PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ MCQ Questions with Answers.

PSEB 7th Class Maths Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ MCQ Questions

1. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਇੱਕ ਬਹੁਭੁਜ ਨੂੰ ਸਮ ਬਹੁਭੁਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ :
(a) ਸਾਰੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਬਰਾਬਰ ਹਨ
(b) ਸਾਰੇ ਕੋਣ ਬਰਾਬਰ ਹਨ
(c) ਦੋਨੋਂ (A) ਅਤੇ (B)
(d) ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਦੋਨੋਂ (A) ਅਤੇ (B)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇਕ ਸਮਭੁਜੀ ਭੁਜ ਲਈ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਹਨ :
(a) ਇੱਕ
(b) ਦੋ
(c) ਤਿੰਨ
(d) ਚਾਰ ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਤਿੰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਇੱਕ ਵਰਗ ਲਈ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ :
(a) ਦੋ
(b) ਚਾਰ
(c) ਤਿੰਨ
(d) ਇੱਕ ।
ਉੱਤਰ:
(b) ਚਾਰ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਕਿਸੇ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਦਾ ਹੋਰ ਨਾਮ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹੋ ?
(a) ਲੰਬ
(b) ਉੱਚਾਈ
(c) ਮੱਧਿਕਾ
(d) ਸਿਖਰ ਲੰਬ ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਮੱਧਿਕਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਕਿਸ ਅੱਖਰ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਹੈ ?
(a) Z
(b) H
(c) E
(d) N
ਉੱਤਰ:
(c) E

2. ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਉਹ ਚਿੱਤਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਰੇਖਾ ਸਮਮਿਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ……….. ਚਿੱਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਅਸਮਮਿਤੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਦਰਪਣ ਪਰਾਵਰਤਨ ……….. ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਸਮਮਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਉਹ ਕੋਣ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਸਤੂ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ……… ਦਾ ਕੋਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਘੁੰਮਣਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਇੱਕ ਸਮ ਪੰਜਭੁਜ ਲਈ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ………….. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਬਿਖਮਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਲਈ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ……….. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ

3. ਸਹੀ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਇੱਕ ਵਰਗ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇੱਕ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ ਦੀ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਇੱਕ ਵਰਗ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਰੇਖਾ ਸਮਮਿਤੀ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ | (ਸਹੀ/ਗਲਤ).
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਕੁੱਝ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਰੇਖਾ ਸਮਮਿਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਚਤੁਰਭੁਜ ਲਈ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 4 ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Exercise 14.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦਾ ਕੋਣ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3 1
ਹੱਲ:
(a) ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ = 3, ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਕੋਣ = 120°
(b) ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ = 4, ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਕੋਣ = 90°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਸੇ ਦੋ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੱਸੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦੋਨੋਂ ਹਨ ।
ਹੱਲ:
ਸਮਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜੇ ਕਿਸੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਕੀ ਇਸਦੀ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦਾ ਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ ?
ਹੱਲ:
ਹਾਂ, ਵਰਗ ਦੀਆਂ 4 ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦਾ ਕੂਮ 4 ਹੈ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦੋਨੋਂ ਹਨ । ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਘੁੰਮਣ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦਾ ਕ੍ਰਮ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3 2
ਹੱਲ:
(a) 3, ਕੇਂਦਰ, 3
(b) 2, ਵਿਕਰਨਾਂ ਦਾ ਕੱਟਣਾ, 2
(c) 6, ਛੇ ਸਮਭੁਜ ਦਾ ਕੇਂਦਰ, 6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੁੱਝ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਸਮਮਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਕਿਹੜੇ ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਹੈ ? ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਭ੍ਰਮ 2 ਹੈ ? ਇੰਨ੍ਹਾਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ, ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਨੂੰ ਭਰੋ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3 3
ਉੱਤਰ:
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3 4

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਜੇ ਕਿਸੇ ਚਿੱਤਰ ਲਈ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਘੁੰਮਣ ਕੋਣ 60° ਤਾਂ ਉਸ ਚਿੱਤਰ ਲਈ ਹੋਰ ਘੁੰਮਣ ਕੋਣ ਕਿਹੜਾ ਹੋਵੇਗਾ ?
(a) 150°
(b) 180°
(c) 90°
(d) 330°
ਉੱਤਰ:
(b) 180°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਕੋਣ ਕਿਸੇ ਚਿੱਤਰ ਦਾ ਘੁੰਮਣ ਕੋਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ?
(a) 120°
(b) 180°
(c) 17°
(d) 90°
ਉੱਤਰ:
(c) 17°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ ਦੀਆਂ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾਵਾਂ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦੋਨੋਂ ਹਨ ?
(a) ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ
(b) ਬਿਖਮਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ
(c) ਵਰਗ
(d) ਸਮਾਂਤਰ ਚਤੁਰਭੁਜ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਵਰਗ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰ ਦੀ ਸਮਮਿਤੀ ਰੇਖਾ ਅਤੇ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਦੋਨੋਂ ਹਨ ?
(a) S
(b) O
(c) H
(d) L
ਉੱਤਰ:
(b) O

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 14 ਸਮਮਿਤੀ Ex 14.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
‘MATHS’ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ, ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਸਮਮਿਤੀ ਹੈ ?
(a) M ਅਤੇ T
(b) H ਅਤੇ S
(c) A ਅਤੇ S
(d) T ਅਤੇ S
ਉੱਤਰ:
(b) H ਅਤੇ S

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Yojaka, Vyakarana ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

ਅਰਥ ਬੋਧ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਰਥ ਬੋਧ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਅਰਥ ਦੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਅਰਥ ਬੋਧ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

  • ਬਹੁ – ਅਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
  • ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
  • ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
  • ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਇਕ ਸ਼ਬਦ।

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ – ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language) 1

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language) 2
PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language) 3

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language) 4

ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ਏਕਤਾ, ਸੰਖੇਪ, ਗੂੜਾ, ਸਸਤਾ, ਦਲੇਰ।
ਉੱਤਰ :
ਫੁੱਟ, ਵਿਸਥਾਰ, ਛਿੱਕਾ, ਮਹਿੰਗਾ, ਡਰਪੋਕ।

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ (ਉਲਟ-ਭਾਵੀ) ਸ਼ਬਦ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਸੋਣਾ, ਅਜ਼ਾਦੀ, ਪਿਆਰ, ਸੰਜੋਗ, ਚੁਸਤ।
(ਅ) ਜੋੜਨਾ, ਠੰਢੀ, ਥੋੜਾ, ਹੌਲੀ, ਦੁੱਖ।
(ਇ) ਅਜ਼ਾਦੀ, ਮਿਲਾਪ, ਦੁੱਖ, ਤੋੜਨਾ, ਅਗਲਾ।
(ਸ) ਝਟਕਾ, ਠਰਨਾ, ਗੁਣ, ਦਲੇਰ, ਪਰਗਟ।
(ਹ) ਸੁਚੱਜਾ, ਨਿਕੰਮਾ, ਸਰਕਾਰੀ, ਆਰੰਭ, ਆਦਰ।
(ਕ) ਸੋਗ, ਸੁਚੱਜਾ, ਚੜ੍ਹਦਾ, ਢਾਹੂ, ਪਾਪ।
(ਖ) ਸੰਝ, ਬੇਈਮਾਨ, ਕਾਹਲਾ, ਪਵਿੱਤਰ, ਫਿੱਕਾ।
(ਗ) ਉਸਤਤ, ਉਧਾਰ, ਸੱਜਰ, ਦੁਰਾਚਾਰ, ਕਠੋਰ।
(ਘ) ਆਪਣਾ, ਸਮੀ, ਸ਼ਰਾਬੀ, ਆਦਿ, ਕੁੜੱਤਣ।
(ੴ) ਆਮਦਨ, ਅਮਨ, ਗੁਪਤ, ਉੱਦਮੀ, ਮੁਲਾਇਮ।
(ਚ) ਉੱਘਾ, ਓਪਰਾ, ਆਕੜ, ਅੱਲਾ, ਏਕਾ।
(ਛ) ਸੜੀਅਲ, ਕੋਰਾ, ਸੰਖੇਪ, ਖਚਰਾ, ਗੂੜਾ।
(ਜ) ਸੁਚੱਜਾ, ਹੋਛਾ, ਕਾਰੀਗਰ, ਸਖੀ, ਨਕਲ ਨੂੰ
(ਝ) ਸ਼ਹਿਰੀ, ਸੱਚ, ਆਦਰ, ਅੰਨਾ, ਹੋਠਾਂ।
(ਵ) ਉਸਤਤ, ਏਕਾ, ਸੰਗ, ਕੋਮਲ, ਗੂੜ੍ਹਾ।
(ਟ) ਅੰਦਰ, ਸੱਜਰਾ, ਹਾਨੀ, ਹਾੜੀ, ਨਰਮ।
(ਠ) ਊਣਾ, ਅੰਨ੍ਹਾ, ਆਮ, ਸਕਾ, ਕਪੁੱਤਰ।
(ਡ) ਹਮਾਇਤ, ਤਜਰਬੇਕਾਰ, ਸੰਯੋਗ, ਪ੍ਰਗਟ, ਬਲਵਾਨ।
(ਢ) ਸ਼ਹਿਰੀ, ਸੱਜਰ, ਹੌਲਾ, ਕੋਰਾ, ਭੋਲਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਜਾਗਣਾ, ਗੁਲਾਮੀ, ਵੈਰ, ਵਿਯੋਗ, ਸੁਸਤ !
(ਅ) ਤੋੜਨਾ, ਤੱਤੀ, ਬਹੁਤਾ, ਤੇਜ਼, ਸੁਖ
(ਬ) ਗੁਲਾਮੀ, ਵਿਛੋੜਾ, ਸੁਖ, ਜੋੜਨਾ, ਪਿਛਲਾ।
(ਸ) ਹਲਾਲ ਕੁੱਠਾ, ਤਪਣਾ, ਔਗੁਣ, ਡਰਪੋਕ, ਗੁਪਤ।
(ਹ) ਕੁਚੱਜਾ, ਮਾ, ਗੈਰ – ਸਰਕਾਰੀ, ਅੰਤ, ਨਿਰਾਦਰ।
(ਕ) ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਕੁਚੱਜਾ, ਲਹਿੰਦਾ, ਉਸਾਰੂ, ਪੁੰਨ।
(ਖ) ਸਵੇਰ, ਈਮਾਨਦਾਰ, ਧੀਰਾ, ਅਪਵਿੱਤਰ, ਗੁੜਾ।
(ਗ) ਨਿੰਦਿਆ, ਨਕਦ, ਤੋਕੜ, ਸਦਾਚਾਰ, ਕੋਮਲ।
(ਘ) ਪਰਾਇਆ, ਸੁੰਮ, ਸੋਫ਼ੀ, ਅੰਤ, ਮਿਠਾਸ।
(ਝ) ਖ਼ਰਚ, ਜੰਗ, ਪ੍ਰਗਟ, ਆਲਸੀ, ਖੁਰਦਰਾ।
(ਚ) ਲੁਕਿਆ – ਛਿਪਿਆ (ਅਗਿਆਤ), ਜਾਣੂ, ਹਲੀਮੀ, ਪੱਕਾ, ਫੁੱਟ।
(ਛ) ਹਸਮੁੱਖ, ਧੋਤਾ, ਵਿਸਥਾਰ, ਸਿੱਧਾ (ਭੋਲਾ), ਛਿੱਕਾ
(ਜ) ਕੁਚੱਜਾ, ਗੰਭੀਰ, ਅਨਾੜੀ, ਸੂਮ, ਅਸਲ।
(ਝ) ਪੇਂਡੂ, ਝੂਠ, ਨਿਰਾਦਰ, ਸੁਜਾਖਾ, ਉੱਤੇ।
(ਵ) ਨਿੰਦਿਆ, ਫੁੱਟ, ਕੁਸੰਗ, ਕੁਰੱਖ਼ਤ, ਫਿੱਕਾ।
(ਟ) ਬਾਹਰ, ਬੇਹਾ, ਲਾਭ, ਸਾਉਣੀ, ਸਖ਼ਤ।
(ਠ) ਭਰਿਆ, ਸੁਜਾਖਾ, ਖ਼ਾਸ, ਮੁੜ੍ਹਿਆ, ਸਪੁੱਤਰ।
(ਡ) ਵਿਰੋਧ, ਨਾਤਜਰਬੇਕਾਰ, ਵਿਯੋਗ, ਗੁਪਤ, ਬਲਹੀਨ।
(ਢ) ਪੇਂਡੂ ਤੋਕੜ, ਭਾਰਾ, ਧੋਤਾ, ਖਚਰਾ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Exercise 10.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਕ ਸਮਕੋਣ △ABC ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰੋ ਜਿਸ ਵਿਚ ∠C = 90°, AB = 5 cm ਅਤੇ BC= 3 cm ਹੋਵੇ ।
ਹੱਲ :
ਦਿੱਤਾ ਹੈ : △ABC ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹਨ
AB = 5 cm,
BC = 3 cm
ਅਤੇ ∠C = 90°
ਰਚਨਾ ਦੇ ਪਗ :
ਪਗ 1. ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਤਿਭੁਜ ABC ਦੀ ਰਫ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਕਿ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਕੋਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 1

ਪਗ 2. 3 cm ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਇੱਕ ਰੇਖਾਖੰਡ BC ਖਿੱਚੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 2

ਪਗ 3. C ਉੱਤੇ CX ⊥ BC ਖਿੱਚੋ । (A ਇਸ ਲੰਬ ਉੱਪਰ ਕਿਤੇ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 3

ਪਗ 4. B ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨ ਕੇ, 5 cm ਦੇ ਅਰਧ ਵਿਆਸ ਵਾਲੀ ਚਾਪ ਲਗਾਓ । (A ਇਸ ਚਾਪ ਉੱਪਰ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ B ਤੋਂ 5 cm ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 4

ਪਗ 5. A ਨੂੰ ਲੰਬ ਰੇਖਾ CX ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ C ਵਾਲੇ ਚਾਪ ਉੱਪਰ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
∴ A ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਣ ਬੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ।
ਹੁਣ △ABC ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 5

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਕ ਸਮਕੋਣ ਸਮਦੋਭੁਜੀ △DEF ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰੋ ਜਿਸ ਵਿਚ ∠E = 90° ਅਤੇ EF = 6 cm ਹੈ ।
ਹੱਲ :
ਦਿੱਤਾ ਹੈ : ਇੱਕ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ △DEF ਜਿੱਥੇ ∠E = 90° ਅਤੇ EF = 6 ਸਮ ਹੋਵੇ ।
ਰਚਨਾ ਦੇ ਪਗ :
ਪਗ 1. ਦਿੱਤੇ ਮਾਪਾਂ ਦੀ ਰਫ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਬਣਾਉ ॥
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 6

ਪਗ 2. EF = 6 ਸਮ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਰੇਖਾਖੰਡ ਖਿੱਚੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 7

ਪਗ 3. ਪਰਕਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ E ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਲੈ ਕੇ, EF ਨਾਲ 90° ਦਾ ਕੋਣ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਿਰਨ EX ਖਿੱਚੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 8

ਪਗ 4. E ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨ ਕੇ ਅਤੇ 6 ਸਮ ਅਰਧ ਵਿਆਸ (= DE) EX ਨੂੰ D ਤੇ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ ਚਾਪ EX ਉੱਤੇ ਲਗਾਓ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 9

ਪਗ 5. D ਅਤੇ F ਨੂੰ ਮਿਲਾਓ । ਇਸ ਲਈ △DEF ਇੱਕ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 10

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
∠Q = 90° PQ = 3.6 cm ਅਤੇ PR = 8.5 cm ਮਾਪ ਲੈ ਕੇ △PQR ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਦਿੱਤਾ ਹੈ : PQR ਇੱਕ ਸਮਕੋਣੀ ਤਿਭੁਜ ਹੈ, ਜੋ Q ਤੇ ਸਮਕੋਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ
∠Q = 90°
PQ = 3.6 ਸਮ
PR = 8.5 ਸਮ
ਰਚਨਾ ਦੇ ਪਗ : :
ਪਗ 1. ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ △PQR ਦੀ ਰਫ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਬਣਾਵਾਂਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਕੋਣ ਨੂੰ ਅੰਕਿਤ ਕਰਾਂਗੇ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 11

ਪਗ 2. 3.6 ਸਮ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਰੇਖਾਖੰਡ PQ ਖਿੱਚੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 12

ਪਗ 3. Q ਤੇ, QX ⊥ PQ ਖਿੱਚੋ ।
(R ਲੰਬ ਉੱਪਰ ਕਿਤੇ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ॥)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 13

ਪਗ 4. P ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਮੰਨ ਕੇ, 8.5 ਸਮ ਦੇ ਅਰਧ ਵਿਆਸ ਵਾਲੀ ਚਾਪ ਲਗਾਉ ॥
(R ਇਸ ਚਾਪ ਉੱਪਰ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ P ਤੋਂ 8.5 ਸਮ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ ॥)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 14

ਪਗ 5. R ਨੂੰ ਲੰਬ ਰੇਖਾ QX ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ P ਵਾਲੇ ਚਾਪ ਉੱਪਰ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ | R ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਕਾਟ ਬਿੰਦੁ ਹੋਵੇਗਾ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5 15
ਹੁਣ △PQR ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 10 ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਰੇਖਾ ਗਣਿਤ Ex 10.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
(i) ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਤਿਗੁੱਟ ਹੈ ?
(a) 1, 2, 3
(b) 2, 3, 4
(c) 4, 5, 6
(d) 12, 13, 5
ਉੱਤਰ:
(d) 12, 13, 5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ :
(a) ਤਿੰਨੇ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਣ।
(b) ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਕੋਣ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ
(c) ਤਿੰਨੇ ਕੋਣ ਦਿੱਤੇ ਹੋਣ
(d) ਦੋ ਕੋਣ ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਭੁਜਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ ।
ਉੱਤਰ :
(c) ਤਿੰਨੇ ਕੋਣ ਦਿੱਤੇ ਹੋਣ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ MCQ Questions with Answers.

PSEB 7th Class Maths Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ MCQ Questions

1. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(-1)101 ਦਾ ਮੁੱਲ ਹੈ :
(a) 1
(b) -1
(c) 101
(d) -101.
ਉੱਤਰ:
(b) -1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
(-1)100 ਦਾ ਮੁੱਲ ਹੈ :
(a) 100
(b) -100
(c) 1
(d) -1.
ਉੱਤਰ:
(c) 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
26 ਦਾ ਮੁੱਲ ਹੋਵੇਗਾ :
(a) 32
(b) 64
(c) 16
(d) 8
ਉੱਤਰ:
(b) 64

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
6 × 6 × 6 × 6 ਦਾ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਹੈ :
(a) 62
(b) 60
(c) 64
(d) 65
ਉੱਤਰ:
(c) 64

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
512 ਦੀ ਘਾਤ ਅੰਕ ਮੁਲਾਕਣ ਹੈ :
(a) 26
(b) 2
(c) 28
(d) 29
ਉੱਤਰ:
(d) 29

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
a × a × a × c × c × c × c × d ਦਾ ਘਾਤ ਅੰਕ ਰੂਪ ਹੈ :
(a) a3c4d
(b) a8cd
(c) a3c5d
(d) ab5d3
ਉੱਤਰ:
(a) a3c4d

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
ਸਰਲ ਕਰੋ : (-3)2 × (-5)2.
(a) 45
(b) 75
(c) 15
(d) 225
ਉੱਤਰ:
(d) 225

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (viii).
47051 ਦਾ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਸਹੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਚੁਣ ਕੇ ਲਿਖੋ ।
(a) 4 × 106 + 7 × 105 + 5 × 103 + 1 × 102
(b) 4 × 105 + 7 × 104 + 5 × 10 + 1
(c) 4 × 104 + 7 × 103 + 5 × 10 + 1
(d) 4 × 104 + 7 × 103 + 5 × 102 + 1
ਉੱਤਰ:
(c) 4 × 104 + 7 × 103 + 5 × 10 + 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ix).
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਰੂਪ ਲਈ ਸੰਖਿਆ ਪਤਾ ਕਰੋ :
3 × 104 + 7 × 102 + 5 × 100
(a) 3075
(b) 30705
(c) 375
(d) 3750
ਉੱਤਰ:
(b) 30705

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (x).
(20 + 30 + 40) ਦਾ ਮੁੱਲ ਹੋਵੇਗਾ :
(a) 9
(b) 3
(c) 5
(d) 24
ਉੱਤਰ:
(b) 3

2. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(1000)0 ਦਾ ਮੁੱਲ ………. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii)
(1)1000 ਦਾ ਮੁੱਲ ………… ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
1

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
25 ਦਾ ਮੁੱਲ …………. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
32

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
512 ਦਾ ਘਾਤ ਅੰਕ ਰੂਪ ………….. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
29

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
5 × 5 × 5 × 5 × 5 × 5 ਦਾ ਘਾਤ ਅੰਕ ਰੂਪ ……………. ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
56

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

3. ਸਹੀ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
a0 ਦਾ ਮੁੱਲ 1 ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
20 x 30 x 40 ਦਾ ਮੁੱਲ 24 ਹੋਵੇਗਾ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
(30 + 50 x 20) ਦਾ ਮੁੱਲ 2 ਹੋਵੇਗਾ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
am : an = amn (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
(am)n = amn (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Exercise 13.3

1. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਘਾਤ ਅੰਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
104278
ਉੱਤਰ:
104278 = 1 × 105 + 4 × 103 + 2 × 102 + 7 × 101 + 8 × 100

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
20068
ਉੱਤਰ:
20068 = 2 × 104 + 6 × 101 + 8 × 100

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
120719
ਉੱਤਰ:
120719 = 1 × 105 + 2 × 104 + 7 × 102 + 1 × 101 + 9 × 100

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
3006194
ਉੱਤਰ:
3006194 = 3 × 106 + 6 × 103 + 1 × 102 + 9 × 101 + 4 × 100

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
28061906
ਉੱਤਰ:
28061906 = 2 × 107 + 8 × 106 + 6 × 104 + 1 × 102 + 9 × 102 + 6 × 100

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਹਰ ਇੱਕ ਲਈ ਸੰਖਿਆ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
4 × 104 + 7 × 103 + 5 × 102 + 6 × 101 + 1 × 100
ਉੱਤਰ:
4 × 104 + 7 × 103 + 5 × 102 + 6 × 101 + 1 × 100
= 40000 + 7000 + 500 + 60 + 1
= 47561

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
3 × 104 + 7 × 102 + 5 × 100
ਉੱਤਰ:
3 × 104 + 7 × 102 + 5 × 100
= 30000 + 700 + 5 × 1
= 30705

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
4 × 105 + 5 × 103 + 3 × 102 + 2 × 100
ਉੱਤਰ:
4 × 105 + 5 × 103 + 3 × 102 + 2 × 100
= 400000 + 5000 + 300 + 2 × 1
= 4053202

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
8 × 107 + 3 × 104 + 7 × 103 + 5 × 102 + 8 × 101
ਉੱਤਰ:
8 × 107 + 3 × 104 + 7 × 103 + 5 × 102 + 8 × 101
= 80000000 + 30000 + 7000 + 500 + 80
= 80037580

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(i) 3,43,000
(ii) 70,00,000
(iii) 3,18,65,00,000
(iv) 530.7
(v) 5985.3
(vi) 3908.78
ਹੱਲ :
(i) 3.43 × 105
(ii) 7.0 × 106
(iii) 3.1865 × 109
(iv) 5.307 × 102
(v) 5.9853 × 103
(vi) 3.90878 × 103

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਥਨਾਂ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ :
(i) ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਦੂਰੀ 384,000,000 ਮੀਟਰ ਹੈ ।
(ii) ਧਰਤੀ ਦਾ ਵਿਆਸ 1,27,56,000 ਮੀਟਰ ਹੈ ।
(iii) ਸੂਰਜ ਦਾ ਵਿਆਸ 1,400,000,000 ਮੀਟਰ ਹੈ ।
(iv) ਹਿਮੰਡ 12,000,000,000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਅਨੁਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
(v) ਯੂਰੇਨਸ ਦਾ ਪੁੰਜ 86,800,000,000,000,000,000,000,000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ ।
ਹੱਲ :
(i) 3.84 × 108
(ii) 1.2756 × 197m
(iii) 1.40 × 109m
(iv) 1.2 × 1010 years
(v) 8.68 × 1028 kg.

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.3

5. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
4.3 × 1014 ਅਤੇ 3,01 × 107.
ਉੱਤਰ:
ਦਿੱਤੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ 4.3 × 1014 ਅਤੇ 3.01 × 1017 ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ 3.01 × 1017 ਵਿਚ 10 ਘਾਤ 4.3 × 1014 ਵਿਚ 10 ਦੀ ਘਾਤ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ ।
∴ 3.01 × 1017 > 4.3 × 1014

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
1.439 × 1012 ਅਤੇ 1.4335 × 1012.
ਹੱਲ:
1.439 × 1012 ; 1.4335 × 1012
ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹਨ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ 1.439 > 1.433
∴ 1.439 × 1012 > 14335 × 1012

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

Punjab State Board PSEB 7th Class Hindi Book Solutions Chapter 19 दोहावली Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Hindi Chapter 19 दोहावली (2nd Language)

Hindi Guide for Class 8 PSEB दोहावली Textbook Questions and Answers

दोहावली अभ्यास

1. नीचे गुरुमुखी और देवनागरी लिपि में दिये गये शब्दों को पढ़ें और हिंदी शब्दों को लिखने का अभ्यास करें :

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली 1
PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली 2
उत्तर :
विद्यार्थी अपने अध्यापक/अध्यापिका की सहायता से स्वयं करें।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

2. इन प्रश्नों के उत्तर एक या दो वाक्यों में लिखें :

(क) हमें कैसी वाणी बोलनी चाहिए?
उत्तर :
हमें मीठी वाणी बोलनी चाहिए, जिसमें अभिमान न हो।

(ख) आज का काम कल पर क्यों नहीं टालना चाहिए?
उत्तर :
आज का काम कल पर इसलिए नहीं छोड़ना चाहिए क्योंकि पल भर में प्रलय हो सकती है। पल भर में कोई विपत्ति आ सकती है, मृत्यु भी हो सकती है।

(ग) विद्या कैसे प्राप्त की जा सकती है?
उत्तर :
विद्या परिश्रम करके प्राप्त की जा सकती है।

(घ) पोथी पढ़कर भी लोग विद्वान क्यों नहीं बन पाते?
उत्तर :
पोथी पढ़कर लोगों को सच्चा ज्ञान प्राप्त नहीं होता। ईश्वर प्रेम के अभाव में वे विद्वान् नहीं बन पाते।

(ङ) हमें किस प्रकार के वचन बोलने चाहिए?
उत्तर :
हमें वचन बोलने से पहले अच्छे से सोच लेना चाहिए उसके बाद ही बोलना चाहिए।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

(च) कवि ने निंदक को अपने समीप रखने के लिए क्यों कहा है ?
उत्तर :
कवि ने निंदक को अपने समीप रखने के लिए इसलिए कहा क्योंकि निंदक हमें हमारे अवगुणों से अवगत कराता है।

(छ) दूसरों में बुराई क्यों नहीं ढूँढ़नी चाहिए?
उत्तर :
दूसरों में बुराई इसलिए नहीं ढूँढ़नी चाहिए क्योंकि सबसे अधिक बुराई हमारे अपने अन्दर ही छिपी होती है, पहले हमें उसे समाप्त करना होगा।

(ज) कवि ने संयम बरतने के लिए क्यों कहा है ?
उत्तर :
कवि ने संयम बरतने के लिए इसलिए कहा है क्योंकि संयम से प्राप्त होने वाली चीज़ लाभदायक होती है।

3. इन प्रश्नों के उत्तर चार-पाँच वाक्यों में लिखें :

(क) पठित दोहों में से तुम्हें सबसे अच्छा दोहा कौन-सा लगा? क्यों?
उत्तर :
इस दोहावली में कबीर का यह दोहा “बड़ा हुआ अति दूर।” मुझे सबसे अच्छा लगता है, क्योंकि इसमें एक बड़े (ऊँचे) इन्सान का स्पष्ट लक्षण बताया गया है। बड़ा या महान् वही हो सकता है जो दूसरों की भलाई करता है। आज के युग में हर कोई अपने को अच्छा कहता है परन्तु उसके कहने से क्या होता है वह लोगों का कितना भला करता है, यह देखने वाली बात है।

(ख) इन दोहों में से आपने जो सीखा, उसे अपने शब्दों में लिखें।
उत्तर :
कबीर के इन दोहों से सीखा है जब तक मनुष्य में ‘मैं’ अर्थात् अहंकार की भावना होती है तब तक वह ईश्वर को प्राप्त नहीं कर सकता। मनुष्य जैसे ही अपने अन्दर से अहंकार की भावना को नष्ट कर देता है तो ईश्वर को सहजता से पा लेता है। ईश्वर को पाने के लिए अहंकार को त्यागना आवश्यक है। इसके त्यागते ही ईश्वर प्रेम का एक अक्षर पढ़ते ही वह विद्वान् बन जाता है।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

4. इन शब्दों के हिंदी रूपलिखें :

  1. सीतल = …………………………
  2. नियरे = …………………………
  3. परलय = …………………………
  4. निरमल = …………………………
  5. पौन = …………………………
  6. सुभाय = …………………………
  7. आखर = …………………………
  8. चूप = …………………………

उत्तर :

  1. सीतल = शीतल
  2. नियरे = निकट
  3. परलय = प्रलय
  4. निरमल = निर्मल
  5. पौन = पवन
  6. सुभाय = स्वभाव
  7. आखर = अक्षर
  8. चूप = चुप

5. इन शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखें :

  1. विद्या = …………………………
  2. उद्यम = …………………………
  3. पोथी = …………………………
  4. पंथी = …………………………

उत्तर :

  1. विद्या = शिक्षा, ज्ञान, पढ़ाई।
  2. उद्यम = मेहनत, परिश्रम, श्रम।
  3. पोथी = पुस्तक, किताब, ग्रन्थ।
  4. पंथी = राही, यात्री, मुसाफिर।

दोहावली Summary in Hindi

दोहावली दोहों का सार

प्रस्तुत साखियां अथवा दोहे कबीरदास जी द्वारा रचित हैं। इन साखियों में कवि ने विभिन्न विषयों पर अपने विचारों को सुन्दर ढंग से अभिव्यक्त किया है। कबीर दास जी के अनुसार हमें ऐसे मधुर वचनों का प्रयोग करना चाहिए जिससे दूसरों को भी सुख का अनुभव हो। उनका मानना है कि जो काम कल करना है, उसे आज ही कर लो और जो काम आज करना है, वह अभी कर लो क्योंकि पल भर में प्रलय हो सकती है।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

पल भर में कोई भी विपत्ति आ सकती है। वे ये भी मानते हैं कि विद्या रूपी धन को बिना मेहनत के कोई प्राप्त नहीं कर सकता। जिस प्रकार पंखे को बिना हिलाए हवा नहीं मिल सकती, उसी प्रकार बिना परिश्रम के विद्या रूपी धन नहीं पाया जा सकता। चौथे दोहे में कबीर का कहना है कि इस संसार में धार्मिक ग्रन्थों को पढ़ – पढ़कर अनेक सांसारिक लोग मृत्यु को प्राप्त हो चुके हैं किन्तु कोई भी सच्चा विद्वान् नहीं बन सका।

दूसरी ओर ईश्वर प्रेम के मात्र एक ही अक्षर को पढ़ लेने वाला व्यक्ति सच्चा विद्वान बन जाता है। पाँचवें दोहे में कबीर कहते हैं कि बोली बड़ी अनमोल है। कुछ भी बोलने से पहले अच्छी तरह सोच लेना चाहिए और फिर मुँह से शब्द निकालने चाहिए। छठे दोहे में कबीर ने कहा है कि खजूर के पेड़ की तरह किसी व्यक्ति के बड़ा होने से क्या लाभ ? खजूर का पेड़ न तो किसी थके – हारे मुसाफिर को छाया दे सकता है और न फल।

खजूर के फल ऊपर लगते हैं जिन्हें आसानी से नहीं प्राप्त किया जा सकता। दूसरों को लाभ पहुँचाने वाला व्यक्ति ही बड़ा होता है। सातवें दोहे में कबीर ने निन्दा करने वाले व्यक्ति को अपने पास रखने को कहा है। यदि सम्भव हो तो अपने घर के आंगन में ही उसके लिए छप्पर डाल देना चाहिए। निंदक व्यक्ति बार – बार हमारे अवगुणों को बताता है। वह बिना पानी और साबुन के हमारे स्वभाव को निर्मल एवं स्वच्छ बना देता है।

आठवें दोहे में कबीर ने संसार का सबसे बुरा व्यक्ति स्वयं को बताया है। नौवें दोहे में संत कबीर ने किसी भी चीज़ की अधिकता एवं अति को हानिकारक बताया है।

दोहों की सप्रसंग व्याख्या

1. ऐसी बानी बोलिए, मन का आपा खोय।
औरन को सीतल करै, आपहुं सीतल होय॥

शब्दार्थ :

  • आपा = अभिमान।
  • औरन = दूसरों।
  • सीतल = ठंडा।

प्रसंग – प्रस्तुत दोहा हमारी हिंदी की पाठ्य – पुस्तक में संकलित ‘दोहावली’ नामक शीर्षक से लिया गया है। इसके रचनाकार संत कबीर हैं। दोहे में कबीर जी ने मधुर वाणी के महत्त्व पर प्रकाश डाला है।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं कि मनुष्य को ऐसी वाणी बोलनी चाहिए, जिसमें अभिमान न हो। क्योंकि मीठी वाणी दूसरों को शीतलता प्रदान करती ही है। व्यक्ति स्वयं भी शीतलता का अनुभव करता है।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

विशेष –

  • कवि ने सभी से प्यार से बोलने के लिए कहा है।
  • भाषा सरल, सहज तथा भावानुकूल है।

2. काल करै सो आज कर, आज करै सो अब।
पल में परलय होयगी, बहुरि करेगा कब॥

शब्दार्थ :

  • काल = कल।
  • पल = क्षण।
  • परलय = नाश।
  • बहुरि = फिर।

प्रसंग – प्रस्तुत दोहे में कबीर जी ने काम को तुरन्त निपटाने की शिक्षा दी है।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं जो काम कल करना है, उसे आज ही कर लो और जो काम आज करना है, वह अभी कर लो क्योंकि पल भर में प्रलय हो सकती है। पल भर में कोई भी विपत्ति आ सकती है। किसी भी क्षण मत्य हो सकती है, व्यक्ति फिर भला कब करेगा ? भाव यह है कि आज का काम कल पर नहीं टालना चाहिए।

विशेष –

  • कवि ने आज का काम कल पर न छोड़कर आज ही करने की बात कही है।
  • भाषा सरल तथा सहज है।

3. विद्या धन उद्यम बिना, कहो जु पावे कौन।
बिना डुलाये न मिले, ज्यों पंखा की पौन॥

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

शब्दार्थ :

  • विद्या धन = विद्या रूपी धन।
  • उद्यम = मेहनत।
  • डुलाये = हिलाये, डुलाये।
  • पौन = हवा।

प्रसंग – प्रस्तुत दोहा हमारी पाठ्य – पुस्तक में संकलित ‘दोहावली’ कविता में से लिया गया है। यह दोहा कबीर जी द्वारा रचित है। इसमें उन्होंने बताया है कि विद्या रूपी धन परिश्रम से ही प्राप्त किया जा सकता है।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं कि विद्या रूपी धन बिना मेहनत के भला कौन प्राप्त कर सकता है, कोई नहीं ? इसके लिए मेहनत करना ज़रूरी है, जिस प्रकार पंखे को बिना हिलाए – डुलाए उससे हवा प्राप्त नहीं की जा सकती, उसी प्रकार बिना परिश्रम के विद्या रूपी धन प्राप्त नहीं हो सकता।

विशेष –

  • कवि के अनुसार बिना परिश्रम के विद्या की प्राप्ति नहीं हो सकती।
  • भाषा भावानुकूल है।

4. पोथी पढ़ि – पढ़ि जग मुआ, पंडित भया न कोय।
ढाई आखर प्रेम का, पढ़े सो पंडित होय॥

शब्दार्थ :

  • पोथी = ग्रन्थ, पुस्तक।
  • जग = संसार।
  • पंडित = विद्वान्।
  • भया = हुआ।
  • आखर = अक्षर।
  • प्रेम = प्यार।
  • सो = वही।
  • पढ़ि = पढ़कर।

प्रसंग – प्रस्तुत साखी कबीरदास जी द्वारा रचित है। इसमें उन्होंने बताया है कि जो व्यक्ति ईश्वर – प्रेम के सच्चे रस में डूब जाता है, वही विद्वान् है।

व्याख्या – कबीर जी कहते हैं कि इस संसार में धार्मिक ग्रन्थों को पढ़ – पढ़कर अनेक सांसारिक लोग मृत्यु को प्राप्त हो चुके हैं किन्तु कोई भी सच्चा विद्वान् नहीं बन सका। दूसरी ओर जो व्यक्ति ईश्वर – प्रेम के केवल ढाई अक्षर को पढ़ लेता है, वह सच्चा विद्वान् बन जाता है। ईश्वर प्रेम में डूबने वाला व्यक्ति ही ईश्वर को प्राप्त करने में सफल हो जाता है। धार्मिक ग्रन्थों को पढ़ने मात्र से कोई लाभ नहीं होता।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

विशेष –

  • कवि ने ईश्वर प्रेम में डूबने वाले व्यक्ति को सच्चा विद्वान् कहा है।
  • भाषा सरल तथा सहज है।

5. बोली एक अमोल है, जो कोई बोलै जानि।
हिये तराजू तौलि कै, तब मुख बाहर आनि॥

शब्दार्थ :

  • अमोल = अनमोल।
  • जानि = समझ कर।
  • हिये = दिल के।
  • तराजू = तकड़ी।

प्रसंग – प्रस्तुत दोहे में कबीर जी ने सोच – समझकर बोलने की शिक्षा दी है।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं कि बोली (वाणी) बड़ी अनमोल है। इसे सोच समझकर बोलना चाहिए। कुछ भी बोलने से पहले अच्छी तरह सोच लेना चाहिए और फिर मुँह से निकालना चाहिए। भाव यह है कि अच्छी और मीठी वाणी ही बोलनी चाहिए।

विशेष –

  • कवि ने मीठी बोली के महत्त्व पर प्रकाश डाला है।
  • भाषा सरल, सहज और विचारानुकूल है।

6. बड़ा हुआ तो क्या हुआ, जैसे पेड़ खजूर।
पंथी को छाया नहीं, फल लागै अति दूर।

शब्दार्थ :

  • पंथी = मुसाफिर।
  • लागै = लगते हैं।
  • अति दूर = बहुत ऊपर।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

प्रसंग – प्रस्तुत दोहे में कबीर जी ने बताया है कि परोपकार से ही व्यक्ति बड़ा बनता है।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं कि खजूर के पेड़ की तरह किसी व्यक्ति के बड़ा होने से क्या लाभ ? खजर का पेड न तो किसी थके – हारे मुसाफिर को छाया दे सकता है और न फल। खजूर के फल बहुत ऊपर लगते हैं, जो आसानी से नहीं प्राप्त किये जा सकते। भाव यह है कि वही व्यक्ति बड़ा माना जा सकता है, जो दूसरों को लाभ पहुँचाए।

विशेष –

  • कवि ने उसी व्यक्ति को बड़ा मानने को कहा है जो दूसरों की सहायता कर सकता है।
  • भाषा सरल, सहज तथा भावानुकूल है।

7. निंदक नियरे राखिये, आँगन कुटि छवाय।
बिन पानी साबुन बिना, निरमल करे सुभाय॥

शब्दार्थ :

  • निन्दक = निन्दा करने वाला।
  • नियरे = समीप, निकट।
  • आँगन = घर के बाहर स्थान।
  • कुटि = कुटिया।
  • छवाय = छाकर, बना कर।
  • निरमल = स्वच्छ।
  • सुभाय = स्वभाव।

प्रसंग – प्रस्तुत साखी कबीरदास जी द्वारा रचित है। इसमें उन्होंने निन्दा करने वाले व्यक्ति के लाभ बताए हैं।

सरलार्थ – कबीरदास जी कहते हैं कि निन्दा करने वाले व्यक्ति का भी महत्त्व होता है। अतः उसे अपने आस – पास ही रखना चाहिए। यदि सम्भव हो तो अपने घर के आँगन में ही उसके लिए छप्पर डाल देना चाहिए। निन्दक व्यक्ति तो बार – बार हमारे अवगुणों को बताता है और इस प्रकार वह साबुन और पानी के बिना ही हमारे स्वभाव को निर्मल एवं स्वच्छ बना देता है।

विशेष –

  • कवि ने निन्दक को ऐसा व्यक्ति कहा है जो हमारे स्वभाव को निर्मल और स्वच्छ बना देता है।
  • भाषा भावानुकूल है।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

8. बुरा जो देखन मैं चला, बुरा न मिलया कोय।
जो दिल खोजा आपनो, मुझसे बुरा न कोय॥

शब्दार्थ :

  • देखन = देखने।
  • मिलया = मिला।
  • कोय = कोई।
  • खोजा = ढूंढा।
  • आपनो – अपना।

प्रसंग – प्रस्तुत साखी कबीरदास जी द्वारा रचित है। इसमें उन्होंने सबसे अधिक बुरा स्वयं को कहा है।

सरलार्थ – कबीरदास जी कहते हैं कि जब वे संसार में बुरे व्यक्ति को देखने निकले तो उन्हें कोई भी व्यक्ति बुरा नहीं मिला लेकिन जब उन्होंने अपने दिल में ढूँढ़ना शुरू किया तो उन्हें सबसे बुरा व्यक्ति स्वयं को ही पाया। भाव यह है कि सबसे ज्यादा बुराई व्यक्ति के अपने मन में छिपी है।

विशेष –

  • कवि के मन में व्याप्त बुराई को ढूँढ़ने को कहा।
  • भाषा सरल, सहज तथा भावानुकूल है।

9. अति का भला न बरसना, अति की भली न धूप।
अति का भला न बोलना, अति की भली न चूप॥

शब्दार्थ :

  • अति = अत्यधिक,
  • चूप = चुप रहना।

प्रसंग – प्रस्तुत साखी कबीरदास जी द्वारा रचित है। इसमें उन्होंने किसी भी चीज़ की अधिकता को व्यर्थ माना है।।

सरलार्थ – कबीर जी कहते हैं कि अत्यधिक वर्षा होने का कोई लाभ नहीं है। न ही अत्यधिक धूप का कोई लाभ है। अत्यधिक बोलना भी ठीक बात नहीं है और न ही अत्यधिक चुप रहना ही ठीक है।।

PSEB 7th Class Hindi Solutions Chapter 19 दोहावली

विशेष –

  • कवि ने किसी भी चीज़ की अत्यधिकता को व्यर्थ कहा है।
  • भाषा सरल और सहज है।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Exercise 13.2

1. ਘਾਤ-ਅੰਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਰਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਨੂੰ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
27 × 24
ਉੱਤਰ:
27 × 24 = 27+4 = 211

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
p5 × p3
ਉੱਤਰ:
p5 × p3 = p5+3 = p8

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
(-7)5 × (-7)11
ਉੱਤਰ:
(-7)5 × (-7)11 = (-7)5+11 = (-7)16

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
2015 ÷ 2013
ਉੱਤਰ:
2015 ÷ 2013 = 2015-13 = 202

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
(-6)7 ÷ (-6)3
ਉੱਤਰ:
(-6)7 ÷ (-6)3 = (-6)7-3 = (-6)4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
7x × 73
ਉੱਤਰ:
7x × 73 = 7x+3

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰਕੇ ਘਾਤ ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉ ।
(i) 53 × 57 × 512
(ii) a5 × a3 × a7
ਹੱਲ :
(i) 53 × 57 × 512 = 53+7+12 = 522
(ii) a5 × a3 × a7 = a5+3+7 = a15

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਘਾਤ ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉ ।
(i) (22)100
(i) (53)7
ਹੱਲ :
(i) (22)100= 22×100 = 2200
(ii) (53)7 = 53×7 = 521

4. ਹੱਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(23)4 ÷ 25
ਉੱਤਰ:
(23)4 ÷ 25 = 212 ÷ 25
= 212-5 = 27

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
23 × 22 × 55
ਉੱਤਰ:
23 × 22 × 55 = 23+2 × 55
= 25 × 55
= (2 × 5)5
= 105

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
[(22)3 × 36] × 56
ਉੱਤਰ:
[(22)3 × 36 × 56 = [22×3 × 36] × 56
= [26 × 36] × 56
= 66 × 56
= (6 × 5)6
= 306

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੱਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉ ।
(i) 54 × 84
(ii) (-3)6 × (5)6
ਹੱਲ :
(i) 54 × 84 = (5 × 8)4 = 404
(ii) (-3)6 × (-5)6 = (-3 × -5)6 = (+15)6

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

6. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
\(\frac{\left(3^{2}\right)^{3} \times(-2)^{5}}{(-2)^{3}}\)
ਉੱਤਰ:
\(\frac{\left(3^{2}\right)^{3} \times(-2)^{5}}{(-2)^{3}}\) = \(\frac{3^{2 \times 3} \times(-2)^{5}}{(-2)^{3}}\)
= 36 × (-2)5-3
= 36 × (-2)2
= 36 × 22

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
\(\frac{3^{7}}{3^{4} \times 3^{3}}\)
ਉੱਤਰ:
\(\frac{3^{7}}{3^{4} \times 3^{3}}\) = \(\frac{3^{7}}{3^{4+3}}\) = \(\frac{3^{7}}{3^{7}}\)
= 37-7 = 30
= 11

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
\(\frac{2^{8} \times a^{5}}{4^{3} \times a^{3}}\)
ਉੱਤਰ:
\(\frac{2^{8} \times a^{5}}{4^{3} \times a^{3}}\) = \(\frac{2^{8}}{\left(2^{2}\right)^{3}}\) × \(\frac{a^{5}}{a^{3}}\)
= \(\frac{2^{8}}{2^{6}}\) × a5-3
= 28-6 × a5-3
= 22 × a2 = (2a)2

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
30 × 40 × 50
ਉੱਤਰ:
30 × 40 × 50 = 1 × 1 × 1
= 1

7. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਪਰਿਮੇਯ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਾਤ-ਅੰਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਰਸਾਉ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
\(\frac{25}{64}\)
ਉੱਤਰ:
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
\(\frac{-64}{125}\)
ਉੱਤਰ:
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 2

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
\(\frac{-125}{216}\)
ਉੱਤਰ:
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
\(\frac{-343}{729}\)
ਉੱਤਰ:
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 4

8. ਸਰਲ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
\(\frac{\left(2^{5}\right)^{2} \times 7^{3}}{8^{3} \times 7}\)
ਉੱਤਰ:
\(\frac{\left(2^{5}\right)^{2} \times 7^{3}}{8^{3} \times 7}\) = \(\frac{2^{5 \times 2} \times 7^{3}}{\left(2^{3}\right)^{3} \times 7}\) = \(\frac{2^{10} \times 7^{3}}{2^{9} \times 7}\)
= 210-9 × 73-1
= 21 × 72
= 2 × 7 × 7
= 98

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
\(\frac{2 \times 3^{4} \times 2^{5}}{9 \times 4^{2}}\)
ਉੱਤਰ:
\(\frac{2 \times 3^{4} \times 2^{5}}{9 \times 4^{2}}\) = \(\frac{2 \times 2^{5} \times 3^{4}}{3 \times 3 \times\left(2^{2}\right)^{2}}\) = \(\frac{2^{1+5} \times 3^{4}}{3^{2} \times 2^{4}}\)
= 26-4 × 34-2
= 22 × 32
= 2 × 2 × 3 × 3
= 36

9. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਆਭਾਜ ਗੁਣਨਖੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਘਾਤਾਂ ਦੇ ਗੁਣਨਫਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
384 × 147
ਉੱਤਰ:
384 × 147
384 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 3
= 27 × 31
147 = 7 × 7 × 3
= 72 × 31
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 5
384 × 147 = 27 × 31 × 72 × 31
= 27 × 32 × 72

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
729 × 64
ਉੱਤਰ:
729 × 64
729 = 3 × 3 × 3 × 3 × 3 × 3
= 36
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 6
64 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2
= 26
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 7
729 × 64 = 36 × 26

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
108 × 92
ਉੱਤਰ:
108 = 2 × 2 × 3 × 3 × 3
= 22 × 33
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 8
92 = 2 × 2 × 23
= 22 × 23
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 9
108 × 92 = 23 × 33 × 22 × 231
= 24 × 33 × 231

10. ਹੱਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
33 × 22 + 22 × 50
ਉੱਤਰ:
33 × 22 + 22 × 50
= 3 × 3 × 3 × 2 × 2 + 2 × 2 × 50
= 27 × 4 + 4 × 1
= 108 + 4
= 112
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2 10
= 2 × 2 × 2 × 2 × 7
= 24 × 71

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
\(\left(\frac{3^{7}}{3^{2}}\right)\) × 35
ਉੱਤਰ:
\(\left(\frac{3^{7}}{3^{2}}\right)\) × 35 = (37-2) × 35
= 35 × 35
= 35+5
= 310

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
82 ÷ 23
ਉੱਤਰ:
82 ÷ 23 = (23)2 ÷ 23
= 26 ÷ 23
= 26-3
= 23

ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
\(\left(\frac{-5}{8}\right)^{0}\) ਬਰਾਬਰ ਹੈ :
(a) 0
(b) 1
(c) \(\frac{-5}{8}\)
(d) \(\frac{-8}{5}\)
ਉੱਤਰ:
(b) 1

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
(52)3 ਬਰਾਬਰ ਹੈ :
(a) 56
(b) 55
(c) 59
(d) 103
ਉੱਤਰ:
(a) 56

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
a × a × a × b × b × b ਬਰਾਬਰ ਹੈ :
(a) a3b2
(b) a2b3
(c) (ab)3
(d) a6b6
ਉੱਤਰ:
(c) (ab)3

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
(-5)2 × (-1)1 ਬਰਾਬਰ ਹੈ :
(a) 25
(b) -25
(c) 10
(d) -10
ਉੱਤਰ:
(b) -25

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Exercise 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(i) ਵਿਅੰਜਕ 37 ਵਿਚ, ਆਧਾਰ = …………….. ਅਤੇ ਘਾਤ ਅੰਕ = ……………
(ii) ਵਿਅੰਜਕ \(\left(\frac{2}{5}\right)^{11}\) ਵਿਚ, ਆਧਾਰ = ………………. ਅਤੇ ਘਾਤ ਅੰਕ = ……………
ਹੱਲ:
(i) 3, 7
(ii) \(\frac{2}{5}\), 11

2. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
26
ਉੱਤਰ:
26 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2
= 64

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
93
ਉੱਤਰ:
93 = 9 × 9 × 9
= 729

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
55
ਉੱਤਰ:
55 = 5 × 5 × 5 × 5 × 5
= 3125

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
(-6)4
ਉੱਤਰ:
(-6)4 = -6 × -6 × -6 × -6
= 1296

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
\(\left(-\frac{2}{3}\right)^{5}\)
ਉੱਤਰ:
\(\left(-\frac{2}{3}\right)^{5}\) = \(\frac{-2}{3}\) × \(\frac{-2}{3}\) × \(\frac{-2}{3}\) × \(\frac{-2}{3}\) × \(\frac{-2}{3}\)
= \(-\frac{32}{243}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ ਘਾਤ-ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :
(i) 6 × 6 × 6 × 6
(ii) b × b × b × b
(iii) 5 × 5 × 7 × 7 × 7
ਹੱਲ:
(i) 6 × 6 × 6 × 6 = 64
(ii) b × b × b × b = b4
(iii) 5 × 5 × 7 × 7 × 7 = 52 × 73

4. ਸਰਲ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
2 × 103
ਉੱਤਰ:
2 × 103 = 2 × 10 × 10 × 10
= 2000

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
52 × 32
ਉੱਤਰ:
52 × 32 = 5 × 5 × 3 × 3
= 25 × 9
= 225

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
32 × 104
ਉੱਤਰ:
32 × 104 = 3 × 3 × 10000
= 90000

5. ਸਰਲ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(-3) × (-2)3
ਉੱਤਰ:
(-3) × (-2)3 = -3 × 2 × -2 × -2
= -3 × -8
= 24

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
(-4)3 × 52
ਉੱਤਰ:
(-4)3 × 52 = -4 × -4 × -4 × 5 × 5
= 64 × 25
= -1600

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
(-1)99
ਉੱਤਰ:
(-1)99 = -1
[(-1) ਟਾਂਕ ਸੰਖਿਆ = -1]

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
(-3)2 × (-5)2
ਉੱਤਰ:
(-3)2 × (-5)2 = -3 × -3 × -5 × -5
= 9 × 25
= 225

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
(-1)132
ਉੱਤਰ:
(-1)132 = 1 ਉੱਤਰ !
[(-1)ਜਿਸ ਸੰਖਿਆ + 1]

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

6. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
43 ਜਾਂ 34
ਉੱਤਰ:
43 = 4 × 4 × 4 = 64
34 = 3 × 3 × 3 × 3 = 81
81 > 64
∴ 34 > 43

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
53 ਜਾਂ 32
ਉੱਤਰ:
53 = 5 × 5 × 5 = 125
32 = 3 × 3 = 9
125 > 9
∴ 53 > 32

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
23 ਜਾਂ 82
ਉੱਤਰ:
23 = 7 × 2 × 2 = 8
82 = 8 × 8 = 64
64 > 8
∴ 82 > 23

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
45 ਜਾਂ 54
ਉੱਤਰ:
45 = 4 × 4 × 4 × 4 × 4 = 1024
54 = 5 × 5 × 5 × 5 = 625
1024 > 625
∴ 45 > 54

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
210 ਜਾਂ 102
ਉੱਤਰ:
210 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2
= 1024
102 = 10 × 10 = 100
1024 > 100
∴ 210 > 103

7. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ 2 ਦੇ ਘਾਤਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
8
ਉੱਤਰ:
8 = 2 × 2 × 2
= 23
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 1

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
128
ਉੱਤਰ:
128 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2
= 27
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
1024
ਉੱਤਰ:
1024 = 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2 × 2
= 210
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 3

8. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਦੇ ਘਾਤ ਅੰਕੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
27
ਉੱਤਰ:
27 = 3 × 3 × 3
= 33
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 4

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
2187
ਉੱਤਰ:
2187 = 3 × 3 × 3 × 3 × 3 × 3 × 3
= 37
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 5

9. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਵਿਚ x ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
7x = 343
ਉੱਤਰ:
343 = 7 × 7 × 7
= 73
7x = 343
7x = 73
∴ x = 3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
9x = 729
ਉੱਤਰ:
729 = 9 × 9 × 9
= 93
9x = 729
9x = 93
∴ x = 3

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
(-8)x = -512
ਉੱਤਰ:
512 = 8 × 8 × 8
= 83
(-8)x = -512
(-8)x = (-8)3
∴ x = 3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
(-2) ਦੀ ਘਾਤ ਕਿੰਨੀ ਹੋਣ ਤੇ 16 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ ?
ਹੱਲ:
ਮੰਨ ਲਓ ਲੋੜੀਂਦੀ ਘਾਤ x ਹੈ ।
16 = 2 × 2 × 2 × 2
= 24
(-2)x = 24
(-2)x = (-2)4
[(-1)ਜਿਸਤ ਸੰਖਿਆ = + 1]
∴ x = 4

11. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਨੂੰ ਆਭਾਜ਼ ਗੁਣਨਖੰਡਾਂ ਦੇ ਘਾਤ-ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਗੁਣਨਫਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
72
ਉੱਤਰ:
72 = 2 × 2 × 2 × 3 × 3
= 23 × 32
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 6

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
360
ਉੱਤਰ:
360 = 2 × 2 × 2 × 3 × 3 × 5
= 23 × 32 × 51
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 7

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
405
ਉੱਤਰ:
405 = 3 × 3 × 3 × 3 × 5
= 34 × 51
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 8

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
648
ਉੱਤਰ:
648 = 2 × 2 × 2 × 3 × 3 × 3 × 3
= 23 × 34
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 9

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
3600
ਉੱਤਰ:
3600 = 2 × 2 × 2 × 2 × 3 × 3 × 5 × 5
= 24 × 32 × 52
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 13 ਘਾਤ ਅੰਕ ਅਤੇ ਘਾਤ Ex 13.1 10

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਯੋਜਕ (1st Language)

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Yojaka, Vyakarana ਯੋਜਕ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਯੋਜਕ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਯੋਜਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਭੇਦ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਉੱਤਰ ਦਿਓ।
ਜਾਂ
ਯੋਜਕ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ’ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 199)

PSEB 8th Class Punjabi Vyakaran ਯੋਜਕ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ ਚੁਣ ਕੇ ਲਿਖੋ ਤਾਂ ਜੋ, ਅਤੇ, ਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ, ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
ਤਾਂ ਜੋ, ਕਿਉਂਕਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਮਾਨ ਤੇ ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀ. ਵੀ. ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਅਦਭੁਤ ਕਾਢਾਂ ਹਨ।
(ਅ) ਮੋਹਨ ਗ਼ਰੀਬ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਬੇਈਮਾਨ ਨਹੀਂ।
(ਈ) ਦਵਿੰਦਰ ਤੇ ਰਵਿੰਦਰ ਸਕੇ ਭਰਾ ਹਨ।
(ਸ) ਰੀਨਾ ਸਕਲ ਨਹੀਂ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਬਿਮਾਰ ਹੈ।
(ਹ) ਉਸ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਟਿਊਸ਼ਨ ਰਖਵਾਈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਣ।
(ਕ) ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਡਰਪੋਕ ਵੀ ਹੈ।
(ਖ) ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਨਕਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
(ਗਿ) ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਘਰ ਪੁੱਜਣਾ।
(ਘ) ਰੋਜ਼ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਤੇ ਨਹਾਉਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੈ।
(ਝ) ਤੂੰ ਜਾਵੇਂਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਵੇਗਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਅਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਅ) ਪਰ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਈ) ਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਸ) ਕਿਉਂਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਹ) ਤਾਂਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਕ) ਬਲਕਿ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਖ) ਪਰੰਤੂ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਗ) ਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਘ) ਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਝ) ਤਾਂ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ।