PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੂੰਜੀ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਲਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਾਡੀ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਲਟੀਵੇਟਰ, ਤਵੀਆਂ, ਸੀਡ ਡਰਿੱਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਉਹ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਕਤੀ ਸਰੋਤ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਹੀ ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ, ਇੰਜ਼ਨ, ਮੋਟਰ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਓਵਰਹਾਲਿੰਗ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕਿਹੜੇ ਗੀਅਰ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਿਊਟਰਲ ਗੀਅਰ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਬੈਟਰੀ ਟਰਮੀਨਲ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਜੈਲੀ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬੀਜਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬੀਜ/ਖਾਦ ਕੱਢ ਕੇ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੁਰਾਣੇ ਤੇਲ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਜੰਗਾਲ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਰੀਸ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਤੇਲ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਪ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਕੇ ਕਿਉਂ ਚਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਈਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(ਅ) ਇਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ-ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਜਿਵੇਂ : ਟਰੈਕਟਰ, ਖੇਤੀ ਸੰਦ ਜਿਵੇਂ-ਤਵੀਆਂ, ਸਵੈ ਚਾਲਿਤ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ; ਜਿਵੇਂਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਰਵਿਸ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ 10 ਘੰਟੇ, 50 ਘੰਟੇ, 125 ਘੰਟੇ, 250 ਘੰਟੇ, 500 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 1000 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਰਵਿਸ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਅਤੇ 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਵਰਹਾਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੇਕਰ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਗੁਟਕਿਆਂ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਵੀ ਘੱਟ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ, ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੇਕਰ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੜਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਤਾਰ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰਜ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਧੂੰਏਂ ਵਾਲੀ ਪਾਈਪ ਅਤੇ ਕਰੈਂਕ ਕੇਸ ਬਰੀਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੇਕਰ ਧੂਏਂ ਵਾਲੀ ਪਾਈਪ ਅਤੇ ਕਰੈਂਕ ਕੇਸ ਬਰੀਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਢੱਕਣ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਮੀ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕੰਮ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਧੁਰਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਮ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ 4-6 ਘੰਟੇ ਮਸ਼ੀਨ ਚੱਲਣ ਪਿੱਛੋਂ ਧੁਰਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ’ਤੇ ਬੁੱਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤੇਲ ਜਾਂ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਬਾਲ ਬੈਰਿੰਗ ਫਿੱਟ ਹੋਣ ਤਾਂ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਬਿਜਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦੇ ਡੱਬੇ ਰੋਜ਼ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਦਾਂ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਡੱਬੇ ਨਾਲ ਕਿਰਿਆ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਬੀਜ ਅਤੇ ਖ਼ਾਦ ਦੇ ਡੱਬੇ ਰੋਜ਼ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।

ਪਸ਼ਨ 8.
ਕੰਬਾਈਨ ਵਿੱਚ ਦਾਣਿਆਂ ਵਾਲੇ ਟੈਂਕ, ਕਨਵੇਅਰ, ਸਟਾਵਾਕਰਾਂ ਅਤੇ ਛਾਨਣੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਬਾਈਨ ਵਿੱਚ ਦਾਣਿਆਂ ਵਾਲੇ ਟੈਂਕ, ਕਨਵੇਅਰ, ਸਟਾਵਾਕਰਾਂ ਅਤੇ ਛਾਨਣੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਚੂਹੇ ਇਥੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਨਾ ਬਣਾ ਲੈਣ, ਚੂਹੇ ਕੰਬਾਈਨ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਅਤੇ ਪਾਈਪਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕੰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਜੰਗ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਨਮੀ ਕਾਰਨ ਜੰਗ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਡ ਅੰਦਰ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਰੰਗ ਲੱਥ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਰਹੇ, ਇਸ ਲਈ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧੋ ਕੇ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੰਗਾਲ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਗਰੀਸ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਤੇਲ ਦਾ ਲੇਪ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਜ ਲੈਣ ਵਿਚ ਅਤੇ ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੂੰਜੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਤੇ ਲਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਇੰਨੀ ਮਹਿੰਗੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕੇਗਾ । ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਸੁਚੱਜੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਤੇ ਵਾਧੂ ਖ਼ਰਚਾ ਹੋਵੇਗਾ । ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿਚ ਮਸ਼ੀਨ ਤਿਆਰ-ਬਰ-ਤਿਆਰ ਮਿਲੇ ਇਸ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਕੇ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

  • ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋ ਕੇ, ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਸ਼ੈਡ ਅੰਦਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  • ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਛੋਟੀ-ਮੋਟੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਈਪ ਆਦਿ ਤੋਂ ਤੇਲ ਲੀਕ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇੰਜਨ ਵਿਚ ਦੱਸੀ ਹੋਈ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਤੱਕ ਮੁਬਿਲ ਆਇਲ ਦਾ ਲੈਵਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  • ਸਾਰੇ ਗਰੀਸ ਵਾਲੇ ਪੁਆਂਇੰਟ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੀਜ਼ਲ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਪੁਰਾਣੀ ਗਰੀਸ ਕੱਢ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਗਰੀਸ ਨਾਲ ਭਰ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
  • ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਇਸਦੇ ਟਰਮੀਨਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਜੈਲੀ ਦਾ ਲੇਪ ਲਗਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਤਾਰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰਜ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  • ਟਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇਕ-ਦੋ ਵਾਰ ਸਟਾਰਟ ਕਰਕੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਚਲਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  • ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹਾ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਗੁਟਕਿਆਂ, ਉੱਪਰ ਚੁੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਘੱਟ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  • ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਨਿਊਟਰਲ ਗੀਅਰ ਵਿਚ ਹੀ ਖੜ੍ਹਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਵਿਚ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਪਾਰਕਿੰਗ ਬਰੇਕ ਲਗਾ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  • ਧੂੰਏਂ ਵਾਲੀ ਪਾਈਪ ਅਤੇ ਕਰੈਂਕ ਕੇਸ ਬਰੀਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਢੱਕਣ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਮੀ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗੀ ।
  • ਏਅਰ ਕਲੀਨਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਰਿਪੇਅਰ ਸੀਜ਼ਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਿਉਂ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਰਿਪੇਅਰ ਸੀਜ਼ਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਤਿਆਰ-ਬਰਤਿਆਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਮਾਂ ਨਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਸੀਜਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਜਾਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਦੀ ਗੁੰਜ਼ਾਇਸ਼ ਹੈ, ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਮੁਰੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰ ਯਾਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਹਿੱਸੇ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਸ਼ੀਨ ਸਟੋਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਇੱਕ-ਦੋ ਵਾਰ ਸਟਾਰਟ ਕਰਕੇ ਚਲਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਬੈਟਰੀ ਦੇ ਟਰਮੀਨਲਾਂ ਤੇ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਜੈਲੀ ਦਾ ਲੇਪ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਤਾਰ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਵਿੱਚ-ਵਿੱਚ ਚਾਰਜ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਬਾਈਨ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਵੀ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ
1. ਕੰਬਾਈਨ ਵਿੱਚ ਦਾਣਿਆਂ ਵਾਲੇ ਟੈਂਕ, ਕਨਵੇਅਰ, ਸਵਾਵਾਕਰਾਂ ਅਤੇ ਛਾਨਣੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਚੂਹੇ ਇੱਥੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਨਾ ਬਣਾ ਲੈਣ, ਚੁਹੇ ਕੰਬਾਈਨ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਅਤੇ ਪਾਈਪਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

2. ਕੰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਨਮੀ ਕਾਰਨ ਜੰਗ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਡ ਅੰਦਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਰੰਗ ਲੱਥ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

3. ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਰਿਪੇਅਰ ਸੀਜ਼ਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਤਿਆਰ-ਬਰ ਤਿਆਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਮਾਂ ਨਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਜਾਂ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਨੁਕਸ ਦੀ ਗੁੰਜ਼ਾਇਸ਼ ਹੈ, ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਮੁਰੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰ ਯਾਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਪੁਰਜੇ ਜਾਂ ਹਿੱਸੇ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਸ਼ੀਨ ਸਟੋਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
ਜੇ ਕਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੰਭਵ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੁਰਜਿਆਂ ਦੀ ਲਿਸਟ ਬਣਾ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤੇ ਵਿਹਲੇ ਸਮੇਂ ਮੁਰੰਮਤ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਵਾ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

4. ਸਾਰੀਆਂ ਬੈਲਟਾਂ ਉਤਾਰ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਾ ਕੇ ਸਾਂਭ ਲਉ ਤਾਂ ਕਿ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤੋਂ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ।

5. ਚੈਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਡੀਜ਼ਲ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਗਰੀਸ ਲਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

6. ਰਗੜ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰੀਸ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ, ਨਵੀਂ ਗਰੀਸ ਭਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੱਠੇ ਕੁਤਰਨ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਕੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਟੋਕਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਡਿਸਕ ਹੈਰੋਂ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਵੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਪੱਧਰਾ ਅਤੇ ਭੁਰਭੁਰਾ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੁਹਾਗੇ ਨਾਲ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਵੱਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸ ਸੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿੰਦਰੇ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੋਡੀ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦੋ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੁਰਪਾ ਅਤੇ ਤਿਰਫਾਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੇ ਕੀੜੇਮਾਰ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੰਦਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਢੋਲਕੀ ਪੰਪ ਜਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਸਪਰੇਅ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ !
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਡਰਿੱਲ ਮਸ਼ੀਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਖੇਤੀ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੱਠੇ ਕੁਤਰਨ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ, ਡੀਜਲ ਇੰਜਣ, ਟਰੈਕਟਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ-ਦਬਾਅ ਕਿੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਗਲੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ 24-26 ਪੌਂਡ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ 12-18 ਪੌਂਡ ਹਵਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਨੂੰ ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਪੇਅਰ ਪੰਪ ਨੂੰ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਿਸ ਨਾਲ ਧੋਵੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਪੇਅਰ ਪੰਪ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਵਿਚ ਜੇ ਬਾਲ ਫਿਟ ਹੋਣ ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਕੀ ਢਿੱਲਾ ਹੋਣ ਤੇ ਕੰਬਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਬੋਲਟਾਂ ਦੇ ਢਿੱਲੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਸ਼ੀਨ ਕੰਬਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਗਰੀਸ ਦੇਵੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
60 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰੀਸ ਗੰਨ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਜਗਾ ਤੇ ਗਰੀਸ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਗੀਅਰ ਬਾਕਸ ਦਾ ਤੇਲ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਗੀਅਰ ਬਾਕਸ ਦਾ ਤੇਲ ਬਦਲ ਦਿਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਓਵਰਹਾਲਿੰਗ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਓਵਰਹਾਲਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਤਵੀਆਂ ਦੇ ਫ਼ਰੇਮ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਰੰਗ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਵੀਆਂ ਦੇ ਫ਼ਰੇਮ ਨੂੰ 2-3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਰੰਗ ਕਰੋ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜ਼ਣ ਦਾ ਖੇਤੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਡੀਜਲ ਇੰਜ਼ਣ ਟਰੈਕਟਰ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ, ਇਸ ਨਾਲ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਚਲਾਉਣ, ਪੱਠੇ ਕੁਤਰਨ ਵਾਲਾ ਟੋਕਾ, ਦਾਣੇ ਆਦਿ ਕੱਢਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਤੇਲ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਖ਼ਰਚਾ ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਵੇ ਉੱਥੇ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਜਗਾ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜ਼ਣ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਿੱਲਰ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਹੁਣ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਾਹੁਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਡਿਸਕ ਹੈਰੋਂ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਵਹਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਤਵੀਆਂ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਸਸਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  2. ਬੁਟਿਆਂ ਅਤੇ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿਚ ਕਤਾਰਾਂ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  3. ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਬੀਜਣ ਕਰਕੇ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਗੋਡੀ ਸੌਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  4. ਬੀਜ ਅਤੇ ਖ਼ਾਦ ਨਿਸਚਿਤ ਡੂੰਘਾਈ ਅਤੇ ਯੋਗ ਫ਼ਾਸਲੇ ਤੇ ਕੇਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
  5. ਡਰਿੱਲ ਨਾਲ ਬੀਜੀ ਹੋਈ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ 10 ਤੋਂ 15% ਤਕ ਵੱਧ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਧੁੱਪੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਖੜੇ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਅਤੇ ਗਰਾਰੀਆਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ |ਪਾਈਪਾਂ ਦੀ ਪਿਚਕ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪਾਈਪ ਨੂੰ ਇਕ ਮਿੰਟ ਤਕ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਪਾਉ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਸਰੀਏ ਜਾਂ ਡੰਡੇ ਨੂੰ ਵਿਚ ਫੇਰ ਕੇ ਪਿਚਕ ਕੱਢੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਤੇ ਪੈ ਰਹੇ ਵਾਧੂ ਭਾਰ ਦਾ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ? ਜੇਕਰ ਭਾਰ ਵੱਧ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੋਟਰ ਤੇ ਪੈ ਰਹੇ ਵੱਧ ਭਾਰ ਦਾ ਪਤਾ ਕਰੰਟ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਟਾਰਟਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਕਰੰਟ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਉਵਰਲੋਡਿੰਗ ਹੋਣ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਮਸ਼ੀਨ ਤੇ ਭਾਰ ਘਟਾਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਬੜ ਪਾਈਪਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਉ । ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਖੋਲ਼ ਕੇ, ਸੋਢੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਕੇ ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਕਾ ਕੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਗਰੀਸ ਲਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਸਟੋਰ ਵਿਚ ਰੱਖ ਦਿਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮੋਟਰ ਦੇ ਸਟਾਰਟਰ ਅਤੇ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ ਅਰਥ ਕਿਉਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੋਟਰ ਦੇ ਸਟਾਰਟਰ ਅਤੇ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਅਰਥ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੁਕਸ ਪੈਣ ਤੇ ਵੱਧ ਕਰੰਟ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਚਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਫ਼ਿਉਜ਼ ਵਗੈਰਾ ਉੱਡ ਜਾਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਝਟਕਾ ਨਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਸਲਿਪ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਘੱਟ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਖਿਚਾਈ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਿਚਾਈ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਟਾਇਰ ਦੀਆਂ ਟਿਊਬਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਭਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਬੈਟਰੀ ਟਰਮੀਨਲਾਂ ਤੇ ਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਟਰੈਕਟਰ ਚਲਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
120 ਘੰਟੇ ਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਬੈਟਰੀ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਕਿੰਨਾ ਉੱਚਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੈਟਰੀ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ 9 ਇੰਚ ਉੱਪਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ‘

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀਆਂ ਬਰੇਕਾਂ ਦੇ ਪਟੇ, ਪਿਸਟਨ ਅਤੇ ਰਿੰਗ ਦੀ ਘਸਾਈ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੈੱਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਮੋਟਰ ਗਰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਫੇਜ਼ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੋਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਗੰਦ ਜਾਂ ਧੂੜ ਨਾਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ ਤਾਂ ਮੋਟਰ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਜੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਟਾਰਟਰ ਟਰਿੱਪ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੇ ਸਟਾਰਟਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਟਰਿੱਪ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਕਟਰੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਮੋਟਰ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਉ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਜੇ ਤਿੰਨ ਫੇਜ਼ ਵਾਲੀ ਮੋਟਰ ਦਾ ਗੇੜਾ ਬਦਲਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੇ ਤਿੰਨ ਫੇਜ਼ ਵਾਲੀ ਮੋਟਰ ਦਾ ਗੇੜਾ ਬਦਲਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੋ ਫੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿਉ, ਗੇੜਾ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਜੇ ਤਵੀਆਂ ਨਾ ਘੁੰਮਣ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਿਵੇਂ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਈ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਤਕ ਮਸ਼ੀਨ ਪਈ ਰਹਿਣ ਤੇ ਗਰੀਸ ਜੰਮ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਤਵੀਆਂ ਨਹੀਂ ਘੁੰਮਦੀਆਂ । ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੋਡੇ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਓਵਰਹਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਜੇ ਪੰਪ ਲੀਕ ਕਰ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੰਪ ਲੀਕ ਕਰ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਲੱਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪੈਕਿੰਗਾਂ ਤੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ਤੇ ਘਸੀਆਂ ਪੈਕਿੰਗਾਂ ਤੇ ਵਾਸ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਰਬੜ ਦੇ ਹੋਰ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਿਲ ਆਇਲ ਅਤੇ ਗਰੀਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੋਬਿਲ ਆਇਲ ਅਤੇ ਗਰੀਸ ਟਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਰਬੜ ਦੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਡੀਜ਼ਲ ਨਾਲ ਲੀਰ ਭਿਉਂ ਕੇ ਗਰੀਸ ਤੇ ਮੋਬਿਲ ਆਇਲ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਕੀੜੇ ਮਾਰ ਦਵਾਈ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਬੀਜ ਡਰਿਲ ਦੇ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਕਿਉਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਤੇ ਖਾਦ ਦੇ ਡੱਬੇ ਰੋਜ਼ ਇਸ ਲਈ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਖਾਦ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਖਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਖਾਦ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਬਦਲਣ ਵਾਲੀ ਪੱਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਜੰਗਾਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਦੋ ਏਕੜ ਬੀਜ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਡੱਬੇ ਦੇ ਥੱਲੇ ਅਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀਆਂ ਗਰਾਰੀਆਂ ਤੇ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਖਾਦ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਜਲਦੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੇਤੀ-ਬਾੜੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਸੰਦਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅੱਜ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਬਿਜਾਈ, ਕਟਾਈ, ਗੁਡਾਈ, ਗਹਾਈ ਆਦਿ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਖ਼ਰਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਵੀ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਤੇ ਇੰਨੇ ਪੈਸੇ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤੇ ਹੋਣ, ਉਸ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਮਸ਼ੀਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਨਿਰਵਿਘਨ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੇ । ਇਸ ਲਈ ਟਰੈਕਟਰ, ਸੀਡ ਡਰਿਲ, ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ, ਤਵੀਆਂ ਆਦਿ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਸੰਦਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ-ਪੂਰੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਰੈਕਟਰ ਤੋਂ 60 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਭਾਲ ਸੰਬੰਧੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
60 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ-

  1. ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਕਿ ਫੈਨ ਬੈਲਟ ਢਿੱਲੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ । ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਬੈਲਟਾਂ ਨੂੰ ਕੱਸ ਜਾਂ ਬਦਲ ਦੇਵੋ । ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹੈ ।
  2. ਏਅਰ ਕਲੀਨਰ ਦੇ ਆਇਲ ਬਾਥ ਵਿਚ ਤੇਲ ਦੀ ਸੜਾ ਦੇਖੋ ।
  3. ਗਰੀਸ ਗੰਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਗਰੀਸ ਕਰੋ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤਕ ਕੰਮ ਲਈ ਨਿੱਪਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਗਰੀਸ ਕਰੋ ।
  4. ਆਇਲ ਫਿਲਟਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ।
  5. ਰੈਡੀਏਟਰ ਦੀਆਂ ਟਿਊਬਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ।
  6. ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਤਵੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਵੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਕੰਮ ਕਰੋ-

  1. ਤਵੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ ਪਿੱਛੋਂ ਟਰੈਕਟਰ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਿਆ ਹੋਇਆ ਡਰੈੱਡ ਮੋਬਿਲ ਆਇਲ ਕਿਸੇ ਲੀਰ ਨਾਲ ਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਵੀਆਂ ਨੂੰ ਜੰਗਾਲ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  2. ਤਵੀਆਂ ਦੇ ਫ਼ਰੇਮ ਨੂੰ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਰੰਗ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  3. ਹਰ 4 ਘੰਟੇ ਚਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਗਰੀਸ ਦੇ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  4. ਬੁਸ਼ਾਂ ਆਦਿ ਦੇ ਤੇਲ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  5. ਜੇ ਮਸ਼ੀਨ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਤਕ ਨਾ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗਰੀਸ ਜੰਮ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਵੀਆਂ ਘੁੰਮਣਗੀਆਂ ਨਹੀਂ । ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ, ਸੋਢੇ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਉਵਰਹਾਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਫਿਟ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਟਰੈਕਟਰ ਤੋਂ 120 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
120 ਘੰਟੇ ਵਾਲੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤੇ 120 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਕੰਮ ਕਰੋ ।

  1. ਗੀਅਰ ਬਾਕਸ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਸਤਾ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਠੀਕ ਕਰੋ ।
  2. ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬੈਟਰੀ ਟਰਮੀਨਲ ਤੇ ਤਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ।
  3. ਬੈਟਰੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਤਾ ਚੈੱਕ ਕਰੋ | ਪਲੇਟਾਂ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਲੈਵਲ 9 ਇੰਚ ਉੱਪਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਪਾ ਦਿਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਟਰੈਕਟਰ ਤੋਂ 1000 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
1000 ਘੰਟੇ ਵਾਲੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੰਮ ਕਰੋ-

  1. ਗੀਅਰ ਬਾਕਸ ਦਾ ਤੇਲ ਬਦਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  2. ਬਰੇਕਾਂ ਦੇ ਪਟੇ, ਪਿਸਟਨ ਅਤੇ ਰਿੰਗ ਦੀ ਘਸਾਈ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰਕੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਬਦਲੀ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  3. ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਟਰੈਕਟਰ ਮਕੈਨਿਕ ਤੋਂ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਓ । ਟਰੈਕਟਰ ਤੋਂ 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ4. ਸਾਰੇ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੰਗੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿਚੋਂ ਉਵਰਹਾਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਲਈ ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਮੋਟਰ ਦੀ ਬਾਡੀ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਇਹ ਗਰਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਦੇਖੋ ਕੋਈ ਬਦਬੂ ਆਦਿ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ।
  2. ਮੋਟਰ ਤੇ ਵਾਧੂ ਭਾਰ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਕਰੰਟ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਈਆਂ ਸਟਾਟਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰੰਟ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਓਵਰਲੋਡਿੰਗ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਭਾਰ ਘਟਾਓ ।
  3. ਜੇ ਤਿੰਨੇ ਫੇਜ਼ ਪੂਰੇ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਮੋਟਰ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  4. ਫਿਉਜ਼ ਉੱਡਣ ਕਰਕੇ ਮੋਟਰ ਸਿੰਗਲ ਫੇਜ਼ ਤੇ ਨਾ ਚਲਦੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਪੂਰੀ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  5. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੋਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਗੰਦ ਜਾਂ ਧੂੜ ਨਾਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤਾਂ ਮੋਟਰ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ।
  6. ਜੇ ਬਾਹਰੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਨੁਕਸ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਨੁਕਸ ਮੋਟਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ । ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕਾਰੀਗਰ ਨੂੰ ਮੋਟਰ ਦਿਖਾਓ । ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁਆਇਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਟਾਇਰਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦਾ ਦਬਾਅ ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਕਿਤਾਬ ਮੁਤਾਬਿਕ ਰੱਖੋ । ਅਗਲੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ 24-26 ਪੌਂਡ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਟਾਇਰਾਂ ਵਿਚ 12-18 ਪੌਂਡ ਹਵਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
    ਟਾਇਰਾਂ ਨੂੰ ਮੋਬਿਲ ਆਇਲ ਅਤੇ ਗਰੀਸ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਲੱਗਣ ਦਿਉ । ਜੇ ਲੱਗ ਜਾਏ ਤਾਂ ਡੀਜ਼ਲ ਨਾਲ ਕੱਪੜਾ ਭਿਉਂ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੋ ।
  2. ਪੱਥਰਾਂ ਅਤੇ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਖੰਘਿਆਂ ਤੇ ਟਰੈਕਟਰ ਚਲਾਉਣ ਨਾਲ ਟਾਇਰ ਜਲਦੀ ਘਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
  3. ਟਾਇਰ ਕਰੈਕ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਵਾ ਲਉ ।
  4. ਧਿਆਨ ਦਿਉ ਕਿ ਟਾਇਰ ਇਕ ਸਾਰ ਘਸਣ ਜਾਂ ਭਾਰ ਸਹਿਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੋਟਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਬਾਰੇ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ ਕੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਮੋਟਰ ਦੇ ਸਟਾਰਟਰ ਅਤੇ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਅਰਥ ਤਾਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਪੈਣ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਚਲੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਫ਼ਿਊਜ਼ ਵਗੈਰਾ ਉੱਡ ਜਾਣ ਅਤੇ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾਵੇ ।
  2. ਜੇ ਸਟਾਰਟਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਟਰਿੱਪ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨੁਕਸ ਲੱਭੋ ਜਾਂ ਇਲੈੱਕਟਰੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਮੋਟਰ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਓ ।
  3. ਮੋਟਰ ਉੱਪਰ ਭਾਰ ਉਸ ਦੇ ਹਾਰਸ ਪਾਵਰ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਪਾਉ ।
  4. ਜੇ ਬੈਰਿੰਗ ਆਵਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਢਿੱਲੇ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਕਿਰਸ ਨਾ ਕਰੋ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬਦਲ ਦਿਓ ।
  5. ਕਦੀ-ਕਦੀ ਮੋਟਰ, ਸਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਟਾਰਟਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਰਹੋ । 6. ਸਾਲ ਵਿਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮੋਟਰ ਨੂੰ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  6. ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਮੋਟਰ ਦੀ ਬੈਲਟ ਬਹੁਤੀ ਕੱਸੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕੱਸੀ ਹੋਈ ਬੈਲਟ ਮੋਟਰ ਦੇ ਬੈਰਿੰਗ ਨੂੰ ਵੱਢ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
  7. ਜੇ ਮੋਟਰ ਬਹੁਤੀ ਕੰਬਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬੈਰਿੰਗ ਘਸੇ ਹੋਏ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਬੋਲਟ ਢਿੱਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਨੁਕਸ ਲੱਭੋ ਅਤੇ ਠੀਕ ਕਰੋ ।
  8. ਕਦੀ-ਕਦੀ ਮੋਟਰ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਘੁਮਾ ਕੇ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਕਿ ਰੋਟਰ ਅੰਦਰੋਂ ਕਿਤੇ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਕੋਈ ਬੈਰਿੰਗ ਜਾਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ।
  9. ਮੋਟਰ ਤੋਂ ਗੰਦ ਅਤੇ ਧੂੜ ਵਗੈਰਾ ਸਾਈਕਲ ਵਾਲੇ ਪੰਪ ਜਾਂ ਹੋਰ ਹਵਾ ਦੇ ਪਰੈਸ਼ਰ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕਰੋ ।
  10. ਕਦੀ-ਕਦੀ ਮੋਟਰ ਦੀ ਇੰਸੂਲੇਸ਼ਨ ਰਜ਼ਿਸਟੈਂਸ ਚੈੱਕ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਤਿੰਨ ਫੇਜ਼ਾਂ ਵਾਲੀ ਮੋਟਰ ਦਾ ਗੇੜਾ ਬਦਲਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੋ ਫੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿਓ, ਗੇੜਾ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ-

  1. ਹਰ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਮਸ਼ੀਨ ਚੱਲਣ ਮਗਰੋਂ, ਧੁਰਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ਤੇ ਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤੇਲ ਜਾਂ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਜੇ ਬਾਲ ਫਿਟ ਹੋਣ ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਦਿਨ ਮਗਰੋਂ ਗਰੀਸ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  2. ਬਿਜਾਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਬੜ ਪਾਈਪਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ ।
  3. ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਕਦੀ-ਕਦੀ ਰੰਗ ਕਰਵਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੌਸਮ ਦਾ ਅਸਰ ਇਸ ਤੇ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ । ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਾਂਡੇ ਜਾਂ ਸੈਂਡ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  4. ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਤੇ ਮੀਂਹ ਵਿਚ ਨਾ ਰੱਖੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਅਤੇ ਗਰਾਰੀਆਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੇ ਪਾਈਪਾਂ ਪਿਚਕ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਇਕ ਮਿੰਟ ਲਈ ਪਾਓ ਅਤੇ ਕੋਈ ਸਰੀਆ ਜਾਂ ਡੰਡਾ ਪਾਈਪ ਵਿਚ ਫੇਰ ਕੇ ਪਿਚਕ ਕੱਢ ਦਿਉ ।
  5. ਬਿਜਾਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ, ਸੋਡੇ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਦਿਉ, ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਕਾ ਕੇ ਅਤੇ ਗਰੀਸ ਵਗੈਰਾ ਲਾ ਕੇ, ਕਿਸੇ ਸਟੋਰ ਵਿਚ ਰੱਖ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਪਰੇਅ ਪੰਪਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ

  1. ਸਪ੍ਰੇ ਪੰਪ ਨੂੰ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  2. ਕਦੇ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਪੌਣੀ ਤੋਂ ਟੈਂਕੀ ਵਿਚ ਘੋਲ ਨਾ ਪਾਉ ।
  3. ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਦੇ ਵੀ ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਵਿਚ ਰਾਤ ਭਰ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਪਈ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
  4. ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਪ ਦੇ ਪਏ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਧੂੜ ਜੰਮ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ । ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਦੇ ਫ਼ਿਲਟਰਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਹ ਪੂਰਾ ਦਬਾ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੇਗਾ ।
  5. ਸਪਰੇਅ ਪੰਪ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਪ ਦੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇਲ ਜਾਂ ਗਰੀਸ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਪਏ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਧੂੜ ਜੰਮ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਦਬਾ ਨਾ ਪਾ ਸਕੇ ।
  6. ਜੇ ਪੰਪ ਲੀਕ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚ ਲੱਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪੈਕਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਸੀਆਂ ਜਾਂ ਗਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪੈਕਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿਓ ।
  7. ਜਦੋਂ ਪੰਪ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਪੁਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਓਵਰਹਾਲਿੰਗ ਕਰ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖ਼ਰਾਬ ਪੁਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਰੰਗ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿਉ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕਿੰਨੇ-ਕਿੰਨੇ ਵਕਫ਼ੇ ਬਾਅਦ ਸਰਵਿਸ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ? ਇਸ ਤੇ ਦਸ ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਵਿਸ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ 10 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 60 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ, 120 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ, 1000 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 4000 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਰਵਿਸ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

  1. ਸਾਰੇ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ।
  2. ਏਅਰ ਕਲੀਨਰ ਦੇ ਕੱਪ ਅਤੇ ਐਲੀਮੈਂਟ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ।
  3. ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਟੈਂਕੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਭਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿਚ ਕਮੀ ਨਾ ਆ ਜਾਵੇ ।
  4. ਰੇਡੀਏਟਰ ਨੂੰ ਓਵਰਫਲੋ ਪਾਈਪ ਤਕ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਰੱਖੋ ।
  5. ਕਰੈਂਕ ਕੇਸ ਦਾ ਤੇਲ ਚੈੱਕ ਕਰੋ, ਜੇਕਰ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੋਰ ਪਾਓ ।
  6. ਜੇ ਕੋਈ ਲੀਕੇਜ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਕਰੋ ।
  7. ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨੁਕਸ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰੋ ।

ਦੀ ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਦੇ ਠੀਕ / ਗਲਤ

1. ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ ਤੇ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
2. ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨਿਊਟਰਲ ਗੀਅਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
3. ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. √

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹਨ-
(ਉ) ਕਲਟੀਵੇਟਰ
(ਅ) ਤਵੀਆਂ
(ੲ) ਸੀਡ ਡਰਿਲ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਓਵਰਹਾਲਿੰਗ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) 2000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
(ਅ) 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
(ੲ) 8000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
(ਸ) ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਤਵੀਆਂ ਤੇ ਫਰੇਮ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ ਰੰਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) 2-3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ
(ਅ) 6 ਸਾਲ ਬਾਅਦ
(ੲ) 1 ਸਾਲ ਬਾਅਦ
(ਸ) 10 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) 2-3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ

ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. ਡਿਸਕ ਹੈਰੋਂ ਨੂੰ ਮੁੱਢਲੀ …………………….. ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਕੰਬਾਈਨ ਨੂੰ ………………… ਕਾਰਨ ਜੰਗ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
3. ……………………….. ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਵਹਾਈ,
2. ਨਮੀ,
3. ਟਰੈਕਟਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 9 ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ

ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੂੰਜੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  2. ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  3. ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮੁੱਢਲੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
  4. ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹਨ-ਟਰੈਕਟਰ, ਇੰਜ਼ਨ, ਮੋਟਰ ਆਦਿ ।
  5. ਖੇਤੀ ਸੰਦ , ਜਿਵੇਂ ਕਿ-ਕਲਟੀਵੇਟਰ, ਤਵੀਆਂ, ਬੀਜ ਅਤੇ ਖਾਦ ਡਰਿਲ, ਹੈਪੀ ਸੀਡਰ ਆਦਿ ।
  6. ਸਵੈਚਾਲਿਤ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ, ਝੋਨੇ ਦਾ ਟਰਾਂਸਪਲਾਂਟਰ ਆਦਿ ।
  7. ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਾ ਮੁਖੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  8. ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸਰਵਿਸ 10 ਘੰਟੇ, 50 ਘੰਟੇ, 125 ਘੰਟੇ, 250 ਘੰਟੇ, 500 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 1000 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
  9. ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ 4000 ਘੰਟੇ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਚੰਗੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿਖੇ ਓਵਰਹਾਲ ਕਰਵਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  10. ਜਦੋਂ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲੋੜ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  11. ਕੰਬਾਈਨ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਵੀ ਟਰੈਕਟਰ ਵਾਲੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  12. ਕਲਟੀਵੇਟਰ, ਤਵੀਆਂ ਅਤੇ ਸੀਡ ਡਰਿਲ ਆਦਿ ਟਰੈਕਟਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਵਤ ਅਨੁਸਾਰ ਖੇਤ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਣਕ, ਕਮਾਦ ਤੇ ਛੱਲੀਆਂ ਬਾਕੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਕੁੱਲ, ਰੂੜੀ ਬਾਝ ਨਾ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਵੇਖੀਂ ਨਾ ਜਾਵੀਂ ਭੁੱਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫ਼ਾਰਮਿੰਗ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿਖੇ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਆਰਗੈਨਿਕ ਫ਼ਾਰਮਿੰਗ (Organic Farming)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਸਾੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਹੀਂ ਸਾੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਟੀ. ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੀ. ਟੀ. ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਟਰਾਈਕੋਡਰਮਾ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬੀ. ਟੀ. ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਕਿਸ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ
ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
apeda.gov.in ਸਾਈਟ ਤੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰ ਕਿਸ ਸਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਾਲ 2004 ਵਿਚ ।

(ਅ) ਇਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲੀਦਾਰ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਉੱਤੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਾਫ਼ਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਡੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਮਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਡੀ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਅਜਿਹੀ ਖੇਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ; ਜਿਵੇਂ-ਹਵਾ, ਪਾਣੀ, ਮਿੱਟੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਘੱਟ-ਤੋਂ-ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ, ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਉਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰ ਕੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰ ਕਿਸੇ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਕਹਾਉਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ 2004 ਵਿੱਚ ਇਹ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਇਲਾਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਢੁੱਕਵੇਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹੇ ਇਲਾਕੇ ਜਿਹੜੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਹੀ ਜੈਵਿਕ ਹਨ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕਿਹੜੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਚਾਹ, ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਮਸਾਲੇ, ਫ਼ਲ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਵਰਗੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਜੈਵਿਕ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਮੰਗ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਬੀਜ ਵਰਤਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਮਿਆਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਪਿਛਲੀ ਜੈਵਿਕ ਫ਼ਸਲ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਇਹ ਬੀਜ ਉਪਲੱਬਧ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਸੋਧਿਆ ਹੋਇਆ ਰਵਾਇਤੀ ਬੀਜ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਮੱਕੀ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੱਕੀ ਦੀ ਫਸਲ ਦੇ ਨਾਲ ਰਵਾਂਹ ਬੀਜ ਨੂੰ 35-40 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਕੱਟ ਕੇ ਚਾਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਵੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੀ ਕਿਉਂ ਲੋੜ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਉਣ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਅਨਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ, ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਂਦਾ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ, ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ । ਕਣਕ-ਝੋਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਧਣ ਨਾਲ ਰਵਾਇਤੀ ਦਾਲਾਂ, ਤੇਲ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ । ਕਣਕ-ਝੋਨੇ ਦੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੇ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਅਸੀਂ ਖੇਤੀ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਢਲੇ ਅਸੂਲ-ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਫਲੀਦਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਅਦਲ-ਬਦਲ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ । ਬੇਲੋੜਾ ਅਤੇ ਬੇਵਕਤਾ ਯੂਰੀਆ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਘੁਲ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ | ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲਗ ਪਿਆ । ਹਰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ; ਜਿਵੇਂ-ਦੁੱਧ, ਕਣਕ, ਚੌਲ, ਚਾਰੇ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਅੰਸ਼ ਮਿਲਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ।

ਸਾਡੀ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਉੱਤੇ ਬੁਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਉੱਠੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਗਈ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ-

  1. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰ, ਰਸਾਇਣਿਕ ਖ਼ਾਦ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ।
  2. ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜਣੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
  3. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦੀ ਕੋਈ ਇਜ਼ਾਜਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
  4. ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਜਿਵੇਂ ਸੀਵਰੇਜ਼ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ।
  5. ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿੱਤਰ ਪੰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  6. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਜੈਨੇਟੀਕਲੀ ਬਦਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੀ. ਟੀ. ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ : ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨਾਹੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਮਿੱਤਰ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਨਮੋਲੀਆਂ ਦੇ ਅਰਕ ਜਾਂ ਜੈਵਿਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ (ਬੀ. ਟੀ., ਟਰਾਈਕੋਗਰਾਮਾ) ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੈਵਿਕ ਉਲੀਨਾਸ਼ਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਰਾਈਕੋਡਰਮਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਲਵੀਂ ਕਾਸ਼ਤ; ਜਿਵੇਂ ਕਣਕ ਅਤੇ ਛੋਲੇ, ਵੀ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿਚ ਵੀ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜੈਵਿਕ ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਲੇਬਲ ਕਰਕੇ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਵੇਚਣਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਭੇਜਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ 24 ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਫ਼ਾਰਮ ਭਰ ਕੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨਿਰੀਖਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਵਲੋਂ ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ । ਇਸ ਨਿਰੀਖਣ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੇ ਹੀ ਉਪਜ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ apeda. gov.in ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕੀ ਲਾਭ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਲਾਭ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ-

  1. ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਧਦੀ ਹੈ ।
  2. ਖੇਤੀ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਘੱਟਦੇ ਹਨ ।
  3. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਕੀਮਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
  4. ਇਹ ਟਿਕਾਊ ਖੇਤੀ ਹੈ ।
  5. ਇਸ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ।
  6. ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਅੰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਗੋਡੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ, ਵੀਲ ਹੋਅ ਜਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਜੋਂ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਨਾ ਖਾਣ ਯੋਗ ਖ਼ਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਰਿੰਡ ਦੀ ਖ਼ਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
24.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਾਨੂੰ ਸਾਲ 2020 ਤੱਕ ਕਿੰਨੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
276 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਅਨਾਜ ਦੀ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਦੋ ਲਾਭ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

  1. ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਵਧਣਾ ।
  2. ਜੈਵਿਕ ਪੈਦਾਵਾਰ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮੁਨਾਫਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਾਰਨ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਘਟੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਾਰਨ ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਦੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਰਵਾਇਤੀ ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਘਟ ਗਈ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ ਤੇ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਇਹਨਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲ, ਸ਼ਬਜ਼ੀਆਂ, ਫ਼ਲ, ਚਾਹ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਵਰਗੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ ਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਹੈ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੈਵਿਕ ਫ਼ਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਨੋਟ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਜੈਵਿਕ ਫ਼ਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਬੀਜ, ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਆਮ ਖੇਤੀ ਵਰਗੇ ਹੀ ਹਨ । ਜੈਵਿਕ ਫ਼ਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ ਆਦਿ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ । ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾਬਦਲੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰੀ ਢੰਗ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ-ਜਿਵੇਂ ਮੱਕੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਰਵਾਂਹ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਵਾਂਹ ਨੂੰ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਕੀ ਵਿਚ ਨਦੀਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਗਦੇ । ਹਲਦੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਵਿਛਾ ਕੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫ਼ਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਤੱਤ ਦੀ ਘਾਟ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕੰਪੋਸਟ, ਰੂੜੀ ਖਾਦ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਮਿੱਤਰ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਰਲਵੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵੀ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਵਸਤੁਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਟੀ. ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ।
2. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਘੱਟਦੀ ਹੈ ।
3. ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫਾਰਮਿੰਗ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. ×
3. √

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ
(ੳ) ਇਨਆਰਗੈਨਿਕ ਫਾਰਮਿੰਗ
(ਅ) ਆਰਗੈਨਿਕ ਫ਼ਾਰਮਿੰਗ
(ੲ) ਨਾਰਮਲ ਫਾਰਮਿੰਗ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) ਆਰਗੈਨਿਕ ਫ਼ਾਰਮਿੰਗ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰ ਕਿਸ ਸਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ-
(ਉ) 2000
(ਅ) 2004
(ੲ) 2008
(ਸ) 2012.
ਉੱਤਰ-
(ਅ) 2004

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 8 ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ

ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. …………………… ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਟੀ. ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ ।
2. ਸਾਨੂੰ ਸਾਲ 2020 ਤੱਕ …………………… ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਅਨਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਉੱਤਰ-
1. ਜੈਵਿਕ,
2. 276.

ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  2. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚੋਂ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ, ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕਾਂ, ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ।
  3. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਉਪਜਾਉ ਬਣਾਉਣ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  4. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਲਾਭ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ-ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਧਣਾ, ਘੱਟ ਖੇਤੀ ਖ਼ਰਚੇ, ਜੈਵਿਕ ਉਪਜ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਆਮਦਨ, ਜ਼ਹਿਰ ਵਾਲੇ ਅੰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ਆਦਿ ।
  5. ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਖੇਤੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨਾ ਆਦਿ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ ।
  6. ਕਣਕ-ਝੋਨੇ ਦੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਕਾਰਨ ਰਵਾਇਤੀ ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਤੇਲ ਬੀਜ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ ।
  7. ਚਾਹ, ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫ਼ਲ, ਦਾਲਾਂ, ਕਪਾਹ ਵਰਗੇ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੰਗ ਵੱਧੀ ਹੈ ।
  8. ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਰਗੈਨਿਕ ਫਾਰਮਿੰਗ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਪੰਚਕੂਲਾ ਵਿਖੇ ਹੈ ।
  9. ਸਾਲ 2004 ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਲਈ ਕੁੱਝ ਮਿਆਰ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਲੋਂ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਹੈ ।
  10. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਬੀਜ, ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਆਮ ਖੇਤੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹਨ ।
  11. ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ, ਗੰਡੋਆ ਖਾਦ, ਕੰਪੋਸਟ, ਜੈਵਿਕ ਖਾਦਾਂ, ਅਰਿੰਡ ਦੀ ਖਲ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  12. ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਮਿੱਤਰ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  13. ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਨਮੋਲੀਆਂ ਦੇ ਅਰਕ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  14. ਜੈਵਿਕ ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਵਿਚ ਇਹ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੈਵਿਕ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
  15. ਜੈਵਿਕ ਮਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕੀਕਰਨ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਅਪੀਡਾ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਡ apeda. gov.in ਤੋਂ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੱਖਣ-ਪਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਰਮਾ ਕਪਾਹ-ਕਣਕ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੋ-ਤਿੰਨ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਮੂੰਗੀ, ਮੁੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ-ਬਾਜਰਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਝੋਨਾ ਬੀਜਣ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਪੱਧਰ ਹਰ ਸਾਲ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਪਗ 74 ਸੈਂ.ਮੀ. .।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹਵਾ ਵਿਚਲੀ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਨੂੰ ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਾਈਜ਼ੋਬੀਅਮ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੰਤਰ-ਬਾਸਮਤੀ-ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਖਾਦ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਖਾਦ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬਾਹਰਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਦਾਲਾਂ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਦੀਆਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬਾਸਮਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰੀ ਖਾਦ ਦੱਬਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
98 ਫੀਸਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਟਿਉਬਵੈੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
14 ਲੱਖ ਦੇ ਲਗਪਗ ।

(ਅ) ਇੱਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਉ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੇਠੋਂ ਕੁਝ ਰਕਬਾ ਕੱਢ ਕੇ ਬਦਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਮੱਕੀ, ਦਾਲਾਂ, ਬਾਸਮਤੀ, ਕਮਾਦ, ਆਲੂ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਦਿ, ਹੇਠ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬੀਜਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ
ਉੱਤਰ-
ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬੀਜਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੱਕੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੱਕੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹਨ-
ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਮੂੰਗੀ ਜਾਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਮੱਕੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ-ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਮੱਕੀ-ਆਲੂਪਿਆਜ ਜਾਂ ਮੈਂਥਾ ਅਤੇ ਮੱਕੀ-ਗੋਭੀ ਸਰੋਂ-ਗਰਮ ਰੁੱਤ ਦੀ ਮੂੰਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚਾਰੇ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਬਾਜਰਾ, ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਰਵਾਂਹ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

  1. ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  2. ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  3. ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟਦੀ ਹੈ ।
  4. ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੱਧਦੇ ਹਨ ।
  5. ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੰਯੁਕਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੰਯੁਕਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ-

  1. ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ
  2. ਫ਼ਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ
  3. ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ
  4. ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ
  5. ਖਰਗੋਸ਼ ਪਾਲਣਾ
  6. ਸੂਰ ਪਾਲਣਾ
  7. ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣਾ
  8. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣਾ
  9. ਪੋਲਟਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ
  10. ਵਣ-ਖੇਤੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪਾਪਲਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ 98 ਫੀਸਦੀ ਰਕਬਾ ਸਿੰਚਾਈ ਹੇਠ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਪਗ 14 ਲੱਖ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਲਗੇ ਹੋਏ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵੀ ਜਾਲ ਵਿਛਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੱਕੀ, ਝੋਨਾ, ਕਣਕ, ਆਲੂ, ਮਟਰ, ਗੰਨਾ, ਬਾਸਮਤੀ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਖਰਬੂਜ਼ਾ, ਮਿਰਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹਨ-ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਝੋਨਾਂ, ਬਾਸਮਤੀ, ਆਲੂ, ਤੇਲ, ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਮਟਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹਲਕੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਨਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਲਕੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੰਗਫਲੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ-ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਦੀ ਮੂੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਮਟਰ ਜਾਂ ਕਣਕ, ਮੂੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ-ਬਾਜਰਾ, ਮੂੰਗਫਲੀ-ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਗੋਭੀ ਸਰੋਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਉ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਕੀ ਮੰਤਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਪਈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ-ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੇਠੋਂ ਕੁਝ ਰਕਬਾ ਕੱਢ ਕੇ ਬਦਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ-ਮੱਕੀ, ਦਾਲਾਂ, ਬਾਸਮਤੀ, ਕਮਾਦ, ਆਲੂ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਦਿ ਹੇਠ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ।
ਮੰਤਵ : ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਵ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ-

  1. ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਚਾਉਣਾ ।
  2. ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਆਮਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ।
  3. ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇੱਕੋ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਤਾਂ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ।

ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਲੋੜ – ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿਚ ਲਗਪਗ 215 ਸੈਂ, ਮੀ. ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ 80% ਪਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਗਾੜ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪਿਛਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ, ਕਮਾਦ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ ਹੇਠੋਂ ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਕੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਾਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਨਿਘਾਰ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਹੈ ? ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਖੇਤ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣਾ । ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜੋ ਖ਼ਾਲੀ ਸਮਾਂ ਬਚਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਧੂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣਾ ਹੈ ।

ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਲੋੜ-

  1. ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  2. ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  3. ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟਦੀ ਹੈ ।
  4. ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੱਧਦੇ ਹਨ ।
  5. ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  6. ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਫ਼ਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਉਣ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਰਾਈਜ਼ੋਬੀਅਮ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਜਮਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
    ਇਸ ਨਾਲ ਨਾਈਟਰੋਜਨੀ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਲਈ ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ : ਜਿਵੇਂ-

  1. ਹਰੀ ਖਾਦ ਆਧਾਰਿਤ ; ਜਿਵੇਂ-ਜੰਤਰ-ਮੱਕੀ ਆਦਿ ।
  2. ਮੱਕੀ ਆਧਾਰਿਤ – ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਮੰਗੀ ਜਾਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ।
  3. ਸੋਇਆਬੀਨ ਆਧਾਰਿਤ – ਸੋਇਆਬੀਨ-ਕਣਕ-ਰਵਾਂਹ
  4. ਮੂੰਗਫਲੀ ਆਧਾਰਿਤ – ਮੂੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਮਟਰ
  5. ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਆਧਾਰਿਤ – ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਬਾਜਰਾ
    ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਧਾਰਿਤ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵੀ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ- .

  • ਹਰੇ ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਕਣਕ-ਝੋਨੇ ਦੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ । ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਹੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵੱਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਵਾਧੂ ਰਸਾਇਣਿਕ ਦਵਾਈਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕ, ਕੀਟ ਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਤੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਬਣਾਵਟ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਵਿਗਾੜ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
  • ਤੇਲ ਬੀਜ਼ ਫ਼ਸਲਾਂ ਤੇ ਦਾਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ।
  • ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਖੁਰਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵੱਧ ਹੈ ।
  • ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹਰ ਸਾਲ 74 ਸੈਂ. ਮੀ. ਥੱਲੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਮਰਸੀਵਲ ਮੋਟਰਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਕੱਢਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਖ਼ਰਚਾ ਵੱਧ ਗਿਆ ਹੈ ।
  • ਜੈਵਿਕ ਭਿੰਨਤਾ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।
  • ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ।
  • ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੰਯੁਕਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Integrated Farming System) ਕੀ ਹੈ ? ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸੰਯੁਕਤ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ – ਸੰਯੁਕਤ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ-ਦੋ ਖੇਤੀ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਅਪਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਨੂੰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਆਹਾਰ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਫ਼ਾਰਮ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁੱਧ ਆਮਦਨ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਕੁੱਝ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਹਨ ।

ਸੰਯੁਕਤ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ-

  1. ਮੱਛੀ ਪਾਲਣਾ
  2. ਫ਼ਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ
  3. ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ
  4. ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ
  5. ਖਰਗੋਸ਼ ਪਾਲਣਾ
  6. ਸੂਰ ਪਾਲਣਾ
  7. ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣਾ
  8. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣਾ
  9. ਪੋਲਟਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ
  10. ਵਣ-ਖੇਤੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਪਾਪਲਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਰਲਵੀਂ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Mixed Cropping) ਕੀ ਹੈ ? ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰਲਵੀ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ – ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲੈਣ, ਵੱਧ ਆਮਦਨ ਲੈਣ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਰਲਵੀਂ ਫ਼ਸਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਾਹੀ ਯੋਗ ਰਕਬਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ ; ਜਿਵੇਂ-ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ, ਨਵੀਆਂ ਕਲੋਨੀਆਂ ਦਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਣਾ । ਇਸ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਉਪਲੱਬਧ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲੈਣ ਲਈ, ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ; ਜਿਵੇਂ ਕਿ-ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਮੂੰਗੀ, ਅਰਹਰ ਜਾਂ ਮੂੰਗੀ, ਸੋਇਆਬੀਨ ਜਾਂ ਮੂੰਗੀ, ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਲਈ ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਮੁੰਗਫਲੀ, ਨਰਮਾ ਜਾਂ ਮੱਕੀ ਆਦਿ । ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਬਲਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ ਪੈਦਾਵਾਰ ਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਕਿੰਨਾ ਰਕਬਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਪਗ 28.3 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਕਿੰਨਾ ਰਕਬਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਪਗ 35.1 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਿਛਲੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੇਠਲਾ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਰਕਬਾ ਝੋਨੇ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁੰਗਫਲੀ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ, ਕਮਾਦ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ ਕਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
215 ਸੈਂ.ਮੀ. ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਾਰੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿਚੋਂ ਝੋਨਾ ਕਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
80%.

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਖੇਤੀ ਅਧੀਨ ਕਿੰਨਾ ਰਕਬਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
41.58 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਿੰਨ-ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ, ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਗ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕਾ 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ, ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਪਗ 9%.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਰਮਾ-ਕਪਾਹ-ਕਣਕ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਹੇਠਲਾ ਪਾਣੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਰਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੰਤਰ, ਰਵਾਂਹ, ਜਾਂ ਸਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਜੇ ਮੱਕੀ ਬੀਜਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹਰੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤ ਵਿਚ ਵਾਹ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
8-10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਟਾਂਗਰਾਂ ਨੂੰ ਬਤੌਰ ਹਰੀ ਖਾਦ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੱਠੀ ਮੂੰਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਸੋਇਆਬੀਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
35-40%.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ‘ਚਿੱਟੇ ਇਨਕਲਾਬ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਸਲ ਸਿਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਵਧੇਰੇ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਚਾਰਾ ਖਵਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
40 ਕਿਲੋ ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਦੂਰ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਬਜ਼ੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਲੂ-ਭਿੰਡੀ-ਅਗੇਤੀ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਬਜ਼ੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫੁੱਲਗੋਭੀ-ਟਮਾਟਰ-ਭਿੰਡੀ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ 9% ਹਿੱਸਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਸਮੱਸਿਆ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਣਕ-ਝੋਨਾ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਪਗ 74 ਸੈਂ.ਮੀ. ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਝੋਨੇ ਦੀ ਥਾਂ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਝੋਨੇ ਨੂੰ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਵੱਧ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਝਾੜ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਝੋਨੇ ਦੀ ਥਾਂ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਲਾਭ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰਲਵੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ਲਈ ਸਬਜ਼ੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੱਸੋ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਬੈਂਗਣ (ਲੰਬੇ)-ਪਿਛੇਤੀ ਫੁੱਲਗੋਭੀ-ਘੀਆ ਕੱਦੁ .
  2. ਆਲੂ-ਖਰਬੂਜ਼ਾ
  3. ਪਾਲਕ-ਗੰਢ ਗੋਭੀ-ਪਿਆਜ਼, ਹਰੀ ਮਿਰਚ-ਮਲੀ ।
  4. ਫੁੱਲਗੋਭੀ-ਟਮਾਟਰ-ਭਿੰਡੀ । 8 ਨੂੰ

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੱਕੀ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਮੱਕੀ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ-ਮੱਕੀ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ-

  • ਮੱਕੀ-ਆਲੂ, ਮੂੰਗੀ, ਜਾਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ !
  • ਮੱਕੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ-ਸੂਰਜਮੁਖੀ ।
  • ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਪਿਆਜ ਜਾਂ ਮੈਂਥਾ ਆਦਿ । ਇਹਨਾਂ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀ ਬੱਚਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

2. ਸੋਇਆਬੀਨ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ – ਸੋਇਆਬੀਨ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ-
ਸੋਇਆਬੀਨ-ਕਣਕ-ਰਵਾਂਹ (ਹਰਾ ਚਾਰਾ)
ਇਸ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਝੋਨੇ ਨੂੰ ਕੀੜੇ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਝਾੜ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸੋਇਆਬੀਨ ਫ਼ਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨਾਲ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਸੋਇਆਬੀਨ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸੋਮਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ 35-40% ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਤੱਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿਚ ਕਰਕੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਵੀ ਕਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ-ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ।
2. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 5 ਲੱਖ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਹਨ ।
3. ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਤੇ ਭਾਰ ਘੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. ×
3. √

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਧੀਨ ਹੈ-
(ਉ) 98%
(ਅ) 50%
(ੲ) 70%
(ਸ) 100% ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) 98%

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚਾਰਾ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ-
(ੳ) ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਬਾਜਰਾ
(ਅ) ਕਣਕ-ਝੋਨਾ
(ੲ) ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਮੂੰਗੀ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ੳ) ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਬਾਜਰਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੋਇਆਬੀਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੈ
(ਉ) 10-20%
(ਅ) 35-40
(ੲ) 50-60%
(ਸ) 80% ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) 35-40

ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. ਜੰਤਰ ……………………… ਖਾਦ ਵਾਲੀ ਫ਼ਸਲ ਹੈ ।
2. ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ………………………… ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।
3. ………………………. ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਗਫਲੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਏ ‘ ‘ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਹਰੀ,
2. ਮੀਂਹ,
3. ਹਲਕੀਆਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 7 ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ

ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਫ਼ਸਲੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  2. ਬਹੁ-ਭਾਂਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਰਕਬਾ ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਬਦਲਵੀਆਂ । ਫ਼ਸਲਾਂ ; ਜਿਵੇਂ-ਮੱਕੀ, ਦਾਲਾਂ, ਤੇਲ ਬੀਜ, ਕਮਾਦ, ਆਲੂ ਆਦਿ, ਹੇਠ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ।
  3. ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਤੇ ਭਾਰ ਘੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।
  4. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ-ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ।
  5. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ 215 ਸੈਂ.ਮੀ. ਪਾਣੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦਾ 80 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਰਫ਼ ਝੋਨਾ ਹੀ ਪੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  6. ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ, ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਗ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕਾ । ਕੰਢੀ ਖੇਤਰ ਵੀ ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
  7. ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਖੁਰਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ।
  8. ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹਨ-ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਝੋਨਾ, ਬਾਸਮਤੀ, ਆਲੂ, ਤੇਲ ਬੀਜ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਤੇ ਮਟਰ ।
  9. ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ-ਕਣਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ ।
  10. ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨਰਮਾ-ਕਪਾਹ-ਕਣਕ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  11. ਸਾਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਖੇਤ ਵਿਚ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣ ਨੂੰ ਬਹੁ-ਫ਼ਸਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  12. ਸਾਉਣੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਬਾਸਮਤੀ ਅਤੇ ਮੱਕੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰੀ ਖਾਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  13. ਮੱਕੀ ਅਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹੈ-ਮੱਕੀ-ਆਲੂ-ਮੂੰਗੀ ਜਾਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਮੱਕੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ-ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਆਦਿ ।
  14. ਸੋਇਆਬੀਨ-ਕਣਕ-ਰਵਾਂਹ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  15. ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਮੂੰਗਫਲੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹਨ-ਮੂੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ ਜਾਂ ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਮਟਰ ਜਾਂ ਕਣਕ, ਮੂੰਗਫਲੀ-ਆਲੂ-ਬਾਜਰਾ, ਮੁੰਗਫਲੀ-ਤੋਰੀਆ ਜਾਂ ਗੋਭੀ ਸਰੋਂ ।
  16. ਚਾਰੇ ਵਾਲੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹਨ-ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ-ਬਾਜਰਾ, ਮੱਕੀ-ਬਰਸੀਮ, ਮੱਕੀ ਜਾਂ ਰਵਾਂਹ ।
  17. ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਦੁਰ ਦੇ ਫ਼ਾਰਮਾਂ ਲਈ ਸਬਜ਼ੀ ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹਨ-ਆਲੂ ਪਿਆਜ਼, ਹਰੀ ਖਾਦ, ਆਲੂ-ਭਿੰਡੀ-ਅਗੇਤੀ ਫੁੱਲਗੋਭੀ, ਆਲੂ (ਬੀਜ)-ਮੂਲੀ| ਗਾਜਰ (ਬੀਜ)-ਭਿੰਡੀ (ਬੀਜ਼) ।
  18. ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ਲਈ ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਫ਼ਸਲੀ ਚੱਕਰ ਹਨ : ਬੈਂਗਣ ਪਿਛੇਤੀ ਫੁਲਗੋਭੀ, ਘੀਆ ਕੱਦੂ, ਫੁੱਲਗੋਭੀ-ਟਮਾਟਰ-ਭਿੰਡੀ, ਆਲੂ-ਖਰਬੂਜ਼ੇ, ਪਾਲਕ-ਗੰਢ ਗੋਭੀ-ਪਿਆਜ, ਹਰੀ ਮਿਰਚ, ਮੂਲੀ ।
  19. ਖੇਤੀ ਅਧਾਰਿਤ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਹਨ-ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ, ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ, ਫ਼ਲ, ਸਬਜ਼ੀ, ਖੁੰਬਾਂ ਉਗਾਉਣਾ, ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਪਾਲਣਾ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ, ਪੋਲਟਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ, ਫ਼ਸਲ-ਪਾਪਲਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਾਲਤੂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਿੰਨ ਜੋੜੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਜੰਗਲੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਝੂਮਣਾ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4,
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਿਸ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਫੀਸ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਵਧੇਰੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਛੱਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕਟੰਬ ਨਾਲ ਕਿੱਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅੱਠ ਫਰੇਮ ਮੱਖੀ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਸੀਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੋਮ ਨਾਲ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਟੁੰਬ ਵਿਚਲੀ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਨਵੀਂ ਰਾਣੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਰ ਸਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਨਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਮਾਦਾ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਾਦਾ ਮੱਖੀਆਂ ।

(ਅ) ਇੱਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਉ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਡੂਮਣਾ ਮੱਖੀਆਂ ਆਪਣੇ ਛੱਤੇ ਕਿੱਥੇ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਡੁਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਆਪਣੇ ਛੱਤੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ, ਚੱਟਾਨਾਂ, ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ, ਉੱਚੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਬਨੇਰਿਆਂ ਜਾਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਦੀ ਕੀ ਪਛਾਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਵੀਂ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਗਠੀਲੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲੀ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀ, ਚਮਕੀਲੀ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਪੇਟ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਦਾ ਰੰਗ ਗੂੜ੍ਹਾ ਭੂਰਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਾਲਾ ਭੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕਿੱਥੋਂ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਲੁਧਿਆਣਾ, ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਕਸਿਆਂ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਤੋਂ ਛਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਟੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ 2-3 ਫੁੱਟ ਖਿਸਕਾ ਕੇ ਸੰਘਣੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਕਸਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾਦਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਪਾਣੀ ਦਾ ਵੀ ਉਚਿਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਫਾਰਮ ਤੇ ਕਟੰਬ ਤੋਂ ਕਟੰਬ ਅਤੇ ਕਤਾਰ ਤੋਂ ਕਤਾਰ ਕਿੰਨਾ ਫ਼ਾਸਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਟੰਬ ਤੋਂ ਕਟੰਬ ਤੱਕ ਦੀ ਦੂਰੀ 6-8 ਫੁੱਟ ਅਤੇ ਕਤਾਰ ਤੋਂ ਕਤਾਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 10 ਫੁੱਟ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਕਟੁੰਬਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਪਦਾਰਥ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਕਟੁੰਬਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਮ, ਪੋਲਿਸ, ਪੋਲਨ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਜ਼ਹਿਰ ਅੜੇ ਰਾਇਲ ਜੈਲੀ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕੱਚਾ ਸ਼ਹਿਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੱਚਾ ਸ਼ਹਿਦ ਜਲਦੀ ਹੀ ਖੱਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਕੱਚਾ ਸ਼ਹਿਦ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁਣ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਉੱਪਰ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ; ਜਿਵੇਂ–ਮੋਮ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੰਬ ਆਦਿ ਨੂੰ ਨਿਤਾਰ ਕੇ ਕੱਢ ਦੇਵੋ । ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਮਲਮਲ ਦੇ ਦੂਹਰੇ ਕੱਪੜੇ ਜਾਂ ਸਟੀਲ ਦੇ ਫਿਲਟਰ ਰਾਹੀਂ ਪੁਣ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਸਮਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦਾ ਬਕਸਾ, ਫਰੇਮਾਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਲਈ ਪੱਤੀ, ਧੂਆਂ ਦੇਣ ਲਈ ਸਮੋਕਰ, ਮੋਮ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸ਼ੀਟਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਮੰਡੀਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨੋਟ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਕਈ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤਕ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਕਾਂ ਦੇ ਸੈਲਫ਼ ਹੈਲਪ ਗਰੁੱਪ (SHG) ਵੀ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਮੰਡੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਬੋਤਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਰ ਕੇ ਵੇਚਣ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

(ਬ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਉ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਵੇਲੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਖਰੀਦਣ ਵੇਲੇ ਢੁਕਵੇਂ ਸਮੇਂ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਹੈ ।
  2. ਨਵਾਂ ਕਟੁੰਬ, ਅੱਠ ਫਰੇਮ ਮੱਖੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
  3. ਨਵੇਂ ਖ਼ਰੀਦੇ ਕਟੰਬ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਗਰਭਤ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ, ਬੰਦ ਅਤੇ ਖੁੱਲਾ ਬਰਡ, ਸ਼ਹਿਦ ਅਤੇ ਪਰਾਗ ਤਾਂ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਪਰ ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨ ਬਰੂਡ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
  4. ਖ਼ਰੀਦੇ ਹੋਏ ਕਟੁੰਬਾਂ ਦੇ ਗੇਟ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਦੇਰ ਰਾਤ ਜਾਂ ਤੜਕੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਜਗਾ ਤੇ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਕਟੁੰਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸਮੇਂ ਅਪਰੈਲ-ਜੂਨ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਹਨ । ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਦ ਸਫ਼ੈਦੇ ਅਤੇ ਬਰਸੀਮ ਤੋਂ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿਚ ਨਰਮੇ, ਅਰਹਰ ਤੇ ਤੋਰੀਏ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਫਰੇਮਾਂ ਦੇ ਖ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਮੱਖੀਆਂ ਸੀਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੇਕਰ ਫਰੇਮ ਦੇ ਲਗਪਗ 75 ਫੀਸਦੀ ਖ਼ਾਨੇ ਸੀਲ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਫਰੇਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਚਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਖੱਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਫਰੇਮ ਕੱਢਣ ਵੇਲੇ ਫਰੇਮ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਜਿਹੇ ਝਟਕਾ ਦੇ ਕੇ ਬੁਰਸ਼ ਨਾਲ ਮੱਖੀਆਂ ਝਾੜ ਦੇਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਕੰਮ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਸੇ ਹਟਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪਦਾਰਥ ਜਾਂ ਪੈਸ਼ਰ ਨਾਲ ਹਵਾ ਮਾਰ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਸ਼ਹਿਦ ਵਾਲੇ ਫਰੇਮ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਜਿਸਨੂੰ ਕਿ ਜਾਲੀਦਾਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ । ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਲਈ ਹੱਥ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਫਰੇਮ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਟੋਪੀਆਂ ਤੋੜਨੀਆਂ । ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ । ਇਹ ਕੰਮ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਮੱਖੀਆਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਉਪਰੰਤ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਏ ਫਰੇਮ ਵਾਪਸ ਕਟੰਬ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ । ਇਸ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚੋਂ ਜਿੰਨੇ ਫਰੇਮ ਕੱਢੇ ਹੋਣ ਉੱਨੇ ਹੀ ਉਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ੁੱਧ ਮਧੂ ਮੋਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਸਮੇਂ ਛੱਤੇ ਤੋਂ ਮੋਮ ਉਤਾਰ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਮੋਮ, ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਛੱਤੇ, ਪੁਰਾਣੇ ਬੇਕਾਰ ਛੱਤੇ ਜਾਂ ਜੰਗਲੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਛੱਤੇ ਆਦਿ ਨੂੰ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਕੱਪੜੇ ਵਿਚੋਂ ਪੁਣ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪੁਣਨ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਇਸ ਕੱਪੜੇ ਉੱਪਰ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਘਲੀ ਹੋਈ ਮੋਮ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਕੱਪੜੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ ਵਿਚ ਆ ਜਾਵੇਗੀ । ਠੰਡੀ ਹੋ ਕੇ ਮੋਮ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਟਿੱਕੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਸਬਸਿਡੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਗਬਾਨੀ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ, ਸੈੱਲ ਟੋਪੀਆਂ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲਾ ਚਾਕੂ, ਡਰਿਪ ਟਰੇਅ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਪਾਉਣ ਲਈ ਫੂਡ ਗਰੇਡ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬਾਲਟੀਆਂ ਤੇ ਵੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉ ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਇੱਕ ਲਾਭਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤੀ ਸਹਾਇਕ ਕਿੱਤਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਿੱਤੇ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸਤਰੀ, ਪੁਰਸ਼, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੁੱਖ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂ ਸਹਾਇਕ ਕਿੱਤੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਇਟਾਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਸਥਾਈ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ 20 ਕਿਲੋ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਰਤੀ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ 60 ਕਿਲੋ ਸ਼ਹਿਦ ਪਤੀ ਕਟੰਬ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੋਮ, ਪ੍ਰੋਪਲਿਸ, ਪੋਲਨ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਜ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਰਾਇਲ ਜੈਲੀ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕਮਾਈ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਵਾਧੂ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਕਟੁੰਬ ਵੇਚ ਕੇ ਹੋਰ ਵੀ ਆਮਦਨ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲਾਂ, ਫਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਪਰਪਰਾਗਣ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀ ਉਪਜ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਮੱਖੀ ਪਾਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇਟਾਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਸਥਾਈ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਟੰਬ ਕਿੰਨਾ ਸ਼ਹਿਦ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
20 ਕਿਲੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਇਟਾਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਹਿਜ਼ਰਤੀ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਟੰਬ ਕਿੰਨਾ ਸ਼ਹਿਦ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
60 ਕਿਲੋ ।

ਪਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਿਰ, ਛਾਤੀ, ਪੇਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ? ਕੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀ, ਇਸ ਵਿਚ ਡੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕੀ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਵਿੱਚ ਡੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਡੰਗ ਕਦੋਂ ਵਰਤਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਸਮੇਂ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਇਟਾਲਵੀ ਮੱਖੀ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਡਾ: ਅਟਵਾਲ ਜੋ ਪੀ. ਏ. ਯੂ. ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਕਲੋਨੀ ਵਿਚ ਕਾਮੇ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
8,000 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 80,000 ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਗੁਸੈਲੀ ਕਿਸਮ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਡੁਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ ਦਾ ਆਕਾਰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦੀ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਅਨਗਰਭਤ ਆਂਡਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮਧੂ-ਮੱਖੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਾਮੇ ਮੱਖੀ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਮਹੀਨਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੌਸਮ ਕਿਹੜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਸੰਤ (ਫਰਵਰੀ-ਅਪਰੈਲ) ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ, ਮਣਾ ਮੁੱਖੀ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ, ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਏਪਿਸ ਫਲੋਰੀਆ ਕਿਹੜੀ ਮੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਏਪਿਸ ਮੈਲੀਫਰਾ ਕਿਹੜੀ ਮੱਖੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੱਖੀ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਕਿਸਮ ਪਾਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਟਾਲੀਅਨ ਮਧੂ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਤਕ ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਨਰ ਮੱਖੀ ਦਾ ਕੀ ਕੰਮ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਨਾਲ ਭੋਗ ਕਰਨਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਗਰਭਤ ਆਂਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਬਕਸਿਆਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਿਹੜੇ ਪਾਸੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਸ਼ਹਿਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕੀ ਰੁਤਬਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਮੋਹਰਲੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਸਾਡੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦਾ ਪਰ-ਪਰਾਗਣ ਕਰਕੇ ਖੇਤੀ ਉਪਜ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26.
ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਜੰਗਲੀ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਡੁਮਣਾ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27.
ਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਆਪਣੇ ਛੱਤੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਹੇਠ, ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ ਹੇਠ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਟਾਹਣਿਆਂ ਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28.
ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ਆਪਣੇ ਛੱਤੇ ਕਿੱਥੇ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਦੇ ਆਲਿਆਂ, ਛਿੱਟੀਆਂ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਜਾਂ ਨੀਵੀਆਂ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29.
ਪਾਲਤੂ ਮੱਖੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਇਟਾਲਵੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਇਕ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਿੰਨ, ਰਾਣੀ, ਕਾਮੇ ਅਤੇ ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31.
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮੀ, ਹਲਕੇ, ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32.
ਕਾਮਾ ਅਤੇ ਨਰ ਮੱਖੀ ਦੇ ਪੇਟ ਦੀ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਦਾ ਪੇਟ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਤਿਕੋਣਾ ਪਰ ਨਰ ਮੱਖੀ ਦਾ ਗੋਲਾਈ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33.
ਕਿਹੜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਾਹਲੀ, ਖੈਰ, ਲੀਚੀ, ਬੇਰ, ਆੜ, ਕੱਦੂ ਜਾਤੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 34.
ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਧੀਆ ਮੌਸਮ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਕਤੂਬਰ-ਨਵੰਬਰ (ਪਤਝੜ ਰੁੱਤ) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 35.
ਕਿਹੜੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਿਚ ਕਮੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰਦੀ ਰੁੱਤ (ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ) ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 36.
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਿਉਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਛੱਤਾ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 37.
ਬਕਸੇ ਤੋਂ ਬਕਸੇ ਵਿਚਲੀ ਦੂਰੀ ਕਿੰਨੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
10 ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 38.
ਪ੍ਰੋਪੋਲਿਸ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਧੂ ਗੁੰਦ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚ ਇੱਕੋ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਕਟੰਬ ਦੀ ਮਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮੀ, ਹਲਕੇ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਅਤੇ ਚਮਕੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 1500 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਆਂਡੇ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਆਂਡੇ ਦੇਣਾ ਹੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੀ ਉਮਰ 2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀ, ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਾਕੀ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਹਿਦ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਸਾਊ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੱਖੀ ਫਾਰਮ ਤੇ ਧੁੱਪ-ਛਾਂ ਦੇ ਉੱਚਿਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰਦੀ ਵਿਚ ਧੁੱਪ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਵਿਚ ਛਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ ਲਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਜੀਵਨ-ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਆਂਡਾ, ਲਾਰਵਾ (ਸੁੰਡੀ), ਪਿਊਪਾ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਮੱਖੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਦੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਬਾਰੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਦੀ ਉਮਰ 2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਤਕ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਹਿਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਬਦਲ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਦੀ ਉਮਰ ਬਾਰੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਦੀ ਉਮਰ ਆਮ ਕਰਕੇ ਇਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਬਨਾਵਟ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਕਾਮੇ ਮੱਖੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਮੋਟੇ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੋਹਾਂ · ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿਰ ਉੱਪਰ ਵਿਚਕਾਰ ਆ ਕੇ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸਦਾ ਪੇਟ ਗੋਲਾਈ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਉੱਪਰ ਲੂਈਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਬਕਸੇ, ਘੁੰਮਦੀ ਜਾਲੀ , ਦਸਤਾਨੇ, ਮੱਖੀ ਬੁਰਸ਼, ਧੂੰਆਂ ਜੰਤਰ, ਰਾਣੀ ਲਈ ਜਾਲੀ ਪੜਦਾ, ਰਾਣੀ ਪਿੰਜਰਾ, ਰਾਣੀ ਕੋਸ਼ ਦਾ ਕੱਚ, ਚਾਸਣੀ ਭਾਂਡਾ, ਮੱਖੀਆਂ ਕੱਢ ਯੰਤਰ, ਸ਼ਹਿਦ ਕੱਢਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ, ਟੋਪੀ ਲਾਹੁਣ ਵਾਲਾ ਚਾਕੂ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸ਼ਹਿਦ ਦਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਇਕ ਵਧੀਆ ਭੋਜਨ ਹੈ । ਸਾਨੂੰ ਰੋਜ਼ 50 ਗਰਾਮ ਸ਼ਹਿਦ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਦ ਵਿਚ ਮਿੱਠਾ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਆਦਿ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਵਿਚ ਕਈ ਐਂਟੀਬਾਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖਾਂਸੀ ਅਤੇ ਬਲਗਮ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਲਈ ਵੀ ਵਧੀਆ ਖੁਰਾਕ ਹੈ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ? ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ, ਡੂਮਣਾ ਮੁੱਖੀ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ, ਇਟੈਲੀਅਨ ਮੱਖੀ ।
ਡੂਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਗੁਸੈਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਡੁਮਣਾ ਤੇ ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ਦੋਵੇਂ ਜੰਗਲੀ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਤੂ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਊ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਅਤੇ ਕਟੁੰਬ ਦੀ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਹਨ-ਆਂਡਾ, ਲਾਰਵਾ (ਡੀ), ਪਿਊਪਾ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਮੱਖੀ । ਆਂਡੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਮੱਖੀ ਬਣਨ ਲਈ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਨੂੰ 16, ਕਾਮੇ ਅਤੇ ਨਰ ਨੂੰ 24 ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ।

ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਟੁੰਬਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਜਾਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਣੀ, ਕਾਮੇ ਅਤੇ ਡਰੋਣ ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ । ਰਾਣੀ ਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਕਾਮੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਅਤੇ ਨਰ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ! ਮੱਖੀਆਂ ਰਲ ਕੇ ਛੱਤਾ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪੂੰਗ ਦੀ ਬੜੀ ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਛੱਤੇ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵੰਡ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਵੰਡ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ 2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇਕ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ? ਇਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਕਟੁੰਬ ਵਿਚ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਅਨੁਸਾਰ 8,000 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 80,000 ਤਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਆਂਡੇ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਪਰ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਕਸੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣਾ, ਉਮਰ ਅਨੁਸਾਰ ਬਰੂਡ ਪਾਲਣਾ, ਛੱਤੇ ਬਣਾਉਣਾ, ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਆਈਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਪੋਲਣ ਅਤੇ ਸੈਕਟਰ ਲੈ ਕੇ ਸੈਲਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨਾ, ਕਟੰਬ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ, ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਉਡਾ ਕੇ ਸ਼ਹਿਦ ਵਿਚ ਬਦਲਣਾ, ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਨੂੰ ਖੁਰਾਕ ਦੇਣਾ ਆਦਿ । ਜਦੋਂ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਧੇਰੇ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਛੱਤੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰਲੇ ਕੰਮ ਜਿਵੇਂ ਨੈਕਟਰ, ਪੋਲਣ, ਪਾਣੀ ਆਦਿ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਢੁੱਕਵੀਂ ਥਾਂ ਚੁਣਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਧੰਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖੋ ।

  1. ਇਸ ਧੰਦੇ ਬਾਰੇ ਮੁੱਢਲੀ ਲਿਖਤੀ ਅਤੇ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪੀ. ਏ. ਯੂ. ਲੁਧਿਆਣਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ ।
  2. ਮਧੂ ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਬਸੰਤ (ਫਰਵਰੀ-ਅਪਰੈਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਧੰਦਾ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ ।
  3. ਮੱਖੀਆਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਫੁੱਲ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹੋਣ ।
  4. ਧੁੱਪ, ਛਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ ਲਾਉ ।
  5. ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ ਨਵੀਂ ਤੇ ਗਰਭਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  6. ਬਕਸਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋ ।
  7. ਬਕਸਿਆਂ ਨੂੰ 8-8 ਫੁੱਟਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ ।

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ 21 ਦਿਨ ਦਾ ਹੈ ।
2. ਡੂਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ਜੰਗਲੀ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ।
3. ਡੂਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. ×

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੱਖੀ ਦੀ ਪਾਲਤੂ ਕਿਸਮ ਹੈ-
(ਉ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ
(ਅ) ਡੂਮਣਾ
(ੲ) ਛੋਟੀ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ –
(ਉ) 24
(ਅ) 15
(ੲ) 10
(ਸ) 50.
ਉੱਤਰ-
(ਉ) 24

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-
(ਉ) ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ
(ਅ) ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ
(ੲ) ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 6 ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ

ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. ਕੱਚਾ ਸ਼ਹਿਦ ਜਲਦੀ ਹੀ …………………………. ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ……………………. ਭਾਗ ਹਨ ।
3. ਨਰ ਮੱਖੀਆਂ ਨੂੰ ……………………… ਮੱਖੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1, ਖੱਟਾ,
2. ਤਿੰਨ,
3. ਡਰੋਨ ।

ਮਧੂ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
  2. ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ ਪਾਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਾੜੀ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸੂਬਿਆਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਸੀ ।
  3. ਸਾਲ 1965 ਵਿੱਚ ਡਾ: ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਲੋਂ ਇਟਾਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸਫਲਤਾ ਪੂਰਵਕ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
  4. ਇਟਾਲੀਅਨ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦੇ ਸਥਾਈ (Stationary) ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਵਿਚ 20 ਕਿਲੋ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਰਤੀ (Migratory) ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ 60 ਕਿਲੋ ਸ਼ਹਿਦ ਪ੍ਰਤੀ ਕਟੁੰਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  5. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਮੋਮ, ਪੋਲਨ, ਪੋਪਲਿਸ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਜ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਰਾਇਲ ਜੈਲੀ ਆਦਿ ਪਦਾਰਥ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
  6. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਹਨ-ਸਿਰ, ਛਾਤੀ ਅਤੇ ਪੇਟ ।
  7. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ-ਡੁਮਣਾ (ਏਪਿਸ ਡੋਰਸੇਟਾ), ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ (ਏਪਿਸ ਫਲੋਰੀਆ), ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਮੱਖੀ (ਏਪਿਸ ਸਿਰਾਨਾ ਇੰਡੀਕਾ) ਅਤੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੱਖੀ (ਏਪਿਸ ਮੈਲੀਫਰਾ) ।
  8. ਡੂਮਣਾ ਮੁੱਖੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਮੱਖੀ ਜੰਗਲੀ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ।
  9. ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੱਖੀ ਪਾਲਤੂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ।
  10. ਡੂਮਣਾ ਮੱਖੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਗੁਸੈਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
  11. ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਮੱਖੀ ਨੂੰ ਬਕਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  12. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਜਾਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ-ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ, ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ, ਡਰੋਨ ਮੱਖੀ ।
  13. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ-ਅੰਡਾ, ਸੁੰਡੀ, ਪਿਊਪਾ, ਮੱਖੀ ।
  14. ਕਾਮਾ ਮੱਖੀ 21 ਦਿਨ, ਡਰੋਨ ਮੁੱਖੀ 24 ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਣੀ ਮੱਖੀ 16 ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।
  15. ਕਟੁੰਬ ਵਿੱਚ ਕਾਮਾ ਮੱਖੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 8000 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 80,000 ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  16. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਦਾ ਬਕਸਾ, ਫਰੇਮਾਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਲਈ ਪੱਤੀ, ਧੂੰਆਂ ਦੇਣ ਲਈ ਸਮੋਕਰ, ਮੋਮ ਦੀਆਂ । ਬੁਨਿਆਦੀ ਸ਼ੀਟਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  17. ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਪਾਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ ।
  18. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀਆਂ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹਿਦ ਨੂੰ ਮੋਮ ਦੀ ਤਹਿ ਨਾਲ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
  19. ਕੱਚਾ ਸ਼ਹਿਦ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਸੀਲ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸ਼ਹਿਦ ਹੀ ਕੱਢਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  20. ਸ਼ਹਿਦ ਮੱਖੀ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਮਿਸ਼ਨ ਅਧੀਨ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬਟਨ ਖੁੰਬ, ਪਰਾਲੀ ਖੁੰਬ, ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਖੁੰਬ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖੁੰਬਾਂ ਕਿਹੜੇ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਦੁਖੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ੁਗਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰਦੀ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ, ਢੀਂਗਰੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੰਬਾਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖਾਦ ਦੀਆਂ ਢੇਰੀਆਂ ਦੀ ਉਚਾਈ ਪ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੰਨੇ ਫੁੱਟ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
5 ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਤਿਆਰ ਖਾਦ ਨਾਲ ਪੇਟੀਆਂ ਭਰਦੇ ਸਮੇਂ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਕੀ ਅਨੁਪਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ 4 : 1 ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਮੱਖੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਵਰਤਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨੂਵਾਨ (ਡਾਈਕਲੋਰੋਵੇਸ) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਦਵਾਈ ਛਿੜਕਣ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਤਕ ਖੁੰਬਾਂ ਨਹੀਂ ਤੋੜਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ?
ਉੱਤਰ-
48 ਘੰਟੇ ਤਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਖੁੰਬਾਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਆਰੀ ਕਿੰਨੇ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
300 ਗ੍ਰਾਮ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਕਿੰਨੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਪਗ 45000-48000 ਟਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪਲਟੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੱਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਵਧੀਆ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ pH ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
7.0 ਤੋਂ 8.0.

(ਅ) ਇਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੁੰਬਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਭੋਜਨ ਤੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਫ਼ਾਸਫੋਰਸ, ਲੋਹਾ, ਪੋਟਾਸ਼, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ‘ਸੀ’ ਆਦਿ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖੁੰਬਾਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤੂੜੀ, ਕਣਕ ਦੀ ਛਾਣ (ਚੋਕਰ), ਕਿਸਾਨ ਖਾਦ, ਯੂਰੀਆ, ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ, ਮਿਊਰੇਟ ਆਫ਼ ਪੋਟਾਸ਼, ਜਿਪਸਮ, ਗਾਮਾ ਬੀ.ਐਚ.ਸੀ. (20 ਈ.ਸੀ.) ਫੂਰਾਡਾਨ, ਸੀਰਾ ਆਦਿ ਅਤੇ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਸਪਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖੁੰਬਾਂ ਪਾਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਖਾਦ ਦੀ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਫਰੋਲਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਢੇਰੀ ਦਾ ਬਾਹਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਅੰਦਰ ਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕੰਪੋਸਟ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਵਧੀਆ ਖਾਦ ਬਣਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੰਬਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਖਾਦ ਦੀ ਸੋਧ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਖਾਦ ਵਿਚ ਬਾਵਿਸਟਨ 50% ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ 20 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲਿਟਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਕ ਕੁਇੰਟਲ ਖਾਦ ਵਿਚ 20 ਗ੍ਰਾਮ ਬਾਵਿਸਟਨ ਦਾ ਧੂੜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚਾਰ ਪੇਟੀਆਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੇਸਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੈ ? ਕੇਸਿੰਗ ਮਿੱਟੀ ਕਿਵੇਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੇਸਿੰਗ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤ ਦੀ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ 4:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿਚ ਜਾਂ ਫਿਰ 1:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਾਲੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਸੜੀ ਹੋਈ ਫੁੱਕ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਦੀ ਸੱਲਰੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਇਹ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-ਬਟਨ ਖੁੰਬ (Button mushroom), ਢੀਂਗਰੀ ਖੁੰਬ (Oyster mushroom), ਸ਼ਿਟਾਕੀ (Shiitake), ਪਰਾਲੀ ਖੁੰਬ (Chinese mushroom) ਅਤੇ ਮਿਲਕੀ ਖੁੰਬ (Milky mushroom)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪਲਟੀਆਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਅਤੇ ਕੀ ਕੁੱਝ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਲਿਖੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਲਟੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ –

ਪਲਟੀ ਢੇਰ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਤੱਤ ਮਿਲਾਉਣਾ
ਪਹਿਲੀ 4 ਸੀਰਾ
ਦੂਸਰੀ 8
ਤੀਸਰੀ 12 ਜਿਪਸਮ
ਚੌਥੀ 15
ਪੰਜਵੀਂ 18 ਫੂਰਾਡਾਨ
ਛੇਵੀਂ 21
ਸੱਤਵੀਂ 24 ਗਾਮਾ ਬੀ. ਐੱਚ. ਸੀ

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੱਤ ਵਾਰੀ ਪਲਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾਂ 4-4 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਤੇ ਫਿਰ 3-3 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ । ਇਸ ਲਈ ਸੀਰਾ, ਜਿਪਸਮ, ਫੂਰਾਡਾਨ ਅਤੇ ਗਾਮਾ ਬੀ ਐੱਚ. ਸੀ. ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਜਰਮ ਰਹਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤ ਅਤੇ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਉੱਪਰ 4-5% ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿਚ 20 ਗ੍ਰਾਮ ਫੂਰਾਡਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਤਰਪਾਲ ਜਾਂ ਬੋਰੀਆਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰੋਲ ਕੇ ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਨੂੰ ਉੱਡਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਣ ਚਰਮ ਰਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵਧੀਆ ਖਾਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਉਸਦੇ ਰੰਗ, ਹਵਾੜ ਅਤੇ ਨਮੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਭੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮੋਨੀਆਂ ਦੀ ਬੂ ਆਉਣੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ 65-72% ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਦਾ ਮੁੱਲ 7.0 ਤੋਂ 8.0 ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਵਿਚੋਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਝਾੜ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇੱਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਵਿੱਚੋਂ 8-12 ਕਿਲੋ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਸਾਡੇ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਵਿਚ ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਖੁੰਬਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਜ਼ਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਪੋਟਾਸ਼, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਲੋਹਾ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਆਦਿ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਅਤੇ ਚਿਕਨਾਹਟ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਸ਼ੁਗਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਖੁੰਬਾਂ ਬਹੁਤ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰਦੀ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਖਾਦ ਦੀਆਂ ਢੇਰੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਫ਼ਰਸ਼ ਤੇ ਵਿਛਾ ਕੇ ਇਸ ਉੱਪਰ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਦਿਉ ਅਤੇ 48 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਢੇਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਈ ਰਹਿਣ ਦਿਉ । ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਛਾਣ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਗਿੱਲਾ ਕਰੋ । 24 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਗਿੱਲੀ ਤੁੜੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਖਾਦ ਮਿਲਿਆ ਛਾਣ ਖਿਲਾਰ ਦਿਉ । ਇਸ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਫੱਟਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ 5-5 ਫੁੱਟ ਲੰਬੀਆਂ, ਚੌੜੀਆਂ ਤੇ ਉੱਚੀਆਂ ਢੇਰੀਆਂ ਬਣਾਉ । ਇਹ ਢੇਰੀਆਂ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੇ ਚੌੜਾਈ 5 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਮੰਡੀਕਰਨ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੰਬਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਜਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਨਾ ਤੋੜੋ ਪਰ ਟੋਪੀ ਨੂੰ ਉਂਗਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੈ ਕੇ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਮਰੋੜੋ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ ਖੁੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਤੋੜ ਲਵੋ । ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪੁੱਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਮਗਰੋਂ ਖੁੰਬ ਦੀ ਝੰਡੀ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਉ ।

ਇਹਨਾਂ ਤੋੜੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਬਰੀਕ ਸੁਰਾਖ ਵਾਲੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਵਿਚ ਪੈਕ ਕਰੋ । ਹਰ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਵਿਚ 250 ਗਰਾਮ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਭਰੋ । ਇਹਨਾਂ ਪੈਕ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਵੇਚਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਧੁੱਪੇ ਅਤੇ ਛਾਂਵੇਂ ਕੁਦਰਤੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੁਕਾ ਕੇ ਗੈਰ ਮੌਸਮੀ ਸਮੇਂ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਸਟੋਰ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਲਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ (Spawn) ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਅਤੇ ਬੀਜਾਈ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਦੇਖੋ ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5 ਦਾ ਉੱਤਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬਟਨ ਖੁੰਬ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਪੜਾਅ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਪੜਾਅ-

1.ਖਾਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਵਸਤਾਂ – ਤੁੜੀ 300 ਕਿਲੋ, ਕਣਕ ਦੀ ਛਾਣ (ਚੋਕਰ) 15 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਕਿਸਾਨ ਖਾਦ 9 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਯੂਰੀਆ, ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ, ਮਿਊਰੇਟ ਆਫ਼ ਪੋਟਾਸ਼ ਤਿੰਨੇ ਖਾਦਾਂ 3-3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹਰ ਇੱਕ, ਜਿਪਸਮ 30 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਗਾਮਾ ਬੀ.ਐਚ.ਸੀ. 20 ਈ.ਸੀ. 60 ਮਿਲੀਲੀਟਰ, ਸੀਰਾ 5 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ, ਫੂਰਾਡਾਨ 3 ਜੀ 150 ਗ੍ਰਾਮ ।

2. ਢੇਰੀ ਬਣਾਉਣਾ – ਤੂੜੀ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਫਰਸ਼ ਤੇ ਵਿਛਾ ਕੇ ਇਸ ਉਪਰ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ 48 ਘੰਟੇ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਦਿਓ । ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦਾ ਛਾਣ ਮਿਲਾ ਕੇ ਢੇਰ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਗਿੱਲਾ ਕਰੋ । 24 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਗਿੱਲੀ ਤੂੜੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਖਾਦ ਮਿਲਿਆ ਛਾਣ ਖਿਲਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਇਕ ਸਾਂਚੇ ਵਿਚ ਜੋ ਕਿ 5 ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ, 5 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਅਤੇ 5 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਵਿਚ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਸ ਸਾਂਚੇ ਦੇ ਫੱਟੇ ਹਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਢੇਰੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

3. ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਫਰੋਲਣਾ – ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਰਲਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਵਾਰ ਉੱਪਰਲੇ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਕੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਲਾਓ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਦਿਓ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮ ਕਰਕੇ ਢੇਰੀ ਦਾ ਬਾਹਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਵੇਗਾ | ਕੰਪੋਸਟ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹਰ ਵਾਰ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗਿਆਂ ਇਸੇ ਢੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ । ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹਰ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹਰ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਹਿਲਾ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸੀਰਾ, ਜਿਪਸਮ, ਫੂਰਾਡਾਨ ਅਤੇ ਗਾਮਾ ਬੀ. ਐੱਚ. ਸੀ. ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪਹਿਲੀ, ਤੀਜੀ, ਪੰਜਵੀਂ ਅਤੇ ਸੱਤਵੀਂ ਵਾਰ ਹਿਲਾਉਣ ਤੇ ਮਿਲਾ ਦਿਉ ।

24 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ 300 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੂੜੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਇਹ ਖਾਦ 100 × 150 × 18 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਕਾਰ ਦੀਆਂ 20-25 ਪੇਟੀਆਂ ਭਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਖਾਦ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਭੂਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਬੂ ਆਉਣੀ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ 65-72% ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਪੀ.ਐੱਚ 70 ਤੋਂ 8.0 ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

4. ਖਾਦ ਦੀ ਸੋਧ – ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਖਾਦ ਵਿਚ ਬਾਵਿਸਟਨ 50 ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ 20 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲਿਟਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦੇ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਕ ਕੁਇੰਟਲ ਖਾਦ ਵਿਚ 20 ਗ੍ਰਾਮ ਬਾਵਿਸਟਨ ਦਾ ਧੂੜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਚਾਰ ਪੇਟੀਆਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ।

5. ਪੇਟੀਆਂ ਭਰਨਾ ਅਤੇ ਖੁੰਬਾਂ ਬੀਜਣਾ – ਖਾਦ ਦੀ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਠੰਡੀ ਹੋਣ ਦਿਓ । ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ (ਸਪਾਨ ਨੂੰ ਬੋਤਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢੋ ਅਤੇ ਦੋ ਤਹਿਆਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਬੀਜਣ ਵਾਲੇ ਢੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖਾਦ ਉੱਤੇ ਬੀਜ ਖਲਾਰ ਕੇ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿਚ ਬੀਜ ਦਿਓ । ਫਿਰ ਇਸ ਖਾਦ ਦੀ ਮੋਟੀ ਤਹਿ ਪਾਓ ਅਤੇ ਬੀਜ ਦਾ ਬਾਕੀ ਬਕਾਇਆ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਤੇ ਖਲਾਰ ਕੇ ਖਾਦ ਵਿਚ ਰਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਪੇਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਗਿੱਲਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਰੱਖ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । 2-3 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਤੋਂ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਫੁੱਟੀਆਂ ਵਰਗੇ ਸਫ਼ੈਦ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ 80-100% ਪੇਟੀਆਂ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

6. ਪੇਟੀਆਂ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕਣਾ – ਬਾਅਦ ਵਿਚ 80-100% ਰੇਸ਼ਿਆਂ (ਮਾਈਸੀਲੀਅਮ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਟਰੇਆਂ ਨੂੰ 4:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਾਲੇ ਖਾਦ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਜਾਂ 1:1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਾਲੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਸੜੀ ਹੋਈ ਫੱਕ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਦੀ ਸੱਲਰੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਢੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਢੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਨੂੰ 4-5% ਫਾਰਮਲੀਨ ਦੇ ਘੋਲ ਨਾਲ ਰੋਗ ਰਹਿਤ ਕਰੋ ।

7. ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਜਰਮ ਰਹਿਤ ਕਰਨਾ – ਰੇਤ ਮਿਲੀ, ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਜਾਂ ਖਾਦ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਕਰ ਦਿਓ । ਇਸ ਉੱਪਰ 4-5% ਫਾਰਮਲੀਨ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ । ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਕੇਸਿੰਗ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ 20 ਗ੍ਰਾਮ ਫੂਰਾਡਾਨ ਪਾਓ । ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਤਰਪਾਲ ਜਾਂ ਬੋਰੀਆਂ ਨਾਲ 48 ਘੰਟੇ ਲਈ ਢੱਕ ਦਿਓ 1 ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਲਈ ਫਰੋਲੋ ਤਾਂ ਕਿ ਫਾਰਮਲੀਨ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉੱਡ ਜਾਵੇ ।

8. ਟਰੇਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ – ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਤੋਂ 2-3 ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਪੇਟੀਆਂ ਤੋਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਲਾਹ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਈਸੀਲੀਅਮ ਨਾਲ ਭਰੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਇਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਇੰਚ ਮੋਟੀ ਰੋਗ ਰਹਿਤ ਕੀਤੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤਹਿ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

9. ਪੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰਤੀਬ ਦੇਣਾ – ਪੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕ-ਦੂਜੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਟਿਕਾ ਕੇ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚ ਰੱਖੀਆਂ ਪੇਟੀਆਂ ਦਾ ਫਾਸਲਾ 2-2 ਫੁੱਟ ਅਤੇ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰ-ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਟਰੇਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੁੱਟ ਫ਼ਾਸਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁੰਬ ਦੀ ਡੰਡੀ ਦਾ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲਾ ਹਿੱਸਾ ਕੱਟ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ 1

10. ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਉੱਗਣਾ – ਪੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕਣ ਤੋਂ 2-3 ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਖੁੰਬਾਂ ਨਿਕਲਣ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

11. ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਝਾੜ – ਇੱਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਰਕਬੇ ਵਿਚੋਂ 8-12 ਕਿਲੋ ਖੰਬਾਂ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਬਟਨ ਖੁੰਬ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ ਲਈ 38.44 ਰੁਪਏ ਲਾਗਤ ਅਤੇ ਢੀਂਗਰੀ ਖੁੰਬ ਉਗਾਉਣ ਲਈ 31.84 ਰੁਪਏ ਲਾਗਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
2-3 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਅੰਦਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਬੀਜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਮਾਈਸੀਲੀਅਮ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫੇਰੀਆਂ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
80-100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਪਾ ਕੇ ਵੇਚਣ ਲਈ ਭਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
250 ਗਰਾਮ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਸਪਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੰਬਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਵਿਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟਸ ਅਤੇ ਚਿਕਨਾਹਟ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਉਗਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਕਿਹੜੀ ਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਉਗਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸਮ ਪਰਾਲੀ ਵਾਲੀ ਖੁੰਬ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ 4 ਫ਼ਸਲਾਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
300 ਕਿਲੋ ਤੂੜੀ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਖਾਦ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪੇਟੀਆਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
100 × 150 × 18 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਕਾਰ ਦੀਆਂ 20-25 ਪੇਟੀਆਂ ਲਈ ਇਹ ਖਾਦ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਖਾਦ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਦੋਂ ਖਾਦ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਭੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਬੂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਸੇ ਇਕ ਰੋਗ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ, ਜਿਸ ਲਈ ਖੁੰਬਾਂ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਚਿੱਟੀ ਬਟਨ ਖੁੰਬ ਦੀਆਂ ਦੋ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਕਦੋਂ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਅਪਰੈਲ ਤਕ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਖੁੰਬਾਂ ਵਾਸਤੇ ਖਾਦ ਰਲਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਪਦਾਰਥ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੀਰਾ, ਜਿਪਸਮ, ਫੂਰਾਡਾਨ ਅਤੇ ਗਾਮਾ ਬੀ.ਐੱਚ.ਸੀ. ਆਦਿ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਲਈ 300 ਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੌਸਮ ਵਿਚ 8-12 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਮਿਲਕੀ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਮਿਲਕੀ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਿੰਨੀਆਂ ਥਾਂਵਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
400 ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਬਟਣ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਦੋ ਫ਼ਸਲਾਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਢੀਂਗਰੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਫ਼ਸਲਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਖੁੰਬ ਲੈਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ਸਲ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਖੁੰਬ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਟਨ ਖੁੰਬ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਤਿੰਨ ਕੁਇੰਟਲ ਤੂੜੀ ਖਾਦ ਲਈ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਬੀਜ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
3 ਕਿਲੋ ਸਪਾਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸਮੇਂ ਬੀਜ ਨੂੰ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਦ ਦੀ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਠੰਡੀ ਹੋਣ ਦਿਓ । ਖੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ (ਸਪਾਨ) ਨੂੰ ਬੋਤਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢੋ ਅਤੇ ਦੋ ਤਹਿਆਂ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਬੀਜਣ ਵਾਲੇ ਢੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖਾਦ ਉੱਤੇ ਬੀਜ ਖਲਾਰ ਕੇ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿਚ ਬੀਜ ਦਿਓ । ਫਿਰ ਇਸ ਉੱਪਰ ਖਾਦ ਦੀ ਮੋਟੀ ਤਹਿ ਪਾਓ ਅਤੇ ਬੀਜ ਦਾ ਬਾਕੀ ਬਕਾਇਆ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਤੇ ਖਲਾਰ ਕੇ ਖਾਦ ਵਿਚ ਰਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਪੇਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਗਿੱਲਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਗਜ਼ ਰੱਖ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਢੀਂਗਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਭਰਨ ਦੀ ਕੀ ਵਿਧੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਇੰਚ ਤਕ ਤੁੜੀ ਨਾਲ ਭਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਚੁਟਕੀ ਕੁ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਖਿਲਾਰ ਦਿਓ। ਫਿਰ ਇਸ ਉੱਪਰ 2-2 ਇੰਚ ਤੂੜੀ ਹੋਰ ਪਾ ਦਿਓ ਅਤੇ ਫਿਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਖਿਲਾਰਦੇ ਜਾਓ ਅਤੇ ਲਿਫਾਫੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰ ਲਵੋ । ਲਿਫਾਫੇ ਦੇ ਮੰਹ ਨੂੰ ਸੇਬੇ ਨਾਲ ਬੰਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਕੋਨਿਆਂ ਤੇ ਚੀਰਾ ਦੇ ਦਿਓ ਤਾਂ ਕਿ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇ |ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਚੰਗੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਰੱਖੋ । 3-4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਛੋਟੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਪੁੰਗਰਨਾ ਦਿਸਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਕੱਟ ਦਿਓ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਪਾ ਦਿਓ, ਤਾਂ ਕਿ ਤੁੜੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੁੰਗਾਲ ਗਿੱਲਾ ਰਹੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖੁੰਬਾਂ ਤੋੜਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਜਾਂ ਖਿੱਚ ਕੇ ਨਾ ਤੋੜੋ ਪਰ ਟੋਪੀ ਨੂੰ ਉੱਗਲਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਲੈ ਕੇ ਹੌਲੀ ਜਿਹੀ ਮਰੋੜੋ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਰ ਖੁੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਤੋੜ ਲਵੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਕੀੜਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ? ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਮੱਖੀ ਇਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ, ਖੁੰਬ ਘਰ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ, ਕੰਧਾਂ ਜਾਂ ਛੱਤ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲਗ ਜਾਣ ਤਾਂ 30 ਮਿਲੀਲਿਟਰ ਨੁਵਾਨ (ਡਾਈਕਲੋਰੋਵੇ) 100 ਈ.ਸੀ. (ਡਬਲਯੂ. ਪੀ.) ਪ੍ਰਤੀ 100 ਘਣ ਮੀਟਰ ਥਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ । ਛਿੜਕਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਬਾਰੀਆਂ 2 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਤੋਂ 48 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਤਕ ਖੁੰਬਾਂ ਨਹੀਂ ਤੋੜਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ । ਕਿਆਰੀਆਂ ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਛਿੜਕਾਅ ਨਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਥਾਂ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੇਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕ-ਦੂਜੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਟਿਕਾ ਕੇ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚ ਰੱਖੀਆਂ ਪੇਟੀਆਂ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ 2-2 ਫੁੱਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਟੀਆਂ ਵਿਚ ਉੱਪਰ-ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਟਰੇਆਂ ਵਿਚ ਫ਼ਾਸਲਾ ਇਕ ਫੁੱਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਰਾਲੀ ਵਾਲੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਕਿਵੇਂ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
1. ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ – ਤਾਜ਼ੀ ਪਰਾਲੀ (ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ) ਬਾਂਸ ਦੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਸਪਾਨ ।

2. ਢੰਗ – ਸੁੱਕੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀਆਂ 1-1.5 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਦੀਆਂ ਪੁਲੀਆਂ ਬਣਾ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸਦੇ ਦੋਹਾਂ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਓ ਅਤੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰ ਦਿਉ । ਪਰਾਲੀ ਦੀਆਂ ਪੂਲੀਆਂ ਨੂੰ 16 ਤੋਂ 20 ਘੰਟੇ ਤਕ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਭਿਉਂ ਕੇ ਰੱਖੋ । ਪੁਲੀਆਂ ਨੂੰ ਢਲਾਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਦਿਓ । ਖੁੰਬ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਫੁੱਟ ਦੂਰੀ ਤੇ ਰੱਖੀਆਂ ਬਾਂਸ ਦੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪੰਜ ਪਲੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਹਿ ਤੇ ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਬੀਜ ਚੁਟਕੀਆਂ ਨਾਲ ਖਿਲਾਰ ਦਿਓ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 22 ਪੂਲੀਆਂ ਨਾਲ ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਦੀ ਇਕ ਕਿਆਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਥਾਂ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਕ-ਦੂਜੀ ਦੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਕਿਆਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਕ ਕਿਆਰੀ ਲਈ 300 ਗਰਾਮ ਬੀਜ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ ।

3. ਬੀਜ ਖਿਲਾਰਨਾ – ਇਕ ਕਿਆਰੀ ਲਈ 300 ਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ | ਹਰ ਤਹਿ ਵਿਚ ਇਕਸਾਰ ਬੀਜ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

4. ਸਿੰਜਾਈ – ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 2-3 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ | ਕਮਰਿਆਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦਾ ਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਖੁੱਲੀ ਹਵਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

5. ਖੁੰਬਾਂ ਦਾ ਉੱਗਣਾ – ਬੀਜ ਪਾਉਣ ਤੋਂ 7-9 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਦਾਣੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ ਇਹ ਤੁੜਾਈ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਹ 4 ਗੇੜਾਂ ਵਿਚ 15-20 ਦਿਨਾਂ ਤਕ ਉੱਗਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਖ਼ਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਅਗਸਤ ਤਕ 4 ਫ਼ਸਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

6. ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਵਿਚ ਪਾਉਣਾ – ਮੰਡੀ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਰਾਖਾਂ ਵਾਲੇ ਹਰ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਵਿਚ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਖੁੰਬਾਂ ਪਾ ਕੇ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਬੰਦ ਕਰੋ । ਇਸ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਧੁੱਪੇ ਜਾਂ ਛਾਵੇਂ ਰੱਖ ਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

7. ਝਾੜ – 22 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੁੱਕੀ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਇਕ ਕਿਆਰੀ ਵਿਚੋਂ ਦੱਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 2.5-3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਖੁੰਬਾਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਆਰੀ 300 ਗ੍ਰਾਮ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
2. ਵਧੀਆ ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ pH ਦਾ ਮਾਨ 7.0 ਤੋਂ 8.0 ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
3. ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਦੋ ਫ਼ਸਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. √

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-
(ਉ) ਬਟਨ ਖੁੰਬ
(ਅ) ਪਰਾਲੀ ਖੁੰਬ
(ੲ) ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਖੁੰਬ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖਾਦ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਤੱਤ ਮਿਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ-
(ਉ) ਸੀਰਾ
(ਅ) ਜਿਪਸਮ
(ੲ) ਫੂਰਾਡਾਨ
(ਸ) ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫ਼ਾਫ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਭਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ-
(ਉ) 50 ਗ੍ਰਾਮ
(ਅ) 250 ਗ੍ਰਾਮ
(ੲ) 500 ਗ੍ਰਾਮ
(ਸ) 100 ਗ੍ਰਾਮ ।
ਉੱਤਰ-
(ਅ) 250 ਗ੍ਰਾਮ

ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ……………………… ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ …………………….. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਨੂਵਾਨ,
2. ਸਪਾਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 5 ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ

ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਗਪਗ 400 ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ।
  2. ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਾਲਾਨਾ ਕੁੱਲ 45000-48000 ਟਨ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ” ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
  3. ਖੁੰਬਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ; ਜਿਵੇਂ-ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਲੋਹਾ, ਪੋਟਾਸ਼, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ।
  4. ਇਸ ਵਿਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟਸ ਅਤੇ ਚਿਕਨਾਹਟ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਖੁੰਬਾਂ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ ।
  5. ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-ਬਟਨ ਖੁੰਬ, ਢੀਂਗਰੀ ਖੁੰਬ, ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਖੁੰਬ, ਪਰਾਲੀ ਖੁੰਬ, ਮਿਲਕੀ ਖੁੰਬ ।
  6. ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਬਟਨ ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤਕ ਦੋ ਫ਼ਸਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
  7. ਢੀਂਗਰੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਫ਼ਸਲਾਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਅਤੇ ਸ਼ਿਟਾਕੀ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ਸਲ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  8. ਖਾਦ ਦੀ ਢੇਰੀ ਨੂੰ ਹਰ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਤੇ ਫਿਰ ਹਰ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਹਿਲਾਓ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸੀਰਾ, ਜਿਪਸਮ, ਅਤੇ ਗਾਮਾ, ਫਿਊਰਾਡਾਨ ਬੀ.ਐੱਚ.ਸੀ. ਦਾ ਧੂੜਾ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਪਹਿਲੀ, ਤੀਜੀ, ਪੰਜਵੀਂ, ਛੇਵੀਂ ਅਤੇ ਸੱਤਵੀਂ ਵਾਰ ਹਿਲਾਉਣ ਤੇ ਮਿਲਾਓ ।
  9. ਇਕ ਵਰਗਮੀਟਰ ਥਾਂ ਲਈ 300 ਗਰਾਮ ਬੀਜ (Spawn) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ | ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
  10. ਗਰਮ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਪਰਾਲੀ ਖੁੰਬ ਦੀਆਂ ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਅਗਸਤ ਤਕ ਚਾਰ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਮਿਲਕੀ ਖੁੰਬ ਦੀਆਂ ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਫਸਲਾਂ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
  11. ਖੇਤ ਦੀ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ 4 :1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿਚ ਮਿਲਾਉਣ ਨਾਲ ਜਾਂ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਸੜੀ ਹੋਈ ਫੱਕ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਸੱਲਰੀ ਨੂੰ 1 : 1 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿਚ ਮਿਲਾਉਣ ਨਾਲ ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  12. ਕੇਸਿੰਗ ਮਿਸ਼ਰਨ ਨੂੰ ਰੋਗ ਰਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 4-5% ਫਾਰਮਲੀਨ ਘੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ।
  13. ਖੁੰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਨੂਵਾਨ (ਡਾਈਕਲੋਰੋਵੇਸ) ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ | ਕਰੋ ਅਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਤੋਂ 48 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਤਕ ਖੁੰਬਾਂ ਨਾ ਤੋੜੋ ।
  14. ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਸਪਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
  15. 2-3 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਅੰਦਰ ਖੁੰਬਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਫੁੱਟੀਆਂ ਵਰਗੇ ਸਫ਼ੈਦ ਰੇਸ਼ਿਆਂ (ਮਾਈਸੀਲੀਅਮ) ਨਾਲ 80-100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤਕ ਟਰੇਆਂ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
  16. ਇਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਰਕਬੇ ਵਿਚ 8-12 ਕਿਲੋ ਖੰਬਾਂ ਨਿਕਲ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
  17. ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਬਟਨ ਖੁੰਬ ਉਗਾਉਣ ਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 38.44 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਢੀਂਗਰੀ ਖੁੰਬ ਉਪਰ 31.84 ਰੁਪਏ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
  18. ਬਾਰੀਕ ਸੁਰਾਖ ਵਾਲੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਵਿਚ 250 ਗਰਾਮ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਖੁੰਬਾਂ ਭਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਲਾਭ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ 100 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੋਲਾ, ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਪਦਾਰਥ ਆਦਿ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ, ਬਾਇਓ ਗੈਸ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-ਵਪਾਰਿਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਵਿਚ ਸੁਕਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪਾਲਕ, ਮੇਥੀ, ਮਿਰਚਾਂ, ਟਮਾਟਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਵਪਾਰਿਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਵਿਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਮਾਤਰਾ ਇਕ ਵਾਰ ਵਿਚ ਸੁਕਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
20 ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਦਾਰਥ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੀ ਲਾਭ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਲਣ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
20% ਤੋਂ 50% ਤੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਲਣ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੋਲਰ ਲਾਲਟੈਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
3-4 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-ਸਟੋਰੇਜ਼-ਕਮ-ਕੁਲੈਕਟਰ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਅਤੇ ਥਰਮੋਸਾਈਟੀਨ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ।

(ਅ) ਇਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੁਦਰਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੁਦਰਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-

  1. ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮੇ – ਇਹ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਸੀਮਤ ਹਨ । ਉਦਾਹਰਨ-ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਪਦਾਰਥ, ਕੋਲਾ ਆਦਿ ।
  2. ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮੇ – ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ ਅਤੇ ਸਸਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
    ਉਦਾਹਰਨ – ਬਾਇਓਗੈਸ, ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ, ਰਸਾਇਣਿਕ ਉਰਜਾ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਨਾਲ ਸੁਕਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਨਾਲ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਫ਼ਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸੁਕਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨਮੇਥੀ, ਪਾਲਕ, ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ, ਆਲੂ, ਹਲਦੀ, ਮਿਰਚਾਂ, ਆੜੂ, ਅਲੂਚੇ, ਅੰਗੂਰ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਇਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੋਲਰ ਸਟਰੀਟ ਲਾਈਟ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਲਾਈਟ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਰਾਹੀਂ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਕੇ ਸੂਰਜ ਛਿਪਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਲੀਆਂ, ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਤੇ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਜਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 1

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਰਜ ਵੱਲ ਰੱਖੋ ।
  2. ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਰੱਖੋ ।
  3. ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਅੰਡੇ ਆਦਿ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਟੁਕੜੇ ਕੱਟ ਕੇ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
  4. ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਭਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੋਲਰ ਹੋਮ ਲਾਈਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਸਿਸਟਮ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਇਨਵਰਟਰ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਘਰ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ 2 ਟਿਊਬਾਂ ਅਤੇ 2 ਪੱਖੇ 5 ਤੋਂ 6 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਪੰਪ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹੇ ਟਿਉਬਵੈੱਲ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 35-40 ਫੁੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਪੰਪ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸੋਲਰ ਲਾਲਟੈਨ ਦੀ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਐਂਮਰਜੈਂਸੀ ਲਾਈਟ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ! ਇਸ ਤੋਂ 3-4 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਰੋਸ਼ਨੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਡਰਾਇਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿਚ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋ ਤਾਜ਼ੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ 2 ਤੋਂ 3 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਉਹ ਪਦਾਰਥ ਸੁਕਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਊਡਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ-ਲਾਲ ਮਿਰਚ, ਪਿਆਜ, ਲਸਣ, ਅੰਬ ਦਾ ਚੂਰਨ, ਅਦਰਕ, ਪਾਲਕ ਦੇ ਪੱਤੇ ਆਦਿ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 5

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਵਪਾਰਿਕ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਤੇ ਸੁਕਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਖ਼ਰਾਬ ਨਾ ਹੋ ਜਾਣ । ਇਸ ਡਰਾਇਰ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਸੁੱਕਣ ਲਈ । ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਾਪਮਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰੱਖ ਕੇ ਹੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਚ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਇਕੋ ਵਾਰ ਵਿਚ 20 ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਦਾਰਥ ਸੁਕਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 6

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਕੁੱਕਰ ਨੂੰ ਸੈੱਟ ਕਰਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-

  1. ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਗਰਮ ਕਰੋ ।
  2. ਜਿਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਕਾਉਣਾ ਹੋਵੇ ਉਸ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਰੱਖੋ ।
  3. ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਅੰਡੇ ਆਦਿ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਟੁੱਕੜੇ ਕੱਟ ਕੇ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਰੱਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
  4. ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਭਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ।
  5. ਕੁੱਕਰ ਦਾ ਉੱਪਰਲਾ ਪਾਸਾ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਰੱਖੋ ।
  6. ਕੁੱਕਰ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਨਾ ਖੋਲੋ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਵਿਚ ਦੇਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ।
  7. ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਤਨ ਦਾ ਢੱਕਣ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹ ਤਾਂ ਕਿ ਭਾਫ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਾ ਲੱਗੇ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 7

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਟੋਰੇਜ਼ ਕਮ-ਕੁਲੈਕਟਰ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਟੋਰੇਜ਼ ਕਮ-ਕੁਲੈਕਟਰ ਹੀਟਰ ਵਿਚ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਸੋਖਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋਵੇਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੂਨਿਟ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਟੈਂਕ ਜਾਂ ਪਾਈਪਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਥਰਮੋਸਾਈਫੀਨ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਲੱਗਣ ਲਈ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹਿਲਾਇਆ-ਜੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਤੇ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹੇ ਹੀਟਰ ਮਕਾਨ ਦੀ ਛੱਤ ਉੱਪਰ ਪੱਕੇ ਵੀ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਆਮ ਕਰਕੇ ਜਲਦੀ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ । ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਉੱਪਰ ਲੱਗੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਉੱਪਰ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣ ਆਦਿ ਜੰਮੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 8

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫ਼ਲਾਂ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਸੁਕਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-

1. ਕੈਬਨਿਟ ਡਾਇਅਰ – ਇਹ ਇਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਬਕਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅੰਦਰਲੇ ਪਾਸਿਓਂ ਕਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੁਕਾਉਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਮੋਰੀਆਂ ਵਾਲੀ ਟਰਾਲੀ ਉੱਪਰ ਇਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਯੰਤਰ ਵਿਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਉੱਪਰਲੀ ਸੜਾ ਵਿਚ ਜੋ ਮੋਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾ ਨਿਕਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹੇਠਲੀ ਤਹਿ ਵਿਚਲੀਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।

2. ਤਹਿਦਾਰ ਡਾਇਅਰ – ਇਹ ਯੰਤਰ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ੀਟਾਂ ਜਾਂ ਫਾਈਬਰ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਬਕਸੇ ਵਿਚ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਉੱਪਰਲੇ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਕਈ ਮੋਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਬਕਸੇ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਸੁਕਾਉਣ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਟਰੇਆਂ ਉੱਪਰ ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸੋਖਣ ਵਾਲੇ ਚਮਕੀਲੇ ਡੰਡੇ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ | ਬਕਸੇ ਦੇ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੇ ਇਕਹਿਰਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਫਿੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜਿਹਨਾਂ ਥਾਲੀਆਂ ਵਿਚ ਸੁਕਾਉਣ ਲਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੋਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਥਾਲੀਆਂ ਦੀ ਉਚਾਈ 3-4 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕੱਟੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਤੇ ਫ਼ਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੁਕਾਉਣ ਲਈ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਸੁੱਕ ਰਹੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਛਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਲੀਆਂ ਚਮਕਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਯੰਤਰ ਸੁਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਇਸ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਦੱਖਣੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਕੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਥਾਂ ਤੇ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤ ਤੇ ਵੀ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਿਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪਾਈਪ ਲਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਉਪਰ ਲੱਗੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਹੁੰਚਣ ਤੇ ਕੋਈ ਰੁਕਾਵਟ ਨਾ ਆਵੇ । ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਿਰੰਤਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਹੀਟਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੁਰਜੀ ਉਰਜਾ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਫ਼ਾਇਦਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੂਰਜ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਊਰਜਾ ਸੋਮਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੀ ਉਰਜਾ ਤੋਂ ਪੌਦੇ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ | ਹਵਾ ਪਾਣੀ ਦਾ ਚੱਕਰ ਵੀ ਸੂਰਜ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ-

  1. ਸੂਰਜੀ ਤਾਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਖਾਣਾ ਪਕਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਸ਼ਬਜ਼ੀਆਂ ਫ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
  2. ਸੋਲਰ ਸੈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
  3. ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੁਦਰਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੋਲੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬਿਜਲੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਊਰਜਾ ਸੋਮਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜੇ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ਸੀਮਤ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਵਾਇਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਹੜੇ ਉਰਜਾ ਸੋਮੇ ਬੇਹੱਦ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਪੱਧਰ ਵਾਲੇ ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
2-3 ਕਿਲੋ ਤਾਜ਼ੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ 2 ਤੋਂ 3 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕੀ ਸੂਰਜੀ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਿਧਰ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਦੱਖਣ ਵਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸੋਲਰ ਹੋਮ ਲਾਈਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਪੱਖੇ ਅਤੇ ਲਾਈਟਾਂ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
2 ਟਿਊਬਾਂ ਤੇ 2 ਪੱਖੇ, 5 ਤੋਂ 6 ਘੰਟੇ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਪੰਪ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਪੱਧਰ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਚਲਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
35-40 ਫੁੱਟ ਵਾਲੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸੂਰਜੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਿਸ ਹੀਟਰ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਥਰਮੋਸਾਈਵੀਨ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਅਤੇ ਸਟੋਰੇਜ਼ ਕਮ-ਕਲੈਕਟਰ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕਿਸੇ ਇਕ ਰਵਾਇਤੀ ਕੁਦਰਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮੇ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੋਲਾ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਲਣ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
20% ਤੋਂ 50% ਤਕ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਤਹਿਦਾਰ ਡਰਾਇਅਰ ਵਿਚ ਵਸਤੂ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਲੀਆਂ ਦਾ ਫਰੇਮ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੀ. ਆਈ. ਸ਼ੀਟਾਂ ਦਾ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ ਨੂੰ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ, ਫ਼ਲਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾਉਣ, ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਆਦਿ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਿੱਧੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਫ਼ਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾਉਣ ਦਾ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀੜੇ, ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਧੂੜ ਨਾਲ ਫ਼ਲ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਵੀ ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੂਰਜੀ ਹੀਟਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਇਕ ਉਪਕਰਨ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸੋਖ ਕੇ ਗਰਮੀ ਊਰਜਾ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਉੱਪਰ ਧੂੜ ਕਣ ਆਦਿ ਜੰਮ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ? ਉੱਤਰ-ਇਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਰਿਵਾਇਤੀ ਬਾਲਣ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਕਿੰਨੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹਨ ? ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਕਮੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ 20% ਤੋਂ 50% ਤਕ ਰਿਵਾਇਤੀ ਬਾਲਣ ਬਚ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸੂਰਜੀ ਉਰਜਾ ਗਰਮੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੈਨਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-

  1. ਸਿੱਧੇ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ,
  2. ਬਕਸੇ ਵਾਲੇ ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ 1

ਕਮੀਆਂ – ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸੂਰਜ ਵੱਲ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਰੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਰਵਾਰ ਸੈੱਟ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੋਟੀ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ।

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੂਰਜੀ ਹੀਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਸੋਲਰ ਕੂਕਰ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।
3. ਰਵਾਇਤੀ ਉਰਜਾ ਸੋਮੇ ਅਸੀਮਿਤ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. ×

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮਾ ਹੈ-
(ਉ) ਕੋਲਾ
(ਅ) ਹਵਾ
(ੲ) ਪਾਣੀ
(ਸ) ਸੂਰਜ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਕੋਲਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੈਰ ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ਹਨ-
(ਉ) ਬਾਇਓ ਗੈਸ
(ਅ) ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ
(ੲ) ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਵਿਚ ਸੁਕਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਹਨ-
(ਉ) ਪਾਲਕ,
(ਅ) ਮੇਥੀ
(ੲ) ਮਿਰਚਾਂ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. ਬਾਇਓ ਗੈਸ ………………………… ਸੋਮਾ ਹੈ ।
2. ਸੋਲਰ ਲਾਲਟੈਨ ਇੱਕ ……………………… ਲਾਈਟ ਹੈ ।
3. ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ …………………….. ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ,
2. ਐਮਰਜੈਂਸੀ,
3. ਦੋ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 4 ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ

ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਕੁਦਰਤੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ-ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਗੈਰ ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ।
  2. ਰਵਾਇਤੀ ਸੋਮੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਸੀਮਿਤ ਹਨ । ਇਹ ਹਨ-ਕੋਲਾ, ਬਿਜਲੀ, ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਵਸਤਾਂ ਆਦਿ ।
  3. ਗੈਰ ਰਵਾਇਤੀ ਊਰਜਾ ਸੋਮੇ ਹਨ-ਬਾਇਓ ਗੈਸ, ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ, ਰਸਾਇਣਿਕ ਉਰਜਾ ਆਦਿ ।
  4. ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਤੋਂ ਸੋਲਰ ਸੈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  5. ਸੋਲਰ ਡਰਾਇਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  6. ਸੁਰਜੀ ਡਰਾਇਰ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਲਈ, ਵਪਾਰਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ।
  7. ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  8. ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੂਰਜੀ ਹੀਟਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
  9. ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੂਰਜੀ ਹੀਟਰ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਨ-ਥਰਮੋਸਾਈਫਨ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ, ਸਟੋਰੇਜ਼ ਕਮ-ਕੁਲੈਕਟਰ ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਹੀਟਰ ।
  10. ਸੋਲਰ ਲਾਲਟੈਨ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਾਈਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ 3-4 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਵਰਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  11. ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਸੋਲਰ ਹੋਮ ਲਾਈਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਸੋਲਰ ਸਟਰੀਟ ਲਾਈਟ ਆਦਿ ਵੀ ਚਲਦੇ ਹਨ ।
  12. ਸੋਲਰ ਵਾਟਰ ਪੰਪ 35-40 ਫੁੱਟ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪੱਖੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ pH ਮੁੱਲ ਕਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
6.5 ਤੋਂ 8.7 ਤੱਕ pH ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੂਮੀ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਭੂਮੀ ਘਣਤਾ, ਕਣਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ, ਪਾਣੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਆਦਿ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਸ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਲਾਉਂਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਜਜ਼ਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ (Sandy Soils) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਚੀਕਣੇ ਕਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖਾਰੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਪਣ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਖਾਰੀ ਤੇ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਪਣ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ pH ਮੁੱਲ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਲੁਣਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਦੇ ਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਸਲਫੇਟ ਲੁਣਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜਿਸ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਦੇ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਅਤੇ ਬਾਈਕਾਰਬੋਨੇਟ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ, ਉਸ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹਰੀ ਖਾਦ ਲਈ ਦੋ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਣ, ਜੰਤਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਕਿਸ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਚੰਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਝੋਨੇ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਖ਼ਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਪਦਾਰਥ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿਪਸਮ ।

(ਅ) ਇੱਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਭੂਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਨੁਸਾਰ ਭੁਮੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਮਾਦੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਵਸਤੁ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੂਮੀ ਦੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਭੂਮੀ ਘਣਤਾ, ਕਣਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ, ਪਾਣੀ ਜਮਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਚੀਕਣੀ ਅਤੇ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-

ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ
1. ਉੱਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਰੜਕਦਾ ਹੈ । 1. ਕਣ ਬਹੁਤ ਬਰੀਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
2. ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਜਜ਼ਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । 2. ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
3. ਦੋ ਕਣਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । 3. ਦੋ ਕਣਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਭੂਮੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿਹੜੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਮਾਦਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਭੂਮੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਵਰਖਾ ਕਾਰਨ ਖਾਰੇ ਨਮਕ ਰੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੁਟਿਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਗਲ-ਸੜਨ ਨਾਲ ਵੀ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਮਾਦਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੱਲਰ ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿਹੜੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੁਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੱਲਰ ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ-ਲੂਣੀਆਂ, ਖਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੁਣੀਆਂ-ਖਾਰੀਆਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੇਮ ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਹਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1.5 ਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇ, ਨੂੰ ਸੇਮ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਜਿੰਦਰੇ ਜਾਂ ਟਰੈਕਟਰ ਵਾਲੇ ਕਰਾਹੇ ਨਾਲ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਪਰਤ ਖੁਰਚ ਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਥਾਂ ਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
  2. ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਲ ਚਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਲੂਣ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕੱਲਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੱਲਰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ :-

  1. ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ।
  2. ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਯੋਗਤਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੈ ।
  3. ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ।
  4. ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਰੋੜ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਤਹਿ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ।
  5. ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਕੱਢਣ ਲਈ ਖਾਲਾਂ ਦਾ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ ।
  6. ਕੱਲਰ ਦੀ ਕਿਸਮ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਗੁਣ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਰੇਤਲੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਕਾਉਣ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕਣ ਪਾਉਡਰ ਵਾਂਗ ਸਿਰਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪੱਖੋਂ ਉੱਤਮ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਲੂਣੀਆਂ ਖਾਰੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਕੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹਨਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਰਾਪਣ ਤੇ ਲੂਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਚੀਕਣੇ ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਸੋਡੀਅਮ ਤੱਤ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਚੰਦ ਲੂਣ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਉ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ-

  1. ਹਰੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਪੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦਬਾ । ਦਿਓ । ਹਰੀ ਖਾਦ ਲਈ ਸਣ ਜਾਂ ਜੰਤਰ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  2. ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਨੂੰ ਵੱਤਰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਖੇਤ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  3. ਮੁਰਗੀਆਂ ਦੀ ਖਾਦ, ਸੂਰਾਂ ਦੀ ਖਾਦ, ਕੰਪੋਸਟ ਖਾਦ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  4. ਮਈ-ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਨਾ ਛੱਡੋ । ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਲੇ ਜੀਵ ਅੰਸ਼ ਮਾਦੇ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ।
  5. ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  6. ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਛੋਟੇ ਕਿਆਰੇ ਬਣਾਓ ।
  7. ਉਪਰਲੀ ਰੇਤਲੀ ਤਹਿ ਨੂੰ ਕਰਾਹੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿਓ ਤੇ ਹੇਠੋਂ ਵਧੀਆ ਮੈਰਾ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤਹਿ ਨੂੰ ਵਰਤੋ ।
  8. ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਭੂਮੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਭੂਮੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-
1. ਰੇਤਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ
2. ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ
3. ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ।

1. ਰੇਤਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ – ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਲੱਡੂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਕਣ ਉੱਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੜਕਦੇ ਹਨ । ਸਿੰਚਾਈ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾਉਂਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਜ਼ਜਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਵਹਾਈ ਸੌਖੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਹਲਕੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਹਵਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਸੌਖੀ ਹੈ ।

2. ਚੀਕਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ – ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਲੱਡੂ ਸੌਖਿਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਟੁੱਟਦਾ ਜਾਂ ਭੁਰਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਰੇਤਾ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 40% ਚੀਕਣੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਵੱਤਰ ਘੱਟ ਜਾਣ ਤੇ ਵਹਾਈ ਵੇਲੇ ਢੀਮਾਂ ਉਠਦੀਆਂ ਹਨ । ਸੁੱਕ ਜਾਣ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਤਰੇੜਾਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਜ਼ਮੀਨ ਜਿਵੇਂ ਫੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੇਤਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲੋਂ ਕਿਧਰੇ ਵੱਧ ਹੈ ।

3. ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨ – ਇਹ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਰੇਤਲੀਆਂ ਤੇ ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੀ ਚੀਕਣੀਆਂ ਤੇ ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਮੁਸਾਮਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ, ਹਵਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ, ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲਣ ਸਮਰੱਥਾ, ਖੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਆਦਿ ਗੁਣ ਵਧੀਆ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਹਨ ਇਸ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਉੱਤਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਕਣ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਪਾਊਡਰ ਵਾਂਗ ਸਿਰਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇਕ ਖਾਕਾ ਚਿੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਭੂਮੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਭੂਮੀ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ, ਜੀਵਕ ਮਾਦਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ | ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਵੱਧ-ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਵਿਧੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰੇ-
ਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ-

  1. ਹਰੀ ਖਾਦ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਪੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦਬਾ ਦਿਓ । ਹਰੀ ਖਾਦ ਲਈ ਸਣ ਜਾਂ ਜੰਤਰ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  2. ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਨੂੰ ਵੱਤਰ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਵਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਖੇਤ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  3. ਮੁਰਗੀਆਂ ਦੀ ਖਾਦ, ਸੂਰਾਂ ਦੀ ਖਾਦ, ਕੰਪੋਸਟ ਖਾਦ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  4. ਮਈ-ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਨਾ ਛੱਡੋ | ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜ ਕੇ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਲੇ ਜੀਵ-ਅੰਸ਼ ਮਾਦੇ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ।
  5. ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । 6. ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਛੋਟੇ ਕਿਆਰੇ ਬਣਾਓ ।
  6. ਉੱਪਰਲੀ ਰੇਤਲੀ ਤਹਿ ਨੂੰ ਕਰਾਹੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿਓ ਤੇ ਹੇਠੋਂ ਵਧੀਆ ਮੈਰਾ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤਹਿ ਨੂੰ ਵਰਤੋ ।
  7. ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੇਮ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੇਮ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸਿਫ਼ਰ ਤੋਂ 1.5 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਤੇ ਹੋਵੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੇਮ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਪਾਣੀ ਇੰਨੀ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਸੁਰਾਖ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ, ਗਿੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਸੇਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਉਪਰਾਲੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ-ਖੜ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਮ ਨਾਲਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਾਸ, ਵਧੇਰੇ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਲਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ, ਝੋਨਾ ਅਤੇ ਗੰਨਾ ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜੰਗਲਾਤ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਭੂਮੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਿਰਜੀਵ ਵਸਤੂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂ ਜਾਨਦਾਰ ਵਸਤੂ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਾਨਦਾਰ ਵਸਤੂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਣਿਜ 45% ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥ 0.5 % ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹਲਕੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪਾਣੀ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਧ ਕਿਹੜੀ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖੇਤੀ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਭੂਮੀ ਉੱਤਮ ਮੰਨੀ ਗਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੈਰਾ ਭੂਮੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਭੂਮੀਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਿਹੜੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਰਖਾ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਸ਼ਨ 7.
ਕਿੰਨੇ ਪੀ. ਐੱਚ. ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਤੇਜਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੀ. ਐੱਚ. 7 ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਾਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿੰਨੇ ਪੀ. ਐੱਚ. ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਠੀਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
6.5 ਤੋਂ 8.7 ਪੀ. ਐੱਚ. ਵਾਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
8.7 ਤੋਂ ਘੱਟ ।’

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਰੇਹ, ਬੂਰ ਜਾਂ ਸ਼ੋਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਖਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਜ਼ੀਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁਤ ਘੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਹਰੀ ਖਾਦ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਣ, ਜੰਤਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿਆਰੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਨਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਸਲ ਬੀਜਣ ਤੋਂ 3-6 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਲੂਣ ਵੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਦੇ ਕਲੋਰਾਈਡ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਸੇਮ ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੜਾ ਸਿਫ਼ਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਡੇਢ ਮੀਟਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰੇਤਲੀ ਭੂਮੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਦੋ ਢੰਗ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਸਿੰਚਾਈ ਕਰਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਜ਼ਜ਼ਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਂਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਕਣ ਰੜਕਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਚੂਸਣ ਅਤੇ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੁਦਰਤੀ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਵਹਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗੋਡੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਾਣੀ ਚੁਸਣ ਅਤੇ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀਪਣ ਵੱਧਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਵਧੇਰੇ ਵਰਖਾ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਰਿਆਵਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਬੁਟਿਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਪੱਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਕੇ ਗਲਦੇ-ਸੜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰੋੜ੍ਹ ਨਾਲ ਖਾਰੇ ਲੂਣ ਰੁੜ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀਪਣ ਵੱਧਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਦੇ ਦੋ ਗੁਣ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

  1. ਇਹਨਾਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਦੇ ਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਸਲਫੇਟ ਲੂਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  2. ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਜ਼ੀਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਕਾਫੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਹਾਈ ਲਈ ਪੋਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਗੁਣ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

  1. ਇਹਨਾਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿਚ ਸੋਡੀਅਮ ਦੇ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਅਤੇ ਬਾਈਕਾਰਬੋਨੇਟ ਵਾਲੇ ਲੂਣ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
  2. ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਜ਼ੀਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਵਹਾਈ ਬਹੁਤ ਕਠਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਦੋ ਤਰੀਕੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-ਚੂਨੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਗੰਨਾ ਮਿੱਲ ਦੀ ਮੈਲ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਦੀ ਰਾਖ ਵਰਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਚੂਨੇ ਲਈ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਚੂਨਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ !
ਉੱਤਰ-
ਚੂਨਾ ਪਾਉਣ ਦਾ ਸਹੀ ਸਮਾਂ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜਣ ਤੋਂ 3-6 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੈ । ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤ ਵਿਚ ਚੂਨਾ ਪਾ ਕੇ ਵਾਹ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੱਲੜ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ, ਮਲ-ਮੂਤਰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗਲੇ-ਸੜੇ ਅੰਗ ਜੋ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਰਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਮੱਲੜ, ਜਾਂ ਹਿਊਮਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਘਾਹ-ਫੂਸ, ਫ਼ਸਲਾਂ, ਦਰੱਖ਼ਤ, ਸੁੰਡੀਆਂ, ਗੰਡੋਏ, ਜੀਵਾਣੂ, ਕੀਟਾਣੂ, ਢੇਰਾਂ ਦੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਕੂੜੇ-ਕਰਕਟ ਆਦਿ ਵੀ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਰਲਣ ਨਾਲ ਥੋਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਉਪਜ ਉੱਤੇ ਵੀ ਚੰਗਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।

ਜਦੋਂ ਵੀ ਜੀਵਿਕ ਪਦਾਰਥ ਜਾਂ ਕਾਰਬਨਿਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਮਿਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਸੂਖ਼ਮ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਵਿਘਟਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਗਲਣਾ-ਸੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿਚ ਰਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਗਲ-ਸੜ ਰਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਦੁਰਗੰਧ ਵੀ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕਾਰਬਨਿਕ ਪਦਾਰਥ ਟੁੱਟ ਕੇ ਅਕਾਰਬਨਿਕ ਤੱਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਾਰਬਨ, ਹਾਈਡਰੋਜਨ, ਨਾਈਟਰੋਜਨ, ਆਕਸੀਜਨ, ਫ਼ਾਸਫੋਰਸ ਅਤੇ ਗੰਧਕ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਾਣੀ ਭੂ-ਤਾਪ ਅਤੇ ਕੁ-ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਇਹ ਤੱਤ ਬੁਟਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਮੁੜ ਤੋਂ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਾਂ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਕੇ ਕਾਰਬਨਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਬਣਨ ਤੇ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਚੱਕਰ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਲੜ ਜੀਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਬੁਟਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਯੋਗ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੋਂ-ਬਣਤਰ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਕਿਸਮ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ? ਉਦਾਹਰਨ ਸਹਿਤ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਸਲਾਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਹ ਭੋਜਨ ਤਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੇ ਤੋਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਡਲੀਆਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਛੋਟੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਟੁੱਟ ਜਾਣ । ਅਜਿਹੀ ਬਣਤਰ ਉਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜੇ ਭੋ ਵਿਚ ਮੱਲੜ੍ਹ ਜਾਂ ਜੀਵ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ । ਭੂਮੀ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਢੁੱਕਵੀਂ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਭੁਰਭੁਰੀ ਬਣਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਭੁਰਭੁਰੀ ਬਣਤਰ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਵਿਚ ਡਲੀਆਂ ਨਰਮ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਡਲੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਮਲ ਕੇ ਸੌਖ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਡਲੀਆਂ ਦੇ ਕਣਾਂ ਵਿਚ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜ ਕੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੁਰ-ਭੁਰ ਕੇ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਕਿਣਕਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਭੋ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਣਕਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੁੜਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਘੱਟ ਹੋਣਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਥਾਂ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਜੁੜਨ ਸ਼ਕਤੀ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਲਈ ਵਿਘਟਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਸੌਖਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਹਵਾ ਵੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਤੋਂ ਪੋਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਸਰਕੇ ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਭੋਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਗੁਣ ਬਾਰੇ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤੋਂਆਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਤੋਂਆਂ ਵਿਚ ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ, ਤਰਤੀਬ, ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਮੁਸਾਮਾਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਦਾ ਹੋਣਾ ਹੈ । ਭਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਹਾਓ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣਾਂ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਤੋਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ-

  1. ਕਣ-ਆਕਾਰ
  2. ਵੇਸ਼ਤਾ
  3. ਡੂੰਘਾਈ
  4. ਰੰਗ
  5. ਘਣਤਾ
  6. ਸਿੱਲ੍ਹ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ
  7. ਤਾਪਮਾਨ ।

1. ਕਣ ਆਕਾਰ – ਚੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੋਟਾਈ ਦੇ ਖਣਿਜ ਕਣਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਭਾਂ ਦਾ ਕਣ ਆਕਾਰ ਇਸ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੋਟਾਈ ਦੇ ਮੂਲ ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਅਨੁਪਾਤ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਭਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਕਣ ਆਕਾਰ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ | ਕਣ ਆਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਦੀ ਜਲ ਹਿਣ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਗਤੀ ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੀ. ਐੱਚ. ਅੰਕ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਭੋਂ ਦੇ ਪੀ. ਐੱਚ. ਅੰਕ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਉੱਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੀ. ਐੱਚ.-ਛੋਂ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹੈ, ਖਾਰੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਦਾਸੀਨ ਹੈ, ਦੱਸਣ ਲਈ ਇਕ ਅੰਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮੁੱਲ ਜਾਂ ਮਾਤਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦਰਅਸਲ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ ਕਿਸੇ ਘੋਲ ਵਿਚ ਹਾਈਡਰੋਜਨ (H+) ਅਤੇ ਹਾਈਡਰਾਕਸਲ (OH) ਆਇਨਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਅਨੁਪਾਤ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ।
ਥੋਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ – ਗੁਣ
8.7 ਤੋਂ ਵੱਧ – ਖਾਰੀ ਤੋਂ
8.7-7 – ਹਲਕਾ ਖਾਰਾਪਨ
7 – ਉਦਾਸੀਨ
7-6.5 ਤਕ – ਹਲਕੀ ਤੇਜ਼ਾਬੀ
6.5 ਤੋਂ ਘੱਟ – ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਤੋਂ

ਬਹੁਤੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ 6.5 ਤੋਂ 7.5 ਪੀ. ਐੱਚ. ਤਕ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂਆਂ ਵਿਚ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧਫੁੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ ਤੋਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । 6.5 ਤੋਂ 7.5 ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂਆਂ ਵਿਚੋਂ ਬੂਟੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਕੁੱਝ ਸੂਖ਼ਮ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਲੋਹਾ, ਤਾਂਬਾ, ਜਿਸਤ ਆਦਿ ਵਧੇਰੇ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਬੁਟਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਸੇਮ ਕਿਵੇਂ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ? ਸੇਮ ਦਾ ਫ਼ਸਲਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੇਮ ਦਾ ਕਾਰਨ – ਸਥਾਈ ਤੌਰ ਤੇ ਵਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਹਿਰਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਛੇਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਰਿਸ-ਰਿਸ ਕੇ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪੰਦਰਾਂ, ਵੀਹ ਸਾਲ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਅੰਦਰਲੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਤੱਟ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹਿ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਤੋਂ ਸੇਮ ਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ, ਚੰਗੇ ਜਲ-ਨਿਕਾਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਆਦਿ ਵੀ ਸੇਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਸੇਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ – ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਧਣ ਤੇ ਸੇਮ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦੇ ਹਨ । ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਜਲ ਤੇਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਵਾਲੀ ਭੂਮੀ-ਤਹਿ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ | ਪੌਦੇ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਖੜੇ ਰਹਿ ਕੇ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਭਾਂ ਵਾਯੂ ਦੀ ਥੁੜ੍ਹ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਪਾਣੀ ਦੀ ਉੱਚ ਤਾਪ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਤਾਪਮਾਨ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਚੂਨਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਾਭ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਚੂਨਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਲਾਭ-

  1. ਇਸ ਨਾਲ ਭੋਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ਾਬੀਪਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  2. ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  3. ਚੂਨੇ ਵਿਚ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
  4. ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਗਲਣ-ਸੜਨ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੂਟਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਦੇ ਯੋਗ ਰੂਪ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  5. ਸੂਖ਼ਮ ਜੀਵ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਭੋਂ-ਆਕਾਰ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਮੋਟੇ ਅਤੇ ਕਈ ਬਹੁਤ ਮਹੀਨ ਜਾਂ ਬਰੀਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ | ਆਕਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਣਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-
ਰੇਤ ਦੇ ਕਣ, ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਣ ਅਤੇ ਭੱਲ ਦੇ ਕਣ ।

ਇਹਨਾਂ ਕਣਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਚੋਂ ਦੀ ਆਕਾਰ ਵੰਡ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭੋਂਆਕਾਰ ਵੰਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਤੋਂ ਆਕਾਰ ਵੰਡ ਅੱਗੇ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ-

ਮਾਤਰਾ ਵੰਡ
40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਭਾਰੀ ਚੀਕਣੀ
40-31 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਚੀਕਣੀ
30-21 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਮੈਰਾ ਚੀਕਣੀ
20-11 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਮੈਰਾ
10-06 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਰੇਤਲੀ ਮੈਰਾ
05-00 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਰੇਤਲੀ

ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਨੁਸਾਰ ਤੋਂ ਵਿਚਲੇ ਕਣਾਂ ਦੀ ਆਕਾਰ ਵੰਡ ਹੇਠ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ-

ਕਣ-ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਣ-ਆਕਾਰ (ਮਿਲੀ ਮੀਟਰਾਂ ਵਿਚ) ਵੇਖਣਾ
ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ 0.002 ਤੋਂ ਘੱਟ ਖੁਰਦਬੀਨ ਨਾਲ
ਭੁੱਲ 0.002 ਅਤੇ 0.02 ਵਿਚਕਾਰ ਖੁਰਦਬੀਨ ਨਾਲ
ਬਰੀਕ ਰੇਤ 0.02 ਅਤੇ 0.20 ਵਿਚਕਾਰ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ
ਮੋਟੀ ਰੇਤ 0.20 ਅਤੇ 20.00 ਵਿਚਕਾਰ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ
ਪੱਥਰ, ਰੋੜ ਜਾਂ ਕੰਕਰ 2.00 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੰਗੀ ਅੱਖ ਨਾਲ

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਭੋਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੋ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੀ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੋਆਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਵੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਭੋਆਂ ਵਿਚ ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ, ਤਰਤੀਬ, ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਮੁਸਾਮਾਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਦਾ ਹੋਣਾ ਹੈ । ਭਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਵਹਾਓ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਥੋਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ-
1. ਕਣ ਆਕਾਰ
2. ਵੇਸ਼ਤਾ
3. ਡੂੰਘਾਈ
4. ਰੰਗ
5. ਘਣਤਾ
6. ਸਿੱਲ੍ਹ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ
7. ਤਾਪਮਾਨ ।

ਉਪਰੋਕਤ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ-

1. ਕਣ ਆਕਾਰ – ਚੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੋਟਾਈ ਦੇ ਖਣਿਜ ਕਣਾਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਭਾਂ ਦਾ ਕਣ ਆਕਾਰ ਇਸ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੋਟਾਈ ਦੇ ਮੂਲ ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਅਨੁਪਾਤ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਮਹੱਤਤਾ – ਥੋਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਕਣ ਆਕਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਕਣ ਆਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਦੀ ਜਲ ਹਿਣ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਗਤੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਨੁਸਾਰ ਤੋਂ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਦੱਸੇ ਭਾਗਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ-

1. ਪੱਥਰ, ਰੋੜ ਜਾਂ ਕੰਕਰ,
2. ਮੋਟੀ ਰੇਤ,
3. ਬਰੀਕ ਰੇਤ,
4. ਭੁੱਲ,
5. ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ।

ਕਣਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਂ ਨੂੰ 12 ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ | ਪਰ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਹਨ-
ਰੇਤਲੀਆਂ ਭੂਆਂ, ਮੈਰਾ ਭੋਆਂ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀਆਂ ਭੋਆਂ ।

2. ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਤਾ – ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਤਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਭੋ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਸੌਖਾ ਹੈ । ਭਾਂ ਦੀ ਪਾਣੀ ਚੂਸਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਪਾਣੀ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਜੜਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਤੋਂ ਦੇ ਇਸ ਗੁਣ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ । ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਤਾ ਦਾ ਗੁਣ ਭੋਂ ਵਿਚ ਮੁਸਾਮਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੀਨ ਛੇਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਾਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮੁਸਾਮ ਸਰੀਰ ਦੀ ਖਲੜੀ (ਚਮੜੀ) ਵਿਚ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਨੂੰ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਤਾ ਗੁਣ ਵਧੇਰੇ ਹੋਵੇ ਉਹ ਤੋਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਵਧੀਆ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੋਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਚੂਸਣ ਅਤੇ ਸਾਂਭਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ਸਲ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਿਚੋਂ ਵਧੇਰੇ ਡੂੰਘਾਈ ਤਕ ਜਾ ਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਈ ਵਾਰ ਤੋਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਖ਼ਤ ਤਹਿ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਜੜਾਂ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਤੋਂ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਰਸਾਇਣਿਕ ਗੁਣਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
1, ਪੀ. ਐੱਚ. -ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹੈ, ਖਾਰੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਦਾਸੀਨ ਹੈ, ਦੱਸਣ ਲਈ ਇਕ ਅੰਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮੁੱਲ ਜਾਂ ਮਾਤਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦਰਅਸਲ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ ਕਿਸੇ ਘੋਲ ਵਿਚ ਹਾਈਡਰੋਜਨ (H+) ਅਤੇ ਹਾਈਡਰਾਕਸਲ (OH) ਆਇਨਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਅਨੁਪਾਤ ਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ।
ਤੋਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ – ਗੁਣ
8.7 ਤੋਂ ਵੱਧ – ਖਾਰੀ ਤੋਂ
8.7-7 – ਹਲਕਾ ਖਾਰਾਪਣ
7 – ਉਦਾਸੀਨ
7-6-5 ਤਕ – ਹਲਕੀ ਤੇਜ਼ਾਬੀ
6.5 ਤੋਂ ਘੱਟ – ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਤੋਂ

ਬਹੁਤੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ 6.5 ਤੋਂ 7.5 ਪੀ. ਐੱਚ. ਤਕ ਵਾਲੀਆਂ ਭੋਆਂ ਵਿਚ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧਫੁੱਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਾ ਤੋਂ ਦੀ ਪੀ. ਐੱਚ. ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । 6.5 ਤੋਂ 7.5 ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਤਰਾ ਵਾਲੀਆਂ ਭੋਆਂ ਵਿਚੋਂ ਬੂਟੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਕੁੱਝ ਸੂਖਮ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਲੋਹਾ, ਤਾਂਬਾ, ਜਿਸਤ ਆਦਿ ਵਧੇਰੇ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਬੁਟਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ।

2. ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥ – ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥ ਬੁਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ, ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਘਾਹ-ਫੂਸ ਦੇ ਗਲਣ-ਸੜਨ ਤੋਂ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਭਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੀਵਿਕ ਪਦਾਰਥ ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੂਖ਼ਮ ਜੀਵ ਆਪਣਾ ਅਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੀਵਿਕ ਪਦਾਰਥ ਵਿਘਟਨ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਾਲ-ਸਾੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ | ਅਜਿਹੇ ਗਲੇ-ਸੜੇ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਮੱਲੜ੍ਹ (ਹਿਊਮਸ) ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਹਿਉਮਸ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ, ਗੰਧਕ ਅਤੇ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਸੋਮਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਦੂਸਰੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਭਾਂ ਦੀ ਜਲ ਗ੍ਰਹਿਣ ਯੋਗਤਾ, ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ । ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਵੱਧਦੀ ਹੈ । ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 0.005 ਤੋਂ 0.90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ । ਰੂੜੀ ਜਾਂ ਕੰਪੋਸਟ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਤੋਂ ਵਿਚ ਜੀਵਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਤਾ ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੱਲੜ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਮਹੱਤਤਾ-
1. ਛੇਤੀ ਗਲਣ ਵਾਲਾ ਮੱਲ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਿਣਕੇ ਆਪਸ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਪੋਲੀਆਂ (ਨਰਮ, ਭੁਰਭੁਰੀਆਂ) ਡਲੀਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲੜ ਰੇਤਲੀ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀ ਦੋਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਚੋਂ ਲਈ ਵਧੀਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਮੱਲੜ ਰੇਤਲੀ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਖੁਰਦਰੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੋੜਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਪੋਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਆਇਤਨ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਸੌਖੀ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਲੜ ਰੇਤਲੀ ਤੇ ਚੀਕਣੀ ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਭੋਆਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਭੁਰਭੁਰੀ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।

2. ਮੱਲੜ ਤੋਂ ਨੂੰ ਪੋਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਂ ਦੀ ਪਾਣੀ ਸੋਖਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

3. ਤੋਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਲਾਭਕਾਰੀ ਤੇ ਉਪਯੋਗੀ ਜੀਵਾਣੂ ਮੱਲੜ੍ਹ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਮੱਲ ਦੇ ਵਿਘਟਨ ਨਾਲ ਜੋ ਕਾਰਬਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਣੁਆਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਦਾ ਕੰਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਨਾਲ ਉਹ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

4. ਬੂਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਛੇਦ ਕਰਕੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪੋਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੜਾਂ ਦੇ ਗਲਣ-ਸੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੇਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਗੈਸ ਦੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਵੀ ਇਹ ਛੇਕ ਮਦਦ ਜਾਂ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ।

5. ਮੱਲੜ੍ਹ ਤੋਂ ਕਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਨਾਈਟਰੋਜਨ, ਗੰਧਕ, ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ਆਦਿ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਤੱਤ ਦੇ ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਚਿਪਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਪੌਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

6. ਕਈ ਭੋਆਂ ਦੀ ਤਾਸੀਰ ਅਜਿਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਲੋੜੀਂਦੇ ਤੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ । ਪਰ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿਚ ਇਹ ਤੱਤ ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਰਤਣ ਯੋਗ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ ।

7. ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੇ ਗਲਣ-ਸੜਨ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ਾਬ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਖਾਰੀਆਂ ਆਂ ਦਾ ਖਾਰਾਪਣ ਘੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਤੇਜ਼ਾਬ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨੀ ਗੈਸਾਂ (ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪ, ਵੀ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਗੁਣ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ) ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਆਦਿ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਥੋਂ ਦੇ ਖਾਰੇਪਨ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਉੱਗਣ ਅਤੇ ਵਧਣ-ਫੁੱਲਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਢੁੱਕਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।

8. ਮੱਲੜ੍ਹ ਭੋ-ਤਾਪ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਬਾਹਰਲੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਘਾਟਾ ਮੱਲੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਤੋਂ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ।

9. ਕਈ ਤੱਤ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੀ ਚਾਹੀਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਤੱਤ ਰਸਾਇਣਿਕ ਖਾਦਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹੀਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਰੇ ਤੱਤ ਮੱਲੜ੍ਹ ਵਿਚੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਮੱਲੜ੍ਹ ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਤੋਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹਰ ਫ਼ਸਲ ਨਾਲ ਜੜਾਂ, ਪੱਤਿਆਂ, ਜੀਵਾਣੂਆਂ, ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ, ਗੋਹੇ ਅਤੇ ਹਰੀ ਖਾਦ ਰਾਹੀਂ ਨਵਾਂ ਮੱਲੜ੍ਹ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਰਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਪਰ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਬੂਟੇ ਅਤੇ ਜੀਵਾਣੂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਤੱਤ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ ਰਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਗਰਮੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਅੰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦਾ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ । ਜਿਵੇਂਕਿ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੱਲੜ੍ਹ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵਿਚ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੱਲੜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇ । ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫ਼ਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਨਾਈਟਰੋਜਨ ਬੰਨ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬੀਜ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਹਰੀ ਖਾਦ ਬਣਾ ਕੇ ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਮ ਕਿਸਮ ਦੀ ਮੱਲੜ੍ਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਢੇਰ ਦੀ ਰੂੜੀ ਅਤੇ ਕੂੜਾ ਵੀ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ-

1. ਧਰਤੀ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਹਾਲਤ – ਧਰਤੀ ਦੀ ਢੁੱਕਵੀਂ ਭੌਤਿਕ ਹਾਲਤ ਚੰਗੀ ਵਾਹੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਚੰਗੀ ਵਾਹੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਹੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਦੇ ਕਿਣਕਿਆਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਇਮ ਰਹਿ ਸਕੇ ਭਾਵ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਡਲੀਆਂ ਭੁਰਭੁਰੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਅਤੇ ਪੋਲੀਆਂ ਹੋਣ । ਗਿੱਲੀ ਵਾਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਵੱਤਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਣ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀਡੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜ ਕੇ ਸਖ਼ਤ ਢੀਮਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇ ਵੱਤਰ ਚੜ੍ਹ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵਿਚਲਾ ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਕਾ ਨਲੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੋਂ ਵਿਚ ਨਮੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਧਰਤੀ-ਛੇਦਾਂ ਵਿਚ ਫਿਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਾਹੀ ਵੱਤਰ ਸਿਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਢੀਮਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚਲੀ ਨਮੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ । ਚੰਗੀ ਵਾਹੀ ਨਾਲ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਜਜ਼ਬ (ਸੋਖ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਖੁਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਭਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਮੱਲੜ੍ਹ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਅਤੇ ਢੁੱਕਵੀਂ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੰਗੇ ਤੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਫ਼ਸਲ-ਚੱਕਰ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਗੁੱਛੇਦਾਰ ਜੜਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਫ਼ਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿਣ, ਨਾਲ ਵੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।

2. ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣਾ – ਖੋਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਖੇਤ ਨਦੀਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ, ਇਹ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਨਦੀਨ, ਖੇਤ ਵਿਚ ਬੀਜੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਖਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਘੱਟ ਪੌਸ਼ਟਿਕਤਾ ਮਿਲਣ ਕਰਕੇ ਫ਼ਸਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਧ-ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ । ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਕਰ ਨਦੀਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਹ ਛੋਟੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਬਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਜੇਕਰ ਨਦੀਨ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਫੁੱਲ, ਫਲ ਪੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਾ ਨਸ਼ਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਪੱਕ ਜਾਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਰਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਫ਼ਸਲ ਵੇਲੇ ਉਹ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਗ ਕੇ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਗ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿੱਕੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਦਬਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਾਧਾ ਰੋਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਇਸ ਕਰਕੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਨਦੀਨਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਗੋਡੀ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਹੀ ਵੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਖਾਣ ਹੈ- ‘ਉਠਦਾ ਵੈਰੀ’ ਰੋਗ ਦਬਾਈਏ, ਵਧ ਜਾਏ ਤਾਂ ਫੇਰ ਪਛਤਾਈਏ’ । ਨਦੀਨ ਵੀ ਕਿਸਾਨ, ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਨਦੀਨ ਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਕਾਢ ਵੀ ਕੱਢੀ ਹੈ । ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਸਾਇਣਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ‘ਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੱਧਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

3. ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ – ਉੱਲੀਆਂ, ਨਿਮਾਟੋਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕੀੜੇਮਕੌੜੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਹੀ ਪਲਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦੇਣਾ ਸੌਖਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਨਾਲ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸੋ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਹਾਈ, ਬਦਲ-ਬਦਲ ਕੇ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ, ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਅੰਤਰ, ਪੱਲਰ ਦਾ ਸਾੜਨਾ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਕੀਟ ਤੇ ਉੱਲੀ ਨਾਸ਼ੌਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੁੱਝ ਕੁ ਅਜਿਹੇ ਸਾਧਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਉੱਲੀਆਂ ਅਤੇ ਕੀਟਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਕੇ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

4. ਢੁੱਕਵਾਂ ਤੇ ਯੋਗ ਫ਼ਸਲ ਚੱਕਰ – ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ ਭੋਜਨ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਕੁੱਝ ਇਕ ਤੱਤ ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਹਰ ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਦਰ ਦਾ ਅੰਤਰ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਖੇਤ ਵਿਚ ਇਕ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਦੂਜੀ ਫ਼ਸਲ ਉਹ ਬੀਜੀ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਸਲ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਸਲ ਦੁਆਰਾ ਹੋਏ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਘਾਟੇ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਹੱਦ ਤਕ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਸ਼ਾ ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ 45% ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਹਨ ।
2. ਲੂਣੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਦਾ ਪੀ.ਐੱਚ. ਮਾਨ 8.7 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
3. ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਨਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. √

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਭੂਮੀ ਦਾ ਪੀ. ਐੱਚ. ਮਾਨ ਹੈ –
(ਉ) 7 ਦੇ ਬਰਾਬਰ
(ਅ) 7 ਤੋਂ ਘੱਟ
(ੲ) 7 ਤੋਂ ਵੱਧ
(ਸ) 12.
ਉੱਤਰ-
(ਅ) 7 ਤੋਂ ਘੱਟ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਹੜੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਚੀਕਣੀ
(ਅ) ਮੈਰਾ
(ੲ) ਰੇਤਲੀ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਚੀਕਣੀ

ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. …………………….. ਭੂਮੀਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧੇਰੇ ਵਰਖਾ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
2. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪੱਖੋਂ ………………………… ਪੀ.ਐੱਚ. ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਠੀਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
3. ………….. ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ ਜਿਪਸਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਤੇਜ਼ਾਬੀ,
2. 6.5 ਤੋਂ 8.7,
3. ਖਾਰੀ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 1 ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ

ਭੂਮੀ ਅਤੇ ਭੂਮੀ ਸੁਧਾਰ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਭੂਮੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਪਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਫ਼ਸਲ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ।
  2. ਭੂਮੀ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਖੜੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਹਾਰਾ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।
  3. ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਨੁਸਾਰ ਭੂਮੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਮਾਦੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਵਸਤੂ ਹੈ ।
  4. ਭੂਮੀ ਇੱਕ ਜਾਨਦਾਰ ਵਸਤੂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਣਗਿਣਤ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਂ, ਕੀਟਾਣੂਆਂ, ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਬੂਟਿਆਂ ਦੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ।
  5. ਭੂਮੀ ਵਿਚ 45% ਖਣਿਜ, 25% ਹਵਾ, 25% ਪਾਣੀ, 0 ਤੋਂ 5% ਜੈਵਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ | ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਵਾ-ਪਾਣੀ ਵੱਧ-ਘੱਟ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
  6. ਭੂਮੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ ਰਸਾਇਣਿਕ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ।
  7. ਭੂਮੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ ਹਨ-ਕਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਭੂਮੀ ਘਣਤਾ, ਕਣਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ, ਪਾਣੀ ਜਮਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਸਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਆਦਿ ।
  8. ਰੇਤਲੀ ਭੂਮੀ ਦੇ ਕਣ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਰੜਕਦੇ ਹਨ ।
  9. ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ 40% ਚੀਕਣੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
  10. ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਰੇਤਲੀਆਂ ਤੇ ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
  11. ਵਧੇਰੇ ਵਰਖਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਭੁਮੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
  12. pH ਦਾ ਮੁੱਲ 7 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  13. ਲੂਣਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕੱਲਰ ਵਾਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ ।
  14. ਕੱਲਰੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਹਨ, ਲੂਣੀਆਂ, ਖਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਲੂਣੀਆਂ-ਖਾਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ।
  15. ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਚੂਨਾ ਪਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  16. ਚੀਕਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਕਰਨੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
  17. ਰੇਤਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਹਰੀ ਖਾਦ, ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ, ਫਲੀਦਾਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  18. ਲੂਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਧੋ ਕੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਤਹਿ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਆਦਿ ਨਾਲ ਖੁਰਚ ਕੇ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  19. ਖਾਰੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਜਿਪਸਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  20. ਸੇਮ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਉੱਪਰ ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਤੱਕ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  21. ਆਮ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ ਡੇਢ ਮੀਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਸੇਮ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ (1st Language)

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Rachana ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Rachana ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ (1st Language)

ਲਿਖਣ ਲਈ ਕੁੱਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ :

  1. ਚਿੱਠੀ ਵਿਚ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਮ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਚਿੱਠੀ ਇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਗੱਲ – ਬਾਤ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
  2. ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹੋਣ, ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਅਪਣੱਤ ਵਾਲੇ ਭਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਪਰ ਅਜਨਬੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਰਾਏ ਨਾ ਸਮਝੋ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੁੱਝ ਅਪਣੱਤ ਪੈਦਾ ਕਰੋ।
  3. ਚਿੱਠੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਠੀਕ ਤੇ ਢੁੱਕਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਰੰਭ ਕਰੋ।
  4. ਜੋ ਕੁੱਝ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੇ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਇਧਰ – ਉਧਰ ਦੀਆਂ ਫ਼ਜੂਲ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।
  5. ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦਿਆਂ ਪਿਆਰ, ਹਮਦਰਦੀ ਤੇ ਨਰਮੀ ਦਾ ਪੱਲਾ ਨਾ ਛੱਡੋ ਤੇ ਕੌੜੀਆਂ, ਕਾਟਵੀਆਂ, ਚੁੱਭਵੀਆਂ, ਵਿਅੰਗ – ਭਰੀਆਂ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦੀ ਹੇਠੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾ ਲਿਖੋ !
  6. ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਬੋਲੀ ਸਰਲ ਅਤੇ ਸੌਖੀ ਰੱਖੋ। ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦ ਨਾ ਵਰਤੋ, ਜਿਹੜੇ ਔਖੇ ਤੇ ਰੜਕਵੇਂ ਹੋਣ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਠਕ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਨਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣ।ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਠੀਕ – ਠੀਕ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਹੋਰ ਦੇ ਹੋਰ ਨਿਕਲ ਜਾਣਗੇ।
  7. ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਤਾਰੀਖ਼ (ਮਿਤੀ ਲਿਖਣੀ ਨਾ ਭੁੱਲੋ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ ਦਾ ਫਾਂਰਾ

ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਛੇ ਭਾਗ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ –

1. ਆਰੰਭ – ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਅਤੇ ਤਾਰੀਖ਼ ਲਿਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ : ਜਿਵੇਂ –

77, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ,
ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ।
10 ਜਨਵਰੀ, 20…

2. ਸੰਬੋਧਨੀ ਸ਼ਬਦ – ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਤਾ ਲਿਖਣ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਯੋਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪਤੇ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਲਿਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ –

  • ਪਿਆਰੇ ਵੀਰ ਜੀ,
  • ਪਿਆਰੇ ਸਤਵਿੰਦਰ,
  • ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਮਾਤਾ ਜੀ,

3. ਵਿਸ਼ਾ – ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਭਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰੇ ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਲੇਖਕ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲਿਖਣੀਆਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਭਾਗ ਪੈਰੇ ਬਣਾ ਕੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਸੰਬੰਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਹੀ ਮੁਕਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

4. ਸੰਬੰਧ – ਟਾਊ ਸ਼ਬਦ – ਵਿਸ਼ਾ ਮੁੱਕਣ ‘ਤੇ ਲੇਖਕ ਆਪਣੇ ਪਾਠਕ ਪਾਸੋਂ ਛੁੱਟੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਉਸ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸੰਬੰਧ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਹੇਠ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਕੁੱਝ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ

  • ਆਪ ਦਾ ਪਿਆਰਾ ਸਪੁੱਤਰ,
  • ਤੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ,
  • ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,

5. ਸਹੀ ਜਾਂ ਦਸਖ਼ਤ – ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧ – ਟਾਊ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਆਪਣੇ ਦਸਖ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –

  • ਆਪ ਦੀ ਪਿਆਰੀ ਸਪੁੱਤਰੀ, ਸੋਨੂੰ।
  • ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ, ਅਮਰਦੀਪ ਸਿੰਘ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

6. ਬਾਹਰਲਾ ਪਤਾ – ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ ਦੇ ਇਕ ਸਫ਼ੇ ਉੱਤੇ ਖ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਜਾਂ ਲਿਫ਼ਾਫੇ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਪਾਸੇ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਪਤਾ ਬਹੁਤ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰਾ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਨ – ਯੋਗ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਚਿੱਠੀ ਠੀਕ ਟਿਕਾਣੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇਗੀ ; ਜਿਵੇਂ –

ਸ: ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ,
2225, ਸੈਕਟਰ 22 ਬੀ,
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੋਟ – ਅਰਜ਼ੀਆਂ, ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰਾਂ ਜਾਂ ਦਰਖ਼ਾਸਤਾਂ ਦਾ ਆਰੰਭ ਕੁੱਝ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਬੇ ਪਾਸੇ ਸੇਵਾ ਵਿਖੇਜਾਂ “ਸੇਵਾ ਵਿਚ’ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ, ਤਿੰਨ ਕੁ ਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਅਫ਼ਸਰ ਜਾਂ ਮੁਖੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਲ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖਣਾ ਹੋਵੇ।ਦੇਖੋ ਨਮੂਨਾ –

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ

ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਹਿਬ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ,
ਜਲੰਧਰ।

ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਤੇ ਤਾਰੀਖ਼ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ –

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ,
5144, ਸੈੱਲ ਟਾਊਨ,
ਜਲੰਧਰ

ਮਿਤੀ : 6 ਦਸੰਬਰ, 20….

ਅੱਜ – ਕਲ੍ਹ ਵਪਾਰਕ ਚਿੱਠੀਆਂ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਮ ਚਿੱਠੀ ਵਾਂਗ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣਾ ਪਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਫਿਰ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗ “ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ ਲਿਖਣ ਪਿੱਛੋਂ ਫ਼ਰਮ ਦਾ ਪਤਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਚਿੱਠੀ ਵਿਚ ਤਾਰੀਖ਼ ਆਪਣੇ ਪਤੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਕੇਵਲ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇਖੋ ਨਮੂਨ

1775, ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਗਰ,
ਜਲੰਧਰ
25 ਦਸੰਬਰ, 20….

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ

ਮੈਸਰਜ਼ ਮਲਹੋਤਰਾ ਬੁੱਕ ਡਿਪੋ,
ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਹਾਉਸ,
ਰੇਲਵੇ ਰੋਡ,
ਜਲੰਧਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
…………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………….

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਚਿੱਠੀਆਂ ਅਤੇ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨੀ ਤੇ ਅੰਤਮ ਸ਼ਬਦ
PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language) 1 PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language) 2

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

(ਉ) ਚਿੱਠੀਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ

1. ਫ਼ਰਜ਼ ਕਰੋ ਤੁਸੀਂ ਅੱਠਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਨਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦੇ ਦਾਖ਼ਲੇ, ਫੀਸਾਂ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਕਾਪੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਹੋ।

8001, ਮੋਤਾ ਸਿੰਘ ਨਗਰ,
ਜਲੰਧਰ।
30 ਅਪਰੈਲ, 20…..
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਿਤਾ ਜੀ,

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਆਪ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਮੈਂ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿਚੋਂ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚੋਂ ਫ਼ਸਟ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ 540 ਨੰਬਰ ਆਏ ਹਨ। ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਸਵਰਨ ਵੀ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਸੈਕਿੰਡ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰੀ ਫ਼ਸਟ ਹੁਣ ਮੈਂ ਨੌਵੀਂ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੇਰੇ ਚੰਗੇ ਨੰਬਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਫ਼ੀਸ ਮਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਕਾਪੀਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ 3500 ਰੁਪਏ ਭੇਜ ਦਿਓ।

ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਨਿੱਕਾ ਵੀਰ ਰਾਜ਼ੀ – ਖੁਸ਼ੀ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਲੋਂ ਆਪ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਆਪ ਦਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਹਰਪ੍ਰੀਤ।

ਟਿਕਟ
ਸੁਬੇਦਾਰ ਹਰਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ : ਬੇਗ਼ਮਪੁਰ ਜੰਡਿਆਲਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

2. ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਦੱਸੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਬਤੀਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
2606, ਬਾਗ਼ ਬਾਹਰੀਆਂ,
ਕਪੂਰਥਲਾ ਰੋਡ,
ਜਲੰਧਰ।
21 ਜੁਲਾਈ, 20….

ਪਿਆਰੀ ਅਮੋਲ,
ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ।

ਮੈਂ ਅੱਜ ਹੀ ਕੁੱਲੂ ਮਨਾਲੀ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ 20 ਦਿਨਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਘਰ ਪੁੱਜੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੈਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਐਤਕੀਂ ਜਦੋਂ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਸਕੂਲ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਵਲੋਂ ਮਿਲਿਆ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਾ ਕੰਮ 8 ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੁਕਾ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਕੱਟਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਣਾ ਲਈ।

30 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਬੱਸ ਵਿਚ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮਨਾਲੀ ਲਈ ਚੱਲ ਪਏ ਤੂੰ ਬੱਸ ਜਲੰਧਰੋਂ ਚੱਲ ਕੇ ਕੀਰਤਪੁਰ ਪੁੱਜੀ ਤੇ ਫਿਰ ਕੱਲ ਮਨਾਲੀ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਹ ਉੱਪਰ ਤੁਰ ਪਈ : ਮੈਂ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਵਿੰਗ – ਵਲੇਵੇਂ ਖਾਂਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ ਬੜਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਅਸੀਂ ਕੁੱਲੂ ਪੁੱਜ ਗਏ। ਰਾਤ, ਅਸੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿਚ ਜਾ ਟਿਕੇ। ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਲੂ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਬੜਾ ਮਨਮੋਹਕ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਮਨਾਲੀ ਲਈ ਚਲ ਪਏ ਸਾਡੀ ਬੱਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਬਣੀ ਸੜਕ ਉੱਤੋਂ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਦੁਪਹਿਰੇ ਅਸੀਂ ਮਨਾਲੀ ਜਾ ਪੁੱਜੇ। ਇਹ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉੱਪਰ ਸਥਿਤ ਇਕ ਰਮਣੀਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗਰਮੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਰਫ਼ਾਂ ਲੱਦੇ ਰੋਹਤਾਂਗ ਦੱਰੇ ਦੇ ਪਹਾੜ ਚਾਂਦੀ ਵਾਂਗ ਚਮਕਦੇ ਦਿਸਦੇ ਹਨ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਇਕ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਲੈ ਲਿਆ ! ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਸੈਰ ਲਈ ਨਿਕਲਦੇ।

ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਰੌਣਕ ਹੁੰਦੀ। ਇੱਥੋਂ ਅਸੀਂ ਦੱਰਾ ਰੋਹਤਾਂਗ ਦੇਖਣ ਵੀ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਬਰਫ਼ ਹੀ ਬਰਫ਼ ਸੀ ਪਹਾੜ ਬੜੇ ਡਰਾਉਣੇ ਸਨ।ਇਕ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਕੁੱਲੂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨਗਰ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਈ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਪੁਰਾਣੇ ਮੰਦਰ, ਰਾਜੇ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਮਹਿਲ ਤੇ ਹੋਰ ਸਥਾਨ ਦੇਖੇ। ਇੱਥੇ ਸੇਬਾਂ, ਚੈਰੀ ਤੇ ਆਲੂ ਬੁਖ਼ਾਰਿਆਂ ਦੇ ਫਲਾਂ ਨਾਲ ਲੱਦੇ ਹੋਏ ਬਾਗ਼ ਸਨ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਮਨੀਕਰਨ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਗਏ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿਚ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਸੈਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਤੂੰ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਬੜਾ ਆਨੰਦ ਆਉਂਦਾ। ਹੁਣ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਦੋਂ ਆ ਰਹੀ ਹੈਂ? ਨਵਨੀਤ ਤੇ ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਸੰਦੀਪ

ਟਿਕਟ
ਅਮੋਲ ਗਿੱਲ,
…….. ਸਕੂਲ,
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

3. ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕੇ ਦੱਸੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਸ: ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ 6204, ਨਿਊ ਜਵਾਹਰ ਨਗਰ, ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ
ਗੌਰਮਿੰਟ ਮਾਡਲ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਲੁਧਿਆਣਾ
28 ਫ਼ਰਵਰੀ, 20…..
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਿਤਾ ਜੀ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ !
ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਹੋਏ ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ, ਪਰ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ।

ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਚਿੱਠੀ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਪੇਪਰਾਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ। ਐਤਕੀਂ ਸਾਨੂੰ ਪੇਪਰ ਕੁੱਝ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆਏ ਸਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਪੇਪਰ ਕਾਫ਼ੀ ਚੰਗੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਦਾ ਪੇਪਰ ਕੁੱਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੇਰਾ ਇਹ ਪੇਪਰ ਚੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਤਾਂ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਹਿਸਾਬ ਘੱਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਵੀ 100 ਵਿਚੋਂ 65 ਨੰਬਰ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਪੇਪਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ, ਪਰ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਨਾਲ ਉਸ ਵਿਚ ਉਹੀ ਲੇਖ ਤੇ ਕਹਾਣੀ ਆਏ, ਜਿਹੜੇ ਮੈਂ ਇਕ ਰਾਤ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਦ ਕੀਤੇ ਸਨ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਅਨੁਵਾਦ ਸਾਰਾ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪੇਪਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜੇ ਫ਼ਸਟ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਸੈਕਿੰਡ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਜ਼ਰੂਰ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ 485486 ਹੈ। ਹੋਰ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ।

ਤੁਹਾਡਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਹਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ

ਟਿਕਟ
ਸ: ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ, 6204, ਨਿਊ ਜਵਾਹਰ ਨਗਰ, ਜਲੰਧਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

4. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਇਕ ਹਮਦਰਦੀ ਭਰੀ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਹੜਾ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਪਿਆ ਹੈ।
ਸਾਈਂ ਦਾਸ ਐਂਗ, ਸੰ: ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਜਲੰਧਰ
ਪਿਆਰੇ ਹਰਜਿੰਦਰ,
ਦਸੰਬਰ, 16, 20….

ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ।
ਕੱਲ੍ਹ ਮੈਨੂੰ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਤੇਰਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਕ ਕਾਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਤੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਪਿਆ ਹੈਂ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਮੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਿਕਲ ਗਈ। ਤੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਜਦੋਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੱਟਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਵਿਚ ਜਾਨ ਆਈ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਤੇਰੀ ਖੱਬੀ ਬਾਂਹ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਲੱਤ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।

ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੇਰਾ ਬਚਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਤੇਰੇ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਮਿਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਸਲਾਹ ਦਿਆਂਗਾ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਰਾਮ ਕਰ ਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਾ ਡਾਕਟਰ ਜਿਹੜੀ ਦੁਆਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਖਾਹ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੇ।

ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨਾਂ ਤਕ ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਆਵਾਂਗਾ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਿਆਂਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਲੱਗਾ ਰਹੇਗਾ। ਤੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ, ਦੁੱਖ – ਸੁਖ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਲਿਖ ਦੇਣਾ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ ਤੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗਾ।

ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਅੰਕਲ ਤੇ ਆਂਟੀ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

ਆਪ ਦਾ ਮਿੱਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰਬਰ 22211.

ਟਿਕਟ
ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸਪੁੱਤਰ ਸ: ਹਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ, 240, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਲੁਧਿਆਣਾ

5. ਤੁਹਾਡਾ ਮਿੱਤਰ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਬਿਮਾਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਹਮਦਰਦੀ ਭਰਿਆ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
(ਨੋਟ – ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀ ਚਿੱਠੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪ ਹੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਨ)

6. ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਆਰੀਆ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ।
ਸਤੰਬਰ 22, 20….

ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਿਤਾ ਜੀ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

ਮੈਂ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਆਪ ਵਲੋਂ, ਉਸ ਦਾ ਉੱਤਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੁਹਾਡੀ ਪਿਛਲੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਬਲਜੀਤ ਨੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਚੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ 10 ਦਿਨ ਬੀਤ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਜੇ ਤਕ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ! ਡਾ: ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਆਦੀ ਬੁਖ਼ਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਉਤਰੇਗਾ।ਉਹਨਾਂ ਬਲਜੀਤ ਦਾ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਠਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਤਰਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਸਵੇਰੇ – ਸ਼ਾਮ ਘਰ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਇਕ – ਇਕ ਘੰਟਾ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਮੈਂ ਇਹ ਘਾਟਾ ਕਦੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਾਂਗਾ ਘਰ ਵਿਚ ਮਾਤਾ ਜੀ ਇਕੱਲੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਬਲਜੀਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।ਉਹ ਵਾਰ – ਵਾਰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ, ਜੇਕਰ ਆਪ ਜਲਦੀ ਘਰ ਆ ਜਾਓ।

ਬਲਜੀਤ ਵੀ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਡੇ ਆਉਣ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਉਸ ਦੇ ਜਲਦੀ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੋਵੇ। ਮੈਨੂੰ ਪੂਰੀ ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜਲਦੀ ਹੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਆ ਜਾਓਗੇ। ਮਾਤਾ ਜੀ, ਬਲਜੀਤ ਤੇ ਪੱਪੂ ਵਲੋਂ ਆਪ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ।

ਆਪ ਦਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……………..

ਟਿਕਟ
ਸ: ਬਖ਼ਸ਼ੀਸ਼ ਸਿੰਘ,
ਐੱਸ. ਡੀ. ਓ.
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਬਿਜਲੀ ਬੋਰਡ, ਫਗਵਾੜਾ।

7. ਆਪਣੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ। ਉਸ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਮਨਾਏ ਗਏ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਦੇ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ !
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਰਣਧੀਰ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਕਪੂਰਥਲਾ
16 ਅਗਸਤ, 20….

ਪਿਆਰੇ ਭੈਣ ਜੀ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

ਆਪ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਪੰਦਰਾਂ ਅਗਸਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ – ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ।ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਹਰ ਸਾਲ ਵਾਂਗ ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਧੂਮ – ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਐਤਕੀਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਰੌਣਕ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇਕ ਵੱਡੇ ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕੌਮੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਭਾਗ ਲਿਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਤਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਕ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਭਰਿਆ ਘੋਲ ਘੁਲ ਕੇ 15 ਅਗਸਤ, 1947 ਨੂੰ ਭਾਰਤ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਪੰਜੇ ਵਿਚੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਲਹਿਰ ਉੱਪਰ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਆਹੂਤੀਆਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ – ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀਆਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀਆਂ। ਲੋਕ ਬੜੇ ਚਾ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਨ ਸੁਣ ਰਹੇ ਸਨ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਦੁਪਹਿਰੇ 12 ਵਜੇ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਜਲੂਸ ਨਿਕਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਬੈਂਡ – ਵਾਜੇ ਵਾਲੇ ਪੀ. ਏ. ਪੀ. ਦੇ ਜਵਾਨ ਸਨ, ਪਿੱਛੇ ਘੋੜ – ਸਵਾਰ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਪੈਦਲ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੀ – ਆਪਣੀ ਯੂਨੀਫ਼ਾਰਮ ਪਾਈ ਕਤਾਰਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇਸੇ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਦੀਪਮਾਲਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤੇ ਆਤਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਚਲਾਈ ਗਈ।

ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸ਼ਹਿਰ ਆਓ ਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣੋ।

ਆਪ ਦਾ ਛੋਟਾ ਵੀਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……

ਟਿਕਟ
ਕੁਲਵੰਤ ਕੌਰ, ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾ: ਨੰਦਾ ਚੌਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

8. ਤੁਹਾਡਾ ਭਰਾ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿਓ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ, ……..
ਸਕੂਲ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ।
15 ਜਨਵਰੀ, 20….

ਪਿਆਰੇ ਜਸਵਿੰਦਰ,
ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ।

ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਤੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਬਿਲਕੁਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਦਸੰਬਰ ਟੈਸਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ। ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲੋਂ ਇਸ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਰਾ ਸਾਲਾਨਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੈਨੂੰ ਹੁਣ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ – ਤਾਸ਼ ਤੇ ਵੀ. ਡੀ. ਓ. ਗੇਮਾਂ ਤੂੰ ਖੇਡਦਾ ਹੈਂ, ਇਹ ਨਿਰਾ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ : ਮਿਲਦਾ, ਤੈਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਦਮ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਕ੍ਰਿਕਟ, ਬੈਡਮਿੰਟਨ, ਵਾਲੀਵਾਲ ਜਾਂ ਕਬੱਡੀ ਆਦਿ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਚਾਹੇ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੰਟਾ ਡੇਢ ਘੰਟਾ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਰੇ ਕਿਤਾਬੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਾਲ ਥੱਕੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਮਿਲੇਗੀ।

ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਖੇਡਾਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਜੀਵਲ ਖੇਡਾਂ ਲਈ। ਇਸ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੇਰਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਪੜ੍ਹ – ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਥੱਕ ਚੁੱਕਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਠੀਕ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਲਦੀ ਰਹੇਗੀ।

ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਨਸੀਹਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖੇਗਾ ਤੇ ਅੱਗੋਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵਲੋਂ ਤੇਰੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।

ਤੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ,
ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।

ਟਿਕਟ
ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਰੋਲ ਨੰ: 88, VIII A, ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਕੋਹਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

9. ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ (ਜਾਂ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਦੇ ਲਾਭ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ, ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿਓ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਡੀ. ਏ. ਵੀ. ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ !
ਜਨਵਰੀ 11, 20…..

ਪਿਆਰੇ ਸੁਰਿੰਦਰ,
ਸ਼ੁੱਭ ਇਛਾਵਾਂ।

ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਰੀ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਰਾਤ – ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਸਿਰ ਸੁੱਟ ਕੇ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਖਾਣ – ਪੀਣ ਜਾਂ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਸੁਰਤ ਨਹੀਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਕਿ ਤੇਰੀ ਭੁੱਖ ਬਹੁਤ ਘਟ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਜਾਣ ਕੇ ਮੇਰਾ ਮਨ ਬੜਾ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਲਗਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਕਿ ਸਿਹਤ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਨੰਦ ਮਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਚੰਗੀ ਰੱਖੇਂਗਾ, ਤਾਂ ਹੀ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਕੰਮ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਤੈਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦਾ ਪੂਰਾ – ਪੂਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਮੰਤਵ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨਤਾ ਹੈ।ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਇਕ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦਿਮਾਗੀ ਉੱਨਤੀ ਦੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਉੱਨਤੀ ਵਲ ਵੀ ਪੂਰਾ – ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ “ਜਾਨ ਨਾਲ ਹੀ ਜਹਾਨ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਟ – ਪੁਸ਼ਟ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਨਤ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਤੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਹੁਪੱਖੀ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਡਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਲਗਪਗ ਅਰਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰ ਹਰਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਤਾਸ਼, ਜਾਂ ਵੀ. ਡੀ. ਓ. ਗੇਮਾਂ ਖੇਡੋ, ਸਗੋਂ ਕਬੱਡੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਹਾਕੀ, ਕੁਸ਼ਤੀ, ਕ੍ਰਿਕਟ, ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਤੇ ਦੌੜਾਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਖੂਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਖੂਨ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੇਟ ਦੀ ਕਸਰਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖਾਧਾ – ਪੀਤਾ ਹਜ਼ਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮਨ ਨੂੰ ਪਸੰਨਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਸਰੀਰ ਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨੂੰ ਚੁਸਤੀ ਤੇ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਤੈਨੂੰ ਦੋਹਰਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ; ਤੇਰੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਠੀਕ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਮਹਾਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੋਇਆ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਾਂਗ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝੇਗਾ।

ਤੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……..!

ਟਿਕਟ
ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਰੋਲ ਨੰ: 28, ਅੱਠਵੀਂ ਸੀ, ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਨਕੋਦਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

10. ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ/ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਇਕੱਠੇ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਿਖੋ।
ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ ਕਿ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਬਤੀਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਗੌਰਮਿੰਟ ਗਰਲਜ਼ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਜਲੰਧਰ
ਜੂਨ 26, 20…….

ਪਿਆਰੀ ਹਰਿੰਦਰ,
ਐਤਕੀਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਿਮਲੇ ਜਾਣ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਕ ਤਾਂ ਜਲੰਧਰ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਪਾਣੀ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਨਵਨੀਤ ਵੀ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਸੀਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਇੱਥੋਂ ਚਲ ਪਵਾਂਗੇ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ਼ਿਮਲੇ ਅਸੀਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ‘ਤੇ ਇਕ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਕਮਰਾ ਬੁੱਕ ਕਰਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉੱਥੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰ ਕੇ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ 25 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਚੱਲੇਂ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਆਵੇਗਾ। ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈ ਕੇ ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਪਹਿਲੀ – ਦੂਜੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੁੱਜ ਜਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਇਕੱਠੇ ‘ ਸ਼ਿਮਲੇ ਜਾ ਕੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਸਕੀਏ ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸੈਰ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕੀਏ। ਸ਼ਿਮਲੇ ਜਾਣ ਲਈ ਘਰੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਚੱਲਾਂਗੇ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਪ੍ਰਭਜੋਤ।

ਟਿਕਟ
ਹਰਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਰੋਲ ਨੰ: 80, ਅੱਠਵੀਂ ਸੀ, ਖ਼ਾਲਸਾ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਨੂਰਮਹਿਲ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

l1. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਨੂੰ ਇਕ ਵਧਾਈ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ,
ਪਿੰਡ ਅਗਮਪੁਰ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ।
ਜੂਨ 16, 20…..

ਪਿਆਰੇ ਨਰੇਸ਼,
ਨਮਸਤੇ।

ਅੱਜ ਹੀ ਚਾਚਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਕਿ ਤੂੰ ਅੱਠਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਵਧਾਈ ਭੇਜਾਂ?

ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਏ ਹਨ। ਤੈਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੁੰਦੀ। ਤੂੰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦਿਆਂ ਰਾਤ – ਦਿਨ ਇਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਤੇਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਾਈ ਸੀ।

ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਵਧਾਈ ਦੇਣੀ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ਾਇਦ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਤੇਰੇ ਵਰਗੇ ਮਿਹਨਤੀ ਅਤੇ ਆਗਿਆਕਾਰ ਸਪੁੱਤਰ ਉੱਤੇ ਹਰ ਇਕ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮਾਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਕਦੋਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈਂ? ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਦੋਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈਂ? ਮੈਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਤੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……….

ਟਿਕਟ
ਨਰੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਸਪੁੱਤਰ ਸੀ ਰਾਮ ਲਾਲ, ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾ: ਖਹਿਰਾ ਮਾਝਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

12. ਤੁਹਾਡਾ ਮਿੱਤਰ ਜਾਂ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦੇਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੌਂਸਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਹੋ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਗੌਰਮਿੰਟ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਸਮਰਾਲਾ।
11 ਜੂਨ, 20………….

ਪਿਆਰੇ ਸਰਦੂਲ,

ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਆਈ ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਤੂੰ ਇਸ ਵਾਰ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੂੰ ਅੱਗੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਹੋਣਾ ਹੀ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਖ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਨਿਰਾਸਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ! ਫੇਲ੍ਹ – ਪਾਸ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਕ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਆਦਮੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸੈਂਕੜੇ ਕੰਮ ਆਰੰਭ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਨਿਰਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹੋ ਕੇ ਢੇਰੀ ਢਾਹ ਦੇਵੇ, ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਸਗੋਂ ਦ੍ਰਿੜ ਨਿਸਚਾ ਕਰ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਮਗਰ ਪੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਸਭ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਅਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਫੇਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਾਡੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਢੰਗ ਹੀ ਨਾਕਸ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਸਹੀ ਅਨੁਮਾਨ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਮੌਕਾ ਚਾਨਸ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਯਾਦ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਆ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਫੇਲ਼। ਇਸ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਰੇ ਯਾਦ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨਾ ਆਏ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨੰਬਰ ਲਾਉਣ ਵੇਲੇ ਪ੍ਰੀਖਿਅਕ ਤੋਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ। ਕੁੱਝ ਹੀ ਹੋਵੇ ਤੈਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹਾਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ 1. ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਿਆਣਪ ਨਹੀਂ।

ਅਗਲਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਕੋਈ ਦੂਰ ਨਹੀਂ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਮਤ ਨੇ ਤੇਰਾ ਸਾਥ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਗੋਂ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਵੇਗੀ ! ਤੂੰ ਹੌਂਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ। ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਚੰਗੇ ਮਿੱਤਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਸਮਝ ਕੇ ਅਪਣਾਏਂਗਾ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜੁੱਟ ਜਾਵੇਂਗਾ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: …….

ਟਿਕਟ
ਸਰਦੂਲ ਸਿੰਘ, ਸਪੁੱਤਰ ਬਖ਼ਸ਼ੀਸ਼ ਸਿੰਘ, ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾ: ਗੀਗਨੋਵਾਲ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

13.ਤੁਹਾਡੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ‘ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਕ ਗੁੱਟ – ਘੜੀ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇ ਗੁਣ ਤੇ ਲਾਭ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰੋ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਰੋਪੜ ਤੂੰ
14 ਜਨਵਰੀ, 20……

ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਚਾਚਾ ਜੀ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਦੁਆਰਾ ਮੇਰੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭੇਜੀ ਗੁੱਟ – ਘੜੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਦੇ ਭੇਜੇ ਹੋਏ ਇਸ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੇ। ਮੈਨੂੰ ਘੜੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪ ਵਲੋਂ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਇਹ ਸੁੰਦਰ ਘੜੀ ਦੇਖੀ, ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਮਨ ਨੱਚ ਉੱਠਿਆ। ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਸਮਾਂ ਵੇਖਣ ਲਈ ਹੀ ਘੜੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਤਾਂ ਦਿਨ, ਤਾਰੀਖ਼ ਤੇ ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ! ਮੇਰੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ! ਤੁਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਚੰਗੇ ਹੋ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਦਾ ਇੰਨਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਦੇ ਹੋ।

ਮੇਰੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਟਾਈਮ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕੋਈ ਘੜੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਆਪ ਦੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਘੜੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਬੜੇ ਮੌਕੇ ਸਿਰ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਜੀਵਨ ਬੜਾ ਹੀ ਨਿਯਮ – ਬੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸੌਂਦਾ, ਜਾਗਦਾ, ਪੜ੍ਹਦਾ ਤੇ ਖੇਡਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਯਮਬੱਧ ਕੰਮ ਕਰ ਕੇ ਮੈਂ ਦਿਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਮੁਕਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਗੇ ਮੈਨੂੰ ਸਮੇਂ ਦਾ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਗਦਾ ਕਿ ਕਿਸ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਮੈਂ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਚ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ’ਤੇ ਆਪ ਦੀ ਬੜੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਦਿਨ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਘੜੀ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਆਪ ਦੇ ਭੇਜੇ ਹੋਏ ਤੋਹਫ਼ੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਸ ਘੜੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।

ਚਾਚੀ ਜੀ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤੇ ਸੋਨੂੰ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ।

ਆਪ ਦਾ ਭਤੀਜਾ,
ਰੋਲ ਨੰ: ………..

ਟਿਕਟ
ਸ : ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ, ਸਰਕਾਰੀ ਠੇਕੇਦਾਰ, 3210, ਮੁਹੱਲਾ ਇਸਲਾਮ ਗੰਜ, ਜਲੰਧਰ।

14. ਆਪਣੇ ਮਕਾਨ ਮਾਲ ਨ ਮੁਰੰਮਤ ਤੇ ਰੰਗ – ਰੋਗਨ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਏ. ਐੱਸ. ਆਰ. ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਦੁਰਾਹਾ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ
ਜੂਨ 18, 20…….

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਮੈਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਦੋ – ਤਿੰਨ ਪੱਤਰ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਅੱਜ ਤਕ ਆਪ ਵਲੋਂ ਕੋਈ ਉੱਤਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਫਿਰ ਆਪ ਦੇ ਮਕਾਨ ਦੀ ਖ਼ਸਤਾ ਹਾਲਤ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਵਲ ਦਿਵਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਜਿਸ ਮਕਾਨ ਵਿਚ ਮੈਂ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਉਸ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਵਿਗੜੀ ਹੋਈ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਆਪ ਆ ਕੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਮਕਾਨ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਸੀਮਿੰਟ ਨਾਲ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਜਦੋਂ ਮੀਂਹ ਪਿਆ, ਤਾਂ ਵੱਡਾ ਕਮਰਾ ਚੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ ! ਅੱਗੋਂ ਬਰਸਾਤ ਵੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜ਼ਿਕਰ, ਮਕਾਨ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਰਸਾਤ ਵਿਚ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਪ ਦੇ ਮਕਾਨ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਰੌਸ਼ਨਦਾਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਟੁੱਟੇ ਪਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਿੜੀਆਂ ਤੇ ਕਬੂਤਰ ਅੰਦਰ ਆ ਕੇ ਗੰਦ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਵਰਖਾ ਸਮੇਂ ਛਰਾਟਾ ਅੰਦਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਬੂਹੇ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਰੰਗ ਹੋਇਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੱਲਰ ਡਿਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਤੋਂ ਪਲੱਸਤਰ ਦੇ ਲੇ ਲੱਥ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭੈੜੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ।ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਇਸ ਪਾਸੇ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਧਿਆਨ ਦਿਉਗੇ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਫਿਰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……….

ਟਿਕਟ
ਸ੍ਰੀ ਮੋਹਨ ਲਾਲ, ਕਰਿਆਨਾ ਫ਼ਰੋਸ਼, ਸਾਬਣ ਬਜ਼ਾਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ

15. ਕਿਸੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੰਗਾਉਣ ਲਈ ਆਰਡਰ ਭੇਜੋ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਗੌਰਮਿੰਟ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ।
28 ਅਪਰੈਲ, 20…….

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੈਸਰਜ਼ ਮਲਹੋਤਰਾ ਬੁੱਕ ਡਿੱਪੋ,
ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਹਾਊਸ,
ਰੇਲਵੇ ਰੋਡ,
ਜਲੰਧਰ

ਸੀਮਾਨ ਜੀ,
ਮੈਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਵੀ. ਪੀ. ਪੀ. ਕਰ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿਓ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਨਵਾਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਛਪਾਈ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰੀ ਹੋਵੇ। ਕੀਮਤ ਵੀ ਵਾਜਬ ਹੀ ਲੱਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।

ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ : ……….

16. ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨਗਰ – ਨਿਗਮ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਇਕ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਅਗਰ ਨਗਰ,
ਲੁਧਿਆਣਾ
20 ਅਗਸਤ, 20….

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਹਿਬ,
ਨਗਰ ਨਿਗਮ,
ਲੁਧਿਆਣਾ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਮੁਹੱਲੇ ਅਗਰ ਨਗਰ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਮੰਦੀ ਹਾਲਤ ਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਲ ਦੁਆਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਗਲੀਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਹੜੇ ਨਿਗਮ ਜਾਂ ਕਮੇਟੀ/ਪੰਚਾਇਤ ਵਲੋਂ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਲਾਏ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ। ਇਕ ਤਾਂ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ; ਦੂਸਰੇ ਉਹ ਜਦੋਂ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਨ ਆਉਂਦੇ ਵੀ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੂੜੇ ਦੀਆਂ ਢੇਰੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਲਾ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕੂੜਾ ਮੁੜ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖਿਲਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਾੜਾ ਹੈ। ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਲਬ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਮ ਕਰਕੇ ਹਨੇਰਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਚੋਰੀ ਦੀਆਂ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਤੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੀਵਰੇਜ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਸੀਵਰੇਜ ਆਮ ਕਰਕੇ ਇਹ ਕਿਤੋਂ ਨਾ ਕਿਤੋਂ ਬੰਦ ਹੀ ਹੋਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਗਲੀ ਨੰ: 12 ਤੇ 13 ਵਿਚ ਤਾਂ ਆਮ ਕਰਕੇ ਪਾਣੀ ਭਰਿਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਰਤਾ ਜਿੰਨੀ ਬਰਸਾਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੀਵਰੇਜ ਤੇ ਬਰਸਾਤ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨੀਵੇਂ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਵਿਚ ਜਮਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਬੂ ਵੀ ਛੱਡਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੱਖੀਆਂ ਤੇ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਪਲਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਮੱਖੀਆਂ ਤੇ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਟੁਟੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਪੀਣ – ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ‘ਯਰਕਾਨ ਤੇ ਦਸਤ’ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਫੈਲ ਗਈਆਂ ਹਨ ! ਦੋ ਕੇਸ ਹੈਜ਼ੇ ਦੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮਲੇਰੀਏ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਪਏ ਹਨ।

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਰਕੀ ਜੀਵਨ ਗੁਜ਼ਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਸਫ਼ਾਈ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰੋ ਤੇ ਸਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਵੋ। ਅਸੀਂ ਆਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗੀ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।
ਆਪ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੋਰ ਮੁਹੱਲਾ ਨਿਵਾਸੀ।

ਨੋਟ – ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਪੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮਿਊਨਿਸਿਪਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਨਗਰ ਨਿਯਮ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਬਲਾਕ ਅਫ਼ਸਰ, ਪੰਚਾਇਤ ਅਫ਼ਸਰ ਜਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਨੂੰ ਵੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ‘ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ’ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੇ ਨੂੰ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

17. ਬਲਾਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਅਫ਼ਸਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਪਿੰਡ……..
ਜ਼ਿਲਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।
28 ਸਤੰਬਰ, 20……

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਬਲਾਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਅਫ਼ਸਰ ਸਾਹਿਬ,
ਬਲਾਕ …………।
ਜ਼ਿਲਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

ਵਿਸ਼ਾ : ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੁਧਾਰਨ ਬਾਰੇ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ …….. ਬਲਾਕ ਦਾ 2000 ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਿੰਡ ਹੈ ! ਪਰੰਤੂ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਫ਼ਾਫ਼ੇ ਵੀ ਇਧਰ – ਉੱਧਰ ਉਡਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਇਕ ਥਾਂ ਢੇਰ ਉੱਤੇ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੇਰ ਉੱਤੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖਿਲਾਰਾ ਹੀ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਟੋਏ ਪਏ ਹਨ, ਫ਼ਰਸ਼ ਉਖੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ ਕਰਕੇ ਗਲੀਆਂ ਗੰਦੇ ਬਦਬੂਦਾਰ ਪਾਣੀ ਤੇ ਚਿੱਕੜ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਵਰੇਜ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਵਗਦਾ ਤੇ ਦੁਰਗੰਧ ਖਿਲਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਟੱਟੀਆਂ ਫਿਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮਗਰੋਂ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਅਗਾਂਹ ਰੋੜ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਅਵਾਰਾ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਟੱਟੀ – ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰ ਕੇ ਗੰਦ ਖਿਲਾਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ।

ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਸਰਪੰਚ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਪੰਚਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਉਹ ਇਸ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚਲੀ ਗੰਦਗੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਨਜਾਤ ਦੁਆਉਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਆਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪਾਤਰ,
ਓ. ਅ.
ਸ. ਹ. ਕ.

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

18. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਵਿਆਹ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਲਈ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ ਕਿ ਉਹ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਵੇ ਤੇ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਵੇ।
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਗੌਰਮਿੰਟ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ।
ਫ਼ਰਵਰੀ 8, 20……

ਪਿਆਰੇ ਗਿਆਨਜੋਤ,
ਆਪ ਨੂੰ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਬੜੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦਾ ਸ਼ੁੱਭ ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ 23 ਫ਼ਰਵਰੀ, 20…….ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੰਞ 23 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਅੱਠ ਵਜੇ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਆਵੇਗੀ ਤੇ ਇਸੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦਾ ਬਾਕੀ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਭੁਗਤਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੰਞ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀ ਆਓ – ਭਗਤ ਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਹੁਣਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਤੇ ਵਿਆਹ ਸੰਬੰਧੀ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਭੱਜ – ਦੌੜ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਆਪ ਵਰਗੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹੀ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਚਾਰ ਕੁ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਸਲਾਹ ਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੀ ਆਪ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦਿਉਗੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੋਂ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹੋ? ਆਪ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਨਾਮ।

ਆਪ ਦਾ ਮਿੱਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……

ਟਿਕਟ
ਗਿਆਨਜੋਤ ਸਿੰਘ, 69 ਡੀ, ਪਾਂਡਵ ਨਗਰ, ਪੜਪੜ – ਗੰਜ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ।

19. ਤੁਸੀਂ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਡਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਜਾਂ ਭੈਣ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਬਹੁਤ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿਓ।
ਕਮਰਾ ਨੰ: 212,
………….. ਸਕੂਲ ਹੋਸਟਲ
ਜਲੰਧਰ।
ਜਨਵਰੀ 10, 20…..

ਪਿਆਰੀ ਮੈਨੂੰ,
ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਬਿਲਕੁਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਚਾਰ – ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅੱਗੇ ਬੈਠੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈਂ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਦਸੰਬਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪਤਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਬਾਰੇ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਬਹੁਤਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖਣ ਦੇ ਕੀ – ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ? ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਕਰੀਨ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਬਿਜਲ – ਚੁੰਬਕੀ ਕਿਰਨਾਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਮਾਂ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਘਾਟਾ ਕਦੇ ਵੀ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਮਨੋਕਲਪਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭੜਕਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅੱਗੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬੈਠਣ ਨਾਲ ਖਾਧਾ ਪੀਤਾ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਮੋਟਾਪਾ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਲਸਰੂਪ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਤਕੀਂ ਤੇਰਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਤੇਰਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖਣ ਵਲ ਲੱਗ ਕੇ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਤਾਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਸਿਵਾਏ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇਖਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਤੈਨੂੰ ਇਸਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਤਿਆਗ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਥਾਂ ਤੈਨੂੰ ਬੈਡਮਿੰਟਨ, ਬਾਸਕਟ ਬਾਲ, ਹਾਕੀ ਜਾਂ ਫੁੱਟਬਾਲ ਆਦਿ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਘੰਟਾ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ਼ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅੰਤ ਵਿਚ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਘਰਦਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਜੁੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਤੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣਗੇ।

ਤੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……..!

ਟਿਕਟ
ਨਵਨੀਤ ਕੌਰ, 1220, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

20. ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਮਨਾਏ ਸਾਲਾਨਾ ਇਨਾਮ – ਵੰਡ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਹਾਲ ਲਿਖੋ।
ਖ਼ਾਲਸਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਗੁਰਾਇਆ।
16 ਫ਼ਰਵਰੀ, 20…

ਪਿਆਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਇਸ ਸਾਲ 14 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਲਾਨਾ ਇਨਾਮ – ਵੰਡ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੀ ਖੁੱਲੀ ਗਰਾਉਂਡ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ! ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਆਨੇ ਲਾਏ ਗਏ ਤੇ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰੀਆਂ ਦਰੀਆਂ ਵਿਛਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਪਰ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕੁਰਸੀਆਂ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਸਾਹਮਣੇ ਸੁੰਦਰ ਪਰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਹੋਈ ਸਟੇਜ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਸਾਰੇ ਪੰਡਾਲ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਝੰਡੀਆਂ ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਪੰਡਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਗੇਟ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਡੀ. ਪੀ. ਆਈ. ਸ: ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਉਹ 11 ਵਜੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਗਏ।

ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਹੋਰਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਸਮੇਤ ਗੇਟ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਹਾਰ ਪਾਏ ਗਏ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੈਂਡ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਣ ਵਿਚ ਮਿੱਠੀ ਧੁਨ ਵਜਾਈ। ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖਿਆ। ਫਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਹ ਪੰਡਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਏ। ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਤਾੜੀਆਂ ਵਜਾਉਂਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਾਹਿਬ, ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹੋਰ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਮਹਿਮਾਨ ਸਟੇਜ ਉੱਪਰ ਲੱਗੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਉੱਪਰ ਬੈਠ ਗਏ।

ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਰੰਭ ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ “ਦੇਹ ਸ਼ਿਵਾ ਬਰ ਮੋਹਿ ਇਹੈ’ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਫਿਰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉੱਠ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ‘ਜੀ ਆਇਆਂ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੜੀ ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਕੁੱਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਇਕ ਦੋ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਮੋਨੋ – ਐਕਟਿੰਗ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਕ ਸਕਿੱਟ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਲਾਹਿਆ।

ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਸਾਡੇ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ, ਜੋ ਕਿ ਸਟੇਜ ਸਕੱਤਰ ਸਨ, ਨੇ ਉੱਠ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵੰਡਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਵਾਈਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ, ਦੂਜਾ ਤੇ ਤੀਜਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ, ਗਾਇਕਾਂ ਤੇ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰੋ – ਵਾਰੀ ਬੁਲਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਭ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਕੋਈ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਇਹ ਦਿਲਚਸਪ ਕਾਰਵਾਈ ਚਲਦੀ ਰਹੀ।

ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਨ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਸਭ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਪਏ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਅੰਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਤੇ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਚਾਹ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਇਹ ਦਿਨ ਬੜਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ, ਚਾ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਭਰਿਆ ਸੀ।

ਆਪ ਦਾ ਪਿਆਰਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ।

21. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਜਾਂ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਸੰਬੰਧੀ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ।
……… ਸਕੂਲ,
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।
28 ਜਨਵਰੀ, 20…

ਪਿਆਰੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ,
ਪਰਸੋਂ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ ! ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਇਸ ਦਿਨ 1950 ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਵਾਂਗ ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇਹ ਦਿਨ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ 8 ਵਜੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫ਼ਸਰ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ‘ਜਨ ਗਨ ਮਨ……’ ਗਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸਾਵਧਾਨ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਭਾਗ ਲਿਆ !

ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਕੁਰਸੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਗਏ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਾਹਮਣੇ ਦਰੀਆਂ ਉੱਪਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗਣਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਕੁੱਝ ਭਾਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਸੰਬੰਧੀ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਕੁੱਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਗਿੱਧਾ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਭੰਗੜਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ, ਖੇਡਾਂ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ।

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਵਲੋਂ ਸਾਰੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਚ ਲੱਡੂ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ।

22. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।
ਕਮਰਾ ਨੰ: 221,
ਖ਼ਾਲਸਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਹੋਸਟਲ,
……… ਸ਼ਹਿਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਪਿਆਰੇ ਹਰਿੰਦਰ,
ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਠਵੀਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਆਇਆ ਹਾਂ, ਸਕੂਲ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ 50 ਕੁ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋਰ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਕ – ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਦੋ – ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬੈਂਡ, ਮੇਜ਼, ਕੁਰਸੀ, ਕੱਪੜਿਆਂ ਲਈ ਅਲਮਾਰੀ ਆਦਿ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਹਨ। ਹਰ ਇਕ ਕਮਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇਕ ਬਾਥਰੂਮ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੋਸਟਲ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ ਦੇ 7 ਵਜੇ ਤਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਹੋਸਟਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਚਾਰ – ਦੀਵਾਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਮ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਜਾਂ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਹੋਸਟਲ ਵਾਰਡਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਕੇਵਲ ਦੋ ਘੰਟੇ ਹੀ ਬਾਹਰ ਜਾ ਸxਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮ ਦੇ 7 ਵਜੇ ਤਕ ਵਾਪਸ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

‘ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਮੈਂਸ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਰੋਟੀ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਵੇਰੇ 7 ਤੋਂ 8 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚ ਨਾਸ਼ਤਾਂ ਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਸਟਲ ਦਾ ਖਾਣਾ ਘਰ ਵਰਗਾ ਸੁਆਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਕੀ ਕਰੀਏ, ਜੋ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਖਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਅਸੀਂ ਛੁੱਟੀ ਵੇਲੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਖਾਣਾ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ 7 ਤੋਂ 8 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 1 ਕਈ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਾਉਂਡਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਖੇਡਾਂ ਵੀ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਸਵਿਮਿੰਗ ਪਲ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਕੋਚ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਤਾਰੀਆਂ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ‘ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਅਣਸੁਖਾਵੀਂ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਇੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਫਿਰ ਵੀ ਘਰ ਦੀ ਯਾਦ ਸਤਾਉਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅੱਜ ਮੇਰਾ ਮਨ ਜ਼ਰਾ ਉਦਾਸ ਸੀ ਤੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਾਂ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ

23. ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ/ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਦੀ ਸੈਰ ਦਾ ਹਾਲ ਲਿਖੋ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਪਿੱਪਲਾਂ ਵਾਲਾ।
27 ਜੂਨ, 20…….,

ਪਿਆਰੇ ਸੁਪ੍ਰੀਤ,
ਬੀਤੇ 24 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ 10 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਗਰੁੱਪ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿਆ ਅਸੀਂ ਇਕ ਸਕਾਰਪੀਓ ਗੱਡੀ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਲਈ ਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਪਹਾੜੀ ਸੜਕ ਉੱਪਰ ਪੈ ਗਏ ਤੇ ਦੋ ਕੁ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਨੰਗਲ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ। ਕੁੱਝ ਦੂਰ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਦੂਰੋਂ ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਅਖੀਰ ਅਸੀਂ ਹਰੇ – ਭਰੇ ਉਸ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਉੱਤੇ ਇਹ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਸਕਿਉਰਿਟੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕੀਤਾ ਤੇ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ। ਡੈਮ ਦੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਬੰਨੁ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਣਿਆ ਇਹ ਇੰਨਾ ਪੱਕਾ ਬੰਨੁ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਉੱਪਰ ਭੂਚਾਲ, ਹੜ੍ਹ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤੋੜ – ਫੋੜ ਦਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਤਲ ਤੋਂ 225.55 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਲੰਬਾਈ 518 ਮੀ: ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਬਣੀ ਸੜਕ ਦੀ ਚੌੜਾਈ 304.84 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਝੀਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚ 96210 ਲੱਖ ਕਿਉਬਿਕ ਮੀਟਰ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਝੀਲ ਦਾ ਨਾਂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਾਗਰ ਹੈ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਜੇਕਰ ਇਹ ਬੰਨ੍ਹ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋੜ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸਾਡੇ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਜਦੋਂ ਇਹ ਦੇਸ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਝੀਲ ਵੱਖ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਡਾ ਮਨ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਬੰਨ੍ਹ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਨਰ – ਉਥਾਨ ਦਾ ਮੰਦਰ’ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਤੁਰ ਕੇ ਇਸ ਡੈਮ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਹੇ ਸਾਂ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਯਾਤਰੀ ਵੀ ਉੱਥੇ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਈ ਪਿਕਨਿਕ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੁੱਝ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿਚ ਸੈਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਭਾਖੜਾ ਮੈਨਜਮੈਂਟ ਬੋਰਡ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਸ ਬੰਨ ਨਾਲ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਮੈਦਾਨੀ ਤੇ ਰੇਗਸਤਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਸਿੰਜਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨਹਿਰਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਚਲਾ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅੰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਚ ਸ਼ੈ – ਨਿਰਭਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਪਿੰਡ ਜਗਮਗਾ ਉੱਠੇ ਹਨ ਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਉੱਥੇ ਗੁਜ਼ਾਰਨ ਮਗਰੋਂ ਅਸੀਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ।

24, ਆਪਣੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਜਲਦੀ ਪਰਤ ਆਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਓ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਪ੍ਰੇਮ ਆਸ਼ਰਮ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ।
ਨਵੰਬਰ, 12, 20……

ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਿਤਾ ਜੀ,

ਆਦਰ ਭਰੀ ਨਮਸਕਾਰ।
ਮੈਂ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਆਪ ਵਲੋਂ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਉੱਤਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਡੀ ਚਿੱਠੀ ਉਡੀਕੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸਮਾਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖ਼ਾਰ ਚੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਅੱਜ 10 ਦਿਨ ਬੀਤ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਬੁਖ਼ਾਰ ਜ਼ਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ 104.5° ਤਕ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਆਦੀ ਬੁਖ਼ਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਪੂਰੇ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਫਤਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਉਤਰੇਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਠਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਕੇਵਲ ਤਰਲ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਮੁਸੱਮੀਆਂ ਦਾ ਰਸ ਤੇ ਦੁੱਧ – ਚਾਹ ਆਦਿ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘਰ ਆ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

27 ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਸੰਗੀਤਾ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਇਕ – ਇਕ ਘੰਟਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੈਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੰਗੀਤਾ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਘਰ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਦਿਨ ਦੀ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕੀ। ਉਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਐਤਕੀਂ ਬੋਰਡ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇਣਾ ਹੈ।ਮਾਤਾ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਵਾਰ – ਵਾਰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕਿ ਉਹ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਆ ਜਾਣ ਸਾਡੀ ਦੋਹਾਂ ਭੈਣ – ਭਰਾ ਦੀ ਵੀ ਇਹੋ ਇੱਛਾ ਹੈ।ਸੋ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਾਰ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਦੋ – ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਘਰ ਪੁੱਜ ਜਾਵੋ ਮਾਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਾ ਵਲੋਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ !

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਆਪ ਦਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਕੁਲਦੀਪ ਕੁਮਾਰ

ਟਿਕਟ
ਸ੍ਰੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਐਡਵੋਕੇਟ, 6210, ਸੈਕਟਰ 18 ਏ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

25. ਆਪਣੀ ਸਹੇਲੀ/ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੋ।
2828 ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ,
ਲੁਧਿਆਣਾ
2 ਅਪਰੈਲ, 20……

ਪਿਆਰੇ ਗੁਰਜੀਤ,

ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ।
ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਤੂੰ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚੋਂ ਚੰਗਾ ਗੋਡ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਗੋਂ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲਾ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਵਾਲੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਹ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਕ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਦੋਵੇਂ ਦੋਸਤ +2 ਤਕ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਪੜ੍ਹ ਸਕਾਂਗੇ। ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਸਕੂਲ ਹਾਈ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਸਾਡਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ। ਤੂੰ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰ ਕੇ ਵੀ ਤਾਂ ਅਗਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਤੂੰ ਹੁਣੇ ਹੀ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਹ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਟਾਫ਼ ਤੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਟਾਫ਼ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਤੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਕਿ ਤੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈਂ, ਤੇਰੀ ਇਹ ਸਾਰੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੋ – ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇੱਥੇ ਹਿਸਾਬ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹਰ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਫਟਾਫਟ ਸਮਝ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਤੇ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਡ – ਮੈਦਾਨਾਂ ਤੇ ਖੇਡ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਵਿਮਿੰਗ ਪੂਲ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਤਰਨਾ ਸਿੱਖਾਂਗੇ ਤੇ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਵਾਂਗੇ। ਮੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਬਹੁਤ ਲੱਗੇਗਾ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਹੀ ਤੇਰੀ ਹਰ ਪਾਸਿਓਂ ਤਰੱਕੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੇਰਾ ਹੋਸਟਲ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਹੀ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਸਲਾਹ ਪਸੰਦ ਆਈ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਸਲਾਹ ਬਣਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਦੇਵੇਂਗਾ।

ਜਲਦੀ ਉੱਤਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਹਰਮੀਤ।

ਪਤਾ
ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪੁੱਤਰ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾ: ਮੂੰਡੀਆਂ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

26. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਹਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ।
(ਨੋਟ – ਇਹ ਪੱਤਰ ਪਿੱਛੇ ਦਿੱਤੇ ਲੇਖ “ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਹਾਲ’ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਲਿਖੋ

27. ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਮਨਾਏ ਗਏ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਹਾਲ ਲਿਖੋ।
ਨੋਟ – ਇਹ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪਿੱਛੇ ਦਿੱਤੇ ਲੇਖ “ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਵਾਰਸ਼ਿਕ (ਸਾਲਾਨਾ) ਸਮਾਗਮ’ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਵੋ।

28. ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਪੀਤੀ – ਭੋਜਨ ਲਈ ਸੱਦਾ – ਪੱਤਰ ਭੇਜੋ।
1212 ਸੈਕਟਰ 22c,
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।
27 ਦਸੰਬਰ, 20 ……

ਪਿਆਰੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ,

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ 27 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਭੋਗ 29 ਦਸੰਬਰ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਪਵੇਗਾ। ਭੋਗ ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰੀਤੀ – ਭੋਜਨ ਹੋਵੇਗਾ।

ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਆਪ ਜਿਹੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਨਾਲ ਹੀ ਸੋਭਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਸਹਿਤ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਕੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਤੁਹਾਡਾ ਮਿੱਤਰ,
ਗੁਰਬੀਰ ਸਿੰਘ !

ਟਿਕਟ
ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ, 811, ਸੈਕਟਰ 21A, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

29, ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ – ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਖ਼ਾਲਸਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਜੀ. ਟੀ. ਰੋਡ,
ਸਮਰਾਲਾ
15 ਜਨਵਰੀ, 20…

ਪਿਆਰੀ ਗੁਰਿੰਦਰ,

ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ।
ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਚਿੱਠੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਤੇਰੀ ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਤੇ ਬਾਸਕਟ ਬਾਲ ਦੀ ਖੇਡ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਰੁਚੀ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਖੇਡ ਨਾ ਖੇਡੋ, ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਇੰਝ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕੁੱਝ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦੀ ਹੋਈ ਤੈਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਿੱਥੇ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਿਚ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇਸ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇਂ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਮੇਰੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਰੁਚੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਇਹ ਰੁਚੀ ਮੇਰੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਅਜੇ ਸੈਕੰਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਵਿਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ‘ਲੋਟ – ਪੋਟ` ਜਾਂ “ਚਾਚਾ ਚੌਧਰੀ’ ਵਰਗਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਓਨਾ ਚਿਰ ਪੜ੍ਹਨੋਂ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਹਟਦੀ, ਜਦੋਂ ਤਕ ਹੁਣ ਉਹ ਮੁੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੈਂ ਤਿੰਨ – ਤਿੰਨ ਚਾਰ – ਚਾਰ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਉੱਪਰੋ ਥਲੀ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਪੜ੍ਹ ਸੁੱਟਦੀ ਸਾਂ। ਇਹ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ‘ਕਿਤਾਬੀ ਕੀੜੀ’ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ !

ਹੌਲੀ – ਹੌਲੀ ਇਹ ਰੁਚੀ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਫਿਰ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੈ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਤਕ ਪਸਰ ਗਈ। ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੈਂ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਇਕ ਦੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹ ਛੱਡਦੀ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਜਨਰਲ ਨਾਲਿਜ਼, ਹਿਸਟਰੀ, ਨਾਵਲ ਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਪੜ੍ਹ ਲਈਆਂ ਹਨ ! ਮੈਂ ਨਾਨਕ ਸਿੰਘ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ ਤੇ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਨਾਵਲ ਪੜ੍ਹ ਲਏ ਹਨ।

ਸੁਜਾਨ ਸਿੰਘ, ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਧੀਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਅਖ਼ਬਾਰ “ਅਜੀਤ’ ਤੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੀ ਹਾਂ। ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮੈਂ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹਾਂ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਦਿੰਦੀ। ਮੇਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮੇਰੀ ਜਨਰਲ ਨਾਲਿਜ ਦੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਅੱਗੋਂ ਮੈਨੂੰ ਇਨਾਮੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੇਰੀ ਸਿਰਫ਼ ਤੈਰਾਕੀ ਵਿਚ ਰੁਚੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਵਿਮਿੰਗ ਪੂਲ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਘੰਟਾ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾਉਂਦੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਮੈਂ ਇਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ। ਆਸ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਪਸੰਦ ਆਉਣਗੀਆਂ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਬਲਜਿੰਦਰ।

30. ਤੁਹਾਡੇ ਮਿੱਤਰ ਜਾਂ ਸਹੇਲੀ ਦੀ ਭੈਣ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਸੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਪੁੱਜ ਸਕੇ ਮਿੱਤਰ ਜਾਂ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਗੈਰ – ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ।

ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕਣ ਬਾਰੇ ਮੁਆਫ਼ੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……….. ਸਕੂਲ,
ਸ਼ਹਿਰ।
12 ਜਨਵਰੀ, 20…

ਪਿਆਰੀ ਮਨਦੀਪ,

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਮਿੱਠੀਆਂ ਯਾਦਾਂ !
ਜਗਦੀਪ ਭੈਣ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਉੱਤੇ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ ਲਈ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਲੋਂ ਭੈਣ ਜੀ ਦੇ ਆਨੰਦ ਕਾਰਜ ਦੀ ਹਾਰਦਿਕ ਵਧਾਈ ਭੇਜਦੀ ਹਾਂ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਦੀ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲਣ ਤਕ ਭੈਣ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਦਿਲੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰੇ ਮੌਕੇ ਸਮੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ, ਪਰੰਤੂ ਕਲ਼ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਦਿਲ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਆਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਕਲ੍ਹ ਇਕ ਦਮ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਲਿਜਾਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਸੁਧਾਰ ਹੈ।

ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਮਜਬੂਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਾਦੀ ਉੱਤੇ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ ਸੰਬੰਧੀ ਖ਼ਿਮਾ ਕਰੇਂਗੀ। ਮੈਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਭੈਣ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਦੇ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਨਿਰਵਿਘਨ ਨੇਪਰੇ ਚੜਾਉਣ ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਲੋਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਦੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ – ਬਹੁਤ ਵਧਾਈਆਂ ਤੇ ਭੈਣ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਭ – ਇੱਛਾਵਾਂ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਜਸਦੀਪ

ਟਿਕਟ
ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ, ਸਪੁੱਤਰੀ ਸ: ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ, 982, ਗਿੱਲ ਰੋਡ, ਲੁਧਿਆਣਾ

31. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਮਨਾਏ ਗਏ ਖੇਡ – ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਹਾਲ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਲਿਖੋ।
ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਲਾਡੋਵਾਲੀ ਰੋਡ,
ਜਲੰਧਰ
10 ਨਵੰਬਰ, 20……

ਪਿਆਰੇ ਵੀਰ ਜੀ,

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹਰ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਇਕ ਖੇਡ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਇਹ ਸਮਾਗਮ 5 ਨਵੰਬਰ, 20 ….. ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਮੈਂ ਇਸ ਵਿਚ ਵਧ – ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਆਰੰਭ ਦੌੜਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ 100 ਮੀਟਰ, 300 ਮੀਟਰ, 400 ਮੀਟਰ ਤੇ ਇਕ ਮੀਲ ਦੀਆਂ ਦੌੜਾਂ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਖ਼ੀਰਲੀ ਰੇਸ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਭਰੀ ਸੀ। ਕਈ ਦੌੜਾਕ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਰਾਉਂਡ ਵਿਚ ਹੀ ਦਮ ਛੱਡ ਬੈਠੇ ਤੇ ਉਹ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਏ। ਅੰਤ ਤਿੰਨ ਦੌੜਾਕ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਪਰ ਅਖੀਰਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਹ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਦੌੜ ਜਿੱਤ ਲਈ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਖੂਬ ਤਾੜੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਹਰਡਲ ਰੇਸ ਕਾਫ਼ੀ ਹਸਾਉਣੀ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਗੁਰਮੀਤ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਹਰਡਲਾਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਸੌਖ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਰ ਕਰ ਲਈਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਫ਼ਸਟ ਰਿਹਾ। ਦੂਜੀਆਂ ਰੇਸਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਾ ਲਿਆ, ਉਹ ਸਨ ਪਟੈਟੋ ਰੇਸ, ਤਿੰਨ – ਟੰਗੀ ਰੇਸ ਅਤੇ ਸਲੋ – ਸਾਈਕਲ ਰੇਸ 1 ਮੈਂ ਸਲੋ – ਸਾਈਕਲ ਰੇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਤੇ ਲੰਮੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ ਮੈਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਵੀ ਅੱਗੇ ਨਾ ਰਿਹਾ ਸਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਟੀ ਬਹੁਤ ਲੰਮਾ ਸੀ, ਜੋ ਦੋਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸ਼ਾਟ ਪੁੱਟ, ਡਿਸਕਸ ਥੋ ਅਤੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥੋ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੀ ਹੋਏ।

ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਾਟ ਪੁੱਟ ਵਿਚ ਬਾਜ਼ੀ ਮਾਰੀ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਜਮਾਤੀ ਘੁੱਦੇ ਨੇ ਡਿਸਕਸ ਥੋ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥੋ ਵਿਚ ਤੀਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਅੰਤਮ ਖੇਡ ਟਗ – ਆਫ਼ ਵਾਰ ਸੀ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਭਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਦੋਹਾਂ ਟੀਮਾਂ ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਗੇਮ ਜਿੱਤ ਗਏ। ਅੰਤ ਚਾਰ ਵਜੇ ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮਾਰਚ – ਪਾਸਟ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੇ ਸਲੂਟ ਲਿਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਇਨਾਮਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਈ।

ਸਾਡੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਡੀ.ਈ.ਓ. ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਜੇਤੂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵੰਡੇ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਸਮੇਂ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਜੇਤੂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜਿੱਤ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਤਕ ਹੋਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਤੇ ਇਨਾਮਾਂ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਬਣਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਇਹ ਖੇਡ – ਸਮਾਗਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਪੂਰ ਸੀ।

ਆਪਦਾ ਛੋਟਾ ਵੀਰ,
ਗਗਨਦੀਪ

(ਅ) ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ
1. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
…………. ਸਕੂਲ,
ਪਿੰਡ ………….
ਜ਼ਿਲਾ…………।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ ; ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
………. ਸਿੰਘ,
ਮਿਤੀ : 23 ਜਨਵਰੀ, 20……
ਰੋਲ ਨੰ: …

2. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ

ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
ਪਬਲਿਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ,
ਨਸਰਾਲਾ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਬੁਖ਼ਾਰ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ 12 ਅਤੇ 13 ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ,
ਮਿਤੀ : 12 ਜਨਵਰੀ, 20……..
ਰੋਲ ਨੰ: 48.

3. ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਹੰਡਿਆਇਆ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੱਸ ਕੇ ਫ਼ੀਸ ਮੁਆਫ਼ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ,
ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਹੰਡਿਆਇਆ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਇਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿਚ ਚਪੜਾਸੀ ਹਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਘਰ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਚਾਰ ਛੋਟੇ ਭੈਣ – ਭਰਾ ਹੋਰ ਵੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਮੇਰੀ ਫ਼ੀਸ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਰਿਣੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਰੋਲ ਨੰ: 87,
ਅੱਠਵੀਂ ਏ।

ਮਿਤੀ : 16 ਅਪਰੈਲ, 20……

4. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਉੱਤੇ ਇਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ

ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ,
ਧਰਮਪੁਰ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 22 ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ, ਜੋ ਕਿ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਅਜੇ ਤਕ ਘਰ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ।ਵਿਆਹ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਪੰਜ ਦਿਨ ਹੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੱਥ ਵਟਾਵਾਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ 17 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 23 ਜਨਵਰੀ ਤਕ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਰੋਲ ਨੰ: 44,
ਮਿਤੀ : 16 ਜਨਵਰੀ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ਏ।

5. ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ, ਕਿਸ਼ਨਗੜ੍ਹ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਬਦਲੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਚ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ (ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ ਜੀ,
ਸਰਕਾਰੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ,
ਕਿਸ਼ਨਗੜ੍ਹ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਇੱਥੇ ਪੀ. ਡਬਲਯੂ. ਡੀ. ਵਿਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਦੋਰਾਹਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਬਦਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੇਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੇਰਾ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।

ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬੇ – ਫ਼ਿਕਰ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਾਂ। ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗੀ।

ਆਪ ਦੀ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਰੋਲ ਨੰ: 234,

ਮਿਤੀ : 26 ਨਵੰਬਰ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ਬੀ।

6. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਚਰਿੱਤਰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਮਾਣ – ਪੱਤਰ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ,
ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਦੀਨਾ ਨਗਰ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਚਪੜਾਸੀ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਭੇਜਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਠਵੀਂ ਦੇ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਦਾ ਚਰਿੱਤਰ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਵੀ ਨੱਥੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚੋਂ ਅਪਰੈਲ, 20….. ਵਿਚ ਅੱਠਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਚਰਿੱਤਰ – ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਪ੍ਰਮਾਣ – ਪੱਤਰ) ਦੇ ਦੇਵੋ ! ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ,
ਸਪੁੱਤਰ ਸ: ਜਗਤ ਸਿੰਘ,
…….. ਮੁਹੱਲਾ,
ਮਿਤੀ : 18 ਦਸੰਬਰ, 20…..
ਦੀਨਾਨਗਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

7. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਕੱਟੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ?

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
……… ਸਕੂਲ,
……… ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ 10 ਅਗਸਤ ਤੋਂ 30 ਅਗਸਤ, 20….. ਤਕ ਟਾਈਫ਼ਾਈਡ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਪਿਆ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੁੰਡਾ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਘਰ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਮੇਰੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦਾਦੀ ਜੀ ਦੇ ਸਿਵਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਛੁੱਟੀ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਨਾ ਭੇਜ ਸਕਿਆ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚੋਂ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਡਾਕਟਰੀ – ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਵੀ ਨੱਥੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਮੈਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਫ਼ੀਸ ਜਾਂ ਜ਼ੁਰਮਾਨੇ ਤੋਂ ਮੁੜ ਦਾਖ਼ਲਾ ਦੇ ਦੇਵੋ !

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……………..
ਮਿਤੀ : 2 ਸਤੰਬਰ, 20……
ਅੱਠਵੀਂ ਏ।

8. ਤੁਸੀਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦਾ ਡਾਕੀਆ ਡਾਕ ਦੀ ਵੰਡ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਪੋਸਟ ਮਾਸਟਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਡਾਕੀਏ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰੋ।
27, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ।
ਮਿਤੀ : 15 ਦਸੰਬਰ, 20…..
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਪੋਸਟ ਮਾਸਟਰ ਸਾਹਿਬ,
ਜਨਰਲ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਮੈਂ ਆਪ ਅੱਗੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ – ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਮੁਹੱਲੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ ਦੇ ਡਾਕੀਏ ਸ਼ਾਮ ਲਾਲ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਭਾਵੇ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚੂੰ ਨਹੀਂ ਸਰਕਦੀ। ਅੱਕ ਕੇ ਮੈਂ ਆਪ ਅੱਗੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਕਦੇ ਵੀ ਡਾਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਵੰਡਦਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ – ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਡਾਕ ਇਕੱਠੀ ਹੀ ਵੰਡਦਾ ਹੈ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਚਿੱਠੀਆਂ ਇਧਰ – ਉਧਰ ਗ਼ਲਤ ਥਾਂਵਾਂ ‘ਤੇ ਦੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰਸੋਂ ਮੈਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੀ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਆਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਲੇਟ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਉ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਮੈਂ ਇਹ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਇਸ ਡਾਕੀਏ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨਿੱਜੀ ਵੈਰ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਮੇਰੇ ਇਸ ਪੱਤਰ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਡਾਕੀਏ ਨੂੰ ਤਾੜਨਾ ਕਰੋਗੇ ਕਿ ਉਹ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੇ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਡਾਕ ਦੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵੰਡ ਕਰਿਆ ਕਰੇ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ।

9. ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਈਕਲ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਥਾਣੇ ਵਿਚ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਾਉਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਓ. ਸਾਹਿਬ,
ਚੌਕੀ ਨੰਬਰ 3,
…………. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਗੁੰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਆਪ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿਓ।

ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਵਿਚੋਂ ਰੁਪਏ ਕਢਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਜਿੰਦਰਾ ਲਾ ਕੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਗਿਆ ਸਾਂ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ 11 – 30 ਤੇ ਬਾਹਰ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸਾਈਕਲ ਨਾ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਾਈਕਲ – ਚੋਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਰਾਬਨ – ਹੁੱਡ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਨੰਬਰ A – 334066 ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਾਈਕਲ ਸਟੋਰ, ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ, 20…… ਵਿਚ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਰਸੀਦ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਚੇਨ – ਕਵਰ ਉੱਤੇ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਉਚਾਈ 22 ਇੰਚ ਅਤੇ ਰੰਗ ਹਰਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਈਕਲ ਦੀ ਸੂਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ 100 ਰੁਪਏ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਲਭਾਉਣ ਵਿਚ ਪੂਰੀ – ਪੂਰੀ ਮੱਦਦ ਕਰੋਗੇ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ,
ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ,
ਮਿਤੀ : 30 ਦਸੰਬਰ, 20….
…………… ਸ਼ਹਿਰ !

10. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ (ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬਾ,
ਸਰਕਾਰੀ ਗਰਲਜ਼ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹੋਈ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਹਿਸਾਬ ਦਾ ਪਰਚਾ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਉਸ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਬਿਮਾਰ ਸਾਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਪਰਚਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਦੇ ਸਕੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਆਮਦਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ, ਜੋ ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੇਰਾ ਇਹ ਜੁਰਮਾਨਾ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗੀ।

ਆਪ ਦੀ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਕੁਲਦੀਪ ਕੌਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: 172,
ਮਿਤੀ : 18 ਜਨਵਰੀ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ਸੀ !

11. ਸਕੂਲ ਵਿਚੋਂ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਲਈ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਇਕ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਪਿੱਛੇ ਲਿਖੇ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹੀ ਲਿਖੋ।

12. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ ਜੀ,
ਸਰਕਾਰੀ ਗਰਲਜ਼ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਕਪੂਰਥਲਾ।

ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੰਦੀਪ, ਰੋਲ ਨੰ: 60 ਅਤੇ ਮੈਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੀਆਂ ਹਾਂ, ਪਰੰਤੂ ਉਸ ਦਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ‘ਸੀਂ’ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ‘ਬੀ’ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਉਠਾ ਸਕਦੀਆਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਮੈਨੂੰ ਸੈਕਸ਼ਨ ‘ਸੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦੇਵੋ। ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗੀ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਆਪ ਦੀ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਨਵਨੀਤ,
ਰੋਲ ਨੰ: 61,
ਮਿਤੀ : 26 ਅਪਰੈਲ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ‘ਬੀ’।

13. ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਵਾਂਸਪੋਰਟ ਅਫ਼ਸਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਤਕ ਬੱਸ ਸੇਵਾ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਪਿੰਡ ਕਾਲੂਵਾਹਰ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ
8 ਦਸੰਬਰ, 20……
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ

ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਅਫ਼ਸਰ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ,
ਜਲੰਧਰ

ਵਿਸ਼ਾ – ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਤਕ ਬੱਸ ਸੇਵਾ ਸੁਧਾਰਨ ਬਾਰੇ।

ਸੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਬੁਲ੍ਹੇਆਲ ਨੂੰ ਰੋਡਵੇਜ਼ ਦੀ ਜੋ ਲੋਕਲ ਬੱਸ ਚਲਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਟਾਪ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਇੱਥੇ ਕਿਸੇ ਸਵਾਰੀ ਨੇ ਨਾ ਉਤਰਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਬੱਸ ਡਰਾਈਵਰ ਇੱਥੇ ਬੱਸ ਰੋਕਦਾ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਤੇ ਡਰਾਈਵਰ ਤੇ ਕੰਡਕਟਰ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਬੱਸ ਰੋਕਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਬੱਸ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਪਾਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਬੱਸ ਭੇਜਣ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।
ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
……. ਸਿੰਘ,
………. ਸਰਪੰਚ !

14. ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਂ ਬਬਲੀਨ ਕੌਰ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਅੱਠਵੀਂ ਦੇ ਮਨੀਟਰ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਚਿੜੀਆ ਘਰ ਦੇ ਸੈਰ – ਸਪਾਟੇ (ਵਿੱਦਿਅਕ ਟੂਰ ‘ਤੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
……….. ਸਕੂਲ,
……….. ਸ਼ਹਿਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ 22 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਛੱਤ – ਬੀੜ ਚਿੜੀਆ – ਘਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਪ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਇਹ ਚਿੜੀਆ – ਘਰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਵੋ। ਆਪ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੇਣੀ ਦੇ ਹਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੋਂ ਦੋ – ਦੋ ਸੌ ਰੁਪਏ ਇਕੱਤਰ ਕਰਾਂਗੇ ਤੇ ਇਕ ਬੱਸ ਕਿਰਾਏ ਉੱਤੇ ਲਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਆਪ ਕਿਸੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਲਾ ਦੇਵੋ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੀ ਯੋਗ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਚਿੜੀਆ – ਘਰ ਦਿਖਾ ਕੇ ਲਿਆਉਣ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਸਕੂਲ ਦੇ ਫੰਡ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਸਾਡੀ ਇਸ ਸੈਰ ਦੇ ਖ਼ਰਚ ਲਈ ਕੁੱਝ ਰਕਮ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰੋ! ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦੀ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਬਬਲੀਨ ਕੌਰ,
ਮਨੀਟਰ,
ਮਿਤੀ : 12 ਨਵੰਬਰ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ।

15. ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਸਰਸੀਣੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਬਾਜੇਵਾਲ ਵਿਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੈਚ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਮੈਚ ਵੇਖਣ ਜਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਸਰਸੀਣੀ !

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਚੌਥੇ ਪੀਰੀਅਡ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਬਾਜੇਵਾਲ ਦੀ ਗਰਾਉਂਡ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਤੇ ਡੀ.ਏ.ਵੀ. ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦਾ ਮੈਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਇਸ ਮੈਚ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਦੋ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਪੂਰੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੈਚਾਂ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਜ਼ਰੂਰ ਜੇਤੂ ਰਹੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਆਪ ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਇਹ ਮੈਚ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਆਪ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਮਨਿੰਦਰ ਸਿੰਘ,
ਮਨੀਟਰ,
ਮਿਤੀ : 5 ਦਸੰਬਰ, 20…..
ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ।

16. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਥਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ (ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਗਿਆ ਲੈਣ ਹਿਤ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………. ਸਕੂਲ,
……….. ਸ਼ਹਿਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜਮਾਤ ਦੇ 10 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੱਡੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿਚ ਤਾਜ ਮਹੱਲ ਤੇ ਫ਼ਤਹਿਪੁਰ ਸੀਕਰੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਨੂੰ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋਂ ਪੈਸੇ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਸਕੀਏ ਤੇ ਰੇਲਵੇ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਛੋਟ ਲੈ ਕੇ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰਾ ਸਕੀਏ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰੋਗੇ !

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।
ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਉ. ਅ. ਬ.
ਮਿਤੀ : 19 ਅਗਸਤ, 20…..
ਮਨੀਟਰ, ਅੱਠਵੀਂ ਏ।

17. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਅਤਿ ਗੰਦੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਅਤੇ ਫਲੱਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਲਿਖੋ।
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………. ਸਕੂਲ,
……… ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਪੀਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਟੈਂਕੀ ਦਾ ਢੱਕਣ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੀ ਚੋਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹਰੀ – ਹਰੀ ਕਾਈ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਟੁੱਟੇ ਢੱਕਣ ਵਾਲੀ ਟੈਂਕੀ ਵਿਚ ਪਏ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਗਲ – ਸੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਸ ਵਿਚ ਪੰਛੀ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਤੇ ਵਿੱਠਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਆਉਂਦਾ ਪਾਣੀ ਗੰਧਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਬੋ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਸ ਵਿਚ ਨਿੱਕੇ – ਨਿੱਕੇ ਜੀਵ ਵੀ ਦੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਫਲੱਸ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਦੀਆਂ ਹਨ ਉੱਥੇ ਟੁਟੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪਾਣੀ ਆਪੇ ਵਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਲੱਸ਼ ਚਲਾਉਣ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲਦਾ ਨਹੀਂ ; ਇਸ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਗੰਦ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੱਖੀਆਂ ਭਿਣਕਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ ਤੇ ਫਲੱਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਾ ਦਿਓ। ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਹੋਵੇਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ,
ਮਨੀਟਰ,
ਮਿਤੀ : 19 ਅਗਸਤ, 20…
ਰੋਲ ਨੰ: 26, ਅੱਠਵੀਂ ਏ !

18. ਸੰਪਾਦਕ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੈਕਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਛਪਦੇ ਰਸਾਲੇ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
2202 ਆਦਰਸ਼ ਨਗਰ,
ਜਲੰਧਰ
12 ਸਤੰਬਰ, 20……….
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਸੰਪਾਦਕ,
ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੈਕਸ਼ਨ,
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ,
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਵਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਸਾਲੇ “ਪੰਖੜੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿੱਖਿਆ’ ਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਰਸਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰਚਨਾਤਮਕ ਰੁਚੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਘਰ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹੋਰ ਭੈਣ – ਭਰਾ ਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਬੱਚੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਪ ਮੇਰੇ ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਇਹ ਰਸਾਲੇ ਇਕ ਸਾਲ ਲਈ ਭੇਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੰਦੇ ਦਾ ਬੈਂਕ ਡਰਾਫ਼ਟ ਨੰ: PQ 1628196 ਮਿਤੀ 12 ਸਤੰਬਰ, 20….. ਪੰਜਾਬ ਐਂਡ ਸਿੰਧ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਬਣਵਾ ਕੇ ਇਸ ਪੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ।

19. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿਚ ਬਾਲ – ਰਸਾਲੇ ਤੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
…………. ਸਕੂਲ,
…………. ਸ਼ਹਿਰ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਬਾਲ ਰਸਾਲਾ ਮੰਗਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਕੋਈ ਅਖ਼ਬਾਰ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਇਸ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿਚ ‘ਚੰਦਾ ਮਾਮਾ”, “ਪੰਖੜੀਆਂ’ ਆਦਿ ਰਸਾਲੇ ਤੇ ‘ਅਜੀਤ ਅਖ਼ਬਾਰ ਜ਼ਰੂਰ ਮੰਗਵਾਓ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
…………. ਸਿੰਘ, ਜੋ
ਮਨੀਟਰ
ਮਿਤੀ : 21 ਨਵੰਬਰ, 20……
ਰੋਲ ਨੰ:
21, ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ।

20. ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਫ਼ਸਰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਮਲੇਰੀਆ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਛੇਤੀ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਸਿਹਤ ਅਫ਼ਸਰ ਸਾਹਿਬ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ,
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਬੁੱਲੋਵਾਲ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਪਈ ਬਰਸਾਤ ਕਾਰਨ ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਥਾਂ – ਥਾਂ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਨਾਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਵੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਗਲੀਆਂ ਵੀ ਭਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਫਲਸਰੂਪ ਮੱਛਰ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਮਲੇਰੀਏ ਕਾਰਨ ਕਈ ਬੰਦੇ ਬਿਮਾਰ ਪੈ ਗਏ ਹਨ।ਇਸ ਛੂਤ ਰੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ !

ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਅਮਲੇ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਦੇ ਕੇ ਮੱਛਰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਦੁਆਈ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ ਪੁਆਉ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਡਦੇ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਦੁਆਈ ਦਾ ਛਿੜਕਾ ਕਰਵਾਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਮਲੇਰੀਏ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਲੇਰੀਏ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਗਾਉਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ।

PSEB 8th Class Punjabi ਰਚਨਾ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ (1st Language)

ਅਸੀਂ ਆਪ ਦੇ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗੇ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਸੁਦੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ,
ਬੁਲੋਵਾਲ।
ਮਿਤੀ : 30 ਸਤੰਬਰ, 20………

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ਓ) ਇਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਕਿਸ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਰੱਸੀ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜ਼ਮੀਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਮੋਢੀ ਕਿਸ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੱਕ ਹੈਕਟੇਅਰ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਏਕੜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
2.5 ਏਕੜ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਇੱਕ ਕਨਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਮਰਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
20 ਮਰਲੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ. 5.
ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6,
ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਕਿਸ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-1
950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਫਰਦ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਸਾਈਟ ਵੇਖਣੀ ਪਵੇਗੀ ?
ਉੱਤਰ-
www.plrs.org.in.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਕਿੱਲਿਆਂ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ-
25-25 ਕਿੱਲਿਆਂ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹਾੜੀ ਦੀ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਕਿਸ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਨਵੀਂ ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਹਿਲਾਂ 4 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਹੁਣ 5 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

(ਅ) ਇੱਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਝਗੜੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਦਰੁਸਤੀ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਝਗੜੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਫਰਦ ਪੰਜਾਬ ਲੈਂਡ ਰੈਵੀਨਿਊ ਐਕਟ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਖੇਵਟ ਨੰਬਰ, ਖਤੌਨੀ, ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੱਤੀ ਦਾ , ਨਾਮ, ਮਾਲਕ ਦਾ ਨਾਮ ਹਿੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਬਜ਼ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਆਦਿ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਰਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੰਤਕਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਇਕ ਮਾਲਕ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਨਾਮ ਮਾਲਕੀ ਅਧਿਕਾਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਇੰਤਕਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲੱਠੇ ਉਪਰ ਬਣਿਆ ਨਕਸ਼ਾ (ਸ਼ਿਜਰਾ) ਤੇ ਜ਼ਰੀਬ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਪਟਵਾਰੀ ਤੇ ਕਾਨੂੰਗੋ ਖਸਰਾ ਨੰਬਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ-ਚੌੜਾਈ ਨੂੰ ਨਾਪ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੋਸ਼ਵਾਰਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਾਰੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਸਾਰਨੀਬੱਧ ਕੁੱਲ ਜੋੜ ਨੂੰ ਗੋਸ਼ਵਾਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਗਹਿਣਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਹਿਣ ਜਾਂ ਗਹਿਣਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮਾਲਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਇਕ ਮਿੱਥੀ ਹੋਈ ਕੀਮਤ ਤੇ ਆਰਜ਼ੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਣੇ | ਅਸਲੀ ਮਾਲਕ ਪੈਸੇ ਵਾਪਿਸ ਕਰਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਖਰਾਬਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਬੀਜੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਹੜਾਂ ਜਾਂ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਦੇ ਹਮਲੇ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਦਰਤੀ ਕਰੋਪੀਆਂ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਨੂੰ ਖਰਾਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ 100 ਫੀਸਦੀ ਮੰਨ ਕੇ ਖਰਾਬੇ ਦੀ ਔਸਤ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ਿਜਰਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਨਾਮ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਲੱਠੇ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਸਰੇ ਨੰਬਰ ਉਕਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਿਜਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਤਵਾਰ, ਪਾਰਚਾ, ਲੱਠਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਿਲਰੇ ਹੋਏ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਤੇ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਜਾਂ ਚੱਕਬੰਦੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਰ ਕੰਮ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਜ਼ਰੀਬ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਚੇਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ 55 ਫੁੱਟ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪਸ਼ਨ 1.
ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਜਾਂ ਗਰਦੌਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਮੌਕੇ ਤੇ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸਰਵੇਖਣ ਹੈ ਜੋ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਕਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਸਾਲ ਵਿਚ ਦੋ ਵਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਹਾੜੀ ਵਿਚ ਇਕ ਮਾਰਚ ਤੋਂ 31 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਅਤੇ ਸਾਉਣੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ । ਜੈਦ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਈ ਹਾੜੀ ਤੇ ਸਾਉਣੀ ਅਤੇ ਸਾਉਣੀ ਤੇ ਹਾੜੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵੀ ਦੋ ਵਾਰ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਮਈ ਤੋਂ 15 ਮਈ ਅਤੇ 1 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤਕਸੀਮ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਮਾਲਕ ਦੋ ਜਾਂ ਵੱਧ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ (ਰਜ਼ਾਮੰਦੀ) ਨਾਲ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵੰਡ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਕਸੀਮ ਜਾਂ ਵੰਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਖ਼ੁਦ ਮੁਖਤਿਆਰ ਮਾਲਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਗਹਿਣੇ ਜਾਂ ਬੈਅ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜ਼ਮੀਨ/ਤੋਂ ਰੀਕਾਰਡ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਸਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਰੀਕਾਰਡ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਘਰ ਬੈਠੇ ਹੀ ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਅਤੇ ਇੰਤਕਾਲ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਤਸਦੀਕਸ਼ੁਦਾ ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਜਾਂ ਇੰਤਕਾਲ ਦਾ ਰੀਕਾਰਡ ਲੈਣ ਲਈ ਨੇੜੇ ਦੀ ਉਪ ਤਹਿਸੀਲ ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਫੀਸ ਭਰ ਕੇ ਫੌਰਨ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਰੀਕਾਰਡ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਰੀਕਾਰਡ ਨੂੰ www.plrs.org.in ਵੈਬ ਸਾਈਟ ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਠੇਕਾ ਜਾਂ ਚਕੋਤਾ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮਾਲਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ-ਇਕ ਸਾਲ ਜਾਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਲਈ ਵਾਹੁਣ, ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਆਪਸ ਵਿਚ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਥੀ ਧਨ ਰਾਸ਼ੀ ਤੇ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਠੇਕਾ ਜਾਂ ਚਕੋਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਰਜਿਸਟਰੀ ‘ਤੇ ਸੰਖੇਪ ਨੋਟ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਕਾਨ, ਦੁਕਾਨ ਆਦਿ ਜਦੋਂ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਲੋਂ ਦੂਸਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮਿੱਥੀ ਕੀਮਤ ਤੇ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗਹਿਣੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਫੋਟੋ ਸਮੇਤ ਰਜਿਸਟਰ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰੀ ਜਾਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਵਾਕਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਰਜਿਸਟਰੀ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-ਰਜਿਸਟਰੀ ਬੈਅ, ਗਹਿਣਾ, ਹਿੱਸਾ, ਤਬਦੀਲ ਮਲਕੀਅਤ ਆਦਿ ।

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਕਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ-
ਟੋਡਰ ਮੱਲ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਾਲ 1580 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਟੈਕਸ (ਮਾਮਲਾ) ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਕਿਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਲ 1580 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਕਿਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਕਦ ਅਦਾਇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜ਼ਰੀਬ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
10 ਕਰਮਾਂ ਜਾਂ 55 ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮੁਸਤੀਲ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਮੁਰੱਬਾ ਜਾਂ ਮੁਸਤੀਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇੰਤਕਾਲ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਖਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
15 ਕਾਲਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਫਰਦ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਖ਼ਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
1-12 ਤੱਕ ਨੂੰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਕਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਜੈਦ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1 ਮਈ ਤੋਂ 15 ਮਈ, 1 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਦਸੰਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਖਰਾਬੇ ਦੀ ਔਸਤ ਕਿਵੇਂ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ 100 ਫੀਸਦੀ ਮੰਨ ਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
1 ਫੁੱਟ = ……………………..
ਉੱਤਰ-
12 ਇੰਚ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. 1 ਗਜ਼ = ………………….
ਉੱਤਰ-
3 ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. 1 ਫਰਲਾਂਗ = ………………….
ਉੱਤਰ-
220 ਗਜ਼ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
1 ਮੀਲ = ……………………. ਗਜ਼ = ………………….. ਫਰਲਾਂਗ
ਉੱਤਰ-
1760 ਗਜ਼ = 8 ਫਰਲਾਂਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
1 ਕਰਮ = ……………………. ਇੰਚ = ………………. ਫੁੱਟ ।
ਉੱਤਰ-
66 ਇੰਚ = 5.5 ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
1 ਵਰਗ ਕਰਮ = …………….. ਸਰਸਾਹੀ ।
ਉੱਤਰ-
1 ਸਰਸਾਹੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
1 ਮਰਲਾ = …………….. ਸਰਸਾਹੀਆਂ ।
ਉੱਤਰ-
9.

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
1 ਮਰਲਾ = …………….. ਵਰਗ ਫੁੱਟ !
ਉੱਤਰ-
272.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
1 ਮਰਲਾ = …………….. ਵਰਗ ਗਜ਼ ।
ਉੱਤਰ-
30.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
1 ਕਨਾਲ = ……………………….. ਮਰਲੇ ।
ਉੱਤਰ-
20.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
1 ਕਨਾਲ = ………………………. ਬਿਸਵੇ ।
ਉੱਤਰ-
2.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
1 ਕਿੱਲਾ = ………….. ਏਕੜ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਪ੍ਰਸ਼ਨ

23. 1 ਕਿੱਲਾ = ……………. ਕਨਾਲ ।
ਉੱਤਰ-
8.

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
1 ਕਿੱਲਾ = ………………………. ਮਰਲੇ = …………………….. ਵਰਗ ਫੁੱਟ !
ਉੱਤਰ-
160 ਮਰਲੇ = 220 × 198 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
1 ਕਿੱਲਾ = ………………………. ਵਰਗ ਮੀਟਰ ।
ਉੱਤਰ-
4000.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26.
1 ਬਿਸਵਾ ਖਾਮ = ………………………. ਵਰਗ ਗਜ਼ |
ਉੱਤਰ-
50.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27.
1 ਮੁਰੱਬਾ = ……………………… ਏਕੜ ।
ਉੱਤਰ-
25.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28.
1 ਹੈਕਟੇਅਰ = ………………………… ਏਕੜ ।
ਉੱਤਰ-
2.5.

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29.
1 ਹੈਕਟੇਅਰ = …………….. ਵਰਗ ਮੀਟਰ ।
ਉੱਤਰ-
10000.

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਕਬਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਕਿਸ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਾਲ 1580 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਮਲਾ ਨਕਦ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਲਗ ਪਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇੰਤਕਾਲ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਇੰਤਕਾਲ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ-ਬੈਅ, ਰਹਿਣ, ਤਬਾਦਲਾ, ਤਕਸੀਮ, ਵਿਰਾਸਤ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੰਤਕਾਲ ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪਟਵਾਰੀ ਇੰਤਕਾਲ ਦਰਜ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫੀਲਡ ਕਾਨੂੰਗੋ ਇੰਤਕਾਲ ਨੂੰ ਰੀਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਚੈੱਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਨਾਇਬ ਜਾਂ ਤਹਿਸੀਲਦਾਰ ਮੌਕੇ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਦੋਨਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ, ਨੰਬਰਦਾਰ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਤੇ ਇੰਤਕਾਲ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਗਹਿਣੇ ਕਰਨਾ, ਬੈਅ ਕਰਨਾ, ਬਰਾਨੀ ਤੋਂ ਨਹਿਰੀ ਹੋਣਾ, ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਬਟਾਈ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ, ਕਾਸ਼ਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਬਦਲਣਾ, ਤਬਾਦਲਾ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖਰਾਬਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਰਾਬਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ-ਬਾਰਸ਼ ਦਾ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ, ਕੁਦਰਤੀ ਕਰੋਪੀ ਜਾਂ ਆਫ਼ਤੇ, ਜਿਵੇਂ-ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਦਾ ਹਮਲਾ ਆਦਿ ।

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ

1. ਜ਼ਰੀਬ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 10 ਕਰਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
2. ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਫਰਦ ਵਿੱਚ 1-12 ਖਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
3. 1 ਕਨਾਲ = 40 ਮਰਲੇ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. ×

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇੱਕ ਕਨਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਮਰਲੇ ਹਨ-
(ਉ) 20
(ਅ) 50
(ੲ) 10
(ਸ) 60
ਉੱਤਰ-
(ਉ) 20

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜਮਾਂਬੰਦੀ ਫਰਦ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸਾਈਟ ਹੈ
(ਉ) www. jamabandi.dk.
(ਅ) www.plrs.org.in
(ੲ) www.plrs.ac.
(ਸ) www.org.plrs.in
ਉੱਤਰ-
(ਅ) www.plrs.org.in

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਿਜਰਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਨਕਸ਼ਾ
(ਅ) ਘਰ
(ੲ) ਸੜਕ
(ਸ) ਸਕੂਲ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਨਕਸ਼ਾ

ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

1. …………………. ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਮੁਸਤੀਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. …………………….. ਦੀ ਲੰਬਾਈ 55 ਫੁੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
3. ਲੱਠੇ ਉੱਪਰ ਬਣੇ ਨਕਸ਼ੇ ਨੂੰ ………………………. ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ,
2. ਜ਼ਰੀਬ,
3. ਸ਼ਿਜਰਾ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 3 ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ

ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਤੇ ਰੀਕਾਰਡ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਟੋਡਰ ਮੱਲ ਦਾ ਇਸ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ।
  2. ਸਾਲ 1580 ਦੇ ਲਗਪਗ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਨਕਦ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ ।
  3. ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋਏ ਅਤੇ 1950-60 ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਐਕਟ ਇਕ ਅਹਿਮ ਕੜੀ ਸੀ ।
  4. ਭੋਂ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਚੇਨ ਨੂੰ ਜ਼ਰੀਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  5. ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਪੈਮਾਇਸ਼ ਏਕੜ, ਕਨਾਲਾਂ ਜਾਂ ਮਰਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  6. ਜ਼ਰੀਬ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 10 ਕਰਮ ਜਾਂ 55 ਫੁੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  7. ਸ਼ਿਜਰਾ, ਲੱਠੇ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਤੇ ਬਣਿਆ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਪਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨੰਬਰ ਖਸਰੇ ਉਕਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
  8. ਪੰਜਾਬ ਮੁਰੱਬਾਬੰਦੀ ਐਕਟ ਅਨੁਸਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ 25-25 ਕਿੱਲਿਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਟੁੱਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ।
  9. ਸਾਰੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇ ਸਾਰਨੀਬੱਧ ਕੁੱਲ ਜੋੜ ਨੂੰ ਗੋਸ਼ਵਾਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  10. ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਲਕ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਨਾਮ ਮਾਲਕੀ ਅਧਿਕਾਰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਇੰਤਕਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  11. ਜ਼ਮਾਂਬੰਦੀ ਫ਼ਰਦ ਪੰਜਾਬ ਲੈਂਡ ਰੈਵੀਨਿਊ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ।
  12. ਜ਼ਮਾਂਬੰਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  13. ਜ਼ਮਾਂਬੰਦੀ ਫ਼ਰਦ ਵਿਚ 1-12 ਖਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ |
  14. ਗਿਰਦਾਵਰੀ ਜਾਂ ਗਰਦੌਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌਕੇ ਤੇ ਕੀਤੀ ਕਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
  15. ਘਰ ਬੈਠੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇਖਣ ਲਈ www.plrs.org.in ਵੈਬ ਸਾਈਟ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  16. 1 ਫੁੱਟ = 12 ਇੰਚ, 1 ਗਜ਼ = 3 ਫੁੱਟ
  17. 1 ਮਰਲਾ = 9 ਸਰਸਾਹੀਆਂ = 272 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ।
  18. 1 ਕਨਾਲ = 20 ਮਰਲੇ
  19. 1 ਕਿਲਾ ਏਕੜ = 8 ਕਨਾਲ
  20. 1 ਹੈਕਟੇਅਰ = 2.5 ਏਕੜ = 20 ਕਨਾਲ

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

Punjab State Board PSEB 8th Class Agriculture Book Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Agriculture Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

Agriculture Guide for Class 8 PSEB ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ
(ੳ) ਇਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਸੋਧ ਕਿਸ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੈਪਟਾਨ ਜਾਂ ਥੀਰਮ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਮਾਟਰ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਦੀ ਬੀਜਾਈ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਫਤਾ, ਜੁਲਾਈ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੰਦਰਵਾੜਾ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮਿਰਚ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਕਦੋਂ ਬੀਜਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਦੋ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਜ਼ੀਨੀਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਰਦੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਦੋ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਗੁਲਅਸ਼ਰਫੀ, ਬਰਫ਼ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਫ਼ੈਦੇ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪਾਪਲਰ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਮਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
20-25 ਸੈਂ.ਮੀ. ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਉਸ ਵਿਧੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਨਸਲ ਦੇ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ; ਜਿਵੇਂ-ਕਲਮਾ ਰਾਹੀਂ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਇਕ ਏਕੜ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਬੀਜ ਬੀਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
4-5 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਦੇ ਦੋ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬਰਫ਼, ਗਾਰਡਨ ਪੀ, ਫਲੋਕਸ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਦੋ ਫ਼ਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਪਿਉਂਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਅੰਬ, ਅਮਰੂਦ, ਸੇਬ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ।

(ਅ) ਇਕ-ਦੋ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਪਨੀਰੀ ਰਾਹੀਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ, ਬੈਂਗਣ, ਪਿਆਜ਼, ਟਮਾਟਰ, ਬੰਦ ਗੋਭੀ, ਬਰੌਕਲੀ, ਚੀਨੀ, ਬੰਦ ਗੋਭੀ, ਮਿਰਚ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਟਮਾਟਰ ਤੇ ਮਿਰਚ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

ਸਬਜ਼ੀ ਬੀਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ
ਟਮਾਟਰ ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਫ਼ਤਾ ਜੁਲਾਈ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੰਦਰਵਾੜਾ 100 ਗ੍ਰਾਮ
ਮਿਰਚ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ 200 ਗ੍ਰਾਮ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰਦੀ ਦੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਫੁੱਲ ਹਨ ਅਤੇ ਬੀਜਾਈ ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗੇਂਦਾ ਦਾ, ਗੁਲਅਸ਼ਰਫ਼ੀ, ਸਮਾਂ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ ਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਵਿਚ ਪਨੀਰੀ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੈਪਟਾਨ ਜਾਂ ਥੀਰਮ ਦਵਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ-ਅੰਬ, ਅਮਰੂਦ, ਅਲੂਚਾਂ, ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ, ਆੜੂ, ਅੰਗੂਰ, ਅਨਾਰ, ਅੰਜੀਰ, ਸੇਬ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਵਧੀਆ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਕੁੱਝ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ-ਪਪੀਤਾ, ਕਰੌਦਾ, ਜਾਮਣ, ਫਾਲਸਾ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪਾਪਲਰ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਲਮਾਂ 20-25 ਸੈਂ.ਮੀ. ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਤੇ 2-3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਮੋਟਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਿਉਂਕ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ ਕਲੋਰੋਪਾਈਰੀਫਾਸ ਅਤੇ ਐਮੀਸਾਨ ਨਾਲ ਸੋਧ ਲਵੋ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਧ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅੱਧ ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਲਗਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਕਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਉੱਪਰ ਰੱਖ ਕੇ ਬਾਕੀ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਨਪ ਦਿਓ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਗਿੱਲਾ ਰੱਖੋ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਲਮ ਪੁੰਗਰ ਨਾ ਜਾਵੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਧਰੇਕ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੀਜ ਕਿਵੇਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਧਰੇਕ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਚੰਗੇ ਵਾਧੇ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰੱਖਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬੀਜ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਗਟੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਕਿਹੜੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਹਨ-ਕਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਦਾਬ ਨਾਲ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ, ਪਿਉਂਦ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ, ਜੜ੍ਹ-ਮੁੱਢ ਉੱਤੇ ਅੱਖ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਰਾਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਕਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਟੋ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸੌਖ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਬੂਟੇ ਇਕ-ਸਾਰ ਨਸਲ ਤੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

(ੲ) ਪੰਜ-ਛੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

  1. ਬੀਜ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਯੋਗ ਵਰਤੋਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  2. ਕਈ ਬੀਜ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
  3. ਨਰਸਰੀ ਘੱਟ ਥਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  4. ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਠੀਕ ਵਰਤੋਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਤੱਕ, ਵਿਹਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  5. ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੇ ਮਾੜੇ ਬੂਟਿਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  6. ਘੱਟ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਸਰਦੀ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਸੌਖਿਆਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।
  7. ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੌਖ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਚਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
  8. ਪਨੀਰੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਅਗੇਤੀ ਅਤੇ ਪਛੇਤੀ ਬੀਜੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫ਼ਸਲ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸੋਧ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਢੁੱਕਵੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਬੀਜ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੋਧਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾ ਲਗ ਸਕੇ । ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਦਵਾਈ 1.5-2.0 % ਤਾਕਤ ਦੇ ਘੋਲ ਨਾਲ ਸੋਧਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਘੋਲ ਜੇ ਇੱਕ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ 15-20 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਦਵਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਪਰ ਇੱਕ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ 2-3 ਲੀਟਰ ਘੋਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਘੋਲ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ 15 ਸੈਂ.ਮੀ. ਤਹਿ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਮੋਮਜਾਮੇ ਦੀ ਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਢੱਕ ਕੇ ਸ਼ੀਟ ਦੇ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨੂੰ 72 ਘੰਟੇ ਲਈ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਗੈਸ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਧੀਆ ਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 3-4 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਪਲਟਾ ਦਿਓ ਤਾਂ ਕਿ ਫਾਰਮਾਲੀ ਦਾ ਅਸਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਈ ਕਰ ਦਿਓ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦਾਬ ਨਾਲ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਕਿਵੇਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਢੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਨਵਾਂ ਬੂਟਾ ਅਲੱਗ ਕੀਤੇ ਬਗੈਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸ ਉੱਪਰ ਜੜਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਦੀ ਇੱਕ ਟਾਹਣੀ ਖਿੱਚ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲਿਆ ਕੇ ਬੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਕੱਟ ਲਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੜਾਂ ਛੇਤੀ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਟਾਹਣੀ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਲਾ ਭਾਗ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕੁੱਝ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਜੜਾਂ ਨਿਕਲ ਆਉਣ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਗਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਨਰਸਰੀ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਫ਼ੈਦੇ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਫ਼ੈਦੇ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਫ਼ੈਦਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਵੱਧ ਵਾਧੇ ਵਾਲੇ 2-3 ਦਰੱਖ਼ਤ ਚੁਣ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੀਜ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਬੀਜ ਲੈਣ ਲਈ ਬੂਟੇ ਉੱਪਰੋਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਕੱਟਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਬੀਜ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਚੁੱਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ । ਵਧੀਆ ਬੁਟਿਆਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਬੀਜ ਹੀ ਵਧੀਆ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਨਰਸਰੀ ਬੀਜਣ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਫਰਵਰੀਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ਦਾ ਹੈ । ਨਰਸਰੀ ਗਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਉੱਭਰੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਿਉਂਦ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਬੂਟੇ ਦੀ ਇੱਕ ਟਾਹਣੀ ਜਿਸ ਉੱਪਰ 2-3 ਅੱਖਾਂ ਹੋਣ, ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਮੁੱਢ ਬੂਟੇ ਉੱਪਰ ਪਿਉਂਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਖ ਉਸ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਲਈ ਜਾਵੇ ਜੋ ਵਧੀਆ ਫ਼ਲ ਜਾਂ ਫੁੱਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋਵੇ । ਤੰਦਰੁਸਤ ਅੱਖ ਨੂੰ ਚਾਕੂ ਆਦਿ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਮਾਂ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜੜ ਮੁੱਢ ਬੂਟੇ ਦੇ ਮੁੱਢ ਉੱਪਰ ਛਿੱਲੜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਅੱਖ ਇਸ ਵਿਚ ਫਿੱਟ ਹੋ ਸਕੇ । ਅੱਖ ਨੂੰ ਫਿੱਟ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਟੇਪ ਨਾਲ ਚਾਰੋਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਲਪੇਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਕੱਟ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਬਰਸਾਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ! ਅੰਬ, ਸੇਬ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ, ਗੁਲਾਬ ਆਦਿ ਲਈ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਟਾਹਲੀ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਟਾਹਲੀ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ ਫ਼ਲੀਆਂ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਤਣੇ ਵਾਲੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਨਰਸਰੀ ਗਮਲਿਆਂ, ਲਿਫ਼ਾਫਿਆਂ ਜਾਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਜਨਵਰੀਫਰਵਰੀ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ-ਅਗਸਤ ਹੈ । ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ਲੀਆਂ ਜਾਂ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਬੀਜ ਨੂੰ 1 ਤੋਂ 1.5 ਸੈਂ.ਮੀ. ਡੂੰਘਾ ਬੀਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । 10-15 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬੀਜ ਪੁੰਗਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਬੂਟੇ 5-10 ਸੈਂ.ਮੀ. ਉੱਚੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ 15 × 10 ਸੈਂਮੀ. ਫਾਸਲੇ ਤੇ ਵਿਰਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇੱਕ ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਨਰਸਰੀ ਦੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ 2-3.5 ਕਿਲੋ ਫ਼ਲੀਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 60,000 ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਚੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਜਾਂ ਗਮਲਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਘਣ ਮੀਟਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਮਿੱਟੀ, ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਖਾਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਰੂੜੀ ਦੀ ਖਾਦ ਵਿੱਚ 45 ਗ੍ਰਾਮ ਮਿਉਰੇਟ ਆਫ ਪੋਟਾਸ਼, 75 ਗਰਾਮ ਕਿਸਾਨ ਖ਼ਾਦ, 75 ਗਰਾਮ ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਰਲਾਓ | ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦੀ 2-3 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤਹਿ ਪਾਓ । ਫਿਰ ਇਸ ਤਹਿ ਉੱਪਰ ਬੀਜ ਖਿਲਾਰ ਦਿਓ ਅਤੇ ਇਸੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਢੱਕ ਦਿਓ । ਤੁਰੰਤ ਫੁਆਰੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦਿਓ । ਜੇ ਬੀਜ ਨੰਗੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿਓ । ਕਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿੱਲਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਨੂੰ 3040 ਦਿਨ ਲਗਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਆਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਆਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਖੇਤ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਹ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 1-1.25 ਮੀਟਰ ਚੌੜੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲੋਂ 15 ਸੈਂ.ਮੀ. ਉੱਚੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੇ ਖੇਤ ਪੱਧਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ 34 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਲੰਬਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ 34 ਮੀਟਰ ਲੰਬੀਆਂ ਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਆਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ 3-4 ਕੁਇੰਟਲ ਗਲੀ-ਸੜੀ ਰੂੜੀ ਪ੍ਰਤੀ ਮਰਲੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਈ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਦਿਓ ਤਾਂ ਕਿ ਨਦੀਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਗਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਰਸਰੀ ਵਿੱਚ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

  1. ਥਾਂ ਅਜਿਹੀ ਹੋਵੇ ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 8 ਘੰਟੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੋਵੇ ।
  2. ਇੱਥੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
  3. ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਪੱਥਰ-ਰੋੜੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ।
  4. ਪਾਣੀ ਦਾ ਉੱਚਿਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਵੇ ।
  5. ਪਾਣੀ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਵੀ ਉੱਚਿਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਵੇ ।
  6. ਰੇਤਲੀ ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਚੀਕਣੀ ਮੈਰਾ ਜ਼ਮੀਨ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੀਆ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਕਿਹੜੇ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਦੋ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ-
1. ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ
2. ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ।

1. ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ – ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਅਤੇ ਸਸਤਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਬੁਟੇ ਇਕਸਾਰ ਨਸਲ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਔਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

2. ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ – ਇਸ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ-

  • ਕਲਮਾਂ ਦੁਆਰਾ
  • ਦਾਬ ਨਾਲ ਬੂਟੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ
  • ਪਿਉਂਦ ਚੜਾਉਣਾ
  • ਜੜ੍ਹ ਮੁੱਢ ਤੇ ਅੱਖ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ।

ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਬੂਟੇ ਇਕਸਾਰ ਨਸਲ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਫ਼ਲ ਵੀ ਜਲਦੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਫ਼ਲ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਰੰਗ ਅਤੇ ਗੁਣ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਲਈ ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਨਰਸਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

PSEB 8th Class Agriculture Guide ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ Important Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਕਮਾਈ ਪੱਖੋਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਨੀਰੀ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਪੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 8 ਘੰਟੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਮਿੱਟੀ ਵਧੀਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਰੇਤਲੀ ਮੈਰਾ ਜਾਂ ਚੀਕਣੀ ਮੈਰਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4,
ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
1.0-1.25 ਮੀਟਰ ਚੌੜੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
fਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਕਿਆਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
15 ਸੈਂ. ਮੀ. ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 3-4 ਮੀਟਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਸੋਧ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫਾਰਮਾਲੀਨ 1.5-2.0 % ਤਾਕਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਸੋਧ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੈਪਟਾਨ ਜਾਂ ਥੀਰਮ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਬੈਂਗਣ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅਕਤੂਬਰ, ਨਵੰਬਰ, ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਅਗੇਤੀ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਈ-ਜੂਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਜੁਲਾਈ-ਅਗਸਤ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਪਛੇਤੀ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਲਈ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ !
ਉੱਤਰ-
ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਹਾੜ੍ਹੀ ਦੇ ਪਿਆਜ਼ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਸਾਉਣੀ ਦੇ ਪਿਆਜ਼ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅੱਧ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜੂਨ ਤੱਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਬੈਂਗਣ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬੈਂਗਣ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਏਕੜ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 400 ਗਾਮ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਲਈ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੱਸੋ (ਅਗੇਤੀ ਲਈ) ।
ਉੱਤਰ-
500 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਪਛੇਤੀ ਫ਼ਸਲ ਲਈ ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
250 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਫੁੱਲ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਗੁਲਦਾਉਦੀ, ਡੇਲੀਆ, ਮੌਸਮੀ ਫੁੱਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
30-40 ਦਿਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਕਲਮਾਂ ਲਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਨਾਰ, ਮਿੱਠਾ, ਅਲੂਚਾ, ਅੰਜੀਰ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਕਲਮ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਲੰਬਾਈ 6-8 ਇੰਚ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 3-5.

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਉਸ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਪਿਉਂਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜੜ੍ਹ ਮੁੱਢ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਕਿਹੜੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਪਿਉਂਦ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਗੁਲਾਬ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24.
ਵਣ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਾਪਲਰ, ਸਫ਼ੈਦਾ, ਧਰੇਕ, ਟਾਹਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25.
ਪਾਪਲਰ ਦੀ ਕਲਮ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਤੇ ਮੋਟਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
20-25 ਸੈਂ.ਮੀ. ਲੰਬੀ ਅਤੇ 2-3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਮੋਟੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26.
ਪਾਪਲਰ ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਉਂਕ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਲੋਰੋਪਾਈਰੀਫਾਸ ਅਤੇ ਐਮੀਸਾਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27.
ਪਾਪਲਰ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਅੱਧ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅੱਧ ਮਾਰਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28.
ਪਾਪਲਰ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ
ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29.
ਸਫੈਦੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ਜਾਂ ਸਤੰਬਰ-ਅਕਤੂਬਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30.
ਧਰੇਕ ਦੀਆਂ ਗਟੋਲੀਆਂ ਕਦੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਨਵੰਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31.
ਧਰੇਕ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਬੀਜਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਫਰਵਰੀ-ਮਾਰਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32.
ਧਰੇਕ ਦੇ ਬੀਜ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੁੰਗਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਿੰਨ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33.
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਦਰੱਖ਼ਤ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਟਾਹਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 34.
ਟਾਹਲੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
48 ਘੰਟੇ ਲਈ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 35.
ਇੱਕ ਏਕੜ ਲਈ ਨਰਸਰੀ ਬੀਜਣ ਲਈ ਟਾਹਲੀ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਫ਼ਲੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
2.0 ਤੋਂ 3.5 ਕਿਲੋ ਫ਼ਲੀਆਂ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜੋ ਪੁੱਟ ਕੇ ਮੁੜ ਲਾਉਣ ਦਾ ਝਟਕਾ ਸਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 8 ਘੰਟੇ ਸੂਰਜੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ-ਰੋੜੇ ਨਾ ਹੋਣ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਰੇਤਲੀ ਮੈਰਾ ਜਾਂ ਚੀਕਣੀ ਮੈਰਾ ਮਿੱਟੀ ਵਧੀਆ ਕਿਉਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਈ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਿਆਰੀਆਂ 1.0 ਤੋਂ 1.25 ਮੀਟਰ ਚੌੜੀਆਂ, ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 15 ਸੈਂਮੀ. ਉੱਚੀਆਂ ਅਤੇ 34 ਮੀਟਰ ਲੰਬੀਆਂ ਬਣਾਓ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਦਾ ਅਸਰ ਕਿਵੇਂ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
3-4 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਪਲਟ ਕੇ ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਦਾ ਅਸਰ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਤੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਸਲਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਨੂੰ 1-2 ਸੈਂ.ਮੀ. ਡੂੰਘਾਈ ਅਤੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਸਲਾ 5 ਸੈਂ.ਮੀ. ਰੱਖ ਕੇ ਬੀਜੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਉਣ ਲਈ ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

  1. ਜਦੋਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ 4-6 ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੁੱਟਣ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  2. ਪਨੀਰੀ ਨੂੰ ਪੁੱਟਣ ਤੋਂ 3-4 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਨਰਸਰੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਤਾਂਕਿ ਬੂਟੇ ਨਰਸਰੀ ਵਿਚੋਂ ਪੁੱਟ ਕੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਦਾ ਝਟਕਾ ਸਹਿ ਲੈਣ ।
  3. ਪਨੀਰੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਲਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  4. ਪਨੀਰੀ ਖੇਤ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਲਾ ਦਿਓ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮੌਸਮੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਖਾਦਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
75 ਗ੍ਰਾਮ ਕਿਸਾਨ ਖਾਦ, 75 ਗ੍ਰਾਮ ਸੁਪਰਫਾਸਫੇਟ, 45 ਗ੍ਰਾਮ ਮਿਊਰੇਟ ਆਫ ਪੋਟਾਸ਼ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ, ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਮਿੱਟੀ, ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਖਾਦ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਰੂੜੀ ਖਾਦ ਵਿਚ ਰਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬੀਜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਬੂਟੇ ਇਕਸਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਵੀ ਵੱਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਔਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਬਨਸਪਤੀ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟਿਆਂ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਇਕਸਾਰ ਨਸਲ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਫ਼ਲ ਵੀ ਜਲਦੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਫ਼ਲਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਰੰਗ ਤੇ ਗੁਣ ਵੀ ਇਕੋ ਸਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਪਾਪਲਰ ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪਾਪਲਰ ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਕਾਂਟ-ਛਾਂਟ ਅਤੇ ਟਾਹਣੀਆਂ ਤੋਂ । ਇਹ 20-25 ਸੈਂ.ਮੀ. ਲੰਬੀਆਂ ਅਤੇ 2-3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਮੋਟੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਪਾਪਲਰ ਦੀਆਂ ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਉਂਕ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ 0.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਲੋਰੋਪਾਇਰੀਫਾਸ 20 ਤਾਕਤ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ 10 ਮਿੰਟ ਡੁਬੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 0.5 ਐਮੀਸਾਨ ਪਾਊਡਰ ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਡੁਬੋ ਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਲਾਂ ਲਈ ਪੱਤੇ ਲੈਣ ਦਾ ਹੰਕਾ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-

ਫਲ ਪੱਤੇ ਲੈਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਅੰਬ ਮਾਰਚ-ਅਪਰੈਲ ਵਿਚ 5-7 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ 30 ਪੱਤੇ ਲਉ । ਜਿਹਨਾਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਤੋਂ ਪੱਤੇ ਲੈਣੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਲ ਤੇ ਫੁੱਲ ਨਾ ਲੱਗੇ ਹੋਣ ।
ਅਲੂਚਾ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ (ਫੋਟ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਅੱਧ ਮਈ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜੁਲਾਈ ਵਿਚ 3-4 ਮਹੀਨੇ ਦੇ 100 ਪੱਤੇ ਲਓ ।
ਆਤੂ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਫੋਟ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਅੱਧ ਮਈ ਤੋਂ ਅੱਧ ਜੁਲਾਈ ਵਿਚ 3-5 ਮਹੀਨੇ ਦੇ 100 ਪੱਤੇ ਲਓ ।
ਅਮਰੂਦ 5-7 ਮਹੀਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਟਾਹਣੀ ਤੋਂ (ਜਿੱਥੇ ਫਲ ਨਾ ਲੱਗੇ ਹੋਣ) ਅਗਸਤ-ਅਕਤੂਬਰ ਵਿਚ 50-60 ਪੱਤੇ ਲਓ ।
ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਫਲ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਪਿੱਛੋਂ 4-8 ਮਹੀਨੇ ਪੁਰਾਣੇ 100 ਪੱਤੇ ਜੁਲਾਈ ਅਕਤੂਬਰ ਤਕ ਲਓ ।
ਬੇਰ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ (ਫੋਟ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ 5-7 ਮਹੀਨੇ ਦੇ 70-80 ਪੱਤੇ ਨਵੰਬਰ-ਜਨਵਰੀ ਵਿਚ ਲਓ ।
ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ (ਫੋਟ) ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ 4-6 ਮਹੀਨੇ ਦੇ 50-60 ਪੱਤੇ, ਜੁਲਾਈ-ਸਤੰਬਰ ਵਿਚ ਲਓ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅੰਬ ਨੂੰ ਪਿਉਂਦ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਅੰਬਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਪਿਉਂਦ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਖੇਤ ਵਿਚ ਅੰਬ ਦੀਆਂ ਗਿੱਟਕਾਂ ਨੂੰ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਬੀਜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਗਣ ਨੂੰ 2 ਹਫ਼ਤੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ।ਉੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਹਾਲੇ ਪੱਤੇ ਹਲਕੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਦਾ ਆਕਾਰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 1/4 ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਬੂਟੇ ਪੁੱਟ ਲਓ । ਪਿਉਂਦ ਲਈ ਬੂਟੇ ਅਪਰੈਲ ਤਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਪਿਉਂਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅੱਖ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਪਿਉਂਦੀ ਟਹਿਣੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਲਾਹ ਦਿਓ । 7-10 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਡੰਡੀਆਂ ਸੁੱਕ ਕੇ ਡਿੱਗ ਪੈਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉੱਪਰ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਪਿਉਂਦੀ ਟਹਿਣੀ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਪਿਉਂਦ ਕਰ ਦਿਓ । ਪਿਉਂਦ ਕਰਨ ਲਈ 4 ਸੈਂ: ਮੀ: ਲੰਮੇ ਦੋ ਸਮਾਂਤਰ ਚੀਰੇ ਦਿਉ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਦੂਰੀ 12 ਸੈਂ:ਮੀ:ਉੱਪਰਲੇ ਸਿਰੇ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 15 ਸੈਂ: ਮੀ: ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਰਾ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਸਮਾਂਤਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਚੀਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਛਿੱਲ ਲਾਹ ਦਿਉ ।

ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਉਂਦੀ ਹੋਈ ਟਹਿਣੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਿਰੇ ਤੇ ਵੀ ਤਿਰਛਾ ਚੀਰਾ ਦਿਉ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਛਿੱਲ ਲਾਹ ਦਿਉ । ਇਸ ਟਹਿਣੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 8 ਸੈਂ: ਮੀ: ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ ਨਾਲ ਪਿਉਂਦੀ ਟਹਿਣੀ ਟੁੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਪਿਉਂਦ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਛਿਲਕੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਫਸਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮਗਰੋਂ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਛਿਲਕੇ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਅਸਲ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਿਉਂਦ ਕੀਤੇ ਭਾਗ ਨੂੰ 150-200 ਗੇਜ ਦੀਆਂ ਪੋਲੀਥੀਨ ਦੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਨਾਲ ਕੱਸ ਕੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਓ । ਪਿਉਂਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੂਟੇ ਦਾ ਉਤਲਾ ਸਿਰਾ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਉਂਦ ਕੀਤੀ ਅੱਖ ਫੱਟ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੂਟੇ ਦਾ ਉਸ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਵਾਲਾ ਸਾਰਾ ਭਾਗ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੰਬ ਦੀ ਪਿਉਂਦ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਤਕ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਪਰ ਮਈ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ, ਆਤੂ ਤੇ ਅਲੂਚੇ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
1. ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ – ਇਸ ਦੀ ਪਿਉਂਦ ਜੰਗਲੀ ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ ਜਾਂ ਕੈਂਥ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਟੰਗ ਗਰਾਫਿਟਗ ਜਨਵਰੀ-ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਜਦ ਕਿ ਟੀ-ਬਡਿੰਗ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਿਉਂਦ ਜੂਨ ਤੋਂ ਅਗਸਤ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤਕ ਦੇ ਬੂਟੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਅੱਧ ਫ਼ਰਵਰੀ ਤਕ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਲਗਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।

2. ਅਲੂਚਾ – ਅਲੂਚੇ ਦੇ ਬੂਟੇ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤਕ ਲਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਬੂਟੇ ਨੀਂਦ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਅਲੂਚੇ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਕਾਬਲ ਗਰੀਨ ਗੇਜ ਦੀ ਕਲਮ ਤੇ ਗਰਾਫਟ ਕਰਕੇ ਲਾਉ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ 5-7.5 ਸੈਂ: ਮੀ: ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਆਈ. ਏ. ਏ. 100 ਪੀ. ਪੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਘੋਲ ਵਿਚ 24 ਘੰਟੇ ਲਈ ਡੁਬੋ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

3. ਆੜੂ – ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਪਿਉਂਦ ਰਾਹੀਂ ਜਾਂ ਅੱਖ ਚੜਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਆੜੂਆਂ ਦੇ ਨਸਲੀ ਵਾਧੇ ਲਈ ਸ਼ਰਬਤੀ ਜਾਂ ਦੇਸੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਆਤੂ ਜਿਵੇਂ ਖਰਮਾਨੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਪਿਉਂਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਫਲੋਰਿਡਾਸ਼ਨ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬੀਜ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਨਸਲੀ ਵਾਧੇ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ।

ਵਸਤੂਨਿਸ਼ਠ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਠੀਕ / ਗ਼ਲਤ
1. ਟਾਹਲੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਦਰੱਖ਼ਤ ਹੈ ।
2. ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਸੋਧ ਕੈਪਟਾਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
3. ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਸਰਦੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
1. √
2. √
3. ×

ਬਹੁਭਾਂਤੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰਦੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ਹੈ –
(ਉ) ਗੇਂਦਾ
(ਅ) ਬਰਫ਼
(ੲ) ਫਲੋਕਸ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅਗੇਤੀ ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ-
(ਉ) ਮਈ-ਜੂਨ
(ਅ) ਜਨਵਰੀ
(ੲ) ਦਸੰਬਰ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਮਈ-ਜੂਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਵਣ ਖੇਤੀ ਵਾਲੇ ਬੂਟੇ ਹਨ –
(ਉ) ਪਾਪਲਰ
(ਅ) ਪੀਪਲ
(ੲ) ਅਮਰੂਦ
(ਸ) ਅੰਬ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਪਾਪਲਰ

PSEB 8th Class Agriculture Solutions Chapter 2 ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ

ਪਨੀਰੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ PSEB 8th Class Agriculture Notes

  1. ਪਨੀਰੀ ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਹੇਵੰਦ ਧੰਦਾ ਹੈ ।
  2. ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫੁੱਲਾਂ, ਫ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਵਣ ਖੇਤੀ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
  3. ਬੀਜ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਨੀਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਯੋਗ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  4. ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨ ਖੁਦ ਪਨੀਰੀ ਉਗਾ ਕੇ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾਂ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
  5. ਉਹਨਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਹੀ ਪਨੀਰੀ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਉਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪੁੱਟ ਕੇ ਮੁੜ ਲਾਏ ਜਾਣ ਦੇ ਝਟਕੇ ਨੂੰ ਸਹਾਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
  6. ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 8 ਘੰਟੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
  7. ਪਨੀਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਆਰੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ 15 ਸੈਂ.ਮੀ. ਉੱਚੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।
  8. ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਫਾਰਮਾਲੀਨ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਸੋਧ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  9. ਪਨੀਰੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਨੂੰ ਕੈਪਟਾਨ ਜਾਂ ਥੀਰਮ ਨਾਲ ਸੋਧ ਕੇ ਬੀਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
  10. ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ 4-6 ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਹੋਣ ਤੇ ਪੁੱਟ ਕੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲਾਉਣ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  11. ਗਰਮੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹਨ- ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਜ਼ੀਨੀਆ, ਕੋਚੀਆ ਆਦਿ ।
  12. ਸਰਦੀ ਰੁੱਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹਨ-ਗੇਂਦਾ, ਗੁਲਅਸ਼ਰਫੀ, ਬਰਫ਼, ਗਾਰਡਨ ਪੀ, ਫਲੋਕਸ ਆਦਿ ।
  13. ਮੌਸਮੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ 30-40 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
  14. ਫ਼ਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਪੀਤਾ, ਜਾਮਣ, ਫਾਲਸਾ, ਕਰੌਦਾ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਮੁੱਢ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
  15. ਕਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪੀਂਦੇ ਹਨ-ਬਾਰਾਂਮਾਸੀ ਨਿੰਬੂ, ਮਿੱਠਾ, ਅਲੂਚਾ, ਅਨਾਰ ਅਤੇ ਅੰਜੀਰ ।
  16. ਫ਼ਲਾਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ; ਜਿਵੇਂ-ਕਿੰਨੂ, ਅੰਬ, ਅਮਰੂਦ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ, ਆੜੂ, ਸੇਬ ਆਦਿ ਨੂੰ ਪਿਉਂਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
  17. ਵਣ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਪਲਰ, ਸਫ਼ੈਦਾ, ਧਰੇਕ ਅਤੇ ਟਾਹਲੀ ਆਦਿ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
  18. ਧਰੇਕ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਬੀਜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
  19. ਟਾਹਲੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਦਰੱਖ਼ਤ ਹੈ ।
  20. ਕਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿਉਂਕ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ ਕਲੋਰਪਾਇਰੀਫਾਸ ਅਤੇ |