PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Exercise 2.6

1. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
1.31 × 10
ਉੱਤਰ:
1.31 × 10
= \(\frac {131}{100}\) × 10
= \(\frac {13}{10}\)
= 13.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
25.7 × 10
ਉੱਤਰ:
25.7 × 10
= \(\frac {257}{10}\) × 10
= 257

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
1.01 × 100
ਉੱਤਰ:
1.01 × 100
= \(\frac {101}{100}\) × 100
= 101

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
0.45 × 100
ਉੱਤਰ:
0.45 × 100
= \(\frac {45}{100}\) × 100
= 45

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
9.7 × 100
ਉੱਤਰ:
9.7 × 100
= \(\frac {97}{10}\) × 100
= 970

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
3.87 × 10
ਉੱਤਰ:
3.87 × 10
= \(\frac {387}{100}\) × 100
= \(\frac {387}{10}\)
= 38.7

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
0.07 × 10
ਉੱਤਰ:
0.07 × 10
= \(\frac {7}{100}\) × 10
= \(\frac {70}{100}\)
= 0.70

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (viii).
0.3 × 100
ਉੱਤਰ:
0.3 × 100
= \(\frac {3}{10}\) × 100
= 30

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ix).
5.37 × 1000
ਉੱਤਰ:
5.37 × 1000
= \(\frac {537}{10}\) × 1000
= 53700

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (x).
0.02 × 1000
ਉੱਤਰ:
0.02 × 1000
= \(\frac {2}{100}\) × 1000
= 20

2. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
1.5 × 3
ਉੱਤਰ:
1.5 × 3 = \(\frac {15}{10}\) × 3
= \(\frac {45}{10}\)
= 4.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
2.71 × 12
ਉੱਤਰ:
2.71 × 12 = \(\frac {271}{100}\) × 12
= \(\frac {3252}{100}\)
= 32.52

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
7.05 × 4
ਉੱਤਰ:
7.05 × 4 = \(\frac {705}{100}\) × 4
= \(\frac {2820}{100}\)
= 28.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
0.05 × 12
ਉੱਤਰ:
0.05 × 12 = \(\frac {5}{100}\) × 12
= \(\frac {60}{100}\)
= 0.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
112.03 × 8
ਉੱਤਰ:
112.03 × 8 = \(\frac {89624}{100}\)
= 896.24

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
3 × 7.53
ਉੱਤਰ:
3 × 7.53 = 3 × \(\frac {753}{100}\)
= \(\frac {2259}{100}\)
= 22.59

3. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
3.7 × 0.4
ਉੱਤਰ:
3.7 × 0.4 = \(\frac{37}{10} \times \frac{4}{10}\)
= \(\frac {148}{100}\)
= 1.48

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
2.75 × 1.1
ਉੱਤਰ:
2.75 × 1.1 = \(\frac{275}{100} \times \frac{11}{10}\)
= \(\frac {3025}{1000}\)
= 3.025

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
0.07 × 1.9
ਉੱਤਰ:
0.07 × 1.9 = \(\frac{7}{100} \times \frac{19}{10}\)
= \(\frac {133}{1000}\)
= 0.133

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
0.5 × 31.83
ਉੱਤਰ:
0.5 × 31.83 = \(\frac{5}{10} \times \frac{3183}{100}\)
= \(\frac {15915}{1000}\)
= 15.915

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
7.5 × 5.7
ਉੱਤਰ:
7.5 × 5.7 = \(\frac{75}{10} \times \frac{57}{10}\)
= \(\frac {4275}{100}\)
= 42.75

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
10.02 × 1.02
ਉੱਤਰ:
10.02 × 1.02 = \(\frac{1002}{100} \times \frac{102}{100}\)
= \(\frac {1020}{10000}\)
= 10.2204

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
0.08 × 0.53
ਉੱਤਰ:
0.08 × 0.53 = \(\frac{8}{10} \times \frac{53}{100}\)
= \(\frac {424}{10000}\)
= 0.0424

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (viii).
21.12 × 1.21
ਉੱਤਰ:
21.12 × 1.21 = \(\frac{2112}{100} \times \frac{121}{100}\)
= \(\frac {255552}{10000}\)
= 25.5552

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ix).
1.06 × 0.04
ਉੱਤਰ:
1.06 × 0.04 = \(\frac{106}{100} \times \frac{4}{100}\)
= \(\frac {424}{1000}\)
= 0.0424

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤਾਰ ਦੇ ਇਕ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ 15 ਬਰਾਬਰ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਇਕ ਭਾਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 2.03 m ਹੈ ਤਾਂ ਤਾਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਇੱਕ ਭਾਗ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 2.03 m
15 ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 15 × 2.03 m
= 30.45 m

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਇਕ ਮੀਟਰ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤੇ 75.80 ਹੈ | 4.75 ਮੀਟਰ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 75.80
4.75 ਮੀਟਰ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਮੁੱਲ = ₹ 75.80 × 4.75
= ₹ 360.05

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
1.25 × 10 = ?
(a) 0.125
(b) 125
(c) 12.5
(d) 1.25
ਉੱਤਰ:
(c) 12.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਜੇ x × 100 = 135.72 ਹੋਵੇ ਤਾਂ x ਦਾ ਮੁੱਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ?
(a) 13.572
(b) 1.3572
(c) 135.72
(d) 13572.
ਉੱਤਰ:
(b) 1.3572

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.6

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
1.5 × 8 ਦਾ ਮੁੱਲ ……….. ਹੈ |
(a) 1.2
(b) 120
(c) 12
(d) 0.12.
ਉੱਤਰ:
(c) 12

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
(i) ਇਕ ਦਸ਼ਮਲਵ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਫ਼ਰ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਿਫ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
(ii) ਇੱਕ ਦਸ਼ਮਲਵ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਗੁਣਾ ਕਰਨ ’ਤੇ, ਦਸ਼ਮਲਵ ਬਿੰਦੁ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਇਕ ਸਥਾਨ ਖਿਸਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ
ਉੱਤਰ :
(i) ਸਹੀ,
(ii) ਗ਼ਲਤ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Exercise 2.5

1. ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਦਸ਼ਮਲਵ ਸੰਖਿਆ ਵੱਡੀ ਹੈ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
0.9 ਜਾਂ 0.4
ਉੱਤਰ:
0.9 ਜਾਂ 0.4
0.9 ਵਿਚ ਦਸਵਾਂ ਸਥਾਨ 0.4 ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਸਥਾਨ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।
9 > 4
∴ 0.9 > 0.4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
1.35 ਜਾਂ 1.37
ਉੱਤਰ:
1.35 ਜਾਂ 1.37
ਦੋਵਾਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪੂਰਨ ਸੰਖਿਆ ਭਾਗ ਸਮਾਨ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਦਸ਼ਮਲਵ ਭਾਗ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਾਂਗੇ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਦੱਸਵੇਂ ਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਕ ਵੀ ਸਮਾਨ ਹਨ ।
1.37 ਦਾ ਸੌਵੇਂ ਸਥਾਨ ਦਾ ਅੰਕ 1.35 ਦੇ ਸੌਵੇਂ ਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਕ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।
∴ 1.37 > 1.35

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
10.10 ਜਾਂ 10.01
ਉੱਤਰ:
10.10 ਜਾਂ 10.01 .
ਦੋਵਾਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪੂਰਨ ਭਾਗ ਬਰਾਬਰ ਹਨ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਦਸ਼ਮਲਵ ਭਾਗ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਾਂਗੇ ।
10.10 ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਭਾਗ 10.01 ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਭਾਗ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।
∴ 10.10 > 10.01

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
1735.101 ਜਾਂ 1734.101
ਉੱਤਰ:
1735.101 ਜਾਂ 1734.101
1735.101 ਦਾ ਪੂਰਨ ਭਾਗ 1734.101 ਦੇ ਪੂਰਨ ਭਾਗ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।
∴ 1735.101 > 1734.101

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
0.8 ਜਾਂ 0.88.
ਉੱਤਰ:
0.8 ਜਾਂ 0.88
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਸਥਾਨ ਬਰਾਬਰ ਹਨ ਅਤੇ 0.88 ਦਾ ਸੌਵੇਂ ਸਥਾਨ ਦਾ ਅੰਕ 0.8 ਦੇ ਸੌਵੇਂ ਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਕ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ ।
∴ 0.88 > 0.8

2. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਦਸ਼ਮਲਵ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਿਤ ਰੂਪ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
40.38
ਉੱਤਰ:
40.38 = 40 + 0 + 0.3 + .08
= 4 × 10 + 0 + 3 × \(\frac {1}{10}\) + 8 × \(\frac {1}{100}\)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
4.038
ਉੱਤਰ:
4.038 = 4 + 0.0 + 0.03 + 0.008
= 4 + 0 × \(\frac {1}{10}\) + 3 × \(\frac {1}{100}\) + 8 × \(\frac {1}{1000}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
0.4038
ਉੱਤਰ:
0.4038 = 0 + 0.4 + 0.00 + 0.003 + 0.0008
= 0 + 4 × \(\frac {1}{10}\) + 0 × \(\frac {1}{100}\) + 3 × \(\frac {1}{1000}\) + 8 × \(\frac {1}{10000}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
4.38.
ਉੱਤਰ:
4.38 = 4 + 0.3 + 0.08
= 4 + 3 × \(\frac {1}{10}\) + 8 × \(\frac {1}{100}\)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

3. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਦਸ਼ਮਲਵ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚ 5 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
17.56
ਉੱਤਰ:
17.56 ਵਿਚ 5 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ਹੈ = 0.5
= \(\frac {5}{10}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
1.253
ਉੱਤਰ:
1.253 ਵਿਚ 5 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ = 0.05
= \(\frac {5}{100}\)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
10.25
ਉੱਤਰ:
10.25 ਵਿਚ 5 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ = 0.05
= \(\frac {5}{100}\)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
5.62.
ਉੱਤਰ:
5.62 ਵਿਚ 5 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ = 5

4. ਦਸ਼ਮਲਵ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਕੇ ਰੁਪਇਆਂ (%) ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
55 ਪੈਸੇ
ਉੱਤਰ:
55 ਪੈਸੇ = ₹ \(\frac {55}{100}\) = ₹ 0.55

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
55 ਰੁਪਏ 5 ਪੈਸੇ
ਉੱਤਰ:
55 ਰੁਪਏ 5 ਪੈਸੇ = 55 ਰੁਪਏ +5 ਪੈਸੇ
= ₹ 55 + ₹ \(\frac {5}{100}\) = ₹ 55 + ₹ 0.5 = ₹ 5505

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
347 ਪੈਸੇ
ਉੱਤਰ:
347 ਪੈਸੇ = ₹ \(\frac {347}{100}\) = ₹ 3.47

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
2 ਪੈਸੇ
ਉੱਤਰ:
2 ਪੈਸੇ = ₹ \(\frac {2}{100}\) = ₹ 0.02.

5. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (km) ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
350 m
ਉੱਤਰ:
350 m = \(\frac {350}{1000}\) km = 0.350 km
[ਕਿਉਂਕਿ 1000 m = 1 km, ∴ 1 m = \(\frac {1}{1000}\) km]

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
4035 m
ਉੱਤਰ:
4035 m = \(\frac {4035}{1000}\) km = 4.035 km

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
2 km 5 m
ਉੱਤਰ:
2 km 5 m = 2 km + 5 m = 2 km + \(\frac {5}{1000}\) km
= 2.05 km

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
3.02 ਵਿਚ 2 ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਮੁੱਲ ………… ਹੈ ।
(a) 2
(b) 20
(c) \(\frac {2}{10}\)
(d) \(\frac {2}{100}\)
ਉੱਤਰ:
(d) \(\frac {2}{100}\)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
0.7, 0.07, 7 ਦਾ ਸਹੀ ਵੱਧਦਾਂ ਕੂਮ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ?
(a) 7 < 0.07 < 0.7
(b) 0.07 < 0.7 < 7
(c) 0.7 < 0.07 < 7
(d) 0.07 < 7 < 0.7.
ਉੱਤਰ:
(b) 0.07 < 0.7 < 7

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
5 ਕਿਲੋ 20 ਗ੍ਰਾਮ ਦਾ ਦਸ਼ਮਲਵ ਰੂਪ ……….. ਹੈ ।
(a) 5.2 kg
(b) 5.20 kg
(c) 5.02 kg
(d) ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ:
(c) 5.02 kg

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 2 ਭਿੰਨਾਂ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ Ex 2.5

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
2.38 ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ………. ਹੈ ।
(a) 2 + \(\frac {38}{10}\)
(b) 2 + 3 + \(\frac {8}{10}\)
(c) \(\frac {238}{100}\)
(d) 2 + \(\frac {3}{10}\) + \(\frac {80}{100}\)
ਉੱਤਰ:
(d) 2 + \(\frac {3}{10}\) + \(\frac {80}{100}\)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Exercise 6.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇੱਕ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ABC ਵਿੱਚ, ਬਿੰਦੂ P ਭੁਜਾ BC ਦਾ ਮੱਧ ਬਿੰਦੁ ਹੈ ਤਾਂ :
(i) BP = ……
(ii) ∠ADC = ………….
(iii) BD = BC (ਸਹੀ/ਗਲਤ
(iv) AD, △ABC ਦਾ ………… ਹੈ ।
(v) AP, △ABC ਦਾ ………….. ਹੈ ।
ਹੱਲ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 1
(i) PC
(ii) 90°
(iii) ਗ਼ਲਤ
(iv) ਸਿਖ਼ਰਲੰਬ
(v) ਮੱਧਿਆ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(a) ਇੱਕ △ABC ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ AD, BE ਅਤੇ CF ਖਿੱਚੋ ।
(b) ਇੱਕ ਸਮਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ ਅਤੇ ਇਸਦੀਆਂ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ ਖਿੱਚੋ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਲੰਬਾਈਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ ।
(c) ਇੱਕ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ABC ਖਿੱਚੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ AB = BC ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਸਿਖਰ ਲੰਬ ਵੀ ਖਿੱਚੋ ।
ਹੱਲ :
(a) ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ △ABC ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ D, E ਅਤੇ F ਮੱਧ ਬਿੰਦੂ ਹਨ ਭੁਜਾਵਾਂ BC, CA ਅਤੇ AB ਹੈ । AD, BE ਅਤੇ CF ਨੂੰ ਮਿਲਾਉ ॥
AD, BE ਅਤੇ CF ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਮਧਿਕਾਵਾਂ ਹਨ |
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 2

(b) ਸਮਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ABC ਬਣਾਉ ਜਿਸ ਵਿੱਚ D, E ਅਤੇ F ਭੁਜਾਵਾਂ BC, CA ਅਤੇ AB ਦੇ ਮੱਧ ਬਿੰਦੂ ਹਨ | AD, BE ਅਤੇ CF ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਮੱਧਿਕਾ AD, BE ਅਤੇ CF ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । AD, BE ਅਤੇ CF ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਮਾਪਣ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ AD, BE ਅਤੇ CF ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ।
∴AD = BE = CF.
ਸਾਰੀਆਂ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 3

(c) ਸਮਦੋਭੁ ਤ੍ਰਿਭੁਜ △ABC ਬਣਾਉ ਜਿਸ ਵਿੱਚ AB = AC ਹੈ ਸਿਖਰਲੰਬ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ ।
A ਅਤੇ D ਤੋਂ ਸਿਖਰਲੰਬ AD ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 4

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

3. ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ x ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 5
ਉੱਤਰ:
ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਵਿੱਚ,
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ
ਦਾ ਜੋੜ x = 100° + 40°
∴ x = 140°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 6
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ
ਦਾ ਜੋੜ x = 20° + 30°
∴ x = 50°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 7
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ‘ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ
ਦਾ ਜੋੜ x = 60° + 60°
∴ x = 120°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 8
ਉੱਤਰ:
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ
ਦਾ ਜੋੜ x = 90° + 30°
∴ x = 120°

4. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ x ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 9
ਉੱਤਰ:
ਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
120° = 40° + x
x = 120° – 40°
x = 80°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 10
ਉੱਤਰ:
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
135° = x + 90
x = 135° – 90°
x = 45°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 11
ਉੱਤਰ:
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
130° = x + 80°
x = 130° – 80°
x = 50°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 12
ਉੱਤਰ:
ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਗੁਣ
ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
x + 25° = 155°
x = 155° – 25°
x = 130°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

5. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ y ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 13
ਉੱਤਰ:
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
140° = x +y
2y = 140°
y = \(\frac{140^{\circ}}{2}\)
y = 70°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 14
ਉੱਤਰ:
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
160° = y + 90°
y = 160° – 90°
y = 70°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.1 15
ਉੱਤਰ:
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਕੋਣ ਦੇ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ = ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ
5y = y + 80°
5y – y = 80°
4y = 80°
y = \(\frac{80^{\circ}}{4}\)
y = 20°

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ MCQ Questions with Answers.

PSEB 7th Class Maths Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ MCQ Questions

1. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਜੇਕਰ △ARC ≅ △DEF, ਹੈ, ਤਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਕਥਨ ਸਹੀ ਹੈ ?
(a) ∠A = ∠D
(b) ∠A = ∠E
(c) ∠B = ∠D
(d) ∠C = ∠E.
ਉੱਤਰ:
(a) ∠A = ∠D

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਜੇਕਰ △ABC ≅ △DEF ਹੈ, ਤਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਕਥਨ ਸਹੀ ਹੈ ?
(a) AB = EF
(b) BC = DE
(c) BC = EF
(d) AB = EF
ਉੱਤਰ:
(c) BC = EF

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੈ ?
(a) ਇੱਕ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੇਵਿੰਗ ਬਲੇਡ
(b) ਇੱਕ ਹੀ ਲੈਟਰ ਪੈਡ ਦੀਆਂ ਸ਼ੀਟਾਂ
(c) ਇੱਕ ਹੀ ਪੈਕਟ ਦੇ ਬਿਸਕੁਟ
(d) ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਤਿੰਨੇ ਹੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮ ਹਨ
ਉੱਤਰ:
(d) ਉੱਪਰਲੀਆਂ ਤਿੰਨੇ ਹੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮ ਹਨ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਦੋ ਰੇਖਾਖੰਡ ਸਰਬੰਸਮ ਹਨ :
(a) ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਬਰਾਬਰ ਹੋਣ
(b) ਦਿਸ਼ਾ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ
(c) ਲੰਬਾਈ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ
(d) ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਲੰਬਾਈ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਦੋ ਸਰਬੰਸ ਕੋਣਾ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਮਾਪ 70° ਹੈ, ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ :
(a) 70°
(b) 110°
(c) 90°
(d) 140°
ਉੱਤਰ:
(a) 70°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ∠A = ∠B ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਅਸਲੀ ਮਤਲਬ ਹੈ !
(a) A = B
(b) M∠A = m∠B
(c) A ਅਤੇ B ਇੱਕੋ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਹਨ
(d) A ਅਤੇ B ਇੱਕ ਹੀ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹਨ |
ਉੱਤਰ:
(b) M∠A = m∠B

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ △ABC ≅ △DEF, ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਅਸਲੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ।
(a) AB = DE
(b) BC = EF
(c) AC = DF
(d) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ:
(d) ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
ਜੇਕਰ △ABC ≅ △QPR ਹੈ ਤਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਥਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਸਹੀ ਹੈ ?
(a) ∠A = ∠P
(b) ∠B = ∠R
(c) ∠B = ∠P
(d) ∠B = ∠Q
ਉੱਤਰ:
(c) ∠B = ∠P

2. ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ∠A = ∠B, ਇੱਥੇ ਸਾਡਾ ਅਸਲੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ……
ਉੱਤਰ:
m∠A = m∠B

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਦੋ ਰੇਖਾਖੰਡ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ………….. ਹੋਵੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਬਰਾਬਹ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
…………….. ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੋ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਬੰਗਸਤਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਮਾਪ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਹੋਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ …………… ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਸਰਬੰਗਸਮ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
……………….. ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕੋਣ, ਕਰਨ, ਭੁਜਾ ।
ਉੱਤਰ:
RHS

3. ਸਹੀ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਇੱਕ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੇਵਿੰਗ ਬਲੇਡ ਸਰਬੰਗਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ | (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇੱਕ ਹੀ ਲੈਟਰ ਪੈਡ ਦੀਆਂ ਸ਼ੀਟਾਂ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਦੋ ਰੇਖਾਖੰਡ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਬਰਾਬਰ ਹੋਣ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
AAA ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਯਮ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਇੱਕ ਹੀ ਪੈਕਟ ਦੇ ਬਿਸਕੁਟ ਸਰਬੰਗਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Exercise 7.2

1. ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ । ਜੇਕਰ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰਬੰਸਮ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 1
ਉੱਤਰ:
△ABC ਅਤੇ △PQR ਵਿੱਚ
ਭੁਜਾ AB = ਭੁਜਾ PR ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ BC = ਭੁਜਾ PQ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਭੁਜਾ AC = ਭੁਜਾ QR …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ, SSS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
△ABC ≅ △PQR

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 2
ਉੱਤਰ:
△ABC ਅਤੇ △EDF ਵਿੱਚ,
∠B = ∠D ….(ਹਰੇਕ 90°)
ਕਰਨ AC = ਕਰਨ EF (ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ AB = ਭੁਜਾ DE ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ RHS ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ
△ABC ≅ △EDF.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 3
ਉੱਤਰ:
△XYZ ਅਤੇ △LMN ਵਿੱਚ
∠X = ∠L …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ XY = ਭੁਜਾ LN …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
∠Y = ∠N …..(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ ASA ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ
△XYZ ≅ △LNM

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 4
ਉੱਤਰ:
△OPQ ਅਤੇ △OSR ਵਿੱਚ
ਭੁਜਾ , OQ = ਭੁਜਾ OS ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
∠POQ = ∠SOR ….(ਸਿਖਰ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣ)
ਭੁਜਾ OP = ਭੁਜਾ OR ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ SAS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ
△OPQ ≅ △ORS

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 5
ਉੱਤਰ:
△OML ਅਤੇ △MON ਵਿੱਚ
∠LOM = ∠OMN ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ OM = ਭੁਜਾ MO ….(ਸਾਂਝਾ ਹੈ।)
∠OML = ∠MON …..(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ, ASA ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
△LOM ≅ △OMN

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 6
ਉੱਤਰ:
△ACD ਅਤੇ △ACB ਵਿਚ
ਭੁਜਾ AC = ਭੁਜਾ AC …..(ਸਾਂਝਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ CD = ਭੁਜਾ AB ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ AD = ਭੁਜਾ BC …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ, SSS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ
△ACD ≅ △ACB.

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ △AMP ≅ △AMQ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪਗਾਂ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਕਾਰਨ ਲਿਖੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 7
ਹੱਲ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 8

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ AB = AC ਅਤੇ BD = DC. ਸਿੱਧ ਕਰੋ ਕਿ :
(i) △ABD ≅ △ACD
(ii) ∠B = ∠C
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 9
ਹੱਲ :
△ABD ਅਤੇ △ACD ਵਿੱਚ
ਭੁਜਾ AB = ਭੁਜਾ AC …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ BD = ਭੁਜਾ DC …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਜਾ AD = ਭੁਜਾ AD …(ਸਾਂਝਾ)
ਇਸ ਲਈ, SSS ਸਰਬੰਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ
(i) △ABD ≅ △ACD ….(SSS ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ)
(ii) ∠B = ∠C
(ਸਰਬੰਗਸਮ ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਸੰਗਤ ਭਾਗ ਬਰਾਬਰ ਹਨ ॥)

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਿੱਤਰ ਵਿੱਚ AC : CE ਅਤੇ BC = CD. ਸਿੱਧ ਕਰੇ ਕਿ △ACB ≅ △ECD.
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 10
ਹੱਲ :
△ACB ਅਤੇ △ECD ਵਿੱਚ
ਭੁਜਾ AC = ਭੁਜਾ CE …..(ਦਿੱਤਾ ਹੈ) ।
∠ACB = ∠ECD (ਸਿਖਰ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣ)
ਭੁਜਾ BC = ਭੁਜਾ CD
(SAS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ)

5. ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 11

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
△ADC ਅਤੇ △CBA ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
△ADC ਅਤੇ △CBA ਵਿੱਚ, ਬਰਾਬਰ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਜੋੜੇ ਹਨ –
ਭੁਜਾ DC = ਭੁਜਾ AB (ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
∠ACD = ∠BAC (ਹਰ ਇੱਕ 40°)
ਭੁਜਾ AC = ਭੁਜਾ CA . (ਸਾਂਝਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਕੀ △ADC ≅ △CBA ? ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਹਾਂ, ਭਾਗ (i) ਤੋਂ SAS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ
ਅਸੀਂ ਨਤੀਜਾ ਕੱਢਦੇ ਹਾਂ ਕਿ △ADC ≅ △CBA A → C, D → B, C → A ਨਾਲ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਹੈ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਕੀ AD = CB ? ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਹਾਂ, ਭਾਗ (ii) ਤੋਂ △ADC ≅ △CBA ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਬੰਗਸਮ ਤਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਭਾਗ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਲਈ AD = CB

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ PQ || Rs ਅਤੇ PQ = RS ਸਿੱਧ ਕਰੋ ਕਿ
(i) △POQ ≅ △SOR
(ii) ∠POQ = ∠SOR
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 12
ਹੱਲ :
△POQ ਅਤੇ △SOR ਵਿੱਚ
∠OPQ = ∠OSR (ਇਕਾਂਤਰ ਅੰਦਰਲੇ ਕੋਣ)
ਭੁਜਾ PQ = ਭੁਜਾ Rs (ਦਿੱਤਾ ਹੈ। |
∠OQP = ∠ORS (ਇਕਾਂਤਰ ਅੰਦਰਲੇ ਕੋਣ)
(i) ASA ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ,
△POQ ≅ △SOR
(ii) ਭਾਗ (i) ਤੋਂ △POQ ≅ △SOR ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਬੰਗਸਮ ਤਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਭਾਗ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
∴ ∠POQ = ∠SOR

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਭੁਜਾ AD ਦਾ ਮੱਧ ਧੁੰਦ M ਹੈ ਅਤੇ ∠A = ∠D ਸਿੱਧ ਕਰੋ ਕਿ △AMB ≅ △DMC
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 13
ਹੱਲ :
△AMB ਅਤੇ △DMC ਵਿੱਚ
∠A = ∠D …..(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ AM = ਭੁਜਾ MD
(∵ M, AD ਦਾ ਮੱਧ ਬਿੰਦੂ ਹੈ ∴)
∠AMB = ∠DMC (ਸਿਖਰ ਸਨਮੁੱਖ ਕੋਣ)
ਇਸ ਲਈ ASA ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ
△AMB ≅ △DMC

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ SP ⊥ PQ, RQ ⊥ PQ ਅਤੇ PR = QS
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 14
(i) △PQR ਅਤੇ △SPQ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗ ਲਿਖੋ ।
(ii) ਸਿੱਧ ਕਰੋ ਕਿ △PQR ≅ △QPS.
ਹੱਲ :
(i) △PQR ਅਤੇ △SPQ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨ ਬਰਾਬਰ ਭਾਗ ਹਨ
∠PQR = ∠SPQ (ਹਰੇਕ 90°)
ਕਰਨ PR = ਕਰਨ SQ ….(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਭੁਜਾ PQ = ਭੁਜਾ PQ (ਸਾਂਝਾ ਹੈ।)

(ii) ਭਾਗ (i) ਤੋਂ RHS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ
ਅਸੀਂ ਨਤੀਜਾ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ △PQR ≅ △QPS
P ↔ Q, Q ↔ P, R ↔ S ਨਾਲ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ AB ⊥ QR, AC ⊥ QP ਅਤੇ QC = QB | ਸਿੱਧ ਕਰੋ ਕਿ
(i) △QAB ≅ △QAC
(ii) ∠AQB ≅ ∠AQC
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2 15
ਹੱਲ :
(i) △QAB ਅਤੇ △QAC
∠ABQ = ∠ACQ (ਹਰੇਕ 90°)
ਕਰਨ AQ = ਕਰਨ AQ (ਸਾਂਝੀ ਭੁਜਾ)
ਭੁਜਾ QB = ਭੁਜਾ QC …(ਦਿੱਤਾ ਹੈ।)
ਇਸ ਲਈ, RHS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ
△QAB ≅ △QAC

(ii) ਭਾਗ (i) ਤੋਂ △QAB ≅ △QAC.
ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਬੰਗਮ ਤਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਭਾਗ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਇਸ ਲਈ,
∠AQB = ∠AQC.

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

10. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ?
(a) ASA
(b) SAS
(c) SSS
(d) AAA.
ਉੱਤਰ:
(d) AAA.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਜੇਕਰ △ABC ≅ △PQR ਹੈ, ਤਾਂ ਸਹੀ ਕਥਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ ।
(a) ∠A = ∠Q
(b) ∠A = ∠R
(c) ∠A = ∠P
(d) AB = QR.
ਉੱਤਰ:
(c) ∠A = ∠P

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਜੇਕਰ ∠A = ∠D, ∠B = E ਅਤੇ AB = DE ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ △ABC ≅ △DEF, ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ ।
(a) SSS
(b) ASA
(c) SAS
(d) RHS.
ਉੱਤਰ:
(b) ASA

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ASA ਸਰਬੰ ਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਅਤੇ SAS ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨਿਯਮ ਇੱਕ ਹੀ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦੋ ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ | (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਚਿੰਨ੍ਹ ‘=’ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Exercise 7.1

1. ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਰਬੰਗਸਮ ਚਿੱਤਰ ਪਛਾਣੋ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਰਬੰਗਸਮ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਨੁਸਾਰ ਲਿਖੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 1
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ
C1 ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਰਧ ਵਿਆਸ
= 2 ਸੈਂ.ਮੀ.
C2 ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਰਧ ਵਿਆਸ
= 1.5 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਿਵੇਂ ਕਿ C1 ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਰਧ ਵਿਆਸ ≠ C2 ਚੱਕਰ ਦਾ ਅਰਧ ਵਿਆਸ
∴ C1 ਚੱਕਰ C2 ਦਾ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 2
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ
AB ਰੇਖਾਖੰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 6 ਸੈਂ.ਮੀ.
MN ਰੇਖਾਖੰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 7 ਸੈਂ.ਮੀ.
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੇਖਾਖੰਡ AB ਦੀ ਲੰਬਾਈ ≠ MN ਰੇਖਾਖੰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ
∴ AB, MN ਦਾ ਸਰਬੰਗਸਮ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 3
ਉੱਤਰ:
△XYZ ਅਤੇ △PQR ਵਿੱਚ
XY = PQ, YZ = PR, XZ = QR
ਇਸ ਲਈ, △XYZ ਅਤੇ △PQR ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਮਾਪ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਹੈ ।
∴ △XYZ ≅ △QPR

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 4
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ △ABC ਅਤੇ △DEF ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਪ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
∴ △ABC ਅਤੇ △DEF ਸਰਬੰਗਸਮ ਨਹੀਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 5
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 ABCD ਅਤੇ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 PORS ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਪ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 ABCD ≅ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 PQRS

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 6
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 ABCD ਅਤੇ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 PQRS ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਪ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 ABCD ਅਤੇ PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 7 PQRS ਸਰਬੰਗਸਮ ਨਹੀਂ ਹਨ !

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜੇਕਰ ਸੁਮੇਲ PQR ↔ OMN ਅਨੁਸਾਰ △PQR ≅ △OMN ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਾਰੇ ਸਰਬੰਗਸਮ ਸੰਗਤ ਭਾਗ ਲਿਖੋ ।
ਹੱਲ :
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਪਛਾਣਨ ਲਈ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 8
PQR → OMN ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਹਨ ।
ਸੰਗਤ ਸਿਖਰ : P ↔ O,
Q ↔ M, R ↔ N
ਸੰਗਤ ਭੁਜਾਵਾਂ : PQ ↔ OM, QR ↔ MN, RP ↔ NO
ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਕੋਣ : ∠PQR ↔ ∠OMN,
∠QRP ↔ ∠MNO, ∠RPQ ↔ ∠NOM ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰਬੰਗਸਮ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਦੋ ਜੋੜੇ ਬਣਾਓ ।
ਹੱਲ :
ਸਰਬੰਗਸਮ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੇ ਦੋ ਜੋੜੇ ਹਨ :
(i) △ABC ਖਿੱਚੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ AB = 5 ਸੈਂ.ਮੀ. BC = 4 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਤੇ CA = 6 ਸੈਂ.ਮੀ. ਹੈ ।
ਇਕ ਹੋਰ △PQR ਬਣਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ PQ = 6 ਸੈਂ.ਮੀ. , OR = 5 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਤੇ RP = 4 ਸੈਂ.ਮੀ. ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 9
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 10
△ABC ਦਾ ਨਕਲ ਚਿੱਤਰ ਨਕਲ ਪੇਪਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਕੇ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ △PQR ਦੇ ਉੱਪਰ ਰੱਖੋ ਜਿੱਥੇ ਕਿ C, Pਉੱਤੇ A, Q ਉੱਤੇ ਅਤੇ B, R ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ | ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ △ABC, △PQR ਦੇ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੈ ।
∴ △ABC ≅ △QRP

(ii) △XYZ ਬਣਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ XY = 5 ਸੈਂ.ਮੀ., YZ = 6 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਤੇ ZX = 3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਹੈ ।
ਇੱਕ ਹੋਰ △LMN ਬਣਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ LM = 5 ਸੈਂ.ਮੀ., MN= 6 ਸੈਂ.ਮੀ. ਅਤੇ NL = 3 ਸੈਂ.ਮੀ. ਹੈ । ਇਸ ਲਈ △XYZ ਅਤੇ △LMN ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਪ ਹਨ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 11

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜੇਕਰ △ABC ੬ △ZYX ਹੋਵੇ, ਤਾਂ △ZYX ਦੇ ਉਹ ਭਾਗ ਲਿਖੋ ਜੋ △ABC ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਸੰਗਤ ਹਨ :
(i) ∠B
(ii) CA
(iii) AB
(iv) ∠C
ਹੱਲ :
ਇਸ ਸਰਬੰਗਸਮਤਾ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣ ਲਈ ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1 12
ਇੱਥੇ ਸੁਮੇਲਨ A ↔ Z, B ↔ Y,C ↔ X ਇਸ ਲਈ
(a) ∠B = ∠Y
(b) CA = XZ
(c) AB =ZY
(d) ∠C = ∠X

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

5. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਜੇਕਰ △ABC ≅ △XYZ ਅਨੁਸਾਰ ABC ↔ XYZ
(a) ∠A = ∠Z
(b) ∠X = ∠B
(c) ∠A = ∠X
(d) ∠C = ∠X
ਉੱਤਰ:
(c) ∠A = ∠X

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਦੋ ਰੇਖਾਖੰਡ ਸਰਬੰਗਮ ਹੋਣਗੇ ਜੇਕਰ,
(a) ਇਹ ਸਮਾਂਤਰ ਹੋਣ ।
(b) ਉਹ ਇਕ-ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਕੱਟਦੇ ਹੋਣ ।
(c) ਉਹ ਇਕ ਹੀ ਰੇਖਾ ਦੇ ਭਾਗ ਹੋਣ ।
(d) ਉਹ ਸਮਾਨ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਹੋਣ ।
ਉੱਤਰ:
(d) ਉਹ ਸਮਾਨ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਹੋਣ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਦੋ ਤਿਭੁਜਾਂ △ABC ਅਤੇ △LMN ਸਰਬੰਗਸਮ ਹਨ AB = LM, BC = MN ਅਤੇ ਜੇਕਰ AC = 5 cm ਹੋਵੇ ਤਾਂ LN = …….. ਹੋਵੇਗੀ :
(a) 3 cm
(b) 15 cm
(c) 5 cm
(d) ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ।
ਉੱਤਰ:
(c) 5 cm

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦੋ ਸਮਕੋਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 7 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਦੀ ਸਰਬੰਗਸ਼ਮਤਾ Ex 7.1

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਆਇਤ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਨਮੁੱਖ ਭੁਜਾਵਾਂ ਸਰਬੰਗਸਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ MCQ Questions with Answers.

PSEB 7th Class Maths Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ MCQ Questions

1. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਤਿੰਨ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨਾਲ ਬਣੀ ਬੰਦ ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਕਹਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
(a) ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ
(b) ਤ੍ਰਿਭੁਜ
(c) ਆਇਤ
(d) ਵਰਗ ।
ਉੱਤਰ:
(b) ਤ੍ਰਿਭੁਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ :
(a) 2
(b) 1
(c) 3
(d) 4.
ਉੱਤਰ:
(c) 3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਸਿਖਰ ਲੰਬਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਹੈ :
(a) 3
(b) 1
(c) 3
(d) 2.
ਉੱਤਰ:
(a) 3

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
x ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ 1
(a) 50°
(b) 70°
(c) 120°
(d) 60°
ਉੱਤਰ:
(c) 120°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ 1 ਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ 2
(a) 50°
(b) 1150
(c) 65°
(d) 130°.
ਉੱਤਰ:
(c) 65°

2. ਖਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਤਿਭੁਜ ਦੀਆਂ …………. ਮੱਧਿਕਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
ਤਿੰਨ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਤਿਭੁਜ ਦਾ ਬਾਹਰਲਾ ਕੋਣ ਅੰਦਰਲੇ ਸਨਮੁੱਖੀ ਕੋਣਾਂ ਦੇ ……….. ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਜੋੜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਇੱਕ …………. ਆਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
ਬੰਦ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ …………… ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
180°

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਸਿਖਰ ਤੋਂ ਸਨਮੁੱਖ ਭੁਜਾ ਦੇ ਮੱਧ ਬਿੰਦੂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਰੇਖਾਖੰਡ ਨੂੰ ………………. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ:
ਮੱਧਿਕਾ

3. ਸਹੀ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਇੱਕ ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਿਖਰ ਲੰਬ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਇੱਕ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਕੋਣ ਸਮਭਾਜਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਇਕ ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਕੋਣ 60°, 70°, 80° ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਗਲਤ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਤਿਭੁਜ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਜੋੜ 180° ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗ਼ਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths MCQ Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਇਕ ਸਮਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਹਰੇਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕੋਣ ਦਾ ਮਾਪ 60° ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (ਸਹੀ/ਗਲਤ)
ਉੱਤਰ:
ਸਹੀ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Exercise 6.4

1. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (a).
8 cm, 10 cm, 18 cm
ਉੱਤਰ:
ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨਾਲ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਣਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇ ।
ਇੱਥੇ 8 + 10 = 18
ਇਸ ਲਈ 8 cm, 10 cm, 18 cm ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (b).
6 cm, 4 cm, 8 cm
ਉੱਤਰ:
6 + 4 > 8
4 + 8 > 6
8 + 6 > 4
ਇਹ ਤਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (c).
35 cm, 38 cm, 40 cm
ਉੱਤਰ:
35 + 38 > 40
38 + 40 > 35
40 + 35 > 38
ਇਹ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹਨ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (d).
3 cm, 4 cm, 10 cm
ਉੱਤਰ:
3 +4 < 10 ਇਹ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ O, △ABC ਦੇ ਅੰਦਰਵਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਚਿੰਨ੍ਹ >, < ਜਾਂ = ਚੁਣੋ ਤਾਂ ਜੋ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਥਨ ਠੀਕ ਹੋਣ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4 1
ਹੱਲ :
(a) OA + OB > AB
(b) OB +OC > BC
(c) OA + OC > AC

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ABCD ਇੱਕ ਚਤੁਰਭੁਜ ਹੈ । AB + BC + CD + DA > AC + BD ?
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4 2
ਹੱਲ :
ਹਾਂ AB+ BC + CD + DA > AC + BD
ਸਬੂਤ : △ABC ਵਿੱਚ; AB + BC > AC [∵ ਤਿਭੁਜ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ।] …. (i)
△ADC ਵਿੱਚ; CD + DA > AC [∵ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ] …. (ii)
△ABD ਵਿੱਚ; AB + DA > BD [∵ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ] …. (iii)
△BCD ਵਿੱਚ; BC + CD > BD [∵ ਤਿਭੁਜ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ] …. (iv)
(i), (ii), (iii) ਅਤੇ (iv) ਜੋੜਨ ਤੇ
(AB + BC) + (CD + DA) + (AB + DA) + (BC+ CD] > AC + AC+ BD + BD
(AB + AB) + (BC + BC) + (CD + CD) + (DA + DA) >2AC + 2BD
2AB + 2BC + 2CD + 2DA > 2AC + 2BD
ਜਾਂ 2 (AB + BC +CD + DA) > 2 (AC + BD)
ਜਾਂ AB + BC + CD + DA > AC + BD

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
AD, ∠ABC ਦੀ ਮੱਧਕਾ ਹੈ ? AB + BC + CA > 2AD ?
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4 3
ਹੱਲ :
△ABD ਵਿੱਚ
AB + BD > AD ….(1)
{∵ ਤਿਭੁਜ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ}
△ACD ਵਿੱਚ
CA + DC > AD ……..(2)
(ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ)
(1) ਅਤੇ (2) ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਤੇ
AB + BD + CA + DC > AD + AD
AB + (BD + DC) + CA > 2AD
[D ਮੱਧ ਬਿੰਦੂ ਹੈ BC ਦਾ ∴ BD + DC = BC]
ਇਸ ਲਈ AB + BC + CA > 2AD.

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.4

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਇੱਕ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4 cm ਅਤੇ 6 cm ਹਨ । ਕਿਹੜੀਆਂ ਦੋ ਮਾਪ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਹੋਵੇਗੀ ?
ਹੱਲ :
ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਦਾ ਦੋਵਾਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ 4 cm +6 cm = 10 cm
ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਕਦੇ ਵੀ ਦੋਵੇਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ।
ਇਸ ਲਈ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । 6 cm – 4 cm = 2 cm ਤੋਂ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 2 cm ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ 10 cm ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
ਇਸ ਲਈ ਤੀਸਰੀ ਭੁਜਾ 2 cm ਅਤੇ 10 cm ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਵੇਗੀ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Exercise 3.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜੇ ਕਿਸੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਛੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ 600 ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰੂਪਿਤ ਕਰੋ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 1
ਹੱਲ :
(i) ਇੱਕ ਢੁੱਕਵੇਂ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸੀਂ 100 ਦੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਵੰਡ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਲਈ 1 ਇਕਾਈ 100 ਅੰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ।
(ii) ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 2

2. ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼, ਇੱਕ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਸਾਲ 2008, 2009 ਅਤੇ 2011 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ?
ਉੱਤਰ:
140; 360; 180,

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਕਿਹੜੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 475 ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 225 ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ?
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 3
ਉੱਤਰ:
2012; 2010.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਛੇਵੀਂ ਅਤੇ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ 200 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਰੰਗ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰੰਗ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ । ਇਸਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੇਠਾਂ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 4
ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਰਾਹੀਂ ਦਰਸਾਓ । ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ਕਿਹੜਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਢੁੱਕਵੇਂ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ । ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ 0 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ । ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ 55 ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ 55 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁੱਲ ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 60.

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਕਿਹੜਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
10 ਦਾ ਵਾਧਾ ਲੈ ਕੇ ਖੜ੍ਹਵੇਂ ਧੁਰੇ ਤੇ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡ ਕਰੋ । ਖਵੇਂ ਧੁਰੇ ‘ਤੇ ਰੇਖਾ ਦੀ ਵੰਡ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋ ਕਿ ਛੜ ਨਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੋਟੇ । 4 ਤੋਂ 60 ਤੱਕ ਹੀ ਸਾਰੇ ਛੜ ਹੋਣਗੇ । ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ! ਇਕਾਈ = 10 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੇ ਰੰਗ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੜ ਗਾਫ ਹੇਠ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 5
ਗ੍ਰਾਫ਼ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਦੇ ਹਾਂ :
(i) ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਛੜ ਗਾਫ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਹੈ ।
(ii) ਹਰਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਹੈ ।
(iii) ਇੱਥੇ ਕੁੱਲ 5 ਰੰਗ ਹਨ-ਲਾਲ, ਹਰਾ, ਨੀਲਾ, ਪੀਲਾ ਅਤੇ ਨਾਰੰਗੀ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਸੇ ਕਲੋਨੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਰਵੇਖਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ :
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 6
ਇੱਕ ਢੁੱਕਵਾਂ ਪੈਮਾਨਾ ਚੁਣ ਕੇ ਦੋਹਰਾ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ ਖਿੱਚੋ । ਤੁਸੀਂ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਦੇ ਹੋ ?
(i) ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਹੈ ?
(ii) ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ।
ਹੱਲ:
ਵੱਖਰੀ-ਵੱਖਰੀ ਖੇਡ ਨੂੰ X-ਧੁਰੇ ਤੇ ਅੰਕਿਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਖੇਡ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸਨੂੰ Y-ਧੁਰੇ ਤੇ ਅੰਕਿਤ ਕਰੋ ।
ਪੈਮਾਨਾ : Y-ਧੁਰੇ ਤੇ ਇਕ ਇਕਾਈ = 200 ਵਿਅਕਤੀ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਲਈ ਦੋਹਰਾ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ-
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 7

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਮਾਂ ‘ਤੇ ਬਿਤਾਇਆ ਗਿਆ ਸਮਾਂ (ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 8
ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਲਈ ਛੜ ਗ੍ਰਾਫ਼ ਖਿੱਚੋ | ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਦੇ ਹੋ ?
ਹੱਲ:
ਢੁੱਕਵੇਂ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ :
(i) ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ 0 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ । ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ । ਵੱਡਾ ਮੁੱਲ 8 ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ 8 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਮੁੱਲ ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ 9 | ਇਕ ਇਕਾਈ ਲੰਬਾਈ ਦੀ ਛੜ ਲਓ ।
(ii) ਇਕ ਇਕਾਈ = 10 ਦਾ ਵਾਧਾ ਲੈ ਕੇ Y-ਧੁਰੇ ਤੇ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡ ਕਰੋ । ਸਾਰੇ ਛੜ ) ਅਤੇ 9 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
(iii) ਛੜ ਗਾਫ਼ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 3 ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ Ex 3.3 9

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

Punjab State Board PSEB 7th Class Maths Book Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Maths Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Exercise 6.3

1. ਹੇਠਾਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਗਿਆਤ ਭੁਜਾ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 1
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ a = 3 cm, b = 4 cm ਅਤੇ ਅਗਿਆਤ ਭੁਜਾ = c
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ,
c2 = a2 + b2
∴ c2 = (3)2 + (4)2
c2 = 9 + 16
c2 = 25
∴ c = \(\sqrt {25}\)
c = 5
ਅਗਿਆਤ ਭੁਜਾ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 5 cm

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 2
ਉੱਤਰ:
a = 15 cm, b = 20 cm
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ,
c2 = a2 + b2
∴ c2 = (15)2 + (20)2
c2 = 225 + 400
c2 = 625
∴ c = \(\sqrt {625}\)
c = 25
ਅਗਿਆਤ ਭੁਜਾ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 25 cm

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਮਕੋਣ ਤਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
4 cm, 5 cm, 7 cm
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ ਤਿਭੁਜ △ABC ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਭੁਜਾ AB = 7 cm ਹੈ ।
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 3
(BC)2 + (AC)2 = (4)2 + (5)2
= 16 + 25 = 41
(BC)2 + (AC)2 = 41
ਪਰ AB2 = (7)2 = 49
ਕਿਉਂਕਿ AB2 ≠ (BC)2 + (AC)2
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
∴ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
1.5 cm, 2 cm, 2.5 cm
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ ਤ੍ਰਿਭੁਜ △ABC ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਭੁਜਾ AB ਹੈ = 2.5 cm
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 4
(AB)2 = (2.5)2 = 6.25 ….(1)
(BC)2 + (AC)2 = (1.5)2 + (2)2
= 2.25 + 4
= 6.25
∴ (BC)2 + (AC)2 = 6.25 …(2)
(1) ਅਤੇ (2) ਤੋਂ (AB)2 = (BC)2 + (AC)2
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
ਇਸ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਤਿਭੁਜ ਸਮਕੋਣ ਹੈ | ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਭੁਜਾ ਦੇ ਸਨਮੁੱਖ ਵਾਲਾ ਕੋਣ ਸਮਕੋਣ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
2 cm, 2 cm, 5 cm
ਜੇ ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ ਸਮਕੋਣ ਹਨ ਤਾਂ ਸਮਕੋਣ ਵੀ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ ਤਿਭੁਜ △ABC ਵਿੱਚ ਲੰਬੀ ਭੁਜਾ AB = 5 cm
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 5
(AB)2 = (5)2
(AB)2 = 25 ….(1)
(BC)2 + (AC)2 = (2)2 + (2)2
(BC)2 + (AC)2 = 4 + 4
(BC)2 + (AC)2 = 8 …(2)
(1) ਅਤੇ (2) ਤੋਂ (AB)2 ≠ (BC)2 + (AC)2
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ |
ਇਹ ਸਮਕੋਣ ਤਿਭੁਜ ਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇੱਕ ਆਇਤ ਦਾ ਪਰਿਮਾਪ ਅਤੇ ਖੇਤਰਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ਜਿਸਦੀ ਲੰਬਾਈ 15 cm ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 17 cm ਹੈ ।
ਹੱਲ :
ਮੰਨ ਲਓ ABCD ਇੱਕ ਆਇਤ ਜਿਸਦੀ ਜਾ AB ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 15 cm ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਰਨ AC ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 17 cm ਹੈ ।
ਤਿਭੁਜ △ABC ਵਿੱਚ, ∠B = 90° (ਆਇਤ ਦਾ ਇੱਕ ਕੋਣ)
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 6
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
(AC)2 = (AB)2 + (BC)2
(17)2 = (15)2 + (BC)2
289 = 225 + (BC)2
(BC)2 = 289 – 225 = 64
BC = 8 cm
ਆਇਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = AB × BC
= 15 cm × 8 cm
= 120 cm2
ਆਇਤ ABCD ਦਾ ਪਰਿਮਾਪ
= 2(AB + BC)
= 2(15 cm + 8 cm)
= 2(23 cm) = 46 cm2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਇੱਕ 15 ਪn ਲੰਬੀ ਪੌੜੀ ਨੂੰ ਦੀਵਾਰ ਤੋਂ 12 m ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਇੱਕ ਖਿੜਕੀ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਪੌੜੀ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਸਿਰਾ ਦੀਵਾਰ ਤੋਂ ‘a’ ਇਕਾਈ ਦੂਰ ਹੈ । ਪੌੜੀ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਮੰਨ ਲਓ AB ਇੱਕ ਪੌੜੀ ਹੈ ਅਤੇ BC ਦੀਵਾਰ ਅਤੇ ਪੌੜੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਿਰੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਦੁਰੀ ਹੈ ।
∴ AB = 15 m ਅਤੇ AC = 12 m
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 7
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
AB2 = BC2 + AC2
(15)2 = BC2 + (12)2
225 = BC2 + 144
BC2 = 225 – 144
BC2 = 81
BC = 9

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਇੱਕ ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ ਦੀ ਭੁਜਾ 5 cm ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 8 cm ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਸਰੇ ਵਿਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਮੰਨ ਲਓ ABCD ਇੱਕ ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਇੱਕ ਭੁਜਾ AB = 5 cm ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ AC = 8 cm ਹੈ !
AB = 5 cm, AC = 8 cm
ਮੰਨ ਲਓ BD ਅਤੇ AC ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਬਿੰਦੂ O ਤੇ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ।1, ∴ OA = OC = \(\frac{8}{2}\) cm = 4 cm
ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ ਦੇ ਵਿਕਰਨ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਸਮਕੋਣ
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 8
∴ ਸਮਕੋਣੀ ਤਿਭੁਜ △AOB ਵਿੱਚ,
AO = 4 cm, AB = 5 cm
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
OA2 + OB2 – AB2
(4)2 + OB2 = (5)2
16 + OB2 = 25
OB2 = 25 – 16 = 9
∴ OB = 3 cm
ਵਿਕਰਨ BD = 2 × OB = 2 × 3 cm = 6 cm
ਇਸ ਲਈ ਸਮਚਤੁਰਭੁਜ ਦੇ ਵਿਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 6 cm

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇੱਕ ਸਮਕੋਣ ਤਿਭੁਜ ਸਮਦੋਭੁ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਕਰ ਦਾ ਵਰਗ 50 m ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਹਰੇਕ ਭੁਜਾ ਦੇ ਲੰਬਾਈ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਮੰਨ ਲਓ △ABC ਇੱਕ ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਵਿੱਚ (AC)2 = 50 m ਅਤੇ AB = BC
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 9
∴ ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
AB2 + BC2 = AC2
∴ AB2 + AB2 = AC2
2AB2 = 50
AB2 = 25
∴ AB = 5
ਇਸ ਲਈ ਹਰੇਕ ਬਰਾਬਰ ਭੁਜਾ ਦੀ ਲੰਬਾਈ
= 5m

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
△ABC ਇੱਕ ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ∠C = 9 ਜੇਕਰ AC = 8 cm ਅਤੇ BC = 6 cm ਹੋਵੇ ਤਾਂ AB ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ :
ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ABC ਵਿੱਚ C ਸਮਕੋਣ ਹੈ ।
AC = 8 cm ਅਤੇ BC = 6 cm
PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3 10
ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਣ ਅਨੁਸਾਰ
AB2 = AC2 + BC2
AB2 = (8)2 + (6)2
AB2 = 100
AB = 10 cm

8. ਦੱਸੋ ਕਿ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਤ੍ਰਿਗੁਟ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
(5, 7, 12)
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ a = 5, b = 7 c = 12
∴ c2 = (12)2 = 144
a2 + b2 = (5)2 + (7)2
= 25 + 49 = 74
∴ a2 + b2 ≠ c2
∴ (5, 7, 12) ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਗੁਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
(3, 4, 5)
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ a = 3, b = 4, c = 5
c2 = (5)2 = 25
∴ a2 + b2 = (3)2 + (4)2
= 9 + 6 = 25
c2 = (5)2 = 25
∴ c2 = a2 + b2
∴ (3, 4, 5) ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਤਿਗੁਟ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
(8, 9, 10)
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ a = 8, b = 9 c = 10
c2 = (10)2 = 100
∴ a2 + b2 = (8)2 + (9)2
= 64 + 81 = 145
∴ a2 + b2 ≠ c2
(8, 9, 10) ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਕ੍ਰਿਗੁਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
(5, 12, 13)
ਉੱਤਰ:
ਮੰਨ ਲਓ a = 5, b = 12 c = 13
c2 = (13)2 = 169
∴ a2 + b2 = (5)2 = (12)2
= 25 + 144 = 169
c2 = (13)2 = 169
∴ a2 + b2 = c2
(5, 12, 13) ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ ਦੇ ਤ੍ਰਿਗੁਟ ਹਨ ।

9. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
△ABC ਵਿੱਚ, ਜੇਕਰ ∠A = 40° ਅਤੇ ∠B = 55° ਤਾਂ ∠C ਦਾ ਮੁੱਲ
(a) 75°
(b) 80°
(c) 95°
(d) 85°
ਉੱਤਰ:
(d) 85°

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ਜੇਕਰ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਕੋਣ 35°, 35° ਅਤੇ 110°, ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ।
(a) ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ
(b) ਸਮਭੁਜੀ ਤਿਭੁਜ।
(c) ਬਿਖਮਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ
d) ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ।
ਉੱਤਰ:
(a) ਸਮਦੋਭੁਜੀ ਤ੍ਰਿਭੁਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਦੋ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
(a) ਸਮਕੋਣ
(b) ਅਧਿਕ ਕੋਣ
(c) ਨਿਉਨ ਕੋਣ
(d) ਸਰਲ ਕੋਣ ।
ਉੱਤਰ:
(c) ਨਿਉਨ ਕੋਣ

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
ਇੱਕ ਤਿਭੁਜ ਜਿਸ ਦੇ ਕੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਪ 35°, 55° ਅਤੇ 90° ਹਨ ਉਹ ਹੈ ।
(a) ਨਿਉਨ ਕੋਣ
(b) ਸਮਕੋਣ ਭੁਜੀ
(c) ਅਧਿਕ ਕੋਣ
(d) ਸਮਦੋਭੁਜੀ ।
ਉੱਤਰ:
(b) ਸਮਕੋਣ ਭੁਜੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੇ ਕੋਣ ਕਿਸੇ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ।
(a) 40°, 65°, 75°
(b) 50°, 56°, 74°
(c) 72°, 63°, 45°
(d) 67°, 42°, 81°
ਉੱਤਰ:
(d) 67°, 42°, 81°

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
ਇੱਕ ਤਿਭੁਜ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸਦੀਆਂ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਹੇਠਾਂ ਹੈ :
(a) 6, 4, 10
(b) 5, 3, 7
(c) 7, 8, 9
(d) 3.6, 5.4, 5
ਉੱਤਰ:
(a) 6, 4, 10

PSEB 7th Class Maths Solutions Chapter 6 ਤ੍ਰਿਭੁਜਾਂ Ex 6.3

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vii).
ਇਸ ਸਮਕੋਣ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭੁਜਾਵਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 6 cm ਅਤੇ 8 cm ਹਨ | ਕਰਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਹੈ ।
(a) 14 cm
(b) 10 cm
(c) 11 cm
(d) 12 cm.
ਉੱਤਰ:
(b) 10 cm