Prasanna

Punjab State Board PSEB 5th Class Welcome Life Book Solutions Chapter 4 Keep Love in Heart Towards Them Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Welcome Life Chapter 4 Keep Love in Heart Towards Them

Welcome Life Guide for Class 5 PSEB Keep Love in Heart Towards Them Textbook Questions and Answers

(a) Information about our state :

Our Punjab is a colorful place. It is like a Rose among other flowers. Here people never lose hope and dream new every day.

We are the natives of Punjab. Punjab is a famous state of India. Punjab has a special recognition across the world. Punjab was named after five rivers – Satluj, Beas, Raavi, Chenab and Jehlum. But two rivers – Chenab and Jhelum became the part of Pakistan at the time of Partition of India in 1947. Now, three rivers – Satluj,Beas and Raavi flow here.

Punjab is a border state. It has been facing many battles because of that. People living here have no fear of enemy. Their culture is full of bravery. Punjabis have a great contribution in the struggle of freedom for the country. These people a re famous for thei r bravery across the world.

Punjabi is the language of Punjab. Punjabi speaking people can be found even far away from Punjab. It is the lQth – llth language of the world on spoken based. Our Gurus, Suffis, Saints, Poets and singers adopted this language to raise its status. Today, Punjabi is known as a rich language.

Bhangra and Gidha is the folk dance of Punjab. Bhangra is the dance of men and Gidha is the dance of women. These dances are performed on the occasion of happiness. Singing and dancing is the food of Punjabi’s soul.

Punjab is very famous for agriculture. Its land is very fertile. There are bumper crops of wheat, rice, maize and sugarcane here. Punjab provides major share in Food store of India in spite of having less area. Animal husbandry is another main occupation here.

Punjabis are very fond of fairs. Many fairs are celebrated in the Punjab. Vaisakhi fair, chappar fair, Jarg fair, Hola mahala, Maghi fair and Prof. Pooran Singh fair are very famous among them.

Punjabis are very open – hearted, happy – go – lucky and helpful people. They have nature of helping other people and arranging Langer for needy ones.

Oral Questions:

Question 1.
How many rivers were there in ancient Punjab?
Answer:
Five.

Question 2.
Which rivers are there in Punjab these days?
Answer:
Sutlej, Bias, Ravi.

Question 3.
Which language is spoken in Punjab?
Answer:
Punjabi.

Question 4.
Which crops are cultivated in Punjab?
Answer:
Sugarcane, Wheat, Rice, Maze.

Question 5.
Which are the major occupations of Punjabis?
Answer:
Agriculture.

Question 6.
Which are main fairs of Punjab?
Answer:
Jarag, Chhappar, Hola Mohala, Vaisakhi, Pro. Mohan Singh Mela.

Question 7.
How is the nature of Punjabis?
Answer:
Broadmindedness, jolly nature and being helpful to others.

Question 8.
What is your viewpoint about Punjab?
Answer:
Very much.

(b) Love with Mother – Tongue:

Teacher : Children, today we’ll discuss about mother – tongue.
Ankur : Sir, What is mother – tongue?

Teacher : Children, Mother – tongue is that which is acquired by a child from his/her parents or his/her family from the very beginning.
Baljit : Sir, if a child learns from parents or family, then why is it called mother – tongue?

Teacher : Yes Baljit, you asked a very good question. In reality, a child lives with his/her mother most of the time from early days. May be that’s why it is named as mother – tongue.
Chandan : Sir, there is a song by Harbhajan Maan – ‘Mainu iyon na mano visaar ve main teri maa boli ha’.

(Don’t forget me from your heart. I’m your mother – tongue.)

Teacher : Well done, you reminded me a very good song.
Baljit : Sir, Satinder Sartaj also has a song – ‘Main Gurmukhi da Beta’.

Teacher : Yes son, it is also a very good song. You listen to very good songs. Son, both these songs highlighted the importance of mother – tongue. They give the message to love mother – tongue.
Savirta : Sir, Is Punjabi our mother – tongue?

Teacher : Yes, Punjabi is our mother – tongue.
Savita : Sir, What is Gurumukhi then?

Teacher : Daughter, Gurumukhi is a script of Punjabi language. The signs that are used for writing Punjabi language is called a script. Like a A e ishwrl, ibhwrl, ibMdl, it pi… The group of signs that are used to write is called a script. Gurumukhi script is used for writing Punjabi.
Savita : Sir, Why do many Hindi movies have Punjabi songs?

Teacher : Children, Punjabi is a very famous language. By the numbers of speakers, this language is on lOth/llth position among the world. Punjabi people have reached in more than 160 countries of the world. Whenever there is a Punjabi song in a Hindi movie, many Punjabis like to watch that movie. Many times, Hindi film makers add a Punjabi song in their movieto make it more popular.
Bharti : Sir, all the members in my house speak in Hindi. Our Real house is in U.P. Our relatives also speak in Hindi.

Teacher : Child, Then your mother – tongue is Hindi. No problem, Hindi and Punjabi our like sisters. Every human being must love his/her own mother – tongue. Mother – tongue has a deep and loveable relationship with our heart and mind. Whatever is listened and read in mother – tongue is easily understood.
Baljit : Yes Sir, That’s right.

Teacher : But children, it doesn’t mean that we needn’t learn other languages. Just keep in mind that other languages are not learnt by forgetting mother – tongue. Harbhajan Maan is also saying that – ‘Mainu iyon na manovisar.
Baljit : Sir, There is a song of Manmohan Waris in my father’s phone – ‘Mawan tin hundiyan ne’. (Mothers are three….)

Teacher : Baljit, your father has a good taste of music. I have also listened to that song – Mothers are three – one is Mother Earth, second is mother – tongue and third is the mother who gave us birth. Really children, these three nurture us. Their debt can’t be repaid.
Savita : Sir, my uncle reads Punjabi books.

Teacher : Yes children, Books of many famous writers like Gurdial Singh, Shiv Kumar, Surjit Patar and Narinder Kapoor are read in Punjabi.
Ankur : Sir, My brother reads Punjabi newspaper on computer.

Teacher : Yes children, many things in Punjabi are there on computer. I also read three Punjabi newspapers early in the morning – Punjabi Tribune, Nawan Jamana (The New World) and Ajit.

Children let’s stop this conversation here. What did you learn today?

Bharti : Sir, today we learnt that we should never forget our mother – tongue ever.

Teacher : Let’s finish this talk with lines of a Pakistani Poet:

ਮੈਨੂੰ ਕਈਆਂ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਈ ਵਾਰੀ
ਤੂੰ ਲੈਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਨਾਂ ਛੱਡ ਦੇ।
ਜਿਦੀ ਗੋਦੀ ‘ਚ ਪਲ ਕੇ ਜਵਾਨ ਹੋਇਓਂ |
ਉਹ ਮਾਂ ਛੱਡ ਦੇ ਤੇ ਗਰਾਂ ਛੱਡ ਦੇ।
ਜੇ ਪੰਜਾਬੀ-ਪੰਜਾਬੀ ਈ ਕੂਕਣਾ ਈ
ਜਿੱਥੇ ਖਲਾ ਖਲੋਤਾ ਉਹ ਥਾਂ ਛੱਡ ਦੇ।
ਮੈਨੂੰ ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ ਲੋਕੀਂ ਆਖਦੇ ਨੇ
ਤੂੰ ਪੁੱਤਰਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਛੱਡ ਦੇ।

(Many people have asked me to stop using the name of Punjabi just as a child loves his mother and native place after growing up in the lap of his mother.)

Oral Questions:

Question 1.
Which are three mothers of a human being?
Answer:
Earth mother, mother-tongue, birth-giving mother.

Question 2.
Which language is the mother – tongue of Punjab?
Answer:
Punjabi.

Question 3.
Can Punjabi be read or written on computer?
Answer:
Yes.

Question 4.
What did we learn from today’s talk?
Answer:
We should not learn more languages after forgetting Punjabi. But we should learn other languages also so that we can get knowledge about other singers and writers.

(C) On other Languages of the country:

Other people have their mother – tongues just as Punjabi is our mother – tongue. They also love their mother – tongue as we do. Everyone has a right to love his/her own mother – tongue. Everyone must love his/her mother – tongue. Hundreds of languages and dialects are spoken in India. More spoken languages amongthem hold a place in the constitution.

You must have seen any Indian rupee – note. The amount of rupee can be found written on this in seventeen languages including Punjabi, Hindi and English. In Reality, India is a multi language country. India is a bouquet of language flowers. That’s why Indian government gives the deserved right to every language. We must love our mother – tongue but we shouldn’t condemn others’ mother – tongue. Mother – tongue is as loveable to anyone as we love ours.

We must learn as well as speak our mother – tongue very well but other languages also. It is impossible to live without learning Hindi and English. If we have to live in any other state for a longer period, then we should learn their language also. Our many problems will get solved after learning this otherwise also, if we learn as many languages as we can, many doors to knowledge will get open for us. Bangla, Assami, Marathi, Kashmiri, Bodo, Kannad, Malyalam, Gujrati, Dogri, Urdu and Tamil are other languages spoken in India.

Do you know that Munshi Premchand is a well known writer in Hindi? You must have heard the name of Rabindranath Tagore. Tagore was from Bengal. He wrote in Bangali Language. Indian National Anthem ‘JANA GANA MANA’ is written by him. So It is very important to understand the Importance of other languages.

ਦੇਸ ਮੇਰੇ ਦੀਆਂ ਸਭ ਬੋਲੀਆਂ ਨਿਆਰੀਆਂ।
ਦੇਸ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣ ਸਾਰੀਆਂ।
ਜਿੰਨੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ,
ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਓਨੀਆਂ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਬਾਰੀਆਂ।

(All the languages of my country are different. It increases the richness of the country. As many languages as we learn, more and more windows get open to acquire knowledge.

Oral Questions:

Question 1.
Hundred languages are spoken in India. True Or False?
Answer:
Right.

Question 2.
Write any two languages other than Punjabi, Hindi and English?
Answer:
Marathi, Bodo, Kashmiri.

Question 3.
Where did Rabindranath Tagore belongto?
Answer:
In Bengal.

Question 4.
Learning more languages is beneficial or not?
Answer:
More doors of knowledge are opened for us.

(d) Love with people of the country:

It is a very high human trait of having true love for country. It is not a wholly love for things of the country. Real love for country is a love for its people. People of the country means all the people that belong to that country. Till we don’t love all people of the country, we can’t say that we love our country. As you know that we all are human beings. That’s why the feeling of hatred or partiality shouldn’t exist in our heart.

Any citizen irrespective of his state, religion, caste or language, is a part of the country. Any kind of partiality must not be done with him. We should not have any feelings of superiority or inferiority. Every citizen should be helpful to others. Nobody should think about other’s loss. Nobody should cheat anyone. This is the love for the people of the country.

The most important thing is to think about the rights of poor people in the country. We should try to make poor people’s life prosper. They should be helped in education. A nation can prosper only, if all the people are happy and have essential facilities for life. A Real courtesy is to take weak people along with us. Let’s read a poem :

ਆਓ, ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰੀਏ,
ਦਿਲਾਂ ਚ ਕਦੇ ਨਾਨਫ਼ਰਤ ਭਰੀਏ ।
ਸਾਰੇ ਹੀਨੇ ਆਪਣੇ, ਬੇਗਾਨਾ ਕੋਈਨਾ,
ਪਿਆਰ ਜਿਹਾ ਜੱਗ ਚ ਤਰਾਨਾ ਕੋਈ।
ਸੱਚੇ-ਸੁੱਚੇ ਦਿਲ ’ਚ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੀਏ,
ਦਿਲ ’ਚ ਨਾਕਦੇ ਹੰਕਾਰ ਰੱਖੀਏ।
ਵੰਡੀਆਂਦਿਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੇਈਏ ਨਾ,
ਝਗੜਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਪਾਉਣ ਦੇਈਏ ਨਾ।

(Let us love all the people and never have feeling of hatred in our hearts. All are ours, nobody is strange and nothing is more beautiful song than love in the world. We should keep good and pure thoughts in our hearts in place of pride. We should restrict people to make divisions and stop fighting.)

Oral Questions:

Question 1.
Are we all India ns united?
Answer:
Yes, all Indians are one.

Question 2.
Should we help others or harm others?
Answer:
We should help others.

Question 3.
What are the benefits of living with love?
Answer:
Country and all the people in the country make progress.

Question 4.
The country is also a big family. True or False?
Answer:
Right.

Question 5.
Do all human being’s blood similaror different?
Answer:
Alike.

Question 6.
Is it a good thing to fight on the basis of religion, caste or region?
Answer:
No, it is very bad.

Question 7.
After growing up would you teach people to live with love?
Answer:
Yes, I will start from now.

PSEB 5th Class Welcome Life Guide Keep Love in Heart Towards Them Important Questions and Answers

Multiple Choice Questions :

Question 1.
Which river is not included in Punjab at Present ?
(a) Sutlej
(b) Jhelum
(c) Bias
(d) Ravi.
Answer:
(b) Jhelum.

Question 2.
When did country get freedom ?
(a) 1950
(b) 1947
(c) 1974
(d) 1945.
Answer:
(b) 1947.

Question 3.
Which type of state is Punjab ?
(a) Borderline
(b) Near the sea
(c) Sandy
(d) All are wrong.
Answer:
(a) Borderline.

Question 4.
How many languages are there on the Indian rupee ?
(a) 10
(b) 17
(c) 11
(d) 21
Answer:
(b) 17.

Question 5.
In which language Tagore used to Write ?
(a) Punjabi
(b) Bengali
(c) Urdu
(d) Hindi.
Answer:
(b) Bengali.

Question 6.
Who was Munshi Prem Chand ?
(a) Writer
(b) Poet
(c) Actor
(d) Singer.
Answer:
(a) Writer.

Question 7.
Who has written the national Anthem of India ?
(a) Tagore
(b) Munshi Prem Chand
(c) Amrita Pritam
(d) None of the above.
Answer:
(a) Tagore.

Question 8.
In how many countries have Punjabi people reached ?
(a) More than 160
(b) Less than 95
(c) 340
(d) 460.
Answer:
(a) More than 160.

Question 9.
Who has said in the song that mothers are three in number ?
(a) Sartaj
(b) Batalavi
(c) Manmohan Wans
(d) Harbhajan Mann.
Answer:
(c) Manmohan Waris.

Question 10.
Famous writer is :
(a) Shiv Kumar Batalavi
(b) Narinder Singh Kapoor
(c) Gurdial Singh
(d) All are correct.
Answer:
(d) All are correct.

Question 11.
We should ……….. our mother-tongue.
(a) Love
(b) Partiality
(c) Hate
(d) All of the above.
Answer:
(a) Love

Question 12.
Which newspaper does our teacher read in computer ?
(a) Punjabi Tribune
(b) Nawan Jamana
(c) Ajit
(d) All are correct.
Answer:
(d) All are correct.

Fill in the blanks :

1. We are the citizens of ……………………………… State.
2. People of Punjab are famous all over the world for their …………………………….. .
3. On the basis of number of Punjabi-speaking people in the world, Punjabi is on the ……………………………… number.
4. Punjab has always to face wars due to ……………………………… state.
5. Punjab is very famous for …………………………….. .
6. National Anthem of India ‘Jana Gana Mann’ is written by …………………………….. .
7. To support the ……………………………… person is real goodness.
Answer:
1. Punjab
2. bravery
3. tenth-eleventh
4. borderline
5. agriculture
6. Rabindranath Tagore
7. weak.

Tick Right (✓) or Wrong (✗) :

1. Punjab has got its name by seven rivers.
2. Punjab is at borderline. That is why it always remains peaceful.
3. The language of Punjab is Dogri.
4. Dancing and singing is the diet of souls of Punjabis.
5. Wheat, rice, maze and sugarcane are grown at large scale in Punjab.
6. Amount of note is written in 17 languages on the Indian rupee.
7. Munshi Prem Chand is a great writer of Hindi.
8. There should not be any feeling of casteism.
Answer:
1. ✗
2. ✗
3. ✗
4. ✓
5. ✓
6. ✓
7. ✓
8. ✓

Mind Mapping :

Answer:

Match the following :

1. Punjab (a) Tagore
2. Fair of Punjab (b) Surjeet Pattar
3. Punjabi Poet (c) Borderline State
4. Bengali Writer (d) Jarag.
Answer:
1. (c)
2. (d)
3. (b)
4. (a)

Short Answer Type Questions

Question 1.
Name five rivers on the basis of which Punjab has got its name ?
Answer:
Sutlej, Bias, Ravi, Chenab and Jhelum.

Question 2.
How many rivers are there in Punjab nowadays ?

Question 3.
How two rivers of Punjab are excluded from it ?
Answer:
At the time of division of 1947, two rivers were included in Pakistan.

Question 4.
What are the folk dances of Punjab ?
Answer:
Bhangra of men and Giddha of women.

Question 5.
Give names of martyrs of Punjab.
Answer:
Shaheed Bhagat Singh, Shaheed Kartar Singh Sarabha, Shaheed Udam Singh.

Question 6.
What is the language of Punjab ?
Answer:
Language of Punjab is Punjabi.

Question 7.
Language of Punjab stands at which number in the world ?
Answer:
On the basis of number of Punjabi-speaking people in the world, Punjabi stands at the tenth-eleventh number.

Question 8.
What is Mother-tongue?
Answer:
Mother-tongue is that language which a child learns from his/her parents or family.

Question 9.
What are the two songs in which mother-tongue is used ?
Answer:
Harbhajan Mann’s ……… Mainu Eyu na Mono Visar, Ve main Teri maa di Boli haan.

Satinder Sartaj’s ……… Main Gurmukhi da Beta.

Question 10.
What is Gurmukhi ?
Answer:
It is the script of Punjabi language.

Question 11.
According to Manmohan Waris’s song, which are the three mothers ?
Answer:
Mother earth, Mother-tongue, Birth giving mother.

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 7 ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜੰਤੂ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 7 ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜੰਤੂ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜੰਤੂ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ਼ – 42

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਕਰਕੇ ਕੁੱਤਾ, ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਅਤੇ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਕਰਕੇ ਕੁੱਤਾ, ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰਾ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜੀ ਯਾਨ ਸਪੂਤਨਿਕ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਜੰਤੂ ਕਿਹੜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ?
ਉੱਤਰ :
ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜੀ ਯਾਨ ਸਪੂਤਨਿਕ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਜੰਤੂ ਇੱਕ ਕੁੱਤੀ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਲਾਇਕਾ ਸੀ।

ਪੇਜ – 43

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(ੳ) ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਜੰਤੂ ਸਾਨੂੰ ਉੱਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਉੱਨ ਭੇਡਾਂ ਤੋਂ, ਅੰਗੋਰਾ (Angora) ਨਸਲ ਦੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ, ਊਠ ਅਤੇ ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਬੱਕਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(ਅ) ਮਨੁੱਖ ਉਠ ਦੇ ਜੱਤ ਅਰਥਾਤ ਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਉੱਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਉਸ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ. ਕਿਵੇਂ?
ਉੱਤਰ :
ਮਾਰੂਥਲ ਵਿਚ ਉਠ ਨੂੰ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਦਿਨ ਪਿਆਸਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਰੇਤਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੌੜ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(ਈ) ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇਖਿਆ ਹੈ?

ਚਿੱਤਰ-ਟੂਲਮਾਰਕ
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨ ਉੱਨ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਟੂਲਮਾਰਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
(ਸ) ਪਤਾ ਕਰੋ ਇਹ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਕੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ?

ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ AGMARK ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ Agricultural Marketing ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਨਸਪਤੀ ਘਿਉ, ਮਸਾਲਿਆਂ, ਹਿੰਗ, ਦਾਲਾਂ, ਘਿਉ, ਮੱਖਣ, ਸ਼ਹਿਦ ਆਦਿ ਦੇ ਪੈਕਟਾਂ ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੇਚ – 44 – 45

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਨ ਉਸ ਵਸਤੂ ਨਾਲ ਕਰੋ। ਜਿਸ ਵਸਤੂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ :
ਵਸਤੂ – ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ
(ਉ) ਸੋਨਾ – (i) ਐਗਮਾਰਕ
(ਅ) ਉੱਨ – (ii) ਆਈ. ਐੱਸ. ਆਈ.
(ਈ) ਬਿਜਲੀ ਦੇ – (iii) ਬੀ.ਆਈ.ਐੱਸ. ਯੰਤਰ
(ਸ) ਮਸਾਲੇ – (iv) ਟੂਲਮਾਰਕ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) (iii)
(ਅ) (iv)
(ਇ) (ii)
(ਸ) (i)

ਕਿਰਿਆ-ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜੰਤੂਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਇੱਕ ਸੂਚੀ ਬਣਾਈਏ ਜਿਸ ਵਿਚ ਜੰਤੂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੁਆਂ ਲਿਖੀਏ –

ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਸਤੂ – ਜੰਤੂ ਦਾ ਨਾਂ
ਦੁੱਧ
ਸ਼ਹਿਦ
ਉੱਨ
ਰੇਸ਼ਮ
ਸਵਾਰੀ
ਰਾਖੀ
ਢੋਆ-ਢੁਆਈ
ਆਂਡੇ
ਮੀਟ
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਸਤੂ – ਜੰਤੁ ਦਾ ਨਾਂ
ਦੁੱਧ – ਗਾਂ, ਬੱਕਰੀ, ਮੱਝ
ਸ਼ਹਿਦ – ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ
ਉੱਨ. – ਭੇਡ, ਖ਼ਰਗੋਸ਼’
ਰੇਸ਼ਮ – ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਕੀੜਾ
ਸਵਾਰੀ – ਘੋੜਾ, ਊਠ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਸਤੂ – ਜੰਤੂ ਦਾ ਨਾਂ
ਰਾਖੀ – ਕੁੱਤਾ।
ਢੋਆ-ਢੁਆਈ – ਹਾਥੀ, ਗਧਾ।
ਆਂਡੇ – ਮੁਰਗੀ
ਮੀਟ – ਬੱਕਰਾ, ਮੁਰਗਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਜਾਨਵਰ ਪਾਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ? ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਬਾਰੇ ਪੰਜ ਵਾਕ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਅਸੀਂ ਘਰ ਵਿਚ ਕੁੱਤਾ ਅਤੇ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪਾਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

• ਕੁੱਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ, ਨਸਲ, ਰੰਗ ਅਤੇ ਉੱਚਾਈ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
• ਕੁੱਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਖੀ ਕਰਦੇ , ਹਨ।
• ਉਹ ਦੁੱਧ, ਬੇਡ ਅਤੇ ਮੀਟ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
• ਕੁੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਸੁੰਘਣ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
• ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜ ਵਾਲੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਨਸ਼ੀਲੀ ਦਵਾਈ, ਬੰਬ ਆਦਿ ਲੱਭਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਭੇਡਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜੇ ਜੰਤੂ ਸਾਨੂੰ ਉੱਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਭੇਡ, ਖ਼ਰਗੋਸ਼, ਊਠ, ਬੱਕਰੀ।

ਪੇਜ਼ – 47

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਅੰਗੋਰਾ, ਉੱਨ, ਸ਼ਿਕਾਰੀ, ਜੰਤੂਆਂ, ਚਾਲੀ)
(ਉ) ਜੋਗੀ ਅਤੇ ਮਦਾਰੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਲਈ …………………….. ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ …………………….. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਕੁੱਤਾ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਲਗਭਗ …………………….. ਫੁੱਟ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਗੰਧ ਪਛਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ਮ) …………………….. ਨਸਲ ਦੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਉੱਨ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਬਹੁਤ ਮੁਲਾਇਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਟੂਲਮਾਰਕ …………………….. ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਜੰਤੂਆਂ,
(ਅ) ਸ਼ਿਕਾਰੀ,
(ਇ) ਚਾਲੀ,
(ਸ) ਅੰਗੋਰਾ,
(ਹ) ਉੱਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਕੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਵਿਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਘੋੜਾ, ਬਲਦ, ਊਠ, ਹਾਥੀ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਮਾਲ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਟਾਂਗਿਆਂ, ਗੱਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਲੋਕ ਆਵਾਜਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਾਨੂੰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ?
ਉੱਤਰ :
ਸਾਨੂੰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ , ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼, ਖਾਣਾ-ਪੀਣਾ, ਦਵਾਈਆਂ, ਟੀਕੇ ਆਦਿ ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ, ਵਖਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਕਿਉਂ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਜੇਕਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਲਈ ਮਾਰ ਦੇਣਗੇ ਤੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਭੋਜਨ ਲੜੀ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜੰਤੂ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ। ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) ……….. ਨਾਂ ਦੀ ਕੁੱਤੀ ਨੂੰ ਅੰਤਰਿਕਸ਼ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ।
(ਉ) ਬੇਸੇਨਜੀ
(ਅ) ਡਾਲਮੀਸ਼ੀਅਨ
(ਇ) ਲਾਈਕਾ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ !
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਲਾਈਕਾ

(ii) ……….. ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਉੱਨ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ਉ) ਬੀ. ਆਈ. ਐੱਸ.
(ਆ) ਵਲ ਮਾਰਕ
(ਇ) ਐਗਮਾਰਕ
(ਸ) ਆਈ. ਐੱਸ. ਆਈ. !
ਉੱਤਰ :
(ਆ) ਵਲ ਮਾਰਕ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕੁੱਤੇ, ਇੱਜੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਈਆਂ ਭੇਡ ਬੱਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਿਸ ਕਿਵੇਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਵਾਪਿਸ ਲੈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।

ਪਸ਼ਨ 2.
ਕਿਹੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜੀਵਕਾ ਲਈ ਜਾਨਵਰਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਮਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਪੇਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਸੰਨ 1957 ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਸਪੂਤਨਿਕ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਨਾਂ ………………………………. ਸੀ।
(ii) ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਨਾਂ ………………………………. ਸੀ।
(iii) ਕੁੱਤੇ ………………………………. ਅਤੇ ………………………………. ਹੁੰਦੇ ਹਨ
(iv) ………………………………. ਨਸਲ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਭੌਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
(v) ਕੁੱਤੇ ਧਰਤੀ ਅੰਦਰ ………………………………. ਤੱਕ ਸੰਘ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਲਾਇਕਾ,
(ii) ਪੈਰੀਟਾਸ,
(iii) ਚੌਕੀਦਾਰ, ਵਫ਼ਾਦਾਰ,
(iv) ਬੇਸੇਨਜੀ,
(v) 40 ਫੁੱਟ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ :

(i) ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸੁੰਘਣ ਸ਼ਕਤੀ ਘੱਟ ਹੈ।
(ii) ਬੇਸੇਨਜੀ ਨਸਲ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਹੇਕ ਜਾਂ ਤਾਨ ਵਰਗੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਪਰ ਭੌਕਦੇ ਨਹੀਂ।
(iii) ਪਸ਼ਮੀਨਾ ਬੱਕਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
(iv) ਐਗਮਾਰਕ ਦਾ ਚਿੰਨ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੇ ਲਗਦਾ ਹੈ
(v) BIS ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਿਓ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਗ਼ਲਤ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਗ਼ਲਤ,
(iv) ਗ਼ਲਤ,
(v) ਗ਼ਲਤ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(i) ਸ਼ੁੱਧ ਉੱਨ – (ਉ) ਸਪੂਤਨਿਕ
(ii) ਬੇਸੇਨਜੀ – (ਅ) ਐਗਮਾਰਕ
(iii) ਪੈਕ ਘਿਓ – (ਇ) ਫੂਲਮਾਰਕ
(iv) ਲਾਈਕਾ – (ਸ) ਤਾਨ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਈ),
(ii) (ਸ),
(iii) (ਅ),
(iv) (ਉ)।

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ)-

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਕੁੱਤੇ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :

• ਕੁੱਤਾ ਇੱਕ ਵਫਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੈ।
• ਕੁੱਤਾ ਭੇਡ ਜਾਂ ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਇੱਜੜ ਦੀ ਰਾਖੀ , ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਸੁੰਘਣ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਲਗਭਗ 40 ਫੁੱਟ ਥੱਲੇ ਦੀ ਗੰਧ ਵੀ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
• ਕੁੱਤਾ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਸ੍ਰੋਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Welcome Life Book Solutions Chapter 3 Responsibility Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Welcome Life Chapter 3 Responsibility

Welcome Life Guide for Class 5 PSEB Responsibility Textbook Questions and Answers

(a) How much do you know :

(Teacher will ask brief questions to link them with the topic)

(i) Is it important to live with family?
Answer:
Yes.

(ii) What do we acquire from family?
Answer:
Values, security, food, clothes, fulfillment of more requirements, love, method of living in a society etc. these are the things which we learn from the family.

(iii) Should we obey our parents?
Answer:
Yes

(iv) Howshouldwedothework given by parents?
Answer:
With responsibility.

(Teacher will elaborate last question in detail and will introduce the main topic.)

(b) How to know and understand The Responsibility?

Answer:

Responsibility is doing a work honestly, diligently and timely.

(c) Area of Responsibility :

Children can become responsible by living with family. They can be responsible for more than one aspect.

(d) Let’s Accept Responsibility

(1) True or False and Why?
1. Cleanliness is good. [ ] Why? ___________
2. One Shouldn’t take bath. [ ] Why? ___________
3. Nails should be cut timely. [ ] Why? ___________
4. Washing hair, once in a month. [ ] Why? ___________
5. Yellow teeth look beautiful. [ ] Why? ___________
Answer:
1. It saves us from diseases, (✓)
2. Not taking bath creates smell from the body. (✗)
3. Nails get dirty and we can become ill when this dirt goes to our stomach while eating food. (✓)
4. Washing hair after a long time can create smell and can produce lice. (✗)
5. Yellow teeth are the sign of some disease. So teeth should be cleaned. (✗)

(2) Children, what do you do for physical cleanliness?

1. I work after taking bath in the morning. [ ]
2. I brush my teeth daily. [ ]
3. I wash hair twice a week. [ ]
4. I keep hair combed. [ ]
5. I cut nails on time. [ ]
6. I wash hands before taking a meal. [ ]
7. I wash hands after taking a meal. [ ]
8. I wear clean clothes. [ ]
9. I change clothes daily. [ ]
10. I keep a handkerchief. [ ]
Answer:
1. 1
2. 1
3. 1
4. 1
5. 0
6. 1
7. 1
8. 1
9. 0
10. 0

(At the end, Students can be motivaled for physical cleanliness on the basis of grading.)

PSEB 5th Class Welcome Life Guide Responsibility Important Questions and Answers

Multiple Choice Questions :

1. Any work done with is responsibility.
(a) Hardwork
(b) Dedication
(c) Loyalty
(d) All of the above.
Answer:
(d) All of the above.

2. Responsibility towards house hold works :
(a) Cleanliness of the body
(b) Getting up early
(c) Looking after the house
(d) All of the above.
Answer:
(d) All of the above.

3. Not being responsible towards household works :
(a) Cleanliness of the body
(b) Getting up early
(c) Looking after the house
(d) To become agree.
Answer:
(d) To become agree.

4. Responsibility towards parents and elderly people :
(a) Cleanliness of the body
(b) Getting up early
(c) Looking after the house
(d) Not opposing any order.
Answer:
(d) Not opposing any order.

5 is a good habit.
(a) Taking bath after a week
(b) Not cutting nails
(c) Washing hair once in a month
(d) Cleaning teeth daily.
Answer:
(d) Cleaning teeth daily.

6. Which good habit do we learn while living in a family?
(a) To get angry
(b) To fight
(c) To respect elders
(d) Getting late.
Answer:
(c) To respect elders.

Fill in the blanks :
1. Doing work with hard work, dedication, loyalty and in proper; time is ……………………………… .
2. ……………………………… of the body is being responsible towards household] works.
3. To become agree is the responsibility towards ……………………………… .
Answer:
1. responsibility
2. body
3. parents.

Tick Right (✓) or Wrong (✗) :

1. Looking after the house is the responsibility towards parents.
2. Not getting angry is the responsibility towards parents.
3. Cleanliness of the body and getting up early are the responsibilities towards household works.
4. There is no benefit to live with love.
Answer:
1. ✗
2. ✓
3. ✓
4. ✗

Mind Mapping :

Answer:

Match the following :

1. Responsibility towards house hold work (a) Responsibility towards parents
2. Responsibility (b) Responsibility towards parents
3. To do hardwork (c) To get up early
4. To agree with parents (d) To being agree.
Answer:
1. (c)
2. (d)
3. (b)
4. (a).

Short Answer Type Questions

Question 1.
What is meant by responsibility?
Answer:
To do the work with hardwork, loyalty, dedication and on time is called responsibility.

Question 2.
Tell responsibility towards your elders.
Answer:
Obey the order, not get angry towards the elders listen carefully and keep it in mind.

Question 3.
Tell responsibility towards your household work.
Answer:
Getting up early, looking after the house, cleanliness of body.

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 6 ਧਰਤੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਘਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 6 ਧਰਤੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਘਰ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਧਰਤੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਘਰ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ-35

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਨਵਰ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਨਵਰ – ਬਾਘ
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੰਛੀ – ਮੋਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਉ) ਬਾਘ …………………………. ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜੀਵ ਹੈ।
(ਆ) ਬਾਘ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ …………………………. ਅਤੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ …………………………. ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 2008 ਤੱਕ ਲਗਭਗ …………………………. ਬਾਘ ਸਨ
ਉੱਤਰ :
(i) ਬਿੱਲੀ,
(ii) ਕਾਂਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ, ਕਾਲੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ,
(iii) 1411

ਪੇਜ – 35 – 36

ਕਿਰਿਆ 1. ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ, ਕਿਵੇਂ?

• ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਟਾਈਗਰ ਕਲੱਬ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਟਾਈਗਰ ਕਲੱਬ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਸਚੇਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਬਾਘ ਦੀ ਹੋਂਦ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
• ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਪੱਤਰ-ਅਭਿਆਨ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਵੀ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਮੜੇ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
• ਤੁਸੀਂ ਸਹਾਇਤਾ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਕੇ ਵੀ ਟਾਈਗਰ ਪਰਿਯੋਜਨਾ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
• ਟਾਈਗਰ ਵਾਂਗ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਜੰਤੂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਲੱਬ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਜੰਤੁ ਬਾਰੇ ਕਲੱਬ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋਗੇ?

ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ – 36 – 37

ਆਓ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਖੰਡ (ਜਿਗਸਾਅ) ਪਹੇਲੀ ਹੱਲ ਕਰੀਏ –
ਚਿੱਤਰਖੰਡ (ਜਿਗਆ ਪਹੇਲੀ-ਇਸ ਪਹੇਲੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਕਈ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਮੁੜ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸੋਚਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਜੰਤੁ ਦੀ ਜਿਗਸਾਅ ਪਹੇਲੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤੇ ਉੱਪਰ ਚਿਪਕਾਓ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਬੇਤਰਤੀਬ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੱਟ ਲਓ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰਤੀਬ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨਾ ਹੀ ਇਸ ਪਹੇਲੀ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ।

ਕਿਰਿਆ-ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਕਈ ਜੰਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੇ ਡਾਕ-ਟਿਕਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਡਾਕ-ਟਿਕਟਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਚਿੱਤਰ-ਜੰਤੂਆਂ ਵਾਲੇ ਡਾਕ ਟਿਕਟ

ਪੇਜ – 38

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਉ) ਬਾਘ ………………………….. ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜੀਵ ਹੈ।
(ਅ) ਬਾਘ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ………………………….. ਅਤੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ………………………….. ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਇ) ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੰਨ 2008 ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ………………………….. ਬਾਘ ਸਨ।
(ਸ) ਬਾਘ ਦਾ ਭਾਰ ………………………….. ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ਹ) ਬਿੱਲੀਆਂ ਨੂੰ ………………………….. ਸਵਾਦ ਮਹਿਸੂਸ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਬਿੱਲੀ,
(ਅ) ਕਾਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ, ਤੋਂ ਕਾਲੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ
(ਇ) 1411,
(ਸ) 300,
(ਹ) ਮਿੱਠਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਬਾਘ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰਾਜ ਨਾਲ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :
1. ਜਿਮ ਕਾਰਬੈਟ – (ੳ) ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ
2. ਸੁੰਦਰਵਨ – (ਅ) ਉੱਤਰਾਖੰਡ
3. ਬਾਂਦੀਪੁਰ – (ਇ) ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
4. ਕਾ – (ਸ) ਕਰਨਾਟਕ
ਉੱਤਰ :
1. (ਅ),
2. (ਉ),
3. (ਸ),
4. (ਇ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਹੀ ਕਥਨ ਅੱਗੇ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਗਲਤ ਅੱਗੇ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਬਾਘ ਮਨੁੱਖ ਨਾਲੋਂ ਛੇ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਬਿੱਲੀਆਂ ਨੀਂਦ ਸਮੇਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ।
(ਇ) ਭੁਚਾਲ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
(ਸ) ਸਾਨੂੰ ਬਾਘ ਦੀ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
(ਹ) ਬਾਘ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਦਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ✓
(ਅ) ✗
(ਇ) ✗
(ਸ) ✓
(ਹ) ✗

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਫ਼ਤਾ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਸ ਦਾ ਮੰਤਵ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਦੇ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਜੋ ਕਿ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਘਰੇਲੂ ਚਿੜੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਘਰੇਲੂ ਚਿੜੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਨਸ਼ਟ ਹੋਣਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਚੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੜੀਆਂ ਆਲਣੇ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਘਰ ਪੱਕੇ ਹਨ। ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਵੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬਾਘ ਪਰਿਯੋਜਨਾ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਬਾਘ ਪਰਿਯੋਜਨਾ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1973 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਟਾਈਗਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਬਾਘ ਅਤੇ ਚੀਤੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਅੰਤਰ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਬਾਘ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕਿਰਿਆ-ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨਪਸੰਦ ਜੰਤੂ ਬਾਰੇ ਐਲਬਮ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਡਾਕ-ਟਿਕਟਾਂ ਚਿਪਕਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ-ਉਸ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਥਾਨ, ਭੋਜਨ, ਆਦਤਾਂ, ਕੱਦ, ਭਾਰ, ਰੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਚਕ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਖੁਦ ਵੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਰੰਗ ਭਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਉੱਤਰ :
ਡਾਕ-ਟਿਕਟਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਕੇ ਖ਼ੁਦ ਚਿਪਕਾਓ ਤੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰੋ ਤੇ ਲਿਖੋ।

ਨੋਟ-ਡਾਕ-ਟਿਕਟਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਨ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਨੂੰ ਫਿਲੈਟਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਧਰਤੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਘਰ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ)

(i) ………………………… ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਨਵਰ ਹੈ।
(ਉ) ਕੁੱਤਾ।
(ਅ) ਬਿੱਲੀ
(ਇ) ਟਾਈਗਰ
(ਸ) ਘੋੜਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਟਾਈਗਰ

(ii) 1900 ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ………………………… ਟਾਈਗਰ ਸਨ।
(ਉ) 500
(ਅ) 100000
(ੲ) 3200
(ਸ) 1411
ਉੱਤਰ :
(ਅ) 100000

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਟਾਈਗਰ ਦੀ ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ
ਉੱਤਰ :
ਟਾਈਗਰ ਦੀ ਸੁਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਕੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਮੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਟਾਈਗਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ ਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਿੰਨੇ ਇਲਾਕੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ 9 ਸਨ ਤੇ ਹੁਣ 48 ਹਨ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਟਾਈਗਰ ਇੱਕ ………………………… ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਹੈ।
(ii) ਟਾਈਗਰ, ਮਨੁੱਖ ਨਾਲੋਂ ………………………… ਗੁਣਾਂ ਵੱਧ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ !
(iii), ਜਿਮ ਕਾਰਬੇਟ ………………………… ਵਿੱਚ ਹੈ।
(iv) ਦੁਨੀਆ ਦੇ ………………………… ਟਾਈਗਰ, ਸਫ਼ੇਦ ਟਾਈਗਰ ………………………… ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਹਨ।
(y) ਬਿੱਲੀਆਂ ………………………… ਘੰਟੇ ਸੌਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਕੁਸ਼ਲ,
(ii) ਛੇ,
(iii) ਉਤਰਾਖੰਡ,
(iv) ਸਫ਼ੇਦ, ਮੋਹਨ,
(v) 16.

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ :

(i) ਟਾਈਗਰ ਦਾ ਭਾਰ 1000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ii) ਟਾਈਗਰ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(iii) ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਟਾਈਗਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਕੇ 3200 ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
(iv) ਸਫ਼ੇਦ ਟਾਈਗਰ ਦਾ ਨਾਂ ਮੋਹਣ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਗਲਤ,
(ii) ਸਹੀ,
(iii) ਗ਼ਲਤ,
(iv) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(i) ਕਾਨ੍ਹ – (ਉ) ਆਸਾਮ
(ii) ਮਾਨਸ – (ਅ) ਔਡੀਸ਼ਾ
(iii) ਸਿਮਲੀਪਾਲ (ਬ) ਕਰਨਾਟਕਾ
(iv) ਬਾਂਦੀਪੁਰ – (ਸ) ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
ਉੱਤਰ :
(i) (ਸ),
(ii) (ੳ),
(iii) (ਅ),
(iv) (ਈ)।

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਂਪਿਗ) –

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਬਿੱਲੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਵਾਕ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਬਿੱਲੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿਚ 16 ਘੰਟੇ ਸੌਂਦੀ ਹੈ। ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਮਿੱਠੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਿਨ ਸਮੇਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਾਂਗ ਹੈ ਤੇ ਮੱਧਮ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 6 ਗੁਣਾਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Maths Book Solutions Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Ex 9.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Maths Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Exercise 9.3

1. ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦੇ ਵਿਅੰਜਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁਣਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
4p, q + r
ਹੱਲ:
4p × (q + r) = 4p × q + 4p × r
= 4pq +4pr.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
ab, a – b
ਹੱਲ:
ab × (a – b) = ab × a – ab × b
= a²b – ab².

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
a + b, 7a²b²
ਹੱਲ:
(a + b) × (7a²b²)
= a × 7a²b² + b × 7a²b²
= 7a³b² + 7a²b³.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
a² – 9, 4a
ਹੱਲ:
(a² – 9) × (4a) = a² × 4a – 9 × 4a
= 4a³ – 36a.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v).
pq + qr + rp, 0.
ਹੱਲ:
(pq + qr + rp) × 0
= pq × 0 + qr × 0 + p × 0
= 0 + 0 + 0 = 0.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਾਰਣੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਣਨਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
(i) (a²) × (2a²²) × (4a²⁶)
(ii) (\(\frac{2}{3}\)xy) × (\(\frac{-9}{10}\)x²y²)
(iii) (\(\frac{-10}{3}\)pq³) × (\(\frac{6}{5}\)p³q)
(iv) x × x² × x³ × x⁴.
ਹੱਲ:
(i) (a²) × a²² × 4a²⁶
= 2 × 4 × a² × a²² × a²⁶
= 8a⁵⁰.

(ii) (\(\frac{2}{3}\)xy) × (\(\frac{-9}{10}\)x²y²)
= \(\frac{2}{3}\) × \(\frac{-9}{10}\) × xy × x²y²
= \(\frac{-3}{5}\)x³y³

(iii) (\(\frac{-10}{3}\)pq³) × (\(\frac{6}{5}\)p³q)
= \(\frac{-10}{3}\) × \(\frac{6}{5}\) × pq³ × p³q
= -4pq⁴⁴.

(iv) x × x² × x³ × x⁴ = x¹⁰.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
(a) 3x(4x – 5) + 3 ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰੋ ਅਤੇ
(i) x = 3 ਅਤੇ
(ii) x = \(\frac{1}{2}\) ਦੇ ਲਈ ਇਸਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
(b) a (a² + a + 1) + 5 ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰੋ ਅਤੇ
(i) a = 0,
(ii) a = 1 ਅਤੇ
(iii) a = -1 ਦੇ ਲਈ ਇਸਦਾ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਕਰੋ ।
ਹੱਲ:
(a) 3x (4x – 5) + 3 = 3x × 4x – 3x × 5 + 3
= 12x² – 15x + 3

(ii) x = \(\frac{1}{2}\) ਦੇ ਲਈ,
= 12 (\(\frac{1}{2}\))² – 15 (\(\frac{1}{2}\)) + 3
= 12 × \(\frac{1}{4}\) – \(\frac{15}{2}\) + 3
= 3 – \(\frac{15}{2}\) + 3 = \(\frac{6}{1}\) – \(\frac{15}{2}\)
= \(\frac{12-15}{2}\) = \(\frac{-3}{2}\)

(b) a(a² + a + 1) + 5 = a × a² + a × a + a × 1 + 5
= a³ + a² + a + 5
(i) a = 0 ਦੇ ਲਈ,
= (0)² + (0)² + 0 + 5
= 5

(ii) a = 1 ਦੇ ਲਈ,
a³ + a² + a + 5
= (1)³ + (1)² + 1 + 5
= 1 + 1 + 1 + 5
= 8

(iii) a = – 1 ਦੇ ਲਈ,
a³ + a² + a + 5
= (-1)³ + (-1)² + (-1) + 5
= – 1 + 1 – 1 + 5.
= 4.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
(a) p (p – q) , q(q – r) ਅਤੇ r (r – p) ਨੂੰ ਜੋੜੋ ।
(b) 2x(z – x – y) ਅਤੇ 2y (z – y – x) ਨੂੰ ਜੋੜੋ ।
(c) 4l (10n – 3m + 2l) ਵਿਚੋਂ 3l(l – 4m + 5n) ਨੂੰ ਘਟਾਉ ॥
(d) 4c(a + b + c) ਵਿਚੋਂ 3a (a + b + c) – 2b (a – b + c) ਨੂੰ ਘਟਾਉ ।
ਹੱਲ:
(a) p (p – q) , q (q – r) ਅਤੇ (r – p) ਨੂੰ ਜੋੜੋ ॥
ਅਰਥਾਤ p² – pq, q² – qr ਅਤੇ r² – rp ਨੂੰ ਜੋੜੋ ।

(b) 2x (z – x – y) ਅਤੇ 2y (z – y – x) ਨੂੰ ਜੋੜੋ !
ਅਰਥਾਤ 2xz – 2x² -2xy ਅਤੇ 2yz – 2y² – 2xy ਨੂੰ
ਜੋੜੋ

(c) 4l(10n – 3m + 2l) ਵਿਚੋਂ 3l(l – 4m + 5n) ਨੂੰ ਘਟਾਉ !
ਅਰਥਾਤ 40ln – 12lm + 8l² ਵਿਚੋਂ 3l² – 12m + 15ln ਨੂੰ ਘਟਾਉ ॥

(d) 4c (-a + b + c) ਵਿਚੋਂ 3a (a + b + c) – 2b (a – b + c) ਨੂੰ ਘਟਾਉ ।
-4ac + 4bc + 4c² ਵਿਚੋਂ 3a² + 3ab + 3ac – 2ab + 2b² – 2bc ਨੂੰ ਘਟਾਉ ॥
4c² – 4ac + 4bc ਵਿਚੋਂ 3a² + 2b² + ab – 2bc + 3ac ਨੂੰ ਘਟਾਉ ॥

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 4 ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 4 ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ-19

ਕਿਰਿਆ-ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖੋ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੇਠਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁਣ ਕੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਥੱਲੇ ਖੇਡ ਦਾ ਸਹੀ ਨਾਂ ਲਿਖੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ : ਸਾਈਕਲਿੰਗ (Cycling), ਕ੍ਰਿਕੇਟ (Cricket), ਹਾਕੀ (Hockey), ਬੈਡਮਿੰਟਨ (Badminton), ਤੈਰਾਕੀ (Swimming), ਫੁੱਟਬਾਲ (Football).

ਉੱਤਰ :
1. ਕ੍ਰਿਕੇਟ,
2. ਬੈਡਮਿੰਟਨ,
3. ਫੁੱਟਬਾਲ,
4. ਹਾਕੀ,
5. ਸਾਈਕਲਿੰਗ,
6. ਤੈਰਾਕੀ।

ਕਿਰਿਆ-ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਓ। ਇਸ ਲਈ ਤਸੀਂ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਪੇਜ-20

ਕਿਰਿਆ-ਕੁੱਝ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਇਕੱਲੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁੱਝ ਖੇਡਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿਡਾਰੀ ਰਲ ਕੇ ਟੀਮ ਬਣਾ ਕੇ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਆਓ, ਇਕੱਲੇ ਅਤੇ ਟੀਮ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਈਏ।

ਉੱਤਰ :

ਖੇਡਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿਡਾਰੀ ਇਕੱਲੇ ਤੌਰ `ਤੇ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ	ਖੇਡਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿਡਾਰੀ ਟੀਮ ਵਜੋਂ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ
ਲੰਬੀ ਛਾਲ	ਹਾਕੀ
1. ਦੌੜ	1. ਫੁੱਟਬਾਲ
2. ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣਾ	2. ਕ੍ਰਿਕੇਟ
3. ਤੈਰਾਕੀ	3. ਕਬੱਡੀ
4. ਸਾਈਕਲਿੰਗ	4. ਖੋ- ਖੋ
5. ਜੈਵਲਿਨ ਸੁੱਟਣਾ	5. ਵਾਲੀਵਾਲ

ਕਿਰਿਆ-ਤੁਹਾਡਾ ਮਨਪਸੰਦ ਖਿਡਾਰੀ ਕੌਣ ਹੈ? ਉਸ ਬਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਖੇਡ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਨੋਟ ਬੁੱਕ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਚਿਪਕਾਓ।
ਉੱਤਰ :
ਖੁਦ ਕਰੋ।

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨੋਟ-ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੰਸਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚੋਂ 14 ਖਿਡਾਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਪੇਜ-21

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣ ਕੇ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : ਖੇਡਾਂ, ਮਿਲਵਰਤਨ, ਹਾਕੀ)
(ਉ) ………….. ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਹਨ।
(ਅ) ………….. ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਹੌਸਲਾ, ਮਿਹਨਤ, ਲਗਨ ਵਰਗੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਾਂ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਹਾਕੀ,
(ਅ) ਖੇਡਾਂ,
(ੲ) ਮਿਲਵਰਤਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ :2.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ੳ) ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਟੀਮ ਖੇਡਦੀ ਹੈ?
ਫੁੱਟਬਾਲ
ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣਾ
ਭਾਰ ਤੋਲਣਾ
ਉੱਤਰ :
ਫੁੱਟਬਾਲ

(ਅ) ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?
ਚਾਰ
ਪੰਜ
ਉੱਤਰ :
ਚਾਰ

(ਈ) ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਲਈ ਕਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉਲੰਪਿਕ
ਪੈਰਾ ਓਲੰਪਿਕ
ਕਾਮਨਵੈਲਥ
ਉੱਤਰ :
ਪੈਰਾ ਓਲੰਪਿਕ

(ਸ) ਖੇਡਣ ਨਾਲ …………….
ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ
ਅਸੀਂ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
ਅਸੀਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਕਿਉਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਹੌਸਲਾ, ਹਾਰ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ, ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਵਰਗੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪੇਜ-22

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਕੂਲੀ ਖੇਡ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਂਟਰ, ਬਲਾਕ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਖੇਡਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਚਾਰ (ਦੋ) ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਬਾਲੀਵਾਲ, ਦੌੜਾ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੈਰਾ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ।

ਉੱਤਰ :

ਨੋਟ-ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਖੇਡ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਲਈ ਇਕ ਚਿੰਨ੍ਹ (Mascot) ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।। ਉਦਾਹਰਨ –

ਪੇਜ-23

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7 (ਉ).
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਡਾਰੀ ਕਿਹੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਡਾਰੀ, ਉਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੁਝ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਡਾਰੀ ਹਨ-ਪੀ.ਟੀ. ਊਸ਼ਾ, ਕਰਣਮ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰੀ. ਅਭਿਨਵ ਬਿੰਦਰਾ, ਲਿਐਂਡਰ ਪੇਸ, ਵਿਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ, ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ, ਸਾਈਨਾ ਨੇਹਵਾਲ, ਮੈਰੀ ਕਾਮ ਆਦਿ।

ਪੇਜ-24

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7 (ਅ).
ਕੀ ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਵੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ? ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਠੀਕ ਹੈ? ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸੋਚਦੇ ਹੋ?
ਉੱਤਰ :
ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਕੁੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਨੂੰ 50-60 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਸਮਾਜ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਚੜ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਘਰ ਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪੇਜ-25

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
1 ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ …………………. ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ।
2. ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਅਣਥੱਕ …………………. ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
1. ਫ਼ਲਾਈਂਗ,
2. ਮਿਹਨਤ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :
1. ਪੀ.ਟੀ. ਊਸ਼ਾ – (ਉ) ਹਾਕੀ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ
2. ਕਰਣਮ ਮਲੇਸ਼ਵਰੀ – (ਅ) ਮਾਸਟਰ ਬਲਾਸਟਰ
3. ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ – (ਇ) ਭਾਰ ਤੋਲਕ
4. ਮੇਜਰ ਧਿਆਨ ਚੰਦ – (ਸ) ਉੱਡਣ ਪਰੀ
ਉੱਤਰ :
1. (ਸ),
2. ਇ),
3. (ਅ),
4. (ੳ)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਕੀ ਰਾਜ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਰਾਜ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਹੈ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (✓) ਲਗਾਓ) –

(i) ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਹਨ –
(ਉ) ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ
(ਅ) ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ
(ਇ) ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ

(ii) ਹਾਕੀ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ਹੈ
(ਉ) ਤੇਂਦੁਲਕਰ
(ਅ) ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ
(ਇ) ਧਿਆਨ ਚੰਦ
(ਸ) ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ।
ਉੱਤਰ :
(ਇ) ਧਿਆਨ ਚੰਦ

2. ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਫਲਾਈਂਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।
ਉੱਤਰ :
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫ਼ਲਾਈਂਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਦੋ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਚਾਰ ਸਾਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਭਾਰ ਤੋਲਣ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਖਿਡਾਰਣ ਕੌਣ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਦਕ ਮਿਲਿਆ।
ਉੱਤਰ :
ਕਰਣਮ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੀ.ਟੀ. ਊਸ਼ਾ ਕਾਂਸੇ ਪਦਕ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ?
ਉੱਤਰ :
ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਅੰਤਰ ਸੈਕਿੰਡ ਦੇ 1/100 ਵੇਂ ਭਾਗ ਕਾਰਨ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਈ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

(i) ਸੰਸਾਰ ਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦੇ …………………………. ਖਿਡਾਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
(ii) ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ …………………………. ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਹਨ।
(iii) ਪੀ.ਟੀ.ਊਸ਼ਾ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀ …………………………. ਹੈ।
(iv) ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰ ਤੋਲਣ ਵਿੱਚ …………………………. ਨੇ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ।
(v) 1982 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ …………………………. ਖੇਡ ਚਿੰਨ੍ਹ (Mascot) ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(i) 14
(ii) ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ,
(iii) ਅਥਲੀਟ,
(iv) ਕਰਣਮ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰੀ,
(v) ਅੱਪੂ ਹਾਥੀ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ :

(i) ਪੀ.ਟੀ.ਊਸ਼ਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੀ ਖਿਡਾਰਣ ਹੈ।
(ii) ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਬਾਕਸਰ ਹੈ।
(iii) ਓਲੰਪਿਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡਾਂ ਹਨ।
(iv) ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫ਼ਲਾਈਂਗ ਸਿੱਖ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(v) ਹੁਣ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਵਾਂਗ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਗ਼ਲਤ
(ii) ਗ਼ਲਤ
(iii) ਗ਼ਲਤ
(iv) ਸਹੀ
(v) ਸਹੀ

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

(1) ਪੀ.ਟੀ.ਊਸ਼ਾ – (ਉ) ਲਾਅਨ ਟੈਨਿਸ
(ii) ਕਰਣਮ ਮੱਲੇਸ਼ਵਰੀ – (ਅ) ਸ਼ੁਟਿੰਗ
(iii) ਸਾਨੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ – (ਇ) ਐਥਲੀਟ
(iv) ਅਭਿਨਵ ਬਿੰਦਰਾ – (ਸ) ਭਾਰ ਤੋਲਨ
ਉੱਤਰ :
(i) (ਏ)
(ii) (ਸ)
(iii) (ਉ)
(iv) (ਅ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ) –

(i)

ਉੱਤਰ :

(ii)

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ :
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਵਾਕ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਡੇਰੇ ਕਿਰਸਾਨੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ! ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਹੋਰੀ ਪੰਜ ਭਰਾ ਤੇ ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ – ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ 1952 ਵਿਚ ਹੋ ਗਈ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਜਿੱਤੀ ਜੋ ਕਿ ਟੋਕੀਓ ਵਿਚ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। 1960 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ 200 ਮੀਟਰ ਦੌੜ 20.7 ਸੈਕਿੰਡ ਵਿਚ ਜਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਲਾਈਂਗ ਸਿੱਖ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Maths Book Solutions Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Ex 9.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Maths Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Exercise 9.2

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਇਕ ਪਦੀ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
(i) 4, 7p
(ii) -4p, 7p
(iii) -4p, 7pq
(iv) 4p³ – 3p
(v) 4p, 0
ਹੱਲ:
(i) 4 × 7p = 28p
(ii) – 4p × 7p = (-4 × 7) × (p × p)
= -28p²
(iii) – 4p × 7pq = (-4 × 7) x (p × pq)
= – 28p²q
(iv) 4p³ × – 3p = [4 × (-3)] × (p³ × p)
= – 12p⁴
(v) 4p × 0 = 0.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਇਕ ਪਦੀ ਜੋੜਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਆਇਤਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
(p, q); (10m, 5n); (20x², 5y²); (4x, 3x²); (3mn, 4np).
ਹੱਲ:
(i) ਆਇਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = p.
ਆਇਤ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = q
ਆਇਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = ਲੰਬਾਈ × ਚੌੜਾਈ
= p × q = pq

(ii) ਆਇਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 10 m
ਆਇਤ ਦੀ ਚੌੜਾਈ : 5n
ਆਇੜ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = ਲੰਬਾਈ × ਚੌੜਾਈ
= 10m × 5n = 50mn.

(iii) ਆਇਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ= 20x²
ਆਜ਼ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 5y²
ਆਇਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = ਲੰਬਾਈ × ਚੌੜਾਈ
= 20x² × 5y²
= 100x²y².

(iv) ਆਇਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 4x
ਆਇਤ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 3x²
ਆਇਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = ਲੰਬਾਈ × ਚੌੜਾਈ
= 4x × 3x² = 12x³

(v) ਆਇਤ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 3mn
ਆਇਤ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 4np
ਆਇਤ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ = ਲੰਬਾਈ × ਚੌੜਾਈ
= 3mn × 4np
= 12mn²p.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਣਨਫਲਾਂ ਦੀ ਸਾਰਣੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੋ :

ਹੱਲ:
ਗੁਣਨਫਲਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਾਰਣੀ :

4. ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਇਤਾਕਾਰ ਬਕਸਿਆਂ ਦਾ ਆਇਤਨ ਪਤਾ ਕਰੋ : ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਚੌੜਾਈ, ਅਤੇ ਉੱਚਾਈ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀ ਹੈ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
5a, 3a², 7a⁴
ਹੱਲ:
ਆਇਤਨ = 5a × 3a² × 7a⁴
= (5 × 3 × 7) × (a × a² × a⁴)
= 105a⁷.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
2p, 4q, 8r
ਹੱਲ:
ਆਇਤਨ : 2p × 4q × 8r
= (2 × 4 × 8) × (p × q × r)
= 64pqr.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
xy, 2x²y, 2xy²
ਹੱਲ:
ਆਇਤਨ = xy × 2x²y × 2xy²
= (1 × 2 × 2) × (xy × x²y × y²)
= 4x⁴y⁴.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
a, 2b, 3c.
ਹੱਲ:
ਆਇਤਨ = a × 2b × 3c
= (1 × 2 × 3) x (a × b × c)
= 6abc.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਪਤਾ ਕਰੋ :
(i) xy, yz, zx
(ii) a, – a², a³
(iii) 2, 4y, 8y², 16y³
(iv) 4, 2b, 3c, 6abc
(v) m, -mn, mnp.
ਹੱਲ:
(i) xy × yz × zx = x²y²z²
(ii) a × (-a²) × (a³) = -a⁶
(iii) 2 × (4y) × (8y²) × 16y³
= (2 × 4 × 8 × 16) × y × y² × y³
= 1024 y⁶
(iv) a × 2b × 3c × 6abc
= (1 × 2 × 3 × 6) × (a × b × c × abc)
= 36a²b²c²
(v) m × (-mn) × (mnp) = -m³n²p.

Punjab State Board PSEB 8th Class Maths Book Solutions Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Ex 9.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Maths Chapter 9 ਬੀਜਗਣਿਤਕ ਵਿਅੰਜਕ ਅਤੇ ਤਤਸਮਕ Exercise 9.1

1. ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਵਿਅੰਜਕਾਂ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਦੇ ਪਦਾਂ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
5xyz² – 3zy
ਹੱਲ:
ਪਦ xyz² ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 5 ਹੈ ।
ਪਦ zy ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ – 3 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
1 + x + x²
ਹੱਲ:
ਧੜ ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 1 ਹੈ ।
ਪਦ x² ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 1 ਹੈ ।
ਅਚਲ ਪਦ 1 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
4x²y² – 4x²y²z² + z²
ਹੱਲ:
ਪਦ x²y² ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 4 ਹੈ !
ਪਦ x²y²z² ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ -4 ਹੈ ।
ਪਦੇ z² ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 1 ਹੈ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
3 – pq + qr – rp
ਹੱਲ:
ਪਦ pq ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ – 1 ਹੈ ।
ਪਦ qr ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 1 ਹੈ ।
ਪਦ rp ਦਾ ਗੁਣਾਂ – 1 ਹੈ ।
ਅਚਲ ਪਦ 3 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (v) .
\(\frac{x}{2}\) + \(\frac{y}{2}\) – xy
ਹੱਲ:
ਪਦ x ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ \(\frac{1}{2}\) ਹੈ ।
ਪਦ y ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ \(\frac{1}{2}\) ਹੈ ।
ਪਦ xy ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ – 1 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (vi).
0.3 – 0.6ab + 0.5b.
ਹੱਲ:
ਪਦ a ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 0.3 ਹੈ ।
ਪਦ ab ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ – 0.6 ਹੈ ।
ਪਦ b ਦਾ ਗੁਣਾਂਕ 0.5 ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਬਹੁਪਦਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਪਦੀ, ਦੋ ਪਦੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵਰਗੀਕਰਨ ਕਰੋ । ਕਿਹੜਾ ਬਹੁਪਦ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ?
(x + y), 1000, x + x² + x³ + x⁴, 7 + y + 5x, 2y – 3y², 2y – 3y² + 4y³, 5 – 4y + 3xy, 4z – 15z², ab + bc + cd + da, pqr, p²q + pq², 2p + 2q
ਹੱਲ:
ਇਕ ਪਦੀ : 1000, pqr
ਦੋ ਪਦੀ : x + y, 2y – 3y², 4z – 15z², p²q + p, 2p + 2q.
ਤਿੰਨ ਪਦੀ : 7 + y + 5x, 2y – 3y² + 4y, 5x – 4y + 3xy.
ਬਹੁਪਦ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ :
(x + x² + x³ + x⁴), (ab + bc + cd + da).

3. ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਦਾ ਜੋੜ ਪਤਾ ਕਰੋ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (i).
ab – bc, bc – ca, ca – ab
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (ii).
a – b + ab, b – c + bc, c – a + ac
ਹੱਲ:

= ab + bc + ca

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iii).
2p²q² – 3pq + 4, 5 + 7pq – 3p²q²
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ (iv).
l² + m², m² + n², n² + l², 2lm + 2mn + 2nl.
ਹੱਲ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
(a) 12a – 9ab + 5b – 3 ਵਿੱਚੋਂ 4 – 7ab + 3 + 12 ਨੂੰ ਘਟਾਓ ।
(b) 5xy – 2yz – 2zx + 10xyz ਵਿੱਚੋਂ 3xy + 5yz – 7zx ਨੂੰ ਘਟਾਓ |
(c) 18 – 3p – 11q + 5pq – 2pq² + 5p²q ਵਿੱਚੋਂ 4p²q – 3pq + 5pq² – 8p + 7q – 10 ਨੂੰ ਘਟਾਓ ।
ਹੱਲ:

Punjab State Board PSEB 6th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Rachana Chithi Patar ਰਚਨਾ ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ Exercise Questions and Answers.

PSEB 6th Class Hindi Punjabi Rachana ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  1.
ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਲਾਨਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿਚ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦੇਣ ਲਈ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ।
ਜਾਂ
ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਕਾਪੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਚਿੱਠੀ। ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……… ਸਕੂਲ,
………. ਸ਼ਹਿਰ।
5 ਅਪਰੈਲ, 20…..

ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਿਤਾ ਜੀ,

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਮੈਂ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਹੁਣ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਹੈ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਕਾਪੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦਣੀਆਂ ਹਨ ਆਪ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਮੈਨੂੰ 1500 ਰੁਪਏ ਭੇਜ ਦੇਵੋ। 15 ਤਰੀਕ ਤੋਂ ਸਾਡੀ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਜੀ, ਸੰਦੀਪ ਅਤੇ ਨਵਨੀਤ ਵਲੋਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

ਆਪ ਦਾ ਸਪੁੱਤਰ,
ਅਰਸ਼ਦੀਪ

ਟਿਕਟ ਸ: ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ, 2815, ਸੈਂਟਰਲ ਟਾਊਨ, ਜਲੰਧਰ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  2.
ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਮਾ (ਚਾਚਾ) ਜੀ ਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ‘ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਕ ਗੁੱਟ – ਘੜੀ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰੋ !
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
………. ਸਕੂਲ,
……… ਸ਼ਹਿਰ।
16 ਜਨਵਰੀ, 20……….

ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਮਾਮਾ ਜੀ,

ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ
ਮੈਨੂੰ ਕਲ੍ਹ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਗੁੱਟ – ਘੜੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ” ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੋਹਣੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਜੀਵਨ ਨਿਯਮਬੱਧ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਸਕਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਆਪ ਵਲੋਂ ਭੇਜੇ ਇਸ ਤੋਹਫ਼ੇ ਲਈ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਆਪ ਦਾ ਭਾਣਜਾ,
ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ॥ ਟਿਕਟ

ਟਿਕਟ ਸ: ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ, 20, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  3.
ਆਪਣੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸੱਦਾ – ਪੱਤਰ ਭੇਜੋ।
ਉੱਤਰ :
28, ਸੈਂਟਰਲ ਟਾਊਨ,
ਸੋਨੀਪਤ !
8 ਜਨਵਰੀ, 20…..

ਪਿਆਰੇ ਸਤੀਸ਼,
ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਬੜੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ 11 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮੇਰਾ 11ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਦੀ ਚਾਹ – ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ 4 ਵਜੇ ਬਾਅਦ ਦੁਪਹਿਰ ਸਾਡੇ ਘਰ ਜ਼ਰੂਰ ਪੁੱਜ ਜਾਵੀਂ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰੇਂਗਾ।. ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਚਾਚਾ ਜੀ ਤੇ ਚਾਚੀ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ ! ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ ਸਹਿਤ।

ਤੇਰਾ ਵੀਰ,
ਅਰੁਣ ਕੁਮਾਰ !

ਟਿਕਟ ਸਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ, 9208, ਸੈਕਟਰ 26A, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  4.
ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ਉੱਤੇ, ਬਰਾਤ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……… ਸਕੂਲ,
……… ਸ਼ਹਿਰ !
8 ਦਸੰਬਰ, 20…..

ਪਿਆਰੀ ਅਮਨਦੀਪ,

ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ !
ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ 18 ਦਸੰਬਰ, 20…. ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਨਿਸਚਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਬਰਾਤ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲਈ ਤੁਰੇਗੀ।

ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਬਰਾਤ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਸਾਡੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰੇਂ। ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਸੋ ਬਰਾਤ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਤੂੰ ਇਕ ਰਾਤ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੁੱਜ ਜਾਵੇਂ, ਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਠੀਕ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਤੀਬਰਤਾ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕਰਾਂਗੇ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਮਨਪ੍ਰੀਤ।

ਟਿਕਟ ਅਮਨਦੀਪ ਕੌਰ, 26/ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਲੁਧਿਆਣਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  5.
ਤੁਹਾਡਾ ਇਕ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆਗਈ ਹੈ ! ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਹੌਸਲਾ ਦਿਓ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
………. ਸਕੂਲ,
………. ਸ਼ਹਿਰ।
20 ਅਪ੍ਰੈਲ, 20….

ਪਿਆਰੇ ਬਰਜਿੰਦਰ,
ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ। ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਤੇਰਾ ਕੋਈ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ। ਤੂੰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਿਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬਹੁਤ ਪਛੜ ਗਈ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਬਿਮਾਰ ਨਾ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਫੇਲ੍ਹ ਨਾ ਹੁੰਦਾ। ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਇਹੋ ਹੀ ਸਲਾਹ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਹੌਸਲਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਹਾਰ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਪੂਰਾ – ਪੂਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਦਾ ਹੋਇਆ ਅੱਗੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਉਂਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਤੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗਾ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ਹਰਜਿੰਦਰ।

ਟਿਕਟ : ਬਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸਪੁੱਤਰ ਸ: ਲਾਲ ਸਿੰਘ, 88, ਫਰੈਂਡਜ਼ ਕਾਲੋਨੀ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  6.
ਤੁਹਾਡਾ ਮਿੱਤਰ/ਸਹੇਲੀ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਪਾਸ ਹੋ ਗਿਆ/ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵਧਾਈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……….ਸਕੂਲ,
…….. ਸ਼ਹਿਰ !
28 ਅਪਰੈਲ, 20….

ਪਿਆਰੀ ਕੁਲਵਿੰਦਰ,
ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ। ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਪੜ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਰਹਿ ਕੇ ਛੇਵੀਂ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸਫਲਤਾ ਉੱਤੇ ਤੈਨੂੰ ਦਿਲੀ ਵਧਾਈ ਭੇਜਦੀ ਹਾਂ। ਆਪ ਦੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਹਰਜੀਤ।

ਟਿਕਟ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਸਪੁੱਤਰੀ ਸ: ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, 823, ਹਰਨਾਮਦਾਸ ਪੁਰਾ, ਜਲੰਧਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  7.
ਤੁਹਾਡਾ ਭਰਾ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਰਾਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿਓ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……..ਸਕੂਲ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ
5 ਜਨਵਰੀ, 20….

ਪਿਆਰੇ ਜਸਵਿੰਦਰ,
ਸ਼ੁੱਭ ਇੱਛਾਵਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਬਿਲਕੁਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਨੌਮਾਹੀ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈਂ। ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲੋਂ ਇਸ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਰਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਤੇਰੇ ਸਿਰ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੈਨੂੰ ਹੁਣ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸਮਾਂ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਤਾਸ਼ ਜਾਂ ਵੀ.ਡੀ.ਓ. ਗੇਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਵਾਲੀਵਾਲ ਜਾਂ ਕਬੱਡੀ ਆਦਿ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਚਾਹੇ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੰਟਾ ਡੇਢ ਘੰਟਾ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਰੇ ਕਿਤਾਬੀ ਪੜਾਈ ਨਾਲ ਥੱਕੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਮਿਲੇਗੀ। ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ “ਖੇਡਾਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਜੀਵਨ ਖੇਡਾਂ ਲਈ !’ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੀ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੇਰਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਪੜ੍ਹ – ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਥੱਕ ਚੁੱਕਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਠੀਕ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਤੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਲਦੀ ਰਹੇਗੀ।

ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਉਪਰੋਕਤ ਨਸੀਹਤਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖੇਂਗਾ ਤੇ ਅੱਗੋਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਵਲੋਂ ਤੇਰੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗੀ।

ਤੇਰਾ ਵੱਡਾ ਵੀਰ,
ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ॥

ਟਿਕਟ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਰੋਲ ਨੰ: 88 VII A, ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਕੋਹਾ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  8.
ਦੋਸਤ ਦੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
1213 ਚਹਾਰ ਬਾਗ,
ਜਲੰਧਰ
13 ਅਕਤੂਬਰ, 20….

ਪਿਆਰੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ,
ਅੱਜ ਤੇਰੇ 11ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਉੱਤੇ ਤੈਨੂੰ ਤੇ ਤੇਰੇ ਮਾਤਾ – ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ – ਬਹੁਤ ਵਧਾਈ ਹੋਵੇ। ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਜਨਮ – ਦਿਨ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ, ਪਰੰਤੂ ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਵਲ ਹੀ ਹੈ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ – ਖੁਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਸਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧੀਆਂ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ – ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਕੇਕ ਕੱਟ ਕੇ, ਚਾਹ – ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਆਪ ਆਏ ਪ੍ਰਾਹੁਣਿਆਂ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ – ਮਿੱਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਭ – ਇੱਛਾਵਾਂ ਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਖਿੜੇ ਹੋਏ ਹੋਵੋਗੇ। ਕਾਸ਼ ! ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ।

ਸ਼ੁੱਭ – ਇੱਛਾਵਾਂ ਸਹਿਤ।
ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ
ਹਰਨੇਕ॥

ਟਿਕਟ
ਪਤਾ …………….
…………….
…………….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  9.
ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਸਫ਼ਾਈ, ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ (ਮਿਊਂਸਿਪਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ) ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਭਵਨ,
……….ਸਕੂਲ,
………. ਸ਼ਹਿਰ॥
19 ਅਗਸਤ, 20…

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸਾਹਿਬ,
ਨਗਰ ਨਿਗਮ,
……… ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਮੁਹੱਲੇ ਸੈਂਟਰਲ ਟਾਊਨ ਵਲ ਦਿਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਇੱਥੇ ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਛੱਪੜ ਭਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋਇਆ ਪਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਥਾਂ – ਥਾਂ ਗੰਦਗੀ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਲੋਕ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਗੋਹੇ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਟੱਟੀਆਂ ਫਿਰਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦਾ ਕੁੱਝ ਭਾਗ ਕਾਫ਼ੀ ਨੀਵਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਬਰਸਾਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਪਾਣੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਫ਼ਾਈ ਸੇਵਕ ਬੜੀ ਬੇਪਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ‘ਤੇ ਜੂੰ ਨਹੀਂ ਸਰਕਦੀ।

ਕਈ ਵਾਰੀ ਸੀਵਰੇਜ ਬੰਦ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਗਲੀਆਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜਾਂਦ ਮਾਰਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਕੋਈ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਮੱਛਰ ਤੇ ਮੱਖੀਆਂ ਬੜੇ ਮਜ਼ੇ ਨਾਲ ਪਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਹੈਜ਼ੇ ਦੇ ਦੋ ਕੇਸ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਹਿਮ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੁਹੱਲੇ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਲਬ ਟੁੱਟ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਫਿਊਜ਼ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਇਸ ਪਾਸੇ ਵਲ ਕੋਈ ਕਰਮਚਾਰੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਠੀਕ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਾਰ – ਵਾਰ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਇਸ ਮੁਹੱਲੇ ਵਲ ਅਣਗਹਿਲੀ ਦੇਖ ਕੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਸਾਡਾ ਮੁਹੱਲਾ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਅਸੀਂ ਆਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਸਾਡੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਮੁਹੱਲਾ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਛੂਤ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਦੇ ਨਾਲ – ਨਾਲ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦਾ ਉੱਚਿਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋਗੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਠੀਕ ਕਰਨ ਵਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿਓਗੇ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ,
ਤੇ ਬਾਕੀ ਮੁਹੱਲਾ ਨਿਵਾਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  10.
ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਜਾਂ ਸਹੇਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਸੰਬੰਧੀ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
……….ਸਕੂਲ,
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
28 ਜਨਵਰੀ, 20…

ਪਿਆਰੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ,
ਪਰਸੋਂ ਛੱਬੀ ਜਨਵਰੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ ਇਸ ਦਿਨ 1950 ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਵਾਂਗ ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇਹ ਦਿਨ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ 8 ਵਜੇ ਜ਼ਿਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫ਼ਸਰ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਣ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ।

ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ‘ਜਨ ਗਨ ਮਨ……’ ਗਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸਾਵਧਾਨ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਭਾਗ ਲਿਆ।। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਕੁਰਸੀਆਂ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਗਏ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਾਹਮਣੇ ਦਰੀਆਂ ਉੱਪਰ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਗਣਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਕੁੱਝ ਭਾਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਸੰਬੰਧੀ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ। ਕੁੱਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਏ।

ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਗਿੱਧਾ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਭੰਗੜਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ, ਖੇਡਾਂ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ।

ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਵਲੋਂ ਸਾਰੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਚ ਲੱਡੂ ਵੰਡੇ ਗਏ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਤੇਰੀ ਸਹੇਲੀ,
ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  11.
ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਖ਼ਾਲਸਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ,
ਪੰਡੋਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ।
18 ਅਗਸਤ, 20…

ਪਿਆਰੇ ਮਨਜਿੰਦਰ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। ਕਲ਼ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਅਚਾਨਕ ਸਾਨੂੰ ਸਦੀਵੀਂ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚਾਚਾ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਅਜੇ ਬਹੁਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਰੀਟਾਇਰ ਹੋਣਾ ਸੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀ ਵੀ ਕਈ ਸਾਲ ਜਿਊਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣ ਤਿਆਗ ਗਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੀਲਾ ਵੀ ਨਾ ਚਲ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਬੰਦਾ ਬੇਵੱਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਭਾਣੇ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਅਸੀਂ ਕਰ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਔਖਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹੌਸਲੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਪਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਇਹੋ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਚੜਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਬਲ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਅਤੇ ਅੱਗੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਡੋਲਣ ਨਾ ਦੇਵੇ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ੳ, ਅ, ੲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  12.
ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ ਹਾਲ ਦੱਸਣ ਲਈ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਨੋਟ – ਇਹ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚੋਂ “ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਹਾਲ” ਲੇਖ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਵੋ।

13. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ !
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
……… ਸਕੂਲ,
ਪਿੰਡ …….
ਜ਼ਿਲਾ …..

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਪਿਆਰੇ ਮਨਜਿੰਦਰ,
ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। ਕਲ਼ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਅਚਾਨਕ ਸਾਨੂੰ ਸਦੀਵੀਂ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚਾਚਾ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਅਜੇ ਬਹੁਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜੇ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਰੀਟਾਇਰ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀ ਵੀ ਕਈ ਸਾਲ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣ ਤਿਆਗ ਗਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੀਲਾ ਵੀ ਨਾ ਚਲ ਸਕਿਆ। ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਬੰਦਾ ਬੇਵੱਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਭਾਣੇ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਅਸੀਂ ਕਰ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਔਖਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੌਸਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਹੌਸਲੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਪਈਆਂ ਨਵੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਇਹੋ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਬਲ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਅਤੇ ਅੱਗੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਡੋਲਣ ਨਾ ਦੇਵੇ।

ਤੇਰਾ ਮਿੱਤਰ,
ੳ, ਅ, ੲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  12.
ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠਾ ਹਾਲ ਦੱਸਣ ਲਈ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਇਹ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚੋਂ ਅੱਖੀਂ ਡਿੱਠੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਹਾਲ ਲੇਖ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਵੋ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  13.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
……… ਸਕੂਲ,
ਪਿੰਡ……….
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ………

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।
ਉੱਤਰ :
ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
………….. ਸਿੰਘ,
ਰੋਲ ਨੰ: …………,
ਛੇਵੀਂ ‘ਏ।

ਮਿਤੀ : 23 ਜਨਵਰੀ, 20….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  14.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਅੱਧੇ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ,
ਨਸਰਾਲਾ,
ਜ਼ਿਲਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਘਰ ਦਾ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਬਿੱਲ ਜਮਾਂ ਕਰਾਉਣ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਧੇ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗਾ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਅਗਿਆਕਾਰੀ,
………….. ਸਿੰਘ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……..

ਮਿਤੀ : 23 ਜਨਵਰੀ, 20….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  15.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੇ ਵਿਆਹ ‘ਤੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………………. ਸਕੂਲ,
………………. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ/ਭਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ 10 ਜਨਵਰੀ, 20… ਨੂੰ ਹੋਣਾ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ 8 ਤੋਂ 11 ਜਨਵਰੀ ਤਕ ਚਾਰ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
…….. ਸਿੰਘ,
ਰੋਲ ਨੰ: …………
ਛੇਵੀਂ ‘ਸੀ।

ਮਿਤੀ : 7 ਜਨਵਰੀ, 20.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  16.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………….. ਸਕੂਲ,
………….. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸੀਮਾਨ ਜੀ.
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਬਿਮਾਰ ਹਾਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ।ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
………….. ਕੁਮਾਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: …………..
ਛੇਵੀਂ ‘ਬੀ।

ਮਿਤੀ : 12 ਫ਼ਰਵਰੀ, 20…

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  17.
ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਲੈਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………….. ਸਕੂਲ,
………….. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਜਨਰਲ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ, ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਕਲਰਕ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਦਲੀ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰਾ ਜਲੰਧਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਪੜ੍ਹ ਸਕਾਂਗਾ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
………. ਚੰਦਰ,
ਰੋਲ ਨੰ……….,
ਛੇਵੀਂ ‘ਡੀ।

ਮਿਤੀ : 5 ਦਸੰਬਰ, 20….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  18.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਡੀਸ ਮਾਫੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………….. ਸਕੂਲ,
………….. ਪਿੰਡ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ…………..।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਅੱਵਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਇਕ ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਚਪੜਾਸੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਬਹੁਤੀ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੇ ਪੰਜ ਜੀਆਂ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗ਼ਰੀਬੀ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਮੇਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਫ਼ੀਸ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਆਪ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਫ਼ੀਸ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
……….. ਕੁਮਾਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ………..
ਛੇਵੀਂ ਏ।

ਮਿਤੀ : 17 ਅਪਰੈਲ, 20.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  19.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
……….. ਸਕੂਲ,
……….. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋਈ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਹਿਸਾਬ ਦਾ ਪੇਪਰ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਉਸ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਬਿਮਾਰ ਸਾਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਉਹ ਪੇਪਰ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਆਮਦਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਉਹ ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੇਰਾ ਜ਼ੁਰਮਾਨਾ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
………. ਸਿੰਘ,
ਰੋਲ ਨੰ: ………….,
ਛੇਵੀਂ ‘ਬੀ’

ਮਿਤੀ : 19 ਜਨਵਰੀ, 20…..

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  20.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
………. ਸਕੂਲ,
ਪਿੰਡ……….
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ………..।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇ ਮੇਰਾ ਭਰਾ ਕੁਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਰੋਲ ਨੰ: 87 ਆਪ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਬੀਤੇ ਹਫ਼ਤੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਸੈਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਰੋਲ ਨੰ: “ਏ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਦਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ ‘ਬੀ’ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁੱਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਸੈਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਤੇ ਗ਼ਰੀਬੀ ਕਾਰਨ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਨੂੰ ਵੱਖ – ਵੱਖ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਵਾਲੇ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿਚ ਭੇਜ ਦੇਵੋ। ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ੳ, ਅ, ੲ,
ਰੋਲ ਨੰ: 88,
ਛੇਵੀਂ “ਏ”

ਮਿਤੀ : 16 ਅਪਰੈਲ, 20…..

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  21.
ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਡਾਕੀਏ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਵਿਰੁੱਧ ਪੋਸਟ ਮਾਸਟਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਪੋਸਟ ਮਾਸਟਰ ਸਾਹਿਬ,
ਜਨਰਲ ਪੋਸਟ ਆਫ਼ਿਸ,
……….. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਮੈਂ ਆਪ ਅੱਗੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ – ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਡਾਕੀਏ ਰਾਮ ਨਾਥ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਭਾਵੇ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕੰਨਾਂ ’ਤੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਰਕਦੀ ਅੱਕ ਕੇ ਮੈਂ ਆਪ ਅੱਗੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਹ ਸਾਡੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਕਦੇ ਵੀ ਡਾਕ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਵੰਡਦਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਦੋ – ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਡਾਕ ਇਕੱਠੀ ਹੀ ਵੰਡਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਚਿੱਠੀਆਂ ਇਧਰ – ਉਧਰ ਗਲਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਪਰਸੋਂ ਮੈਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੀ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ਆਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਲੇਟ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਮੈਂ ਇਹ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਇਸ ਡਾਕੀਏ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨਿੱਜੀ ਵੈਰ ਨਹੀਂ।

ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਮੇਰੇ ਇਸ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਇਸ ਡਾਕੀਏ ਨੂੰ ਤਾੜਨਾ ਕਰੋਗੇ ਕਿ ਉਹ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੇ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਡਾਕ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕਰਿਆ ਕਰੇ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।
ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
……… ਕੁਮਾਰ!

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  22.
ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਈਕਲ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਬਾਣੇ ਵਿਚ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਾਉਣ ਲਈ ਮੁੱਖ ਥਾਣਾ ਅਫ਼ਸਰ ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਓ.) ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਐੱਸ.ਐੱਚ.ਓ. ਸਾਹਿਬ,
ਚੌਕੀ ਨੰਬਰ 4,
……… ਸ਼ਹਿਰ।

ਸੀਮਾਨ ਜੀ.
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਗੁੰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਆਪ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਵਿਚ ਰੁਪਏ ਕਢਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਜਿੰਦਰਾ ਲਾ ਕੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਗਿਆ ਸਾਂ। ਪਰ ਜਦੋਂ 11.30 ‘ਤੇ ਬਾਹਰ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸਾਈਕਲ ਨਾ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਾਈਕਲ – ਚੋਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ !

ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਰਾਬਨ – ਹੁੱਡ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਨੰਬਰ A-334060 ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਸਾਈਕਲ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਾਈਕਲ ਸਟੋਰ, ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਮਾਰਚ, 2000 ਵਿਚ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਰਸੀਦ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਚੇਨ – ਕਵਰ ਉੱਤੇ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਉਚਾਈ 2 ਇੰਚ ਅਤੇ ਰੰਗ ਹਰਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਾਈਕਲ ਦੀ ਸੂਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ 100 ਰੁਪਏ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹਾਂ।

ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਆਪਣੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਮੇਰਾ ਸਾਈਕਲ ਲਭਾਉਣ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ – ਪੂਰੀ ਮੱਦਦ ਕਰੋਗੇ !

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
……….. ਸਿੰਘ,
ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ,
…….. ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ

ਮਿਤੀ : 10 ਦਸੰਬਰ, 20…..

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  23.
ਕਿਸੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੋ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੰਗਾਉਣ ਲਈ ਆਰਡਰ ਭੇਜੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪੀਖਿਆ ਭਵਨ,
ਗੌਰਮਿੰਟ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ,
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੋਪੜ।
28 ਅਪਰੈਲ, 20……………

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੈਸਰਜ਼ ਮਲਹੋਤਰਾ ਬੁੱਕ ਡਿਪੋ,
ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਹਾਊਸ,
ਰੇਲਵੇ ਰੋਡ,
ਜਲੰਧਰ

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਮੈਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਵੀ.ਪੀ.ਪੀ. ਕਰ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿਓ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਨਵਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜਿਲਦਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਛਪਾਈ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰੀ ਹੋਵੇ। ਕੀਮਤ ਵੀ ਵਾਜਬ ਹੀ ਲੱਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।

ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ :
1. ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਈਡ (ਛੇਵੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ) 1 ਪੁਸਤਕ
2. ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਗਣਿਤ
3. ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਇੰਗਲਿਸ਼ ਟੈਸਟ ਪੇਪਰ ,, ,,
4. ਐੱਮ. ਬੀ. ਡੀ. ਹਿੰਦੀ ਗਾਈਡ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਰੋਲ ਨੰ: ……..

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  24.
ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਕੋਈ ਮੈਚ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਲੈਣ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
………..ਸਕੂਲ,
……….ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਚੌਥੇ ਪੀਰੀਅਡ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਜੀ. ਟੀ. ਰੋਡ ਦੀ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਾਈਂ ਦਾਸ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਕੀ ਦਾ ਮੈਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਇਸ ਮੈਚ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਦੋ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਆਪ ਸਾਡੀ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਇਹ ਮੈਚ ਦੇਖਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦੇਵੋ, ਤਾਂ ਆਪ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ।

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਮਨਿੰਦਰ ਸਿੰਘ,
ਮਨੀਟਰ,
ਛੇਵੀਂ ‘ਏਂ।

ਮਿਤੀ : 10 ਨਵੰਬਰ, 20……

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  25.
ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਲੈਣ ਲਈ ਬੇਨਤੀ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
………ਸਕੂਲ,
………. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਮੁਕੇਰੀਆਂ ਦੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਮੈਚ ਖੇਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਮੈਚ ਜ਼ਰੂਰ ਜਿੱਤ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰੀ,
ਸਿੰਘ, ਰੋਲ ਨੰ: …..,
ਛੇਵੀਂ ‘ਏ।

ਮਿਤੀ : ਨਵੰਬਰ, 20….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  26.
ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਹਿਬ,
…………. ਸਕੂਲ,
…………. ਸ਼ਹਿਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪੰਜਵੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਮਾਡਲ ਟਾਊਨ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਤੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਜਲੰਧਰ ਬਦਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਲੰਧਰ ਆ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਲੁਧਿਆਣੇ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਸਰਟੀਫ਼ਿਕੇਟ ਲੈ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਪੰਜਵੀਂ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਫ਼ਸਟ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਛੇਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ।

ਆਪ ਦਾ ਆਗਿਆਕਾਰ,
ਉ.ਅ.ਬ.

ਮਿਤੀ : 10 ਮਈ, 20 ……………….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  27.
ਸਕੂਲ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਐੱਨ. ਸੀ. ਸੀ. /ਸਕਾਊਟ ਜਾਂ ਗਰਲ ਗਾਈਡ ਟੀਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਨੈ – ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀ,
ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ,
ਬੁਲੋਵਾਲ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਐੱਨ.ਸੀ.ਸੀ. ਸਕਾਊਟ ਜਾਂ ਗਰਲ ਗਾਈਡ ਟੀਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ/ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ, ਮੈਂ ਆਪ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ/ਹੋਵਾਂਗੀ।

ਆਪ ਦਾ/ਆਪਦੀ ਆਗਿਆਕਾਰ
ਉ.ਅ.ਬ.
ਕਲਾਸ ਛੇਵੀਂ ਸੀ।

ਮਿਤੀ : 18 ਸਤੰਬਰ, 20…..

ਪ੍ਰਸ਼ਨ  28.
ਸੰਪਾਦਕ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੈਕਸ਼ਨ, ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਛਪਦੇ ਰਸਾਲੇ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਬੇਨਤੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
2202 ਆਦਰਸ਼ ਨਗਰ,
ਜਲੰਧਰ
12 ਸਤੰਬਰ, 20……

ਸੇਵਾ ਵਿਖੇ
ਸੰਪਾਦਕ ਸਾਹਿਬ,
ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸੈਕਸ਼ਨ,
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ,
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ।

ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਜੀ,
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਵਲੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਸਾਲੇ ‘ਪੰਖੜੀਆਂ ਅਤੇ ‘ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਿੱਖਿਆ’ ਨੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਵਿਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਪਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਰਸਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਰਚਨਾਤਮਕ ਰੁਚੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਘਰ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹੋਰ ਭੈਣ – ਭਰਾ ਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਬੱਚੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਪ ਮੇਰੇ ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਪਤੇ ਉੱਤੇ ਇਹ ਰਸਾਲੇ ਇਕ ਸਾਲ ਲਈ ਭੇਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੰਦੇ ਦਾ ਬੈਂਕ ਡਰਾਫ਼ਟ ਨੰ: PQ 1628196 ਮਿਤੀ 12 ਸਤੰਬਰ, 20….. ਪੰਜਾਬ ਐਂਡ ਸਿੰਧ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਬਣਵਾ ਕੇ ਇਸ ਪੱਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ !

ਆਪ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ – ਪਾਤਰ,
ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ

Punjab State Board PSEB 5th Class EVS Book Solutions Chapter 3 ਪਸੰਦ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 EVS Chapter 3 ਪਸੰਦ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ

EVS Guide for Class 5 PSEB ਪਸੰਦ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ-12

ਕਿਰਿਆ 1. ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਕੱਦ ਦੀ ਮਿਣਤੀ ਕਰੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਾਰਨੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਨੂੰ ਇੰਚਾਂ ਅਤੇ ਸੈਂਟੀਮੀਟਰਾਂ ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਓ।

ਉੱਤਰ :

ਨਾਂ	ਇੰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਦ	ਸੈਂਟੀਮੀਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਦ
ਸੌਰਭ	50	127.0
ਸੁਨੀਤਾ	48	122.0
ਬਲਵਿੰਦਰ	51	129.5

ਨੋਟ – 1 ਸ.ਮ. = 0.394 ਇੰਚ,
1 ਇੰਚ = 2.54 ਸ.ਮ.

ਨੋਟ-ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਕੱਦ ਦੀ ਮਿਣਤੀ ਖ਼ੁਦ ਕਰੋ। ਸੋਚੋ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ –

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਕਿਸਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮਰੀ ਦਾਦੀ ਜੀ ਦੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਕੌਣ ਹੱਸਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮੇਰੀ ਮਾਤਾ ਜੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਹੌਲੀ ਕੌਣ ਬੋਲਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮੇਰੀ ਦੀਦੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤੁਹਾਡੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਕੌਣ ਬੋਲਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਤੁਹਾਡੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਕਿਸ ਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਮੇਰੀ ਦੋਸਤ ਸੁਨੈਨਾ ਦੀ। ਨੋਟ-ਇੱਥੇ ਇਹ ਨਾਂ ਕਾਲਪਨਿਕ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਾਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਪੇਜ਼-13

ਕਿਰਿਆ 2. ਆਪਣੀ ਸ਼ੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਕਰੋ ਕਿ –

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਸ-ਕਿਸ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਾਲ ਘੁੰਗਰਾਲੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਕੋਮਲ ਦੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਟੋਏ ਪੈਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਸੋਨੂੰ ਦੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜਾ ਬੱਚਾ ਆਪਣੀ ਜੀਭ ਨਾਲ ਨੱਕ ਛੂਹ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਰਾਹੁਲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਹੜਾ ਬੱਚਾ ਆਪਣੀ ਜੀਭ ਨੂੰ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮੋੜ ਕੇ ਪਰਨਾਲਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਜੈਸੀਕਾ।

ਕਿਰਿਆ 3. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਿਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ? ਹਾਂ ਲਈ (✓) ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਲਈ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ।

ਉੱਤਰ :
ਨੋਟ-ਅੱਗੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ✓ ਅਤੇ ✗ ਲਗਾਏ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ ਦਿਓ

ਪੇਜ-14

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :
(ਉ) ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਗੁਣ … ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਸਭ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ।
(ਸ) ਸਾਨੂੰ ਕਸਰਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
(ਹ) ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ✗
(ਅ) ✓
(ਈ) ✓
(ਸ) ✗
(ਹ) ✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਕਿਹੜਾ ਗੁਣ ਅਸੀਂ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਰੰਗ
ਨੈਣ-ਨਕਸ਼
ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ
ਉੱਤਰ :
ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ

(ਅ) ਕਿਹੜੇ ਰਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਮੱਛੀ ਵੱਧ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਬੰਗਾਲ ਦੇ
ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ
ਉੱਤਰ :
ਬੰਗਾਲ ਦੇ

(ਇ) ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਕੀ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ, ਹਨ?
ਰੋਟੀ,
ਚਾਵਲ
ਮੱਛੀ
ਉੱਤਰ :
ਚਾਵਲ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਧ ਕਿਉਂ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਦੁੱਧ ਪੂਰਨ ਆਹਾਰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਡੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ‘ਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਉਪਲੱਬਧ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ, ਜਲਵਾਯੂ, ਇਲਾਕਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :
(ਉ) ਹੈਲਨ ਕੈਲਰ ……………………………. ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ।
(ਅ) ਛੂਹ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਲਿਪੀ ਨੂੰ ……………………………. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ
(ਇ) ……………………………. ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਚੱਲਣ ਫਿਰਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਦੇਖ ਤੇ ਸੁਣ,
(ਅ) ਬੇਲ ਲਿਪੀ,
(ੲ) ਪੋਲੀਓ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦੇਖ ਨਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?”
ਉੱਤਰ :
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਜਾਂ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੇ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਤੇ ਛੂਹਣ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੈਲਨ ਕੈਲਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਤੇ ਹਰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਡੱਟ ਕੇ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

PSEB 5th Class EVS Guide ਪਸੰਦ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ Important Questions and Answers

1. ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ (ਸਹੀ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ! ਸਹੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ (ਲਗਾਓ)

(i) ………… ਪੂਰਨ ਆਹਾਰ ਹੈ।
(ਉ) ਦੁੱਧ
(ਅ) ਦਾਲਾਂ
(ਇ) ਚਾਹ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਦੁੱਧ

(ii) ਸਰੀਰਕ ਗੁਣ ਹਨ
(ਉ) ਚੇਹਰਾ ਮੋਹਰਾ
(ਆ) ਲੰਬਾਈ
(ਇ) ਨੈਨ-ਨਕਸ਼
(ਸ) ਸਾਰੇ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ

(iii) ਹੈਲਨ ਕਲਰ
(ਉ) ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ
(ਅ) ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ
(ਈ) ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਾਣਦੀ ਸੀ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ

2. ਇੱਕ ਵਾਕੇ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਕਿਹੜੇ ਗੁਣ ਜੱਦੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਰੰਗ ਰੂਪ, ਲੰਬਾਈ, ਨੈਨ-ਨਕਸ਼ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੈਲਨ ਕਲਰ ਦੀ ਸੁਣਨ ਦੀ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਦੋਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ?
ਉੱਤਰ :
ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਦੀ, ਸ਼ਕਤੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੈਲਨ ਕਲਰ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਐਨੀ ਸੁਲੀਵਾਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੈਲਨ ਕੇਲਰ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਖ ਲਏ?
ਉੱਤਰ :
ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 30 ਸ਼ਬਦ ਸਿੱਖ ਲਏ।

ਪ੍ਰਸ਼ੰਨ 5.
ਹੈਲਨ ਕੇਲਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ?
ਉੱਤਰ :
ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਕੋਈ ਇਕ ਕੰਮ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਬੁਰਸ਼ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਪੀਂਦਾ ਹਾਂ।

3. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ –

(i) ਅਰਸ਼ ਦਾ ਕੱਦ …………………….. ਸੀ
(ii) ਦੁੱਧ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ …………………….. ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(iii) ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ …………………….. ਹੁੰਦੇ ਹਨ
(iv) ਸਾਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਗੁਣ ਆਪਣੇ …………………….. ਵਿਰਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(v) ਹੈਲਨ ਕੇਲਰ …………………….. ਅਤੇ …………………….. ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(i) 4 ਫੁੱਟ 7 ਇੰਚ,
(ii) ਪੌਸ਼ਟਿਕ,
(iii) ਗੁਣ,
(iv) ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ;
(v) ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ, ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ।

ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਜਾਂ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ-ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੇ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਤੇ ਛੂਹਣ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

4. ਸਹੀ/ਗਲਤ

(i) ਬੇਲ ਲਿਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਜੋ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਕਰਦੇ ਹਨ
(ii) ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ ਮੱਛੀ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।
(iii) ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਭੋਜਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ !
(iv) ਐਨੀ ਸੁਲੀਵਾਨ, ਹੈਲਨ ਕਲਰ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ।
(v) ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਬੋਲ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।
ਉੱਤਰ :
(i) ਗ਼ਲਤ,
(ii) ਗ਼ਲਤ,
(iii) ਸਹੀ,
(iv) ਗਲਤ,
(v) ਸਹੀ।

5. ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ

(i) ਹੈਲਨ ਕੈਲਰ – (ਉ) ਅਧਿਆਪਕਾ
(ii) ਐਨੀ ਸੁਲੀਵਾਨ – (ਅ) ਬੇਲ
(iii) ਨਾ ਦੇਖਣ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਿਪੀ। – (ਇ) ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(i) (ਈ)
(ii) (ੳ)
(iii) (ਉ)

6. ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ (ਮਾਈਂਡ ਮੈਪਿੰਗ) –

ਉੱਤਰ :

7. ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ :
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਯੋਗ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਵੱਧ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਜਾਂ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਬਾਕੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ-ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੇ ਵਧੀਆ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਤੇ ਛੂਹਣ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੈਲਨ ਕਲਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਵਾਕ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
ਹੈਲਨ ਕੇਲਰ ਦੇਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਉਸ ਨਾਲ ਡੇਢ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਯੋਗ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਐਨੀ ਸੁਲੀਵਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਹੈਲਨ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਿਖਾਇਆ।

ਹੈਲਨ ਕੇਲਰ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਿਖਾਰਣ ਬਣੀ, ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਬੇਲ ਲਿਪੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸ੍ਰੋਤ ਤੇ ਚਾਣਨ ਮੁਨਾਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ।