ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਔਰਤ ਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਬਣਨਾ ਹੈ । ਸਾਦੀ ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਖ਼ੁਰਾਕ ਖਾਣੀ ਹੈ । ਕੋਈ ਨਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਹੜੇ ਪਾਠ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੱਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
‘ਗਤਕਾ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ?
(ੳ) ਖੂਤਕਾ
(ਅ) ਖ਼ਰਕਾ .
(ੲ) ਖੜਕਾ
(ਸ) ਜੱਟਕਾ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਖ਼ਤਕਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ , ਕਿਹੜੀ-ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਵਿਚ ਚਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਸ਼ਤੀ ਅਤੇ ਗਤਕੇ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਅਖਾੜੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਪੀਰਾਂ ਦੇ .
(ਅ) ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ
(ੲ) ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ
(ਸ) ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ੲ) ਉਸਤਾਦਾਂ ਦੇ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਉਸਤਾਦ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜੰਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਭੁਜੰਗੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਉੱਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਔਰਤ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਭੁਜੰਗੀ ਨੂੰ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜੰਗੀ ਨੂੰ ਸਾਦੀ ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਖ਼ੁਰਾਕ ਖਾਣ ਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਭੁਜੰਗੀ ਨੂੰ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨੇਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਭੁਜੰਗੀ ਨੂੰ ਕੀ ਨਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਸ਼ਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਾਰਸੀ, ਖੂਤਕਾ, ਗਤਕਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਆਮ ਨਾਮ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਖੇਡ, ਅਖਾੜੇ, ਔਰਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਚਾਲ-ਚਲਣ, ਨਸ਼ਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਾਕ ਦੇ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :
(ੳ) ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ‘ਗਤਕਾ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ‘ਖ਼ਤਕਾਂ ਬਣਿਆ ਹੈ।
(ਅ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ‘ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✗)
(ਅ) (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਵਿਚਲੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਸਹੀ ਵਿਕਲਪ ਦੱਸੋ । ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ।
(ਉ) ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਸ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀਆਂ-ਸ਼ਗਿਰਦੀਆਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ।’
(ੲ) ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਾਂਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀ ਚਲਦੀ ਹੈ ।
(ਸ) ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀਆਂ-ਸ਼ਗਿਰਦੀਆਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸਤਾਦੀਆਂ-ਸ਼ਗਿਰਦੀਆਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਵਾਕ ਸਹੀ ਹੈ ?
(ੳ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ‘ਚ ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
(ਅ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭੁਜੰਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
(ੲ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਭੁਜੰਗ ਹਨ। ਬਣਾਉਂਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ।
(ਸ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਉਸਤਾਦ ਕੁੱਝ ਰਸਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਭੁਜੰਗੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

4. ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲ , ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਗਤਕੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕੇਂਦਰ ਸਨ । ਹੋਲੇ-ਮੁਹੱਲੇ ਸਮੇਂ ਗਤਕੇ ਦੇ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ । ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਇੱਕ ਫ਼ਾਇਦਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਚੰਗੀ ਖੇਡ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਹੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਜਰਨੈਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਇੰਝ ਹੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜਿਆ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਹੜੇ ਪਾਠ ਵਿੱਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕੇਂਦਰ ਕਿੱਥੇ: ਸਨ ?
(ਉ) ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ
(ਅ) ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ
(ੲ) ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਚ
(ਸ) ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ।
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੋਲੇ-ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਤਕੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਚੰਗੀ ਖੇਡ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਹੀ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜਰਨੈਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਕਿਵੇਂ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗਤਕੇ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਉਣ ਕਰਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ, ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਖੇਡ, ਜੁਆਨਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖੋ : ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਕੁੱਝ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਇੱਕ-ਅੱਧੇ ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਾਕ ਅੱਗੇ (✓) ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :
(ੳ) ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਗਤਕੇ ਦੇ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
(ਅ) ਜਰਨੈਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਆ ਗਤਕੇ ਦਾ ਮਾਹਿਰ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) (✗)
(ਅ) (✓)

VIII. ਵਿਆਕਰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਨਾਂਵ ‘ਤੇ ਗੋਲਾ ਲਾਓ ਅਤੇ ਖਾਸ ਨਾਂਵ ’ਤੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ :

ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ :
ਭੂਗੋਲਕ, ਸਖਲਾਈ, ਓਲੰਪਕ, ਭੁਜੰਗੀ, ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ, ਪਛੋਕੜ ।
ਉੱਤਰ:
ਅਸ਼ੁੱਧ – ਸ਼ੱਧ
ਭੂਗੋਲਕ – ਭੂਗੋਲਿਕ
ਸਖਲਾਈ – ਸਿਖਲਾਈ
ਓਲੰਪਕ – ਓਲੰਪਿਕ
ਭੁਝੰਗੀ – ਭੁਜੰਗੀ
ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ – ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਪਛੋਕੜ – ਪਿਛੋਕੜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਹੁਣ
(ਅ) ਔਰਤਾਂ :
(ੲ) ਲਗ
(ਸ) ਵਿਚ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਔਰਤਾਂ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
“ਜਿਸਨੇ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਦਾ ਮਾਹਰ ਬਣਨਾ ਹੈ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖੇ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ). ਉਹ
(ਅ) ਮਾਹਰ
(ੲ) ਬਣਨਾ
(ਸ) ਸਿੱਖੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ). ਪੜਨਾਂਵ-ਉਹ ।
(ਅ) ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ-ਮਾਹਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
‘ਗਦਾ ਯੁੱਧ , ਅੱਜ ਕਲ੍ਹ ਸਕੂਲਾਂ ਕਾਲਜਾਂ , ਡੰਡੇ ਸੋਟਿਆਂ , ਗਤਕਾ ਖੇਡਾਂ , ਉਸਤਾਦੀ ਸ਼ਗਿਰਦੀ , ਇਕੱਲੇ ਇਕੱਲੇ , ‘ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ, “ਖੇਡ ਸਮਾਗਮ” , “ਆਤਮ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਹੜਾ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ ?
(ਉ) ਕਾਮਾ (,).
(ਅ) ਬਿੰਦੀ (-)
(ੲ) ਛੱਟ ਮਰੋੜੀ ( ‘)
(ਸ) ਜੋੜਨੀ (-)
ਉੱਤਰ:
(ਸ) ਜੋੜਨੀ (-) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਹੜਾ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਸਹੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਗਤਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਚੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ ।
(ਅ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਗਤਕਾ ਹੁਨਰ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੈ ।
(ੲ) ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਗਤਕਾ ਹੈ ।
(ਸ) , ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਇਕ ਗਤਕਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਗਤਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹੜਾ ਆਵੇਗਾ ?
(ਉ) ਜਿਵੇਂ
(ਅ) ਜਪਾਨ
(ੲ) ਜਿਸ
(ਸ) ਜਾਂਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ਅ) ਜਪਾਨ ।

IX. ਸਮਝ ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪਰਖ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗਤਕੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ (ਸਮਝ ਆਧਾਰਿਤ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ) : (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ)

ਉੱਤਰ:

X. ਰਚਨਾਤਮਕ ਕਾਰਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਵੇਖੀ ਗਈ ਗਤਕੇ ਦੀ ਖੇਡ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ – ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਲਿਖਣ ।)

XI. ਅਧਿਆਪਕ ਲਈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਆਮ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ – ਆਮ ਨਾਂਵ ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਣਨ ਲਈ ਦੇਖੋ ਅਗਲੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਿਚ “ਵਿਆਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭਾਗ । )

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ

ਜੰਗੀ ਹੁਨਰ – ਜੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਾ । ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਥਿਆਰ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ।
ਅਭਿਆਸ – ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਰ ਕੇ ਸਿੱਖਣਾ ।
ਸੈਨਿਕਾਂ – ਫ਼ੌਜੀਆਂ ।
ਕਰਾਟੇ – ਜਪਾਨ ਦੀ ਇਕ ਖੇਡ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਮਲਾਵਰ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਬਚਾਓ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਸ਼ੈ – ਸੁਰੱਖਿਆਆਪਣਾ ਬਚਾਓ ।
ਗਦਾ – ਗੁਰਜ ।
ਪੜਾਅ – ਮੰਜ਼ਿਲ ਵਲ ਤੁਰਦਿਆਂ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ।
ਮਾਹਿਰ – ਨਿਪੁੰਨ, ਤਾਕ ।
ਸਿਖਲਾਈ – ਸਿਖਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ।
ਡੌਗ – ਇਕ ਖੇਡ ਦਾ ਨਾਂ ।
ਖੋਲ – ਗਿਲਾਫ਼ ।
ਫਰੀ – ਛੋਟੀ ਢਾਲ ।
ਖ਼ਤਕਾ – ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਬਦ । ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ “ਗਤਕਾ’ ਇਸੇ ਤੋਂ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੈ ।
ਕੁਸ਼ਤੀ – ਘੋਲ ।
ਉਸਤਾਦੀ-ਸ਼ਗਿਰਦੀਗੁਰੂ – ਚੇਲਾ ਸੰਬੰਧ
ਅਖਾੜਾ – ਘੋਲ ਕਰਨ ਜਾਂ ਗਤਕਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਥਾਂ ।
ਭੁਜੰਗੀ – ਭੁਜੰਗ, ਖੜੱਪਾ ਸੱਪ, ਉਸਤਾਦ ਕੋਲੋਂ ਗਤਕਾ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲਾ ।
ਨਿਤਾਣੇ – ਕਮਜ਼ੋਰ ।
ਅਮਲੀ ਦੌਰ ਵਿਚ – ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ।
ਪੈਂਤੜਾ – ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲਾਕੀ ਭਰੀ ਚਾਲ ਚੱਲਣੀ ।
ਨਜ਼ਰੀਂ ਚੜ੍ਹਿਆਂ – ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਾ ।
ਹੁਨਰ – ਕਲਾ ।
ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ – ਧਾਰਮਿਕ ਜਲੂਸ ।
ਸਮਾਗਮ – ਇਕੱਠ ।
ਜੌਹਰ – ਗੁਣ, ਖੂਬੀ
ਦਰਸ਼ਕ – ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ।
ਪਿਛੋਕੜ – ਪਿੱਛਾ ।
ਭੂਗੋਲਿਕ – ਧਰਤੀ ਦੇ ਰੂਪ, ਤਲ, ਰੁੱਤਾਂ, ਮੌਸਮਾਂ, ਪੈਦਾਵਾਰਾਂ ਤੇ ਵੱਸੋਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ।
ਹਮਲਾਵਰ – ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ।
ਬੰਲ – ਮੈਦਾਨ ।
ਆਤਮ-ਸੁਰੱਖਿ – ਆਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਬਚਾਓ ।