This PSEB 11th Class Environmental Education Notes Chapter 14 ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਣ will help you in revision during exams.
PSEB 11th Class Environmental Education Notes Chapter 14 ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਣ
→ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਅਣ (Energy Conservation) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੰਤੁਲਿਤ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਊਰਜਾ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨਾ।
→ ਉਰਜਾ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਣ ਉਰਜਾ ਦੇ ਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਯੋਗ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਜਾਂ ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਕੁੱਲ ਉਪਯੋਗੀ ਉਰਜਾ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਸੰਰਚਨਾ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ (Efficiency in Production) ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਦੇਸ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਸਿਤ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਸੂਰਜੀ ਸੈੱਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
→ ਬਾਲਣ ਲੱਕੜੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹ ਅਤੇ ਭੂ-ਖੋਰ (Soil Erosion) ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਾਇਉਗੈਸ ਪਲਾਂਟ ਦੁਆਰਾ ਗੈਸ, ਖਾਦ ਅਤੇ ਤਰਲ ਬਾਲਣ, ਜਿਵੇਂ ਇਥੇਨਾਲ, ਮੈਥੇਨਾਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
→ ਸਹਿ-ਪੈਦਾਵਾਰ (Cogeneration) ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇਕਾਈ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਉਰਜਾ ਦੀ ਬੱਚਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਕਿਸੇ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਛੱਡੀ ਭਾਫ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਜਗ੍ਹਾ ਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਊਰਜਾ ਦਾ 20 ਤੋਂ 23% ਭਾਗ ਵੰਡਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਖ਼ਰਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਊਰਜਾ ਦੀ ਚੋਰੀ। ਸੰਚਾਰਨ ਹਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲ ਟਰਾਂਸਫਾਰਮਰ ਅਤੇ ਉੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਸੂਚਾਲਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
→ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਖਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਬੱਚਤ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਅਪਣਾਅ ਕੇ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੈਸੋਲੀਨ ਅਤੇ ਈਥੇਨਾਲ ਦਾ 10-23% ਮਿਸ਼ਰਣ ਗੈਸਹੋਲ (Gasohol) ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਗੈਸੋਲੀਨ ਇੰਜਨ ਵਿਚ ਬਾਲਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਡੀਜ਼ਲ ਵਿਚ 15 ਤੋਂ 20% ਮੀਥੇਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਡਾਈਆਸੋਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਿਯਮਿਤ ਡੀਜ਼ਲ ਬਾਲਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਵਿਚ ਗੈਸੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਰਲ ਬਾਲਣ ਵਜੋਂ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
→ ਅਲਕੋਹਲ, ਗੈਸੋਲੀਨ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਬਾਲਣ ਹੈ, ਇਹ ਬਹੁਤ , ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਯੂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲ, ਪਥਰਾਟ ਬਾਲਣ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
→ ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ (Fuel Cell) ਇਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਈਂਧਣ ਦੀ ਰਸਾਇਣਿਕ ਉਰਜਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਉਰਜਾ ਵਿਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰਹਿਤ ਯੰਤਰ ਹੈ।
→ ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
→ ਬਿਜਲੀ ਮੋਟਰ ਦੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਬੱਚਤ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਪੁਨਰਚੱਕਰਣ ਕਰਕੇ ਕੁੱਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਰਜਾ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਇੰਜਣ ਦੇ ਰੁਪਾਂ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ | ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਇੰਜਣ ਦੀ ਬਾਲਣ ਦਕਸ਼ਤਾ ਦੁਆਰਾ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
→ ਮੋਟਰ ਈਂਧਣ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬੈਟਰੀ ’ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ।
→ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਦੀ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਸੁਰੱਖਿਅਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
→ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਊਰਜਾ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
→ ਊਰਜਾ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਦੀ ਕਾਰਜ-ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਨੈਨੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੈਨੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਠੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਰਜ, ਵਾਯੂ, ਭੂ-ਤਾਪ ਉਰਜਾ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਮੋਟਰਗੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ, ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਈਂਧਣ ਸੈਲ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚਲੇ ਊਰਜਾ ਸੋਮਿਆਂ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਨੂੰ ਜਲ ਦੇ ਬਿਜਲੀ, ਤਾਪ ਜਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਉਪਘਟਨ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਡੀਜ਼ਲ ਵਿਚ 15 ਤੋਂ 20 ਮੀਥੇਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਡਾਈਆਸੋਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨਿਯਮਿਤ ਡੀਜ਼ਲ ਬਾਲਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਬਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਬਾਬਵੇ ਵਿਚ ਗੈਸੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤਰਲ ਬਾਲਣ ਵਜੋਂ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲ, ਗੈਸੋਲੀਨ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਬਾਲਣ ਹੈ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਵਾਯੂ ਪ੍ਰਦੁਸ਼ਕ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲ, ਪਥਰਾਟ ਬਾਲਣ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ (Fuel Cell) ਇਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਈਂਧਣ ਦੀ ਰਸਾਇਣਿਕ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਊਰਜਾ ਵਿਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰਹਿਤ ਯੰਤਰ ਹੈ। ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
→ ਬਿਜਲੀ ਮੋਟਰ ਦੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਬੱਚਤ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਪੁਨਰਚੱਕਰਣ ਕਰਕੇ ਕੁੱਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਇੰਜਣ ਦੇ ਪਾਰੁਪਾਂ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਇੰਜਣ ਦੀ ਬਾਲਣ ਦਕਸ਼ਤਾ ਦੁਆਰਾ ਵਧਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
→ ਮੋਟਰ ਈਂਧਣ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬੈਟਰੀ ’ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ।
→ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਉਰਜਾ ਦੀ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਜਲੀ | ਸੁਰੱਖਿਅਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
→ ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਊਰਜਾ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
→ ਉਰਜਾ ਉਪਯੋਗਿਤਾ ਦੀ ਕਾਰਜ-ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਨੈਨੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੈਨੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ।
→ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਠੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰਜ, ਵਾਯੂ, ਭੂ-ਤਾਪ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਮੋਟਰਗੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੱਧ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਈਡਰੋਜਨ, ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਈਂਧਣ ਸੈਲ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚਲੇ ਉਰਜਾ ਸੋਮਿਆਂ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਨੂੰ ਜਲ ਦੇ ਬਿਜਲੀ, ਤਾਪ ਜਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੀ ਉਪਘਟਨ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਗੈਸੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੀ ਘਣਤਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਕੈਂਟਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
→ ਤਰਲ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਨੂੰ ਕਰਾਓਜੈਨਿਕ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਸਟੋਰੇਜ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿਚ ਨਿਰਮਿਤ ਟੈਂਕਰ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦਾ ਬਾਲਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਪਯੋਗ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਇੰਜਣ, ਈਂਧਣ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੇ ਜਲਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਚ ਕੋਈ ਪ੍ਰਦੁਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੈਲੋਰੀ ਮਾਨ ਬਹੁਤ ਅਧਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਸੋਮਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਇਕ ਮਹਿੰਗਾ ਬਾਲਣ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਖ਼ਰਚਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੇ ਸਟੋਰੇਜ ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਫ਼ੀ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
→ ਈਥੇਨਾਲ ਅਤੇ ਮੀਥੇਨਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੈਟਰੋਲ ਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਤਰਲ ਬਾਲਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
→ ਤਰਲ ਈਥੇਨਾਲ ਨੂੰ ਅੰਨ ਅਲਕੋਹਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਚੀਨੀ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਧਾਨ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਖਮੀਰੀਕਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
→ ਮੀਥੇਨਾਲ ਨੂੰ ਲੱਕੜੀ ਅਲਕੋਹਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਈ | ਲੱਕੜੀ, ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਦੇ ਕਚਰੇ, ਸੀਵਰੇਜ, ਕੋਲੇ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
→ ਸ਼ੁੱਧ ਈਥੇਨਾਲ ਅਤੇ ਮੀਥੇਨਾਲ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਇੰਜਣ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
→ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਅਪਘਟਨ ਯੰਤਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।