Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Chapter 3 ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ Textbook Exercise Questions and Answers.
PSEB Solutions for Class 8 Punjabi Chapter 3 ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ (1st Language)
Punjabi Guide for Class 8 PSEB ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ Textbook Questions and Answers
ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ
1. ਦੱਸੋ :
(ਉ) ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ’ ਦਾ ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ? ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਇਹ ਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆ?
ਉੱਤਰ :
‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ, ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਵਸੇ ‘ਬੀ’ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਅਚਲਪੁਰ ਵਿਖੇ ਹਰ ਸਾਲ ਮੱਘਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਜੇਠੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਥਾਨ ਅਚਲਪੁਰ ਨੂੰ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਛੇ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਆ ਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਛੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਿਆ ਕਈਆਂ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ‘ਛਰਾਹਾਂ’ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ – ਵੱਡੇ ਸ਼ਾਹ ਲੋਕ ਖੱਚਰਾਂ ਉੱਤੇ ਧਨ ਲੱਦ ਕੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਸਨ।
(ਅ) ਇਸ ਮੇਲੇ ‘ਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ :
ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ, ਮੰਨਤਾਂ ਮੰਨਦੇ ਤੇ ਸੁਖਣਾਂ ਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਜੱਗ ਕਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜੱਗ ਆਲੇ – ਦੁਆਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ !
(ਇ) ਕਿਰਸਾਣੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਸ ਮੇਲੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਕਿਵੇਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ’ ਮੇਲੇ ਦਾ ਕਿਰਸਾਣੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਇਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਿਰਸਾਣ ਮੱਕੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਗੁੜ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਅਜੇ ਠਹਿਰ ਕੇ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਹ ਦਿਨ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਵਿਹਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਲੋਕ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ ਕਈ – ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਦੂਰ – ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਭਿੰਨ – ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਤੇ ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਬਜ਼ਾਰ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਲੋਕ ਇੱਥੋਂ ਸਾਲ ਭਰ ਜੋਗਾ ਸਮਾਨ ਖ਼ਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਵੀ ਮੁਨਿਆਰੀ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨਿਕ – ਸੁਕ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ਸ) ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਅੰਤਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਰੰਗ – ਢੰਗ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੀ ਤਕਨੀਕ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਲਗਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਡੀ ਵੀ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਗਾਇਬ ਹੈ। ਸ਼ਿੰਗਾਰੇ ਹੋਏ ਉਨਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵੀ ਹੁਣ ਰਵਾਇਤ ਮਾਤਰ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਦੂਰ – ਦੁਰਾਡੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਹੱਟੀਆਂ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਸਨ।
(ਹ) ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮੇਲੇ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਕਿਹੋ-ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ?
(ਕ) ‘ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਛਿੰਝ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼-ਵਰਨਣ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਝ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਰ – ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਅਚਲਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਇੱਥੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਾ ਬਜ਼ਾਰ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਲੋਕ ਸਾਲ ਭਰ ਦੇ ਵਰਤਣ ਜੋਗਾ ਸਮਾਨ ਖ਼ਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਡੀ ਲਗਦੀ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਜੂਏ ਤੇ ਲੱਚਰਤਾ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀਂ ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਰੰਗ – ਢੰਗ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਮੇਲਾ ਖੂਬ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਅਸਮਾਨ ਛੂੰਹਦੇ ਚੰਡੋਲ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਥਾਹ ਭੀੜ ਜੁੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੋਟਰਾਂ – ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਮੁਨਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਕ – ਸੁਕ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਮੋਹਰੇ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਗੱਭਰੂ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ‘ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਤਿੰਨ – ਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ :
- ਸ਼ੁਕੀਨ : ਸ਼ੌਕੀ, ਬਾਂਕੇ, ਬਣ-ਠਣ ਕੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ
- ਟੋਟਕਾ : ਜਾਦੂ- ਅਸਰ ਗੀਤ
- ਵਿਰਾਸਤੀ : ਉਹ ਮਾਲ ਜਾਂ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਮਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲਿਆਂ ਲਈ ਛੱਡ ਜਾਵੇ।
- ਮੰਨਤ : ਕਿਸੇ ਕਾਮਨਾ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਸੁੱਖੀ ਸੁੱਖ, ਮਨੌਤ, ਸੁੱਖਣਾ
- ਦਰਪਣ : ਮੂੰਹ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ
- ਮਕਬੂਲੀਅਤ : ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ, ਸਿੱਧੀ, ਮਸ਼ਹੂਰੀ
- ਮੁਹਾਲ : ਔਖਾ, ਕਠਨ, ਮੁਸ਼ਕਲ
- ਮਹਿਜ਼ : ਕੇਵਲ, ਸਿਰਫ਼
- ਬਰਕਰਾਰ : ਕਾਇਮ, ਸਥਿਰ, ਜਿਉਂ ਦਾ ਤਿਉਂ
- ਸਰਸ਼ਾਰ : ਭਰਪੂਰ, ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ
3. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ :
ਘੁੱਗ ਵੱਸਦੇ, ਆਪਮੁਹਾਰੇ, ਸਸ਼ੋਭਿਤ, ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਣਾ, ਸਰਸ਼ਾਰ ਕਰ ਦੇਣਾ, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ, ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਣਾ, ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ, ਅਸਮਾਨ ਛੂੰਹਦੇ, ਦੂਣ-ਸਵਾਇਆ ਹੋਣਾ।
ਉੱਤਰ :
- ਘੁੱਗ ਵਸਦੇ ਸੰਘਣੀ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲੇ) – 1947 ਦੇ ਫ਼ਿਰਕੂ ਫ਼ਸਾਦਾਂ ਨੇ ਯੁੱਗ ਵਸਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ।
- ਆਪ – ਮੁਹਾਰੇ (ਬੇਕਾਬੂ ਹੋਏ – ਕਵੀ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਫੁੱਟੇ ਆਪ – ਮੁਹਾਰੇ ਭਾਵ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
- ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਸੁੰਦਰ ਲਗਣ ਵਾਲਾ) – ਪਹਾੜੀ ਦੇ ਸਿਖ਼ਰ ਉੱਤੇ ਦੇਵੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ।
- ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਣਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਸਿਰ ਝੁਕਾ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ) – ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਸਰਸ਼ਾਰ ਕਰ ਦੇਣਾ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਭਰ ਦੇਣਾ) – ਹਰਿਵਲਭ ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ – ਰਸ ਨਾਲ ਸਰਸ਼ਾਰ ਕ
- ਪਦਰਸ਼ਨੀ ਨਮਾਇਸ਼) – ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ।
- ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਣਾ ਤਤਪਰ ਹੋਣਾ) – ਅਸੀਂ ਘਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ।
- ਹਫ਼ੜਾ – ਦਫ਼ੜੀ ਘਬਰਾ ਕੇ ਜਿਧਰ ਮੂੰਹ ਆਏ ਦੌੜਨਾ – ਜਦੋਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ, ਤਾਂ ਭੀੜ ਵਿਚ ਹਫ਼ੜਾ – ਦਫ਼ੜੀ ਮਚ ਗਈ।
- ਅਸਮਾਨ ਛੂੰਹਦੇ ਬਹੁਤ ਉੱਚੇ) – ਇਹ ਜੰਗਲ ਉੱਚੇ – ਉੱਚੇ ਅਸਮਾਨ ਛੂੰਹਦੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ।
- ਦੂਣ – ਸਵਾਇਆ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਣਾ) – ਗਿੱਧੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸਵਾਦ ਦੂਣ – ਸਵਾਇਆ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਆਕਰਨ : ਤੁਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਨਾਂਵ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ।
ਵਸਤੂ ਵਾਚਕ ਨਾਂਵ : ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਤੋਲਣ, ਮਿਣਨ ਜਾਂ ਮਾਪੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦਾ ਬੋਧ ਹੋਵੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਸਤੂ ਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ : ਦਾਲ, ਗੁੜ, ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਤੇਲ, ਕੱਪੜਾ, ਪੱਗ, ਚੁੰਨੀ ਆਦਿ।
ਇਕੱਠ ਵਾਚਕ ਨਾਂਵ : ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਜੀਵਾਂ ਜਾਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਗਿਣਨਯੋਗ ਇਕੱਠ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਵਾਉਣ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠ ਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ :- ਛਿੰਝ , ਮੇਲਾ, ਕਮੇਟੀ, ਸੰਗਤ, ਡਾਰ, ਫ਼ੌਜ, ਇੱਜੜ, ਜਮਾਤ ਆਦਿ।
ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ : ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਭਾਵ, ਗੁਣ ਜਾਂ ਹਾਲਤ ਆਦਿ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ : ਸ਼ਰਧਾ, ਰੌਣਕ, ਖੁਸ਼ੀ, ਗ਼ਮੀ, ਸਚਾਈ, ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਆਦਿ
ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ / ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲੱਗਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ ਹਾਲ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਲਿਖ ਕੇ ਬਿਆਨ ਕਰੋ।
PSEB 8th Class Punjabi Guide ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ Important Questions and Answers
ਛਿੰਝਰਾਹਾਂ ਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਪਾਠ ਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਹੀ ਮੇਲਿਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕੀਨ ਰਹੇ ਹਨ। ਛਪਾਰ ਦਾ ਮੇਲਾ, ਜਰਗ ਦਾ ਮੇਲਾ ਅਤੇ ਜਗਰਾਵਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਮੇਲੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕਾਰਨ ਰਹੇ ਹਨ। ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਬੇਸ਼ਕ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਮੇਲਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਛੜੇ ਨੀਮ – ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲਾ ਉਨਾ ਦੀ ਵੱਖੀ ਨਾਲ ਲਗਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਇਹ ਮੇਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਵਸੇ ਬੀਤ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਅਚਲਪੁਰ (ਛਰਾਹਾਂ ਵਿਖੇ ਹਰ ਸਾਲ ਮੱਘਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਜੇਠੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਲਾ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਧਾਰਮਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਥਾਨ ਅਚਲਪੁਰ ਨੂੰ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਛੇ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਆ ਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੀ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਿਆ। ਕਈ ਲੋਕ ‘ਛਰਾਹਾਂ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ‘ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ – ਵੱਡੇ ਸ਼ਾਹ ਲੋਕ ਖੱਚਰਾਂ ਉੱਤੇ ਧਨ ਲੱਦ ਕੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ! ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਚੁਫ਼ੇਰਿਓਂ ਪਿੱਪਲਾਂ, ਬੋਹੜਾਂ ਤੇ ਨਿੰਮਾਂ ਦੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਵਿਚ ਘਿਰਿਆ ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਸਿਰ ਝਕਾਉਂਦੇ, ਮੰਨਤਾਂ ਮੰਨਦੇ ਤੇ ਸੱਖਣਾਂ ਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਜੱਗ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜੱਗ ਅਚਲਪੁਰ, ਮਜਾਰੀ, ਨੈਣਵਾਂ, ਇੰਦੋਵਾਲ ਅਤੇ ਥੋਣੋਵਾਲ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਣੇ ਭਾਂਡੇ; ਜਿਵੇਂ – ਚਾਟੀਆਂ, ਘੜੇ, ਦਧੂਨੀਆਂ, ਤੌੜੀਆਂ, ਚੱਪਣੀਆਂ, ਕੁੱਜੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਤ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪੇਂਡੂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਲਈ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਇੱਥੋਂ ਸਾਲ ਭਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖ਼ਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਕਿਰਸਾਨੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨ ਮੱਕੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਤੋਂ ਗੁੜ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਅਜੇ ਠਹਿਰ ਕੇ ਹੋਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਵਿਹਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਈਡ (ਅੱਠਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਅੱਜ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਖੁੱਲੀਆਂ ਹੱਟੀਆਂ ਤੋਂ ਹਰ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਮਿਲਣ ਲੱਗ ਪਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰੰਗ – ਢੰਗ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਪੁਰਾਣੇ ਢੰਗ ਦੀਆਂ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿੰਗਾਰੇ ਹੋਏ ਉਨਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵੀ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਕਦੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਆਰੰਭ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।
ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਕੱਚੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਲਿੱਪ – ਪੋਚ ਕੇ ਤੇ ਬੈਠਕਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਮੇਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉੱਬ ਅੱਜ ਦੇ ਹਫ਼ੜਾ – ਦਫ਼ੜੀ ਦੇ ਯੁਗ ਵਿਚ ਵੀ ਲੋਕ ਸਾਲ ਭਰ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੁਆਬੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਦੂਰ – ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਥਾਂਵਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ . ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਦੀ ਲੋਕ – ਪ੍ਰਿਅਤਾ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮੱਘਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ‘ਛਿੰਝ . ਵਾਲਾ ਮਹੀਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਦੁਕਾਨਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਥਾਂਵਾਂ ਮੱਲ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਚੰਡੋਲ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੜਕ ਉੱਤੋਂ ਮੋਟਰਾਂ – ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਲੰਘਣਾ ਮੁਹਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੁਨਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਕ – ਸੁਕ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੱਭਰ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਘੁੰਮਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਡੇਢ ਕੁ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸੈ – ਸੇਵੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ‘ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਤਿੰਨ – ਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰਵਾਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਲਾ ਮਹਿਜ਼ ਜੂਏ ਅਤੇ ਲੱਚਰਤਾ ਦਾ ਮੇਲਾ ਹੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ।
1. ਵਾਰਤਕ – ਟੁਕੜੀ/ਪੈਰੇ ਦਾ ਬੋਧ
1. ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਮਾਲਕ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਹੀ ਮੇਲਿਆਂ ਦੇ ਬੜੇ ਸ਼ੁਕੀਨ, ਰਹੇ ਹਨ। ਜਰਗ ਦਾ ਮੇਲਾ, ਛਪਾਰ ਦਾ ਮੇਲਾ ਅਤੇ ਜਗਰਾਵਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਮੇਲੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਘੁੱਗ ਵਸਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣਾ ਮੇਲਾ ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਭਾਵੇਂ ਇਸੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਛੜੇ ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਊਨਾ ਦੀ ਵੱਖੀ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਓਨਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ, ਜਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਮੇਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ, ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀ ਗੋਦ ‘ਚ ਵੱਸੇ ‘ਬੀਤ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਅਚਲਪੁਲ ਛਰਾਹਾਂ) ਵਿਖੇ ਹਰ ਵਰੇ ਮੱਘਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਜੇਠੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਦਿਨ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਦੂਰ – ਦੂਰ ਤੱਕ ਇਹ ਮੇਲਾ ਏਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੋਟਕਾ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਫੁੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਦਾਲ ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ, ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਹੜੇ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੇਮੀ ਦੇ ਨਿਆਣੇ
(ਅ) ਰੂਪ ਨਗਰ
(ਈ)) ਛਿੰਝ ਢਿਰਾਹਾਂ ਦੀ
(ਮ) ਲੋਹੜੀ ॥
ਉੱਤਰ :
(ੲ) ਛੰਝ ਢੋਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜਿਸ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਪੈਰਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਕਿਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਪਿੰ: ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੇਖੋਂ
(ਅ) ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦਿਆਲ
(ਈ) ਜਨਕਰਾਜ ਸਿੰਘ
(ਸ) ਗੋਪਾਲ ਸਿੰਘ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਦਿਆਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਸੁਭਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ ?
(ੳ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ
(ਅ) ਤੰਗ
(ਏ) ਕੰਜੂਸ
(ਸ) ਲਾਲਚੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਕੀਨ ਰਹੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਹੱਸਣ ਦੇ
(ਅ0 ਖਾਣ – ਪੀਣ ਦੇ
(ਈ) ਮੇਲਿਆਂ ਦੇ
(ਸ) ਨਾਟਕ – ਚੇਟਕ ਦੇ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਮੇਲਿਆਂ ਦੇ
ਪਸ਼ਨ 5.
ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਛਪਾਰ ਵਿਚ
(ਅ) ਜਰਗ ਵਿਚ
(ਈ) ਮਲੇਰਕੋਟਲੇ ਵਿਚ
(ਸ) ਜਗਰਾਵਾਂ ਵਿਚ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਜਗਰਾਵਾਂ ਵਿਚ 1
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਊਨਾ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੰਜਾਬ
(ਅ) ਹਰਿਆਣਾ
(ਈ) ਹਿਮਾਚਲ
(ਸ) ਜੰਮੂ ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਹਿਮਾਚਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਜਰਗ ਦੇ ਮੇਲੇ, ਛਪਾਰ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਜਗਰਾਵਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਮੇਲਾ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਛਿਝ ਫਿਰਾਹਾਂ ਦੀ
(ਅ) ਹੈਦਰ ਸ਼ੇਖ਼ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ੲ) ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਸ) ਸੀਤਲਾ ਮਾਤਾ ਦਾ ਮੇਲਾ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਛੰਝ ਢਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
‘ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲਾ ਕਿਹੜੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਪਿੰਡ ਅਚਲਪੁਰ (ਛਿਰਾਹਾਂ ਵਿਚ
(ਅ) ਜਗਰਾਵਾਂ ਵਿਚ
(ਇ) ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ।
(ਸ) ਉਨੇ ਵਿਚ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਪਿੰਡ ਅਚਲਪੁਰ (ਛਿਰਾਹਾਂ) ਵਿਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਬੀਤ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ?
(ਉ) ਸ਼ਿਵਾਲਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਚ/ਤਹਿਸੀਲ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਵਿਚ
(ਅ) ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿਚ
(ਈ) ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਚ
(ਸ) ਤਹਿਸੀਲ ਮੁਕੇਰੀਆਂ ਵਿਚ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸ਼ਿਵਾਲਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਚ/ਤਹਿਸੀਲ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਵਿਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲਾ ਕਿਹੜੇ ਮਹੀਨੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਸਾਵਣ ਵਿਚ
(ਅ) ਕੱਤਕ ਵਿਚ
(ਈ) ਮੱਘਰ ਵਿਚ
(ਸ) ਫੱਗਣ ਵਿਚ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਮੱਘਰ ਵਿਚ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਮੱਘਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਜੇਠੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਮੁਕਤਸਰ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਅ) ਰਾਮਤੀਰਥ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਈ) ਸੋਢਲ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਸ) ਛਿੰਝ ਫਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲਾ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਦੋ ਦਿਨ
(ਅ) ਤਿੰਨ ਦਿਨ
(ਈ) ਚਾਰ ਦਿਨ
(ਸ) ਪੰਜ ਦਿਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਚਾਰ ਦਿਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
“ਛਿੰਝ ਫ਼ਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਬਾਰੇ ਕਿਹੜਾ ਟੋਟਕਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਵਿਚੋਂ ਫੁੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
(ੳ) ਛਿੰਝ ਵਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ
(ਅ) ਦਾਲ ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਝ ਢੋਰਾਹਾਂ ਦੀ
(ਇ) ਗੱਲ ਹੈ ਇਕ ਰਾਹਾਂ ਦੀ, ਛਿੰਝ ਢੋਰਾਹਾਂ ਦੀ
(ਸ) ਜਾਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਾਂਹਾਂ ਦੀ, ਲੜੇ ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਦਾਲ ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ, ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਪੰਜਾਬ/ਜਰਗ/ਛਪਾਰ/ਜਗਰਾਵਾਂ/ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ/ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ/ਊਨਾ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ/ਬੀਤ/ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼/ਮੱਘਰ/ਐਤਵਾਰ/ਅਚਲਪੁਰ/ਢੋਰਾਹਾਂ।
(ਅ) ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ
(ਈ) ਨੀਮ – ਪਹਾੜੀ
(ਸ) ਮੇਲਾ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਪੰਜਾਬ/ਜਰਗ/ਛਪਾਰ/ਜਗਰਾਵਾਂ/ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ/ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ/ਊਨਾ/ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ/ਬੀਤ/ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼/ਮੱਘਰ/ਐਤਵਾਰ/ਅਚਲਪੁਰ/ਛਿਰਾਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਜਰਗ
(ਅ) ਚਲਦਾ
(ਈ) ਊਨਾ
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ/ਪੰਜਾਬੀਆਂ/ਮੇਲਿਆਂ/ਮੇਲਾ/ਇਲਾਕਿਆਂ/ਸਦੀਆਂ/ਇਲਾਕੇ ਪਹਾੜੀਆਂ/ਗੋਦ/ਪਿੰਡਵਰੇ/ਮਹੀਨੇ/ਦਿਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ/ਪੰਜਾਬੀਆਂ/ਮੇਲਿਆਂ/ਮੇਲਾ/ਇਲਾਕਿਆਂ/ਸਦੀਆਂ/ਇਲਾਕੇ ਪਹਾੜੀਆਂ/ਗੋਦ/ਪਿੰਡ/ਵਰੇ/ਮਹੀਨੇ/ਦਿਨ }
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਲੋਕ
(ਅ) ਦਿਨ
(ਈ) ਮਸ਼ਹੂਰ
(ਸ) ਇਲਾਕਾ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਲੋਕ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਮਾਲਕ
(ਅ) ਸੁਭਾ
(ਈ) ਵੱਖੀ
(ਸ) ਇਹ/ਇਸੇ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਇਹ/ਇਸੇ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਲੋਕਾਂ
(ਅ) ਦਿਨ
(ਈ) ਬੀਤ
(ਸ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ/ਬੜੇ ਸ਼ੁਕੀਨਵੱਡੇ/ਘੁੱਗ ਵਸਦੇ/ਸਦੀਆਂ/ਨੀਮ – ਪਹਾੜੀ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ/
ਤਹਿਸੀਲ/ਚੜ੍ਹਦੇ/ਹਰ/ਏਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ/ਬੜੇ ਸ਼ੁਕੀਨਵੱਡੇ ਘੁੱਗ ਵਸਦੇ/ਸਦੀਆਂ/ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ/ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ/ ਤਹਿਸੀਲ/ਚੜ੍ਹਦੇ/ਹਰ/ਏਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੱਧਰ
(ਅ) ਵੱਖੀ
(ਈ) ਪ੍ਰਚਾਰ
(ਸ) ਰਹੇ ਹਨਲਗਦੇ ਹਨ/ਹੈ/ਹੋ ਸਕਿਆ/ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ/ਚਲਦਾ ਹੈਫੁੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਰਹੇ ਹਨਲਗਦੇ ਹਨ/ਹੈ/ਹੋ ਸਕਿਆ/ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ/ਚਲਦਾ ਹੈ/ਫੁੱਟ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਪਸ਼ਨ 20.
“ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਪੰਜਾਬ
(ਅ) ਪੰਜਾਬਣ
(ੲ) ਪੰਜਾਬੋ
(ਸ) ਪੰਜਾਬੂ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਪੰਜਾਬਣ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਰਿਆ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਸ਼ੁਕੀਨ
(ਅ) ਖੁੱਲ੍ਹੇ – ਡੁੱਲ੍ਹੇ
(ਈ) ਏਨਾ
(ਸ) ਚਲਦਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਚਲਦਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਦੋ ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸਦੀਆਂ, ਚਾਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਡੰਡੀ ( )
(ਅ) ਕਾਮਾ ( )
(ਇ) ਜੋੜਨੀ ( )
(ਸ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ ( )
(ਹ) ਛੁੱਟ – ਮਰੋੜੀ ( )
ਉੱਤਰ
(ਉ) ਡੰਡੀ ( । )
(ਅ ਕਾਮਾ ( , )
(ਇ) ਜੋੜਨੀ ( – )
(ਸ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ ( ‘ ‘ )
(ਹ) ਛੁੱਟ – ਮਰੋੜੀ ( ‘ )।
2. ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ’ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਾਰੇ ਵਰਗਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਇਹ ਮੇਲਾ ਜਿੱਥੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਧਾਰਮਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ ਅਚਲਪੁਰ ਨੂੰ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਛੇ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਆ ਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਲੋਕ ਪੈਦਲ ਹੀ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਛੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੁ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਿਆ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਛਰਾਹਾਂ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਾਹ – ਲੋਕ ਖੱਚਰਾਂ ‘ਤੇ ਧਨ ਲੱਦ ਕੇ ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਚੁਫ਼ੇਰਿਓਂ ਪਿੱਪਲਾਂ, ਬੋਹੜਾਂ ਅਤੇ ਨਿੰਮਾਂ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ‘ਚ ਸਥਿਤ ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਰੂਪ ਜੀ (ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦਾ ਬਾਲ – ਰੂਪ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਾਨ – ਮਾਲ ਦੀ ਸੁੱਖ – ਸਾਂਦ ਲਈ ਮੰਨਤਾਂ ਮੰਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁੱਖਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਵਾਜਿਆਂ ਗਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਹਾਜ਼ਰੀਆਂ ਭਰਦੇ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਜੱਗ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜੱਗ ਅਚਲਪੁਰ, ਮਜਾਰੀ, ਨੈਣਵਾਂ, ਇੰਦੋਵਾਲ ਅਤੇ ਝੋਣੋਵਾਲ ਆਦਿ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੁੱਟ ਲੰਗਰ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਪੇਂਡੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ :
‘‘ਪੰਜਾਬੀ ਪੇਂਡੂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਦਰਪਣ,
‘ਛਿੰਝ ਛਰਾਹਾਂ ਦੀ, ਮੇਲੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ।”
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਚੁਣੋ –
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਹੜਾ ਮੇਲਾ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਧਾਰਮਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪੱਖੋਂ ਕਿਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ?
(ਉ) ਛਪਾਰ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਅ ਮੁਕਤਸਰ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਈ) ਜਰਗ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਸ) ਛਿੰਝ ਫਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਛਿੰਝ ਢੋਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮੇਲੇ ਦਾ ਸਥਾਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ?
(ਉ) ਅਚਲਪੁਰ ਵਿਚ
(ਆ) ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਵਿਚ
(ਈ) ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਚ
(ਸ) ਊਨੇ ਵਿਚ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਅਚਲਪੁਰ ਵਿਚ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੇਲੇ ਦੇ ਸਥਾਨ ਅਚਲਪੁਰ ਵਿਖੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਆ ਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ?
(ਉ) ਪੰਜ
(ਅ) ਛੇ
(ਈ) ਸੱਤ
(ਸ) ਅੱਠ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਛੇ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਇਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ਛਿੰਝ ਫ਼ਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਪੈ ਗਿਆ ?
(ਉ) ਛੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੁ ਹੋਣ ਕਰਕੇ।
(ਅ) ਤਿੰਨ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ
(ਇ) ਚੁਰਾਹੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ
(ਸ) ਦੋ – ਸੜਕੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਛੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ – ਬਿੰਦੁ ਹੋਣ ਕਰਕੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਈ ਲੋਕ ‘ਛਿਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ?
(ੳ) ਸਿਆਹੀ ਤੋਂ
(ਅ) ਸ਼ਿਆਮ ਤੋਂ
(ਇ) ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ ,
(ਸ) ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਸ਼ਾਹਾਂ ਤੋਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲਿਆਂ ਵਿਚ ਲੋਕ ਅਚਲਪੁਰ ਵਿਚ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਖੱਚਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀ ਲੱਦ ਕੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਸਨ ?
(ਉ) ਹਨ।
(ਅ) ਕੱਪੜੇ
(ਇ) ਮਸਾਲੇ
(ਸ) ਰੇਸ਼ਮ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪਿੰਡ ਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਕਿਹੜਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ?
(ਉ) ਸੀਤਲਾ ਮਾਤਾ ਦਾ
(ਅ) ਦੁਰਗਾ ਮਾਤਾ ਦਾ
(ਇ) ਭੈਰੋਂ ਦਾ।
(ਸ) ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਰੂਪ ਜੀ ਦਾ (ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦਾ ਬਾਲ ਰੂਪ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਰੂਪ ਜੀ ਦਾ (ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦਾ ਬਾਲ ਰੂਪ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਗਤਾਂ ਕਿੱਥੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਲੋਕ ਕਿੱਥੇ ਵਾਜਿਆਂ – ਗਾਜਿਆਂ ਨਾਲ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਦੇ ਹੋਏ ਮੰਨਤਾਂ ਮੰਨਦੇ ਤੇ ਸੁੱਖਣਾਂ ਲਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(ੳ) ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ
(ਆ) ਸ੍ਰੀ ਹਨੂਮਾਨ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ
(ੲ) ਸ੍ਰੀ ਭੈਰੋਂ ਨਾਥ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ
(ਸ) ਦੁਰਗਾ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਿੱਧ ਬਾਬਾ ਬਾਲਕ ਨਾਥ ਜੀ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮੇਲੇ ਵਾਲੇ ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿੰਨੇਂ ਜੱਗ ਕਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਤਿੰਨ
(ਅ) ਚਾਰ।
(ਈ) ਪੰਜ
(ਸ) ਸੱਤ !
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਚਾਰ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਮੇਲੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਸਮੇਂ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਕਾਹਦੀ ਦਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
(ੳ) ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ
(ਅ) ਰਾਜਮਾਂਹਾਂ ਦੀ
(ਈ) ਮੂੰਗੀ ਦੀ।
(ਸ) ਮਸਰਾਂ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮਾਂਹਾਂ ਦੀ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਦੋਂ ਕਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
(ੳ) ਮੇਲੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ
(ਅ) ਮੇਲੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ
(ਈ) ਮੇਲੇ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ
(ਸ) ਮੇਲੇ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ !
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮੇਲੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਜੱਗ ਕਰਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਪਿੰਡ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਨੈਣਵਾਂ/ਇੰਦੋਵਾਲ/ਅਚਲਪੁਰ/ਮਜਾਰੀ/ਝੋਟੋਵਾਲ
(ਅ) ਨੈਟੋਆਲ
(ਈ) ਧੈਨੋਵਾਲ
(ਸ) ਮਦਨਪੁਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਨੈਣਵਾਂ/ਇੰਦੋਵਾਲ/ਅਚਲਪੁਰ/ਮਜਾਰੀ/ਝੋਵਾਲ !
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਵਰਗਸਥਾਨ/ਇਲਾਕਿਆਂ/ਪਗਡੰਡੀਆਂ/ਸ਼ਾਹ/ਖੱਚਰਾਂ/ਪਿੰਡ/ਪਿੱਪਲ,ਬੋਹੜ ਨਿੰਮਾਂ/ਦਰਖ਼ਤ/ਮੰਦਰ/ਵਾਜਿਆਂ – ਗਾਜਿਆਂ/ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ/ਮਹੀਨਾ/ਜੱਗ/ ਘਰਾਂ/ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ/ਘੋਲ
(ਅ) ਸਭਿਆਚਾਰ
(ਈ) ਲੋਕ
(ਸ) ਅਚਲਪੁਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਵਰਗ/ਸਥਾਨ/ਇਲਾਕਿਆਂ/ਪਗਡੰਡੀਆਂ/ਹ/ਖੱਚਰਾਂ/ਪਿੰਡ/ਪਿੱਪਲ ਬੋਹੜ/ਨਿੰਮਾਂ/ਦਰਖ਼ਤ/ਮੰਦਰ/ਵਾਜਿਆਂ – ਗਾਜਿਆਂ/ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ/ਮਹੀਨਾ/ਜੱਗ/ਘਰਾਂ/ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ/ਘੋਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਲੋਕ/ਸੰਗਤਾਂ/ਮੇਲਾ
(ਅ) ਐਤਵਾਰ
(ਇ) ਲੰਗਰ
(ਸ) ਮੰਦਰ !
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਲੋਕ/ਸੰਗਤਾਂ/ਮੇਲਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਜਿੱਥੇ
(ਅ) ਸਾਂਝਾ
(ਈ) ਪੱਖੋਂ
(ਸ) ਇਸ/ਕਈਆਂ/ਇਹ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਇਸ/ਕਈਆਂ/ਇਹ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਸਾਂਝਾ
(ਅ) ਇਹ
(ਈ) ਮੇਲਾ
(ਸ) ਮਸ਼ਹੂਰ/ਸਾਰੇ/ਵਿਰਾਸਤੀ/ਧਾਰਮਿਕ/ਸਭਿਆਚਾਰਿਕ/ਇਤਿਹਾਸਿਕ/ਖ਼ਾਸ/ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਛੇ/ਪੁਰਾਣੇ/ਵੱਡੇ – ਵੱਡੇ/ਲਹਿੰਦੇ/ਸੁਥਰੇ/ਪ੍ਰਾਚੀਨ/ਚਾਰ/ਅਟੁੱਟ/ਪਹਿਲੇ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਮਸ਼ਹੂਰ/ਸਾਰੇ/ਵਿਰਾਸਤੀ/ਧਾਰਮਿਕ/ਸਭਿਆਚਾਰਿਕ/ਇਤਿਹਾਸਿਕ/ਖ਼ਾਸ/ ਵੱਖ – ਵੱਖ/ਛੇ/ਪੁਰਾਣੇ/ਵੱਡੇ – ਵੱਡੇ/ਲਹਿੰਦੇ/ਸੁਥਰੇ/ਪ੍ਰਾਚੀਨ/ਰ/ਅਟੁੱਟ/ਪਹਿਲੇ !
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
ੳ) ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ
(ਅ) ਮੇਲੇ
(ਈ) ਐਤਵਾਰ
(ਸ) ਹੈ/ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨਕਰਦੇ ਹਨ/ਪੈ ਗਿਆ/ਬਣਿਆ ਹੈਆਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ/ਮੰਨਦੀਆਂ ਹਨ/ਲਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ/ਭਰਦੇ ਹਨ/ਜਾਂਦੇ ਹਨਹੁੰਦੇ ਹਨਚਲਦਾ ਹੈ/ਬਣਦੀ ਹੈ/ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਹੈ/ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨਕਰਦੇ ਹਨ/ਪੈ ਗਿਆ/ਬਣਿਆ ਹੈ/ਆਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ/ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨਮੰਨਦੀਆਂ ਹਨ/ਲਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨਭਰਦੇ ਹਨ/ਜਾਂਦੇ ਹਨਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਚਲਦਾ ਹੈ/ਬਣਦੀ ਹੈ/ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
‘ਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਓ
(ਉ) ਸ਼ਾਹੀਆਂ।
(ਅ) ਸ਼ਾਹਣੀਆਂ
(ਈ) ਹੁਕਾਰਨੀਆਂ
(ਸ) ਸ਼ੀਹਣੀਆਂ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਸ਼ਾਹਣੀਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਚਾਰ
(ਅ) ਛੇ
(ਇ) ਕਈਆਂ
(ਸ) ਲੋਕ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਕਈਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਲਿਖੋ
ਉੱਤਰ :
ਮੰਨਤਾਂ, ਸੁੱਖਣਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਡੰਡੀ
(ਅ) ਕਾਮਾ
(ਇ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ
(ਸ) ਜੋੜਨੀ
(ਹ) ਬੈਕਟ
(ਕ) ਛੁੱਟ – ਮਰੋੜੀ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਡੰਡੀ ( । )
(ਅ) ਕਾਮਾ ( , )
(ਇ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ ( ‘ ‘ )
(ਸ) ਜੋੜਨੀ ( – )
(ਹ) ਬੈਕਟ ( ( ) )
(ਕ) ਛੁੱਟ – ਮਰੋੜੀ ( ‘ )
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ –
ਉੱਤਰ :
3. ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਦੁਕਾਨਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਥਾਂਵਾਂ ਮੱਲ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਸਮਾਨ ਛੂੰਹਦੇ ਚੰਡੋਲ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਏਨੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੋਟਰ – ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਸੜਕ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਮੁਹਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਕ – ਸਕ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਗੱਭਰੂ ਟੋਲੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਘੁੰਮਦੇ ਆਮ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੇਕਰ ਡੇਢ ਕੁ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸੈ – ਸੇਵੀ ਜਥੇਬੰਦੀ “ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ – ਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰਵਾਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਲਾ ਮਹਿਜ਼ ਜੁਏ ਅਤੇ ਲੱਚਰਤਾ ਦਾ ਮੇਲਾ ਹੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮੇਲੇ ਦੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਬਰਕਰਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਦੂਣ – ਸਵਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਮੇਲਾ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿੱਘ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਬੀਤ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਜਿਉਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਹੈ ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਚੁਣੋ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰਾ ਕਿਸ ਪਾਠ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
(ਉ) ਲੋਹੜੀ
(ਆ) ਗੱਗੂ
(ਈ) ਰੂਪ ਨਗਰ
(ਸ) ਛਿਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਛਿੰਝ ਢੋਰਾਹਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਦੁਕਾਂਨਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਪਹਿਲਾਂ ਥਾਂਵਾਂ ਮੱਲ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ?
(ਉ) ਮਹੀਨਾ
(ਅ) ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ
(ਈ) ਛੇ ਮਹੀਨੇ
(ਸ) ਸਾਲ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮਹੀਨਾ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੇਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਚੰਡੋਲ
(ਅ) ਖੇਡਾਂ
(ਈ) ਦੁਕਾਨਾਂ
(ਸ) ਝੰਡੀਆਂ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਚੰਡੋਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮੁਨਿਆਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿਕ – ਸੁਕ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ
(ਆ) ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ
(ਈ) ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ
(ਸ) ਬੁੱਢੀਆਂ ਦੀ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਅਚਲਪੁਰ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਸ਼ੈ – ਸੇਵੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਹੈ ?
(ੳ) ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ
(ਆ) ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ
(ਈ) ਪਿੰਡ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ
(ਸ) ਮੇਲਾ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕਿਹੜਾ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ ?
(ੳ) ਖੇਡ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ
(ਅ) ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੇਲਾ
(ਈ) ਤਕਨੀਕੀ ਮੇਲਾ
(ਸ) ਇੰਡਸਟ੍ਰੀਅਲ ਮੇਲਾ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਖੇਡ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਖੇਡ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਦੋ ਦਿਨ
(ਅ ਤਿੰਨ ਦਿਨ
(ਇ) ਚਾਰ ਦਿਨ
(ਸ) ਪੰਜ ਦਿਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਚਾਰ ਦਿਨ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਜੇਕਰ ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਖੇਡ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਕਰਾਉਂਦੀ, ਤਾਂ ਛਿੰਝ ਫ਼ਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਕਿਹੋ – ਜਿਹਾ ਮੇਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ?
(ਉ) ਜੂਏ ਤੇ ਲਚਰਤਾ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਆ) ਨੁਮਾਇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਇ) ਵਪਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੇਲਾ
(ਸ) ਕਰਜ਼ਾ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਮੇਲਾ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਜੁਏ ਤੇ ਲਚਰਤਾ ਦਾ ਮੇਲਾ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
‘ਛਿੰਝ ਛਿਰਾਹਾਂ ਦੀ ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੋਂ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਜਿਉਂਦੀ – ਜਾਗਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਬੀਤ ਦੇ ਇਲਾਕੇ
(ਆ) ਦੀਆਂ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ
(ਇ) ਮਾਝੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ
(ਸ) ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਬੀਤ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸ਼ੈ – ਸੇਵੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ‘ਬੀਤ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ?
(ਉ) ਡੇਢ ਕੁ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ
(ਅ) ਡੇਢ ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ
(ਈ) ਡੇਢ ਕੁ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ
(ਸ) ਡੇਢ ਕੁ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ।
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਡੇਢ ਕੁ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਦੁਕਾਨਾਂ/ਮਹੀਨਾ/ਥਾਂਵਾਂ/ਚੰਡੋਲ/ਦਿਨਾਂ/ਮੋਟਰ – ਗੱਡੀਆਂ/ਸੜਕਨਿਕ – ਸੁਕ ਦੁਕਾਨਾਂ/ਔਰਤਾਂ/ਮੁਟਿਆਰਾਂ/ਗੱਭਰੂ/ ਜਥੇਬੰਦੀ/ਕਮੇਟੀ/ਖੇਡ/ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ
(ਅ) ਬੀਤ
(ਇ) ਦਹਾਕਾ
(ਸ) ਮੁਹਾਲ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਦੁਕਾਨਾਂ/ਮਹੀਨਾ/ਥਾਂਵਾਂ/ਚੰਡੋਲ/ਦਿਨਾਂ/ਮੋਟਰ – ਗੱਡੀਆਂ/ਸੜਕਨਿਕ – ਸੁਕ/ ਦੁਕਾਨਾਂ/ਔਰਤਾਂ/ਮੁਟਿਆਰਾਂ/ਗੱਭਰੂ/ਜਥੇਬੰਦੀ/ਕਮੇਟੀ/ਖੇਡ/ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ –
(ੳ) ਮੇਲਾ/ਭੀੜ ਟੋਲੀਆਂ।
(ਅ) ਸੜਕ
(ਇ) ਨਿੱਘ
(ਸ) ਗੱਭਰੂ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮੇਲਾ/ਭੀੜ/ਟੋਲੀਆਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਅਕਰਮਕ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ/ਘੁੰਮਦੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨਹੁੰਦੀ ਹੈ/ਰਹੀਆਂ ਰਹਿ ਜਾਣਾ ਸੀ
(ਅ) ਮੱਲ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਕਰਵਾਉਂਦੀ
(ਸ) ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ/ਘੁੰਮਦੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਰਹੀਆਂ/ਰਹਿ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਠੀਕ ਉਦਾਹਰਨ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ?
(ੳ) ਖੇਡ
(ਅ) ਮੇਲਾ
(ਈ) ਰਹੀਆ
(ਸ) ਕਈ/ਅਸਮਾਨ – ਲੂੰਹਦੇ/ਏਨੀ/ਸ਼ੈ – ਸੇਵੀ/ਤਿੰਨ – ਰੋਜ਼ਾ/ਸਭਿਆਚਾਰਿਕ/ਆਪਸੀ/ ਜਿਉਂਦੀ – ਜਾਗਦੀ।
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਕਈ/ਅਸਮਾਨ – ਲੂੰਹਦੇ/ਏਨੀ/ਸ਼ੈ – ਸੇਵੀ/ਤਿੰਨ – ਰੋਜ਼ਾ/ਸਭਿਆਚਾਰਿਕ/ਆਪਸੀ/ ਜਿਉਂਦੀ – ਜਾਗਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਲਿੰਗ ਬਦਲੋ
(ਉ) ਗੱਭਰੂ
(ਅ ਨੌਜੁਆਨਾਂ
(ਈ) ਕੁੜੀਆਂ
(ਸ) ਮੁੰਡੇ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਗੱਭਰੂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਤੇ ਇਕ ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਲਿਖੋ !
ਉੱਤਰ :
ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ – ਲਚਰਤਾ !
ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ – ਭੀੜ ॥
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪੜਨਾਂਵ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਅਜਿਹਾ
(ਅ) ਦਹਾਕਾ
(ਈ) ਨਿੱਘ
(ਸ) ਡੇਢ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਅਜਿਹਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਸ਼ਬਦ ਪੁਲਿੰਗ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ?
ਉੱਤਰ :
ਪੁਲਿੰਗ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਿਖੋ –
(ਉ) ਡੰਡੀ
(ਅ) ਕਾਮਾ
(ਇ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ
(ਸ) ਜੋੜਨੀ
(ਹ) ਛੁੱਟ ਮਰੋੜੀ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਡੰਡੀ ( )
(ਅ) ਕਾਮਾ (,)
(ਇ) ਇਕਹਿਰੇ ਪੁੱਠੇ ਕਾਮੇ (”)
(ਸ) ਜੋੜਨੀ ( )
(ਹ) ਛੁੱਟ – ਮਰੋੜੀ (‘)।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਉਪਰੋਕਤ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ
ਉੱਤਰ :
3. ਰਚਨਾਤਮਕ ਕਾਰਜ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿੰਡ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਮੇਲੇ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ ਹਾਲ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਇਕ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਲਿਖ ਕੇ ਬਿਆਨ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਵਿਦਿਆਰਥੀ ‘ਲੇਖ ਰਚਨਾ’ ਤੇ ‘ਚਿੱਠੀ – ਪੱਤਰ’ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪ ਲਿਖਣ ॥
4. ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ।
- ਘੁੱਗ ਵਸਦੇ – ਸੰਘਣੀ ਅਬਾਦੀ ਵਾਲੇ।
- ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ – ਛੋਟੇ ਤੇ ਘੱਟ ਪਹਾੜਾਂ ਵਾਲਾ।
- ਟੋਟਕਾ – ਜਾਦੂ, ਗੀਤ, ਨੁਸਖਾ
- ਵਿਰਾਸਤੀ – ਉਹ ਚੀਜ਼, ਜੋ ਪੁਰਖਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੋਵੇ !
- ਨਤਮਸਤਕ – ਸਤਿਕਾਰ ਵਿਚ ਸਿਰ ਲੁਕਾਉਣਾ।
- ਮੰਨ – ਸੁੱਖਣਾ, ਕਾਮਨਾ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਕੋਈ
- ਕਰਮ – ਕਾਂਡ ਕਰਨਾ
- ਅਤੁੱਟ – ਲਗਾਤਾਰ
- ਸਭਿਆਚਾਰ – ਕਿਸੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ
- ਰਹਿਣ – ਸਹਿਣ,
- ਚੱਜ – ਅਚਾਰ, ਜੀਵਨ – ਵਿਧੀ ਅਤੇ
- ਮਨ – ਪਰਚਾਵੇ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ।
- ਦਰਪਣ – ਸ਼ੀਸ਼ਾ
- ਧੂਨੀਆਂ – ਦੁੱਧ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲਾ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਭਾਂਡਾ।
- ਖ਼ਰੀਦੋ – ਫ਼ਰੋਖ਼ਤ ਖ਼ਰੀਦ – ਵੇਚ !
- ਗਾਇਬ – ਅਲੋਪ
- ਰਵਾਇਤ – ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰਸਮ
- ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਲੋਕ – ਪ੍ਰਿਅਤਾ, ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ, ਮਸ਼ਹੂਰੀ।
- ਮੁਹਾਲ – ਔਖਾ
- ਮਹਿਜ਼ – ਸਿਰਫ਼, ਕੇਵਲ ਲਚਰਤਾ ਨੰਗੇਜ਼ਪੁਣਾ
- ਬਰਕਰਾਰ – ਕਾਇਮ।
