Class 8

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Yojaka, Vyakarana ਯੋਜਕ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਯੋਜਕ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਯੋਜਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਭੇਦ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਉੱਤਰ ਦਿਓ।
ਜਾਂ
ਯੋਜਕ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ’ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 199)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ ਚੁਣ ਕੇ ਲਿਖੋ ਤਾਂ ਜੋ, ਅਤੇ, ਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ, ਦੀ।
ਉੱਤਰ :
ਤਾਂ ਜੋ, ਕਿਉਂਕਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਮਾਨ ਤੇ ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀ. ਵੀ. ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਅਦਭੁਤ ਕਾਢਾਂ ਹਨ।
(ਅ) ਮੋਹਨ ਗ਼ਰੀਬ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਬੇਈਮਾਨ ਨਹੀਂ।
(ਈ) ਦਵਿੰਦਰ ਤੇ ਰਵਿੰਦਰ ਸਕੇ ਭਰਾ ਹਨ।
(ਸ) ਰੀਨਾ ਸਕਲ ਨਹੀਂ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਬਿਮਾਰ ਹੈ।
(ਹ) ਉਸ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਟਿਊਸ਼ਨ ਰਖਵਾਈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਣ।
(ਕ) ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਡਰਪੋਕ ਵੀ ਹੈ।
(ਖ) ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਨਕਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
(ਗਿ) ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਘਰ ਪੁੱਜਣਾ।
(ਘ) ਰੋਜ਼ ਦੰਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਤੇ ਨਹਾਉਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹੈ।
(ਝ) ਤੂੰ ਜਾਵੇਂਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਆਵੇਗਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਅਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਅ) ਪਰ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਈ) ਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਸ) ਕਿਉਂਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਹ) ਤਾਂਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਕ) ਬਲਕਿ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਖ) ਪਰੰਤੂ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਗ) ਕਿ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ,
(ਘ) ਤੇ – ਸਮਾਨ ਯੋਜਕ,
(ਝ) ਤਾਂ – ਅਧੀਨ ਯੋਜਕ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Kriya Sambandhak, Vyakarana ਸੰਬੰਧਕ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਸੰਬੰਧਕ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੰਬੰਧਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਸਮਝਾਓ।
ਜਾਂ
ਸੰਬੰਧਕ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ “ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ’ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 183)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ, ਅਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ ਤੇ ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੰਬੰਧਕ ਚੁਣੋ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ
ਦਾ, ਬਗ਼ੈਰ, ਦੀ, ਉੱਤੇ, ਦੇ ਉੱਤੇ, ਕੋਲ, ਵਾਸਤੇ, ਦੇ ਬਗ਼ੈਰ।
ਉੱਤਰ :
ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ – ਦਾ, ਦੀ, ਦੇ !
ਅਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ – ਬਰ, ਉੱਤੇ, ਕੋਲ, ਵਾਸਤੇ।
ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੰਬੰਧਕ – ਦੇ ਉੱਤੇ, ਦੇ ਬਗ਼ੈਰ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਬੰਧਕ ਚੁਣੋ ਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਸਾਡਾ ਘਰ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
(ਅ) ਬਿੱਲੀ ਮੇਜ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠੀ ਹੈ।
(ਈ) ਕਾਲੂ ਦਾ ਭਰਾ ਬੜਾ ਸੋਹਣਾ ਹੈ।
(ਸ) ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਤਾ ਦੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
(ਹ) ਤੁਹਾਡੀ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ?
(ਕ) ਰਤਾ ਪਰੇ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਦੇ
(ਅ) ਦੇ
(ਈ ਦਾ
(ਸ) ਦੀ
(ਹ) ਕਿੱਥੇ
(ਕ) ਪਰੇ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Kriya Visheshan, Vyakarana ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੱਸੋ।
ਜਾਂ
ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵੰਡ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ “ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 138 ਅਤੇ 150)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਦਿਨੋ – ਦਿਨ …………………….
(ਅ) ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ …………………….
(ਇ) ਵਾਰ – ਵਾਰ …………………….
(ਸ) ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ …………………….
(ਹ) ਜ਼ਰੂਰ …………………….
(ਕ) ਬਥੇਰਾ …………………….
(ਖ) ਇਸੇ ਕਰਕੇ …………………….
(ਗ) ਆਹੋ ਜੀ। …………………….
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਕਾਲਵਾਚਕ,
(ਅ) ਕਾਰਨਵਾਚਕ,
(ਇ) ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ,
(ਸ) ਕਿਰਨਵਾਚਕ,
(ਹ) ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ,
(ਕ) ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ,
(ਖ) ਕਾਰਨ ਵਾਚਕ,
(ਗ) ਨਿਰਨਾਵਾਚਕ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿੱਤੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖੋ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਵੀ ਦੱਸੋ।
(ੳ) ਮਾਤਾ ਜੀ ਘਰੋਂ ਬਜ਼ਾਰ ਗਏ ਹਨ।
(ਅ ਮੈਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਘਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਂਗਾ।
(ਇ) ਮੈਂ ਗਲਾਸ ਹੌਲੀ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ।
(ਸ) ਪੜੋ ਜ਼ਰੂਰ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਦੁਕਾਨ ਹੀ ਕਰੋ।
(ਹ) ਹਾਂ ਜੀ ! ਮੈਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵਾਂਗਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਬਜ਼ਾਰ – ਸਥਾਨਵਾਚਕ,
(ਅ) ਐਤਵਾਰ – ਕਾਲਵਾਚਕ,
(ਈ) ਹੌਲੀ, ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ, ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ – ਪ੍ਰਕਾਰਵਾਚਕ, ਨਹੀਂ – ਨਿਸ਼ਚੇਵਾਚਕ।
(ਸ) ਬੇਸ਼ੱਕ ਜ਼ਰੂਰ – ਨਿਸ਼ਚੇਵਾਚਕ
(ਹ) ਹਾਂ ਜੀ – ਨਿਰਨਾਵਾਚਕ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ – ਕਾਲਵਾਚਕ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਹੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ (✓) ਤੇ ਗ਼ਲਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ (x) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ
(ਉ) ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਅੱਠ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਹੌਲੀ, ਛੇਤੀ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਕਾਰ – ਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।
(ਸ) ਬੇਸ਼ੱਕ, ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਬਦ ਨਿਸਚੇ – ਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ।
(ਹ) ਘਰ, ਪਿੱਛੇ, ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ਬਦ ਨਿਰਨਾਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ।
(ਕ) ਜੀ ਹਾਂ, ਆਹੋ ਨਿਰਨਾ – ਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ।
(ਮੈਂ) ਰਾਤੋ – ਰਾਤ ਦਿੱਲੀ ਗਿਆ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) (✓)
(ਅ) (✓)
(ਈ) (✓)
(ਸ) (x)
(ਹ) (x)
(ਕ) (✓)
(ਮੈਂ) (x)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਾਲਵਾਚਕ, ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਰਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣੋ
ਉੱਤੇ, ਇੰਟ, ਘੱਟ, ਥੱਲੇ, ਉੱਬ, ਵੱਧ, ਇਧਰ, ਉਧਰ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕੁੱਝ, ਉਦੋਂ, ਪੂਰਾ, ਉੱਥੇ, ਇੱਥੋਂ, ਅੱਜ, ਏਦਾਂ, ਥੋੜਾ, ਜਿਧਰ, ਜਿਵੇਂ, ਕਲ਼, ਜਿੰਨਾ, ਕਿਧਰ, ਕਿਵੇਂ, ਜਿੱਥੇ, ਜਦੋਂ, ਹੌਲੀ, ਕਿੱਥੇ, ਕਦੋਂ, ਧੀਰੇ, ਨੇੜੇ, ਓਦਾਂ, ਛੇਤੀ, ਦੂਰ, ਕਦੀ, ਇੰਨਾ, ਸੱਜੇ, ਹੁਣ, ਕਿੰਨਾ, ਸਵੇਰੇ, ਜ਼ਰਾ, ਹੋਠਾਂ, ਕੁਵੇਲੇ, ਰਤਾ, ਸੁਵੇਲੇ, ਖੱਬੇ।
ਉੱਤਰ :

• ਕਾਲਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਉਦੋਂ, ਅੱਜ, ਕਲ਼, ਜਦੋਂ, ਕਦੋਂ, ਕਦੀ, ਹੁਣ, ਸਵੇਰੇ, ਕੁਵੇਲੇ, ਸੁਵੇਲੇ।
• ਸਥਾਨਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਉੱਤੇ, ਥੱਲੇ, ਇਧਰ, ਉਧਰ, ਉੱਥੇ, ਇੱਥੋਂ, ਜਿਧਰ, ਕਿਧਰ, ਜਿੱਥੇ, ਕਿੱਥੇ, ਨੇੜੇ, ਦੁਰ, ਸੱਜੇ, ਖੱਬੇ, ਹੇਠਾਂ।
• ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਘੱਟ, ਵੱਧ, ਕੁੱਝ, ਪੂਰਾ, ਥੋੜਾ, ਜਿੰਨਾ, ਇੰਨਾ, ਕਿੰਨਾ, ਜ਼ਰਾ, ਰਤਾ।
• ਪ੍ਰਕਾਰਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਇੰਵ, ਉਂਝ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਏਦਾਂ, ਜਿਵੇਂ, ਕਿਵੇਂ, ਹੌਲੀ, ਧੀਰੇ, ਓਦਾਂ, ਛੇਤੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਾਰਨਵਾਚਕ, ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ, ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਤੇ ਨਾਂਹਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣੋ –
ਹਾਂ ਜੀ, ਕਿਉਂਕਿ, ਇਕਹਿਰਾ, ਆਹੋ, ਡਿਓਢਾ, ਠੀਕ, ਵੀ, ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ, ਬਿਲਕੁਲ, ਕਈ ਵਾਰ, ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ, ਤਾਂਕਿ, ਘੜੀ ਮੁੜੀ, ਸਤਿ ਬਚਨ, ਨਹੀਂ ਜੀ, ਮੂਲੋਂ, ਨਹੀਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ, ਵਾਰ ਵਾਰ, ਤਦੇ ਹੀ, ਤਾਹੀਉਂ, ਮੁੜ – ਮੁੜ, ਦੁਬਾਰਾ, ਉੱਕਾ ਹੀ।
ਉੱਤਰ :

• ਕਾਰਨਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਕਿਉਂਕਿ, ਤਾਂ ਕਿ, ਇਸ ਕਰਕੇ, ਤਦੇ ਹੀ, ਤਾਂਹੀਓ।
• ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਇਕਹਿਰਾ, ਡਿਓਢਾ, ਕਈ ਵਾਰ, ਘੜੀ – ਮੁੜੀ, ਵਾਰ – ਵਾਰ, ਮੁੜ – ਮੁੜ, ਦੁਬਾਰਾ।
• ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਵੀ, ਹੀ।
• ਨਾਂਹ – ਵਾਚਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਨਹੀਂ ਜੀ, ਨਹੀਂ, ਮੂਲੋਂ, ਉੱਕਾ ਹੀ, ਹਾਂ ਜੀ, ਆਹੋ, ਠੀਕ, ਜ਼ਰੂਰ, ਬਿਲਕੁਲ, ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ, ਸਤਿ ਬਚਨ

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Kala, Vyakarana ਕਾਲ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਕਾਲ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਕਾਲ ਕਿੰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰੋ।
ਉੱਤਰ :
ਕਿਰਿਆ ਕੰਮ ਦੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਕੰਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ 1 ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕਾਲ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

(ਉ) ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ – ਜਿਹੜੀ ਕਿਰਿਆ ਹੁਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕਾਲ, ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ –

• ਮੈਂ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹਾਂ।
• ‘ਉਹ ਲਿਖਦਾ ਹੈ

(ਅ) ਭੂਤਕਾਲ – ਜੋ ਕਿਰਿਆ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦਾ ਕਾਲ, ਭੂਤਕਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ; ਜਿਵੇਂ –

• “ਮੈਂ ਪੜਦਾ ਸੀ।
• ‘ਉਹ ਖੇਡਦੀ ਸੀ।

(ਈ) ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ – ਜਿਹੜੀ ਕਿਰਿਆ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੋਣੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਕਾਲ, ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ –

• “ਮੈਂ ਪੜਾਂਗਾ।
• ‘ਉਹ ਖੇਡੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਚੁਣੋ ਹੱਸਣਾ, ਰੱਜਣਾ, ਰੱਜ, ਮੰਨਣਾ, ਮਨ, ਖੇਡਣਾ, ਖੇਡ, ਰੋਂਦ, ਰੋਣਾ, ਰੋਣ, ਜਾਣਾ।
ਉੱਤਰ :
ਹੱਸਣਾ, ਰੱਜਣਾ, ਮੰਨਣਾ, ਖੇਡਣਾ, ਰੋਂਦਾ, ਰੋਣਾ, ਜਾਣਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਕਿਹੜੇ ਕਾਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ?
(ੳ) ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਮੈਚ ਖੇਡੇਗੀ।
(ਅ) ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਭਾਸ਼ਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਈ) ਅਧਿਆਪਕਾ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਸ) ਰਾਜੁ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
(ਹ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।
(ਕ) ਸ਼ਰਮਾ ਜੀ ਜੱਜ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਸਨ।
(ਖ) ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ
(ਗ) ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫ਼ਸਰ ਸਕੂਲ ਦੀ ਚੈਕਿੰਗ ਕਰਨਗੇ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ
(ਅ) ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ।
(ਈ) ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ
(ਸ) ਭੂਤ ਕਾਲ
(ਹ) ਭੂਤ ਕਾਲ
(ਕ) ਭੂਤਕਾਲ
(ਖ) ਭੂਤਕਾਲ।
(ਗ) ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਭੂਤ ਕਾਲ ਵਿਚ ਬਦਲੋ
(ਉ) ਸਚਿਨ ਕੋਟ ਖੇਡਦਾ ਹੈ।
(ਆ) ਚੋਰ ਚੋਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
(ਈ) ਸੂਰਜ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਪਸ਼ੂ ਘਾਹ ਚਰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਗੱਡੀ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ।
(ਕ) ਬੱਚਾ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਚਿਨ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖੇਡਦਾ ਸੀ।
(ਆ) ਚੋਰ ਚੋਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।
(ਈ) ਸੂਰਜ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਸੀ।
(ਸ) ਪਸ਼ੂ ਘਾਹ ਚਰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਗੱਡੀ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ।
(ਕ) ਬੱਚਾ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਂਦਾ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ ਵਿਚ ਬਦਲੋ
(ਉ) ਵਰਖਾ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਅ) ਘੋੜੇ ਦੌੜਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਮੱਝਾਂ ਚਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਸ) ਕੁੜੀਆਂ ਖੇਡ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਹ) ਸੁਰਜੀਤ ਹਾਕੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਵਰਖਾ ਪੈ ਰਹੀ ਹੋਵੇਗੀ।
(ਅ) ਘੋੜੇ ਦੌੜਨਗੇ?
(ਈ) ਮੱਝਾਂ ਚਰ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
(ਸ) ਕੁੜੀਆਂ ਖੇਡ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
(ਹ) ਸੁਰਜੀਤ ਹਾਕੀ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਭੂਤ ਕਾਲ ਵਿਚ ਬਦਲੋ
(ਉ) ਜਾਦੂਗਰ ਜਾਦੂ ਦਿਖਾਏਗਾ।
(ਅ) ਰੀਟਾ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹੇਗੀ !
(ਈ) ਪੁਜਾਰੀ ਆਰਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਬੱਚੇ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹ ਮੱਝਾਂ ਚਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਕ) ਪੰਛੀ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਉੱਡ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਖ) ਕਵੀ ਕਵਿਤਾ ਸੁਣਾਏਗਾ।
(ਗ) ਬੱਚਾ ਪਤੰਗ ਉਡਾਏਗਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਜਾਦੂਗਰ ਨੇ ਜਾਦੂ ਦਿਖਾਇਆ।
(ਅ) ਰੀਟਾ ਨੇ ਪਾਠ ਪੜਿਆ।
(ਈ) ਪੁਜਾਰੀ ਆਰਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
(ਸ) ਬੱਚੇ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ।
(ਹ) ਮੱਝਾਂ ਚਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
(ਕ) ਪੰਛੀ ਆਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਉੱਡ ਰਹੇ ਸਨ।
(ਖਿ) ਕਵੀ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਸੁਣਾਈ।
(ਗ) ਬੱਚਾ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਂਦਾ ਸੀ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Kiriya, Vyakarana ਕਿਰਿਆ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਕਿਰਿਆ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਿਰਿਆ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ?
ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ “ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 117)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਰਿਆ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਕੀਰ ਲਗਾਓ
(ਉ) ਹਰਬੰਸ ਉੱਚੀ – ਉੱਚੀ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਅ) ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਆਏਗੀ।
(ਈ) ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬੰਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਧੋਬੀ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਹ) ਪਕਾ ਜੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ।
(ਕ) ਕੁੜੀ ਰੱਸੀ ਟੱਪਦੀ ਹੈ।
(ਖ) ਦਰਜ਼ੀ ਕੱਪੜੇ ਸਿਊਂ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਹਰਬੰਸ ਉੱਚੀ – ਉੱਚੀ ਰੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਆ) ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਆਏਗੀ।
(ਈ) ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬੰਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਧੋਬੀ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਹ) ਅਧਿਆਪਕਾ ਜੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ।
(ਕ) ਕੁੜੀ ਰੱਸੀ ਟੱਪਦੀ ਹੈ।
(ਖ) ਦਰਜ਼ੀ ਕੱਪੜੇ ਸਿਊਂ ਰਿਹਾ ਹੈ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Visheshan, Vyakarana ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਉੱਤਰ ਦਿਓ !
ਜਾਂ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ।
ਉੱਤਰ :
(ਨੋਟ – ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ “ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 106)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹਨ? ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਖੋ –
ਵਾਕ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਕਿਸਮ
(ਉ) ਰਾਜ ਇਸ ਸਭਾ ਦਾ ਚੌਥਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਚੌਥਾ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
(ਅ) ਇਹ ਕੱਪੜਾ ਦੋ ਮੀਟਰ ਲੰਮਾ ਹੈ। ……………………………………………..
(ਈ) ਅਹੁ ਸਾਡਾ ਘਰ ਹੈ। ……………………………………………..
(ਸ) ਦੁੱਧ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਪਾਣੀ ਮਿਲਾ ਦਿਓ। ……………………………………………..
(ਹ) ਸੁਨੀਤਾ ਬੜੀ ਚਲਾਕ ਕੁੜੀ ਹੈ। ……………………………………………..
(ਕ) ਮੇਰਾ ਕੁੜਤਾ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਹੈ। ……………………………………………..
(ਖ) ਰਾਮ ਕੋਲ ਬਥੇਰੀਆਂ ਕਮੀਜ਼ਾਂ ਹਨ। ……………………………………………..
(ਗ) ਉਸ ਕੋਲ ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਹਨ। ……………………………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਚੌਥਾ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਅ) ਦੋ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਈ) ਅਹੁ – ਨਿਸ਼ਚੇਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਸ) ਥੋੜ੍ਹਾ – ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਹ) ਬੜੀ ਚਲਾਕ ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਕ) ਮੇਰਾ – ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਨੀਲੇ – ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਖ) ਬਥੇਰੀਆਂ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ,
(ਗ) ਪੰਜਾਹ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਤੇ ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣੋ
(ਉ) ਰਾਜੂ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ।
(ਅ) ਹੁ ਘਰ ਬੜਾ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰਾ ਹੈ।
(ਈ) ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਚੌਥਾ ਇਜਲਾਸ ਕੱਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਪਲਾਟ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦਸ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ।
(ਹ) ਥੋੜ੍ਹਾ ਠਹਿਰ ਜਾਓ, ਮੈਂ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਚਲਦੀ ਹਾਂ।
(ਕ) ਰੋਹਿਤ ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਖਿਡਾਰੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਹੁਸ਼ਿਆਰ – ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।
(ਅ) ਬੜਾ ਸਾਫ਼ – ਸੁਥਰਾ – ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।
(ਇ) ਚੌਥਾ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।
(ਸ) ਦਸ ਲੱਖ – ਸੰਖਿਆਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।
(ਹ) ਥੋੜਾ – ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।
(ਕ) ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ – ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਗੁਣਵਾਚਕ, ਸੰਖਿਅਕ, ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ, ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਅਤੇ ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣੋ
ਅਹਿ, ਦਸ, ਸੋਹਣਾ, ਕੌਣ, ਆਹ, ਪਹਿਲਾ, ਜ਼ਰਾ ਕੁ, ਅੱਧਾ, ਇਹ, ਮੌਕਾ, ਕੀ, ਦੂਜਾ, ਕਈ, ਕਿੰਨਾ, ਸਾਰਾ, ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ, ਪਤਲਾ, ਕਿਹੜੀ, ਭੈੜਾ, ਜਿਹੜੀ, ਰੀਣ ਕੁ, ਕਾਲਾ, ਜੋ, ਬਹਾਦਰ, ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤਾ, ਦੋ – ਦੋ, ਕਿੰਨਾ, ਦੋਵੇਂ, ਥੋੜੇ, ਤੁਹਾਡਾ, ਪੱਕਾ, ਮੇਰਾ, ਛਿੱਕਾ, ਸੇਰ ਕੁ, ਪੰਦਰਾਂ, ਚੰਗਾ, ਬਥੇਰਾ, ਤਿੰਨੇ, ਕਮਜ਼ੋਰ, ਚੱਪਾ ਕੁ, ਗਿੱਠ ਭਰ, ਹਾਂਹ, ਵੀਹਾਂ ਦੇ ਵੀਹ, ਕੁੱਝ, ਔਹ, ਪੌਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ।
ਉੱਤਰ :

1. ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਸੋਹਣਾ, ਮੋਟਾ, ਪਤਲਾ, ਭੈੜਾ, ਕਾਲਾ, ਬਹਾਦਰ, ਪੱਕਾ, ਛਿੱਕਾ, ਚੰਗਾ, ਕਮਜ਼ੋਰ।
2. ਸੰਖਿਅਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਦਸ, ਪਹਿਲਾ, ਅੱਧਾ, ਦੂਜਾ, ਕਈ, ਦੋ – ਦੋ, ਥੋੜੇ, ਪੰਦਰਾਂ, ਤਿੰਨੇ, ਵੀਹਾਂ ਦੇ ਵੀਹ, ਪੌਣਾ, ਸਾਰੇ।
3. ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਜ਼ਰਾ ਕੁ, ਕਿੰਨਾ, ਸਾਰਾ, ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ, ਰੀਣ ਕੁ, ਥੋੜਾ, ਬਹੁਤਾ, ਕਿੰਨਾ, ਸੇਰ ਕੁ, ਬਥੇਰਾ, ਚੱਪਾ ਕੁ, ਗਿੱਠ ਭਰ, ਕੁਝ ਆਦਿ।
4. ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਅਹਿ, ਆਹ, ਇਹ, ਹਾਹ, ਔਹ, ਉਨ੍ਹਾਂ।
5. ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ – ਕੌਣ, ਕੀ, ਕਿਹੜੀ, ਜਿਹੜੀ, ਜੋ, ਤੁਹਾਡਾ, ਮੇਰਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਵਿਚੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਚੁਣੋ –
ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਹ ਸਵਾਲ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹਨ ਚਾਰ – ਚਾਰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਟੋਲੀ ਖੇਡਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਕਦੀ – ਕਦੀ ਸੈਰ ਵੀ ਕਰਿਆ ਕਰੋ। ਦੋ – ਚਾਰ ਘੜੀਆਂ ਕੋਈ ਖੇਡ ਖੇਡ ਲਿਆ ਕਰੋ। ਇਉਂ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
ਸਾਰੇ – ਸੰਖਿਅਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।ਇਹ – ਨਿਸਚੇਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ। ਚਾਰ – ਚਾਰ – ਸੰਖਿਅਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸਾਰਾ – ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ( ਦੋ – ਚਾਰ – ਸੰਖਿਅਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ। ਕੋਈ – ਪੜਨਾਂਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਦੇ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹਨ ਲੰਮਾ, ਥੋੜਾ, ਸੁਰੀਲੀ, ਦਸਵਾਂ।
ਉੱਤਰ :
ਲੰਮਾ, ਸੁਰੀਲੀ – ਗੁਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ। ਥੋੜਾ – ਪਰਿਮਾਣਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ। ਦਸਵਾਂ – ਸੰਖਿਅਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Vachana, Vyakarana ਵਚਨ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਵਚਨ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਵਚਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਦੱਸੋ?
ਜਾਂ
ਵਚਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਵਚਨ ਕਿਹੜੇ – ਕਿਹੜੇ ਹਨ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ – ਇਕ ਜਾਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਭੇਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਰੂਪ ਉਸ ਦਾ ਵਚਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਵਚਨ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ – ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ।
(ੳ) ਇਕ – ਵਚਨ – ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਰੂਪ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਜਾਂ ਕਿਰਿਆ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ – ਵਚਨ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਦੋ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਾਧਾਰਨ ਤੇ ਸੰਬੰਧਕੀ। ਇਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਰੂਪ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ
(ਉ) ਤੇਰਾ ਮੁੰਡਾ ਕਿੱਥੇ ਹੈ? (ਮੁੰਡਾ’ ਇਕ – ਵਚਨ ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ)
(ਅ ਤੇਰੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ। (ਮੁੰਡੇ ਇਕ – ਵਚਨ ਸੰਬੰਧਕੀ ਰੂਪ

(ਅ) ਬਹੁ – ਵਚਨ – ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਰੂਪ ਇਕ ਤੋਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਵੀ ਦੋ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਧਾਰਨ ਤੇ ਸੰਬੰਧਕੀ ਨੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਰੂਪ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹਨ
(ੳ) ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਹਨ। (‘ਮੁੰਡੇ’ ਬਹੁ – ਵਚਨ, ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ)
(ਅ) ਉਸ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜ ਦਿੱਤਾ। (ਮੁੰਡਿਆਂ ਬਹੁ – ਵਚਨ, ਸੰਬੰਧਕੀ ਰੂਪ)

ਉਪਰੋਕਤ ਵਾਕਾਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਦੇ ਦੋ ਦੋ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਇਕ ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜਾ ਸੰਬੰਧਕੀ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਕ ਦਾ, ਦੇ, ਦੀਆਂ, ਨੇ, ਨੂੰ, ਲਈ, ਖ਼ਾਤਰ, ਤੋਂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਬੰਧਕੀ ਰੂਪ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ।

(ਨੋਟ – ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਦੇ ਇਹੋ ਤਰੀਕੇ ਹੀ ਸਿੱਖਣੇ ਤੇ ਸਿਖਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਦੇ ਦੋ – ਦੋ ਰੂਪ ਹੀ ਲਿਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ !

ਹੇਠਾਂ ਦੇਖੋ ਵਚਨ ਬਦਲੀ ਦੇ ਕੁੱਝ ਨਿਯਮ :

1. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਕੰਨਾ (τ) ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਰੂਪ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ –

ਉੱਪਰਲੇ ਨੇਮ ਦਾ ਉਲੰਘਣ – ਕਈ ਕੰਨਾ ਅੰਤ ਵਾਲੇ ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਕ – ਵਚਨ ਅਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –
(ੳ) ਸਤਲੁਜ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਕ ਦਰਿਆ ਹੈ। (ਇਕ – ਵਚਨ)
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਰਿਆ ਹਨ। (ਬਹੁ – ਵਚਨ)
(ਅ) ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਭਰਾ ਹੈ। (ਇਕ – ਵਚਨ)
ਮੇਰੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਹਨ। (ਬਹੁ – ਵਚਨ)

2. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਕੰਨਾ (τ) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਰੂਪ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ –

3. ਕਈ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਕ – ਵਚਨ ਰੂਪ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਰੂਪ ਵਿਚ , ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ – ਦਾਦਕੇ, ਨਾਨਕੇ, ਮਾਮੇ।

4. ਜੇਕਰ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਬਿਹਾਰੀ (), ਦੁਲੈਂਕੜ () ਹੋੜਾ ( ) ਜਾਂ ਕਨੌੜਾ (*) ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕ – ਵਚਨ ਤੇ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਰੂਪ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਸ਼ਬਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ‘ਆਂ’ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :

5. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਮੁਕਤਾ ਹੋਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁ – ਵਚਨ ਕੰਨਾ ਤੇ ਬਿੰਦੀ () ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –

6. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਕੰਨਾ ਬਿੰਦੀ ਹੋਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁ – ਵਚਨ ‘ਬੰਦੀ ਹਟਾ ਕੇ ‘ਤੇ “ਵਾਂ ‘ਜਾਂ “ਈਆਂ ਵਧਾਇਆਂ ਬਣਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –

7. ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਨਾਂਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ‘ਕੰਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁ – ਵਚਨ “ਵਾਂ ਵਧਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ –

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚਲੇ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖੋ –
(ਉ) ਲੜਕਾ ਗੀਤ ਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਆਂ) ਪੰਛੀ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਈ) ਚਿੜੀ ਚੀਂ – ਚੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।
(ਸ) ਪੁਸਤਕ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿਚ ਪਈ ਹੈ।
(ਹ) ਕੁੜੀ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਕ) ਸ਼ੇਰਨੀ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਫਿਰਦੀ ਹੈ।
(ਖ) ਅੰਬ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਸੁਆਦੀ ਹੈ।
(ਗ) ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹਲ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਯ) ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਕੋਲ ਬੱਕਰੀ ਹੈ।
(ਝ) ਕੁੜੀ ਟੈਲੀਫੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਲੜਕੇ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਅ) ਪੰਛੀ ਅਕਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਈ) ਚਿੜੀਆਂ ਚੀਂ – ਚੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਸ) ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਲਮਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਪਈਆਂ ਹਨ।
(ਹ) ਕੁੜੀਆਂ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਕ) ਸ਼ੇਰਨੀਆਂ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਫਿਰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਖ) ਅੰਬ ਮਿੱਠੇ ਤੇ ਸੁਆਦੀ ਹਨ।
(ਗ) ਕਿਸਾਨ ਹਲ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਯ) ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਕੋਲ ਬੱਕਰੀਆਂ ਹਨ।
(ਝ) ਕੁੜੀਆਂ ਟੈਲੀਫੋਨਾਂ ‘ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਨਿੱਕਾ ਮੁੰਡਾ ਪਲੇਟ ਵਿਚੋਂ ਚਮਚੇ ਨਾਲ ਆਈਸਕਰੀਮ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ !
(ਅ) ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਈ) ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਮੱਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
(ਸ) ਬੱਚਾ ਗੇਂਦ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਨਿੱਕੇ ਮੁੰਡੇ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਮਚਿਆਂ ਨਾਲ ਆਈਸਕਰੀਮਾਂ ਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਅ) ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਮੱਦਦਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
(ਸ) ਬੱਚੇ ਗੇਂਦਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਮੁੜ ਲਿਖੋ :
(ਉ) ਉਹ ਆਪਣਾ ਘੋੜਾ, ਬੱਕਰੀ ਤੇ ਬੋਤਾ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ।
(ਆ) ਉਹ ਆਪਣੀ ਗਾਂ, ਮੱਝ ਤੇ ਕੁੱਤਾ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ।
(ਈ) ਮਾਂ ਠੰਢੀ ਛਾਂ।
(ਸ) ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਹ) ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਕਾਰੀਗਰ ਮੇਜ਼ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਉਹ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ, ਬੱਕਰੀਆਂ ਤੇ ਖੋਤੇ ਲੈ ਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ।
(ਆ) ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਗਾਵਾਂ, ਮੱਝਾਂ ਤੇ ਕੁੱਤੇ ਲੈ ਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ।
(ਈ) ਮਾਂਵਾਂ ਠੰਢੀਆਂ ਛਾਵਾਂ।
(ਸ) ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਹ) ਦੁਕਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਰੀਗਰ ਮੇਜ਼ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਰ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ।
(ਅ) ਉਹ ਆਪਣਾ ਕੁੱਤਾ, ਘੋੜਾ ਤੇ ਬਲਦ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ।
(ਈ) ਕੁੱਤਾ ਚੱਕੀ ਜ਼ਰੂਰ ਚੱਟੇਗਾ।
(ਸ) ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਕੁੜੀ ਕਸੀਦਾ ਕੱਢ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮਾਂਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਅਸੀਸਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ।
(ਅ) ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੁੱਤੇ, ਘੋੜੇ ਤੇ ਬਲ਼ਦ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ।
(ਈ) ਕੁੱਤੇ ਚੱਕੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰ ਚੱਟਣਗੇ।
(ਸ) ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿਚ ਬੈਠੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਕਸੀਦੇ ਕੱਢ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਮਦਾਰੀ ਦੇ ਥੈਲੇ ਵਿਚ ਘੜੀ ਤੇ ਸੂਈ ਸੀ।
(ਆ) ਚਿੜੀ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਮੁੰਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ।
(ਈ) ਕੁੜੀਆਂ ਤਿੰਝਣ ਵਿਚ ਚਰਖਾ ਚਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਸ) ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੁੱਤਾ, ਬੱਕਰੀ, ਮੱਝ ਤੇ ਘੋੜਾ ਸਨ।
(ਰ) ਕੁੜੀ ਕਸੀਦਾ ਕੱਢ ਰਹੀ ਸੀ !
(ਕ) ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਕਾਰ ਖ਼ਰੀਦੀ ਹੈ।
(ਖ) ਸਾਧ ਨੇ ਮਾਈ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਵਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮਦਾਰੀਆਂ ਦੇ ਥੈਲਿਆਂ ਵਿਚ ਘੜੀਆਂ ਤੇ ਸੂਈਆਂ ਸਨ।
(ਅ) ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਮੂੰਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢੇ।
(ਈ) ਕੁੜੀ ਤਿੰਵਣ ਵਿਚ ਚਰਖਾ ਚਲਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੀ ਸੀ।
(ਸ) ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁੱਤੇ, ਬੱਕਰੀਆਂ, ਮੱਝਾਂ ਤੇ ਘੋੜੇ ਸਨ !
(ਕ) ਕੁੜੀਆਂ ਕਸੀਦਾ ਕੱਢ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
(ਰ) ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਖ) ਸਾਧਾਂ ਨੇ ਮਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਵਰ ਦਿੱਤੇ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਕੁੜੀ ਗਿੱਧੇ ਵਿਚ ਨੱਚ ਕੇ ਬੋਲੀ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ !
(ਅ) ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਮੱਝ, ਬੱਕਰੀ, ਗਊ ਤੇ ਕੁੱਤੇ ਨੂੰ ਖੇਤ ਵਿਚ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
(ਈ) ਸਪੇਰੇ ਨੇ ਬੀਨ ਵਜਾਈ ਤੇ ਕਾਲੇ ਨਾਗ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ।
(ਸ) ਦਰਿਆ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਾਧੂ ਨੇ ਧੂਣੀ ਲਾ ਲਈ।
(ਹ) ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਹੀ ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਕ) ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲੈ ਕੇ ਪੜ੍ਹੀ।
(ਖ ਭੰਗੜੇ ਵਿਚ ਨੱਚਦੇ ਗੱਭਰੂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਬੁੱਢੇ ਤੇ ਮੁੰਡੇ ਵੀ ਨੱਚਣ ਲੱਗ ਪਏ।
(ਗ) ਮੱਝ, ਗਾਂ ਤੇ ਬੱਕਰੀ ਖੇਤ ਵਿਚ ਚੁਗ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਕੁੜੀਆਂ ਗਿੱਧੇ (ਗਿੱਧਿਆਂ ਵਿਚ ਨੱਚ ਕੇ ਬੋਲੀਆਂ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਅ) ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਮੱਝਾਂ, ਬੱਕਰੀਆਂ, ਗਊਆਂ ਤੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
(ਈ) ਸਪੇਰਿਆਂ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਵਜਾਈਆਂ ਤੇ ਕਾਲਿਆਂ ਨਾਗਾਂ ਨੂੰ ਵੱਸ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ।
(ਸ) ਦਰਿਆਵਾਂ ਦਿਆਂ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨੇ ਧੂਣੀਆਂ ਲਾ ਲਈਆਂ।
(ਹ) ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਹੀ ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਕ) ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲੈ ਕੇ ਪੜ੍ਹੀਆਂ।
(ਖ) ਭੰਗੜੇ ਵਿਚ ਨੱਚਦੇ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਬੁੱਢਾ ਤੇ ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਨੱਚਣ ਲੱਗ ਪਏ।
(ਗ) ਮੱਝਾਂ, ਗਾਈਆਂ ਤੇ ਬੱਕਰੀਆਂ ਖੇਤ ਵਿਚ ਚੁਗ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਚਨ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ੳ) ਰਾਜੇ ਨੇ ਮੰਗਤੇ ਨੂੰ ਤਨ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਦਿੱਤਾ।
(ਅ) ਨਿੱਕਾ ਮੁੰਡਾ ਪਲੇਟ ਵਿਚ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਈ) ਲਾਲ ਘੋੜਾ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਕੁੱਤਾ ਦੌੜ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਮੰਗਤਿਆਂ ਨੂੰ ਤਨ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਦਿੱਤੇ।
(ਅ) ਨਿੱਕੇ ਮੁੰਡੇ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚ ਆਈਸ – ਕਰੀਮਾਂ ਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਈ) ਲਾਲ ਘੋੜੇ ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਕੁੱਤੇ ਦੌੜਾਂ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Ling, Vyakarana ਲਿੰਗ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਲਿੰਗ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲਿੰਗ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਜਾਂ
ਲਿੰਗ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ। ਇਹ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ :
ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ – ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਤੇ ਇਸਤਰੀਵਾਚਕ ਭਾਵ ਉਸ ਦਾ ਲਿੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਾਨਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਨਰ – ਮਦੀਨ, ਨਿਰਜੀਵ ਜਾਂ ਸਥੂਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ – ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਜਾਂ ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਨਿਸਚਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪ – ਮੁਹਾਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਕ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਲਿੰਗ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ – ਪੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ :

(ਉ) ਪੁਲਿੰਗ – ਪੁਰਖਵਾਚਕ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਪੁਲਿੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਨਰ ਭਾਵ ਨੂੰ ਅਤੇ ਨਿਰਜੀਵ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਜਾਂ ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪ – ਮੁਹਾਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਕ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ – ਮੰਡਾ, ਬਲਦ, ਪਹਾੜ ਆਦਿ।

(ਅ) ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ – ਇਸਤਰੀਵਾਚਕ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਮਦੀਨ ਭਾਵ ਨੂੰ ਅਤੇ ਨਿਰਜੀਵ ਤੇ ਸਭੁਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਜਾਂ ਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪ – ਮੁਹਾਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਚਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਵਾਕ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ – ਕੁੜੀ, ਗਾਂ, ਪਹਾੜੀ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵਾਂ ਤੋਂ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨੇਮ ਦੱਸੋ। ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵੀ ਦਿਓ।
ਉੱਤਰ :
ਲਿੰਗ ਬਦਲੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਅੱਗੇ ਇਹਨਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

1. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਮੁਕਤਾ ਅੱਖਰ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਬਿਹਾਰੀ ‘ਨੀ’, ‘ਣੀ, ਕੰਨਾ, “ਕੰਨਾ + ਈਂ”, “ਕੀ ਜਾਂ ‘ੜੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ

(ਉ) ਬਿਹਾਰੀ ਵਧਾ ਕੇ

(ਅ) ‘ਨੀਂ’ ਵਧਾ ਕੇ

(ਇ) ‘ਈਂ ਵਧਾ ਕੇ

(ਸ) ਕੰਨਾ ‘τ’ ਵਧਾ ਕੇ

(ਹ) ‘ਕੰਨਾ + ਈਂ ਵਧਾ ਕੇ

(ਕ) ‘ਕੀ ਜਾਂ ‘ੜੀ ਵਧਾ ਕੇ

2. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਕੰਨਾ (τ) ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ‘ਕੰਨੇ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਿਹਾਰੀ ( ੀ), ਜਾਂ ‘ਨ’ ਲਾ ਕੇ ਜਾਂ ਕੰਨਾ ਹਟਾ ਕੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –

(ਉ) ਕੰਨੇ ਦੀ ਥਾਂ “ਬਿਹਾਰੀ (ੀ) ਲਾ ਕੇ

(ਆ) ਕੰਨੇ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਨ ਲਾ ਕੇ

(ਈ) ‘ਕੰਨਾ (τ)’ ਹਟਾ ਕੇ

3. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿਚ ਬਿਹਾਰੀ + ਆ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ “ਨ’ ਜਾਂ ‘ਣ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ –

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਪੋਠੋਹਾਰੀਆ – ਪੋਠੋਹਾਰਨ
ਪੂਰਬੀਆ – ਪੂਰਬਣ
ਹਟਵਾਣੀਆ – ਹਟਵਾਣਨ
ਦੁਆਬੀਆ – ਦੁਆਬਣ
ਪਹਾੜੀਆ – ਪਹਾੜਨ
ਪਸ਼ੌਰੀਆ – ਪਸ਼ੌਰਨ
ਕਸ਼ਮੀਰੀਆ – ਕਸ਼ਮੀਰ

4. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਬਿਹਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਬਿਹਾਰੀ ਹਟਾ ਕੇ ‘ਣ , “ਇਣ’ ਜਾਂ “ਆਣੀ’ ਲਾ ਕੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ

(ਉ) ਬਿਹਾਰੀ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਣ ਲਾ ਕੇ

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਮਾਲ – ਮਾਲਣ
ਧੋਬੀ – ਧੋਬਣ
ਗੁਆਂਢੀ – ਗੁਆਂਢਣ
ਪੰਜਾਬੀ – ਪੰਜਾਬਣ
ਸਾਥੀ – ਸਾਥਣ
ਮੋਚੀ – ਮੋਚਣ
ਗਿਆਨੀ – ਗਿਆਨਣ

(ਅ) ਬਿਹਾਰੀ ‘ਈਂ ਦੀ ਥਾਂ “ਇਣ ਲਾ ਕੇ

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਨਾਈ – ਨਾਇਣ
ਅਰਾਈਂ – ਅਰਾਇਣ
ਈਸਾਈ – ਈਸਾਇਣ
ਕਸਾਈ – ਕਸਾਇਣ
ਸੁਦਾਈ – ਸੁਦਾਇਣ
ਹਲਵਾਈ – ਹਲਵਾਇਣ

(ਇ) ਬਿਹਾਰੀ ਦੀ ਥਾਂ ਆਣੀ ਲਾ ਕੇ

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਖੱਤਰੀ – ਖੱਤਰਾਣੀ
ਚੌਧਰੀ – ਚੌਧਰਾਣੀ
ਸਾਂਸੀ – ਸਾਂਸੀਆਣੀ
ਪਾਦਰੀ – ਪਾਦਰਆਣੀ
ਭਾਈ – ਭਾਈਆਣੀ
ਮਾਂਦਰੀ – ਮਾਂਦਰਆਣੀ

5. ਜੇਕਰ ਪੁਲਿੰਗ ਨਾਂਵ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ‘ਦੁਲੈਂਕੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ‘ਣੀ , ਜਾਂ ‘ਆਣੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕਰ ਕੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ –

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਪੇਂਡੂ – ਪੇਂਡੂਆਣੀ
ਹਿੰਦੂ – ਹਿੰਦੂਆਣੀ
ਸਾਊ – ਸਾਊਆਣੀ

6. ਕਈ ਵਾਰੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇਮ ਤੋਂ ਵੀ ਲਿੰਗ ਬਦਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਪੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ –

7. ਕਈ ਪੁਲਿੰਗਾਂ ਦੇ ਦੋ – ਦੋ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗਾਂ ਦੇ ਦੋ – ਦੋ ਪੁਲਿੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ –

ਪੁਲਿੰਗ – ਇ: ਲਿੰਗ
ਭਰਾ ਭੈਣ, – ਭਰਜਾਈ
ਸਾਲਾ – ਸਾਲੀ, ਸਾਲੇਹਾਰ
ਪੁੱਤ – ਧੀ, ਨੂੰਹ
ਸਾਲਾ, ਸਾਂਦੂ – ਸਾਲੀ
ਜਵਾਈ, ਪੁੱਤਰ – ਧੀ
ਭਰਾ, ਭਣਵੱਈਆ – ਭੈਣ

8. ਕਈ ਪੁਲਿੰਗ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਤੋਂ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ –

ਇ: ਲਿੰਗ – ਪੁਲਿੰਗ
ਭੈਣ – ਭਣਵੱਈਆ
ਭੂਆ, ਫੁੱਫੀ – ਫੁੱਫੜ
ਮਾਸੀ – ਮਾਸੜ
ਨਿਨਾਣ – ਨਿਨਾਣਵਈਆ
ਨਣਦ – ਨਣਦੋਈਆ
ਰੇਤ – ਰੇਤ

9. ਕਈ ਵਾਰ ਪੁਲਿੰਗ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਕਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੇ ਅਕਾਰ ਨੂੰ; ਜਿਵੇਂ –

ਇ: ਲਿੰਗ – ਪੁਲਿੰਗ
ਮੱਖੀ – ਮੁੱਖ
ਤੱਕੜੀ – ਤੱਕੜ
ਪਗੜੀ – ਪੱਗੜ
ਛਤਰੀ – ਛਤਰ
ਟੋਕਰੀ – ਟੋਕਰਾ
ਆਰੀ – ਆਰਾ
ਰੰਬਾ – ਰੰਬੀ
ਘੜਾ – ਘੜੀ
ਡੱਬਾ – ਡੱਬੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੋਟੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖੋ –
(ੳ) ਉਹ ਇਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਆਦਮੀ ਹੈ।
(ਅ) ਵੀਰ ਜੀ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ।
(ਈ) ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ।
(ਸ) ਹਾਥੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਉਹ ਇਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੀਵੀਂ ਹੈ।
(ਅ) ਭੈਣ ਜੀ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ !
(ਇ) ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ।
(ਸ) ਹਥਨੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲੋ
(ਉ) ਸੱਪ, ਬੱਕਰਾ, ਹਾਥੀ, ਚਾਚਾ, ਵੱਛਾ, ਨਾਨੀ।
(ਆ) ਮਾਮੀ, ਧੋਬਣ, ਸੋਹਣੀ, ਤੇਲਣਾ।
(ਇ) ਪੁੱਤਰੀ, ਮੋਰਨੀ, ਨੌਕਰਾਣੀ, ਪੰਜਾਬੀ, ਰਾਗ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸੱਪਣੀ, ਬੱਕਰੀ, ਹਾਥਣ, ਚਾਚੀ, ਵੱਛੀ, ਨਾਨਾ।
(ਅ) ਮਾਮਾ, ਧੋਬੀ, ਸੋਹਣਾ, ਤੇਲੀ।
(ਇ) ਪੁੱਤਰ, ਮੋਰ, ਨੌਕਰ, ਪੰਜਾਬਣ, ਰਾਗਣੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੁੰਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਸ਼ੇਰ ਨੇ ਹਿਰਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
(ਆਂ) ਚਿੜੀਆ – ਘਰ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਬਾਂਦਰ, ਹਿਰਨ, ਸ਼ੇਰ ਤੇ ਹਾਥੀ ਦੇਖੇ।
(ਈ) ਕਾਲਾ ਬੱਦਲ ਵਰ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ।
(ਸ) ਉਹ ਖੂਹ ਵਿਚੋਂ ਡੋਲ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸ਼ੇਰਨੀ ਨੇ ਹਿਰਨੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
(ਅ) ਚਿੜੀਆ – ਘਰ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਬਾਂਦਰੀਆਂ, ਹਿਰਨੀਆਂ, ਸ਼ੇਰਨੀਆਂ ਤੇ ਹਥਨੀਆਂ ਦੇਖੀਆਂ।
(ਈ) ਕਾਲੀ ਬੱਦਲੀ ਵਰੁ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ।
(ਸ) ਉਹ ਖੂਹੀ ਵਿਚੋਂ ਡੋਲਕੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਰਹੀ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖੋ :
(ਉ) ਮਦਾਰੀ ਨੇ ਬਾਂਦਰ ਨਾਲ ਲੜਕਿਆਂ ਨੂੰ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵਿਆਖਿਆ।
(ਅ) ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਸਰਪੰਚਣੀ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।
(ਈ) ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।
(ਸ) ਸ਼ੇਰ ਨੇ ਹਿਰਨ ਤੇ ਬਾਂਦਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
(ਹ) ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਾਈ ਨਾਲ ਜਾ ਕੇ ਹਥਨੀ ਦੇਖੀ।
(ਕ) ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਕ ਹਨ।
(ਖ ਮਾਲਕਣ ਆਪਣੇ ਕੁੱਤੇ ਨੂੰ ਕੰਘੀ ਵਾਹ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮਦਾਨ ਨੇ ਬਾਂਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵਿਆਖਿਆ।
(ਅ) ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ।
(ਈ) ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।
(ਸ) ਸ਼ੇਰਨੀ ਨੇ ਹਿਰਨੀ ਤੇ ਬਾਂਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।
(ਹ) ਕੁੜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਏ ਨਾਲ ਜਾ ਕੇ ਹਾਥੀ ਦੇਖਿਆ।
(ਕ) ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੇਖਿਕਾ ਹਨ।
(ਖ) ਮਾਲਕ ਆਪਣੀ ਕੁੱਤੀ ਨੂੰ ਕੰਘਾ ਵਾਹ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਸਾਧੂ ਨੇ ਭਗਤ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਾ ਦਿੱਤਾ
(ਅ) ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਸੜ ਜੀ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਹਨ !
(ਈ) ਰਾਜਾ ਤਰਖਾਣ, ਲੁਹਾਰ ਤੇ ਦਰਜ਼ੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜੰਗਲ ਵਲ ਚੱਲ ਪਿਆ।
(ਸ) ਨਵੇਂ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜੁਆਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਤੇ ਬੁੱਢਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
(ਹ) ਦਾਦੇ ਨੇ ਰੋਂਦੇ ਪੋਤਰੇ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਾਧਣੀ ਨੇ ਭਗਤਣੀ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਾ ਦਿੱਤਾ।
(ਅ) ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਸੀ ਜੀ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵਿਤੀ ਹਨ।
(ਈ) ਰਾਣੀ ਤਰਖਾਣੀ, ਲੁਹਾਰੀ ਤੇ ਦਰਜ਼ਿਆਣੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜੰਗਲ ਵਲ ਚਲ ਪਈ।
(ਸ) ਨਵੀਂ ਸਰਪੰਚਣੀ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਨੌਜੁਆਨ ਕੁੜੀਆਂ ਤੇ ਬੁੱਢੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ
(ਹ) ਦਾਦੀ ਨੇ ਰੋਂਦੀ ਪੋਤਰੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ
(ਉ) ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਭਿਖਾਰੀ ਨੂੰ ਤਨ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਸਨੇ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ।
(ਅ) ਕਵੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।
(ਈ) ਘੁਮਿਆਰ, ਨਾਈ, ਮੋਚੀ, ਤਰਖਾਣ ਤੇ ਲੁਹਾਰ ਸਭ ਇੱਕੋ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਸ਼) ਵਕੀਲ, ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਮਾਸਟਰ ਮਿਲ ਕੇ ਸਲਾਹਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਹ) ਮੇਰੇ ਭੂਆ ਜੀ ਨੇ ਦੋ ਬੱਕਰੀਆਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
(ਕ) ਰਾਜੇ ਕੋਲ ਦੋ ਨੌਕਰ, ਚਾਰ ਹਾਥੀ, ਤਿੰਨ ਘੋੜੇ ਤੇ ਇਕ ਕੁੱਤਾ ਸੀ।
(ਖ) ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਉੱਲੂ, ਕਾਂ, ਕਬੂਤਰ ਅਤੇ ਚਿੜੀ ਬੈਠੇ ਸਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਭਿਖਾਰਨ ਨੂੰ ਤਨ ਦਾ ਕੱਪੜਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਉਸਨੇ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ।
(ਅ) ਕਵਿਤੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਦਾਦੀ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।
(ਇ) ਘੁਮਿਆਰੀਆਂ, ਨਾਇਣਾਂ, ਮੋਚਣਾਂ, ਤਰਖਾਣੀਆਂ ਤੇ ਲੁਹਾਰੀਆਂ ਸਭ ਇੱਕੋ ਮੁਹੱਲੇ
(ਸ਼) ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ ਵਕੀਲਣੀਆਂ, ਡਾਕਟਰਾਣੀਆਂ ਤੇ ਮਾਸਟਰਾਣੀਆਂ ਮਿਲ ਕੇ ਸਲਾਹਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਹ) ਮੇਰੇ ਫੁੱਫੜ ਜੀ ਨੇ ਦੋ ਬੱਕਰੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ।
(ਕ) ਰਾਜੇ ਕੋਲ ਦੋ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ, ਚਾਰ ਹਥਣੀਆਂ, ਤਿੰਨ ਘੋੜੀਆਂ ਤੇ ਇਕ ਕੁੱਤੀ ਸੀ।
(ਖ) ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬਤੌਰੀ, ਕਾਉਣੀ ਤੇ ਚਿੜਾ ਬੈਠੇ ਸਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਮੁੜ ਲਿਖੋ \
(ਉ) ਗੱਭਰੂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਭੰਗੜਾ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।
(ਅ) ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਪਤੀਲੇ ਵਿਚਲਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਲਿਆ।
(ਇ) ਬਘਿਆੜ ਨੇ ਭੇਡ ਨੂੰ ਪਾੜ ਕੇ ਖਾ ਲਿਆ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਭੰਗੜਾ (ਗਿੱਧਾ) ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
(ਅ) ਬਿੱਲੇ ਨੇ ਪਤੀਲੀ ਵਿਚਲਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਲਿਆ।
(ਈ) ਬਘਿਆੜੀ ਨੇ ਭੇਡੂ ਨੂੰ ਪਾੜ ਕੇ ਖਾ ਲਿਆ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਬੇਗ਼ਮ ਆਪਣੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
(ਅ) ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਜੱਟ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ, ਨਾਈ, ਸਿੱਖ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਇ) ਲੇਖਾਂ ਮਾਂਵਾਂ – ਧੀਆਂ ਦਾ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਗੋਲਿਆਂ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।
(ਅ) ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਜੱਟੀਆਂ, ਬਾਹਮਣੀਆਂ, ਨਾਇਣਾਂ, ਸਿੱਖਣੀਆਂ ਤੇ ਹਿੰਦਣੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਲੇਖਾ ਪਿਓਆਂ – ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਆਏ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਵਾਕ ਮੁੜ ਲਿਖੋ
(ਉ) ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਬਲੂੰਗੜੇ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ।
(ਅ) ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਮੋਰ, ਤਿੱਤਰ, ਕਬੂਤਰ ਤੇ ਚਿੜੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
(ਈ) ਕੁੜਮ ਆਪਣੇ ਕੁੜਮ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲਿਆ
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਕੁੜੀ ਨੇ ਬਲੂੰਗੜੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ।
(ਅ) ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਮੋਰਨੀਆਂ, ਤਿੱਤਰੀਆਂ, ਕਬੂਤਰੀਆਂ ਤੇ ਚਿੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਕੁੜਮਣੀ ਆਪਣੀ ਕੁੜਮਣੀ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲੀ !

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Nanva, Vyakarana ਨਾਂਵ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਨਾਂਵ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਨਾਂਵ ਦੇ ਲੱਛਣ ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਭੇਦ (ਕਿਸਮਾਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਦੱਸੋ।
ਨਾਂਵ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ। ਇਹ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ।
ਉੱਤਰ :
ਨੋਟ – ਇਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਈ ਦੇਖੋ ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿਚ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਪੁਸਤਕ ਵਾਲਾ ਭਾਗ, ਸਫ਼ਾ 13).

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਵੀ ਦੱਸੋ –
(ਉ) ਸ਼ੇਰ ਜੰਗਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
(ਅ) ਹਰ ਚਮਕਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਸੋਨਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
(ਇ) ਨੇਕੀ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਤੀਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬੈਠੇ ਹਨ।
(ਹ) ਬਜ਼ਾਰੋਂ ਸਰੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਲਿਆਓ।
(ਕ) ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬੜੀ ਧੂਮ – ਧਾਮ ਨਾਲ ਕੀਤਾ।
(ਖ) ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਚੂਹਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ।
(ਗ) ਜਵਾਨੀ ਦੀਵਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
(ਘ) ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਹੈ।
(ਝ) ਮੋਰ ਪੈਲ ਪਾ ਕੇ ਥੱਕ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਸ਼ੇਰ, ਜੰਗਲ, ਰਾਜਾ – ਆਮ ਨਾਂਵ।
(ਅ) ਚੀਜ਼ – ਆਮ ਨਾਂਵ, ਸੋਨਾ – ਵਸਤੂਵਾਚਕ ਨਾਂਵ।
(ਇ) ਨੇਕੀ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ, ਫਲ – ਆਮ ਨਾਂਵ।
(ਸ) ਜਮਾਤ – ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ : ਵਿਦਿਆਰਥੀ – ਆਮ ਨਾਂਵ।
(ਹੇ) ਬਜ਼ਾਰੋਂ – ਆਮ ਨਾਂਵ; ਸਗੋਂ, ਤੇਲ – ਵਸਤੂਵਾਚਕ ਨਾਂਵ
(ਕ) ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ – ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ, ਮੁੰਡੇ – ਆਮ ਨਾਂਵ ਵਿਆਹ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ।
(ਖੀ) ਬਿੱਲੀ, ਚੂਹਿਆਂ – ਆਮ ਨਾਂਵ।
(ਗ) ਜਵਾਨੀ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ !
(ਘ) ਗਰਮੀ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵੇ !
(ਝ) ਮੋਰ, ਪੈਲ – ਆਮ ਨਾਂਵ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾਂਵ ਦੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੋ
(ੳ) ਸੁਹੱਪਣ –
(ਅ) ਫੁੱਲ –
(ਇ) ਇਸਤਰੀ –
(ਸ) ਲੋਹਾ –
(ਹ) ਖੁਸ਼ੀ –
(ਕਿ) ਤੇਲ –
(ਖ) ਸੁਗੰਧ –
(ਗ) ਮਨੁੱਖਤਾ –
(ਘ) ਗੰਗਾ –
(5) ਜਮਾਤ –
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸੁਹੱਪਣ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ,
(ਅ) ਫੁੱਲ – ਆਮ ਨਾਂਵ,
(ਇ) ਇਸਤਰੀ – ਆਮ ਨਾਂਵ,
(ਸ) ਲੋਹਾ – ਵਸਤੂਵਾਚਕ ਨਾਂਵ,
(ਹ) ਖੁਸ਼ੀ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ,
(ਕਿ) ਤੇਲ – ਵਸਤਵਾਚਕ ਨਾਂਵ,
(ਖ) ਸੁਗੰਧ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ
(ਗ) ਮਨੁੱਖਤਾ – ਭਾਵਵਾਚਕ ਨਾਂਵ,
(ਘ) ਗੰਗਾ – ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ
(5) ਜਮਾਤ – ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(ਉ) ਨਾਂਵ ……………………………. ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਅ) ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ, ਵਸਤੂ, ਥਾਂ ਆਦਿ ਦਾ ਨਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ……………………………. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਈ) ਆਮ ਨਾਂਵ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਨਾਂਵ ……………………………. ਨਾਂਵ ਹੈ।
(ਸ) ਨਿੱਜ – ਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਨੂੰ ……………………………. ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
(ਹ) ਸ਼ੀਲਾ, ਮੀਨਾ ਤੇ ਸੁਨੀਤਾ ……………………………. ਨਾਂਵ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਕ) ਸੈਨਾ, ਜਮਾਤ, ਇੱਜੜ ……………………………. ਨਾਂਵ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਖ) ਸ਼ਹਿਰ, ਪਿੰਡ, ਪਹਾੜ ……………………………. ਨਾਂਵ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਗ) ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ……………………………. ਨਾਂਵ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ।
(ਘ) ਖੰਡ, ਗੁੜ, ਕਣਕ, ……………………………. ਨਾਂਵ ਹਨ। ਝ ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ, ਜਵਾਨੀ ……………………………. ਨਾਂਵ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਪੰਜ, (ਅ ਆਮ ਨਾਂਵ, ਇ ਜਾਤੀਵਾਚਕ,
(ਸ) ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ,
(ਹ) ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ,
(ਕ) ਇਕੱਠਵਾਚਕ,
(ਖ) ਆਮ,
(ਗ) ਖ਼ਾਸ,
(ਘ) ਵਸਤਵਾਚਕ,
(੩) ਭਾਵਵਾਚਕ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਠੀਕ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਗਾਓ
(ੳ) ਖ਼ਾਸ ਸਥਾਨ, ਵਸਤੂ, ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਆਮ ਨਾਂਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਸੈਨਾ, ਦਲ, ਸਭਾ, ਇੱਜੜ, ਡਾਰ, ਇਕੱਠਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਹਨ।
(ਈ) ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਉਦਾਸੀ, ਗ਼ਮੀ ਵਸਤੂਵਾਚਕ ਨਾਂਵ ਹਨ।
(ਸ) ਪੁਸਤਕ, ਮਨੁੱਖ, ਸ਼ਹਿਰ, ਪਿੰਡ ਆਮ ਨਾਂਵ ਹਨ।
(ਹ) ਨਾਂਵ ਅੱਠ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
(ਕ) ਦਿੱਲੀ, ਹਿਮਾਲਾ, ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਹਨ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) (✗)
(ਅ) (✓)
(ਇ) (✗)
(ਸ) (✓)
(ਹ) (✗)
(ਕ) (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ ਤੇ ਆਮ ਨਾਂਵ ਚੁਣੋ
ਸੈਨਾ, ਜਮਾਤ, ਇੱਜੜ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਦਿੱਲੀ, ਹਿਮਾਲਾ, ਸਰਦੀ, ਗਰਮੀ, ਜਵਾਨੀ, ਡਾਰ, ਖੰਡ, ਗੁੜ, ਕਣਕ, ਸ਼ਹਿਰ, ਪਿੰਡ, ਪਹਾੜ।
ਉੱਤਰ :
ਆਮ ਨਾਂਵ – ਸ਼ਹਿਰ, ਪਿੰਡ, ਪਹਾੜ।
ਖ਼ਾਸ ਨਾਂਵ – ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਦਿੱਲੀ, ਹਿਮਾਲਾ

Punjab State Board PSEB 8th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Sabada Jora, Vyakarana ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB 8th Class Punjabi Grammar ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ (1st Language)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ –
ਅਲੈਹਦਾ, ਲਫਾਫਾ, ਫਰਮੈਂਸ਼, ਦਰਿਸ਼ਟਾਂਤ, ਅਨਪੜ, ਪ੍ਰਮੇਸਰ, ਸਪਰਿੰਗ, ਸਰੋ, ਪਰੇਮਕਾ, ਹਾਜਰ, ਫਰਸ਼, ਛੈਹਬਰ, ਵਿਗਯਾਨ।
ਉੱਤਰ :
ਅਲਹਿਦਾ, ਲਿਫ਼ਾਫਾ, ਫ਼ਰਮਾਇਸ਼, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ, ਅਨਪੜ੍ਹ, ਪਰਮੇਸ਼ਰ, ਸਪ੍ਰਿੰਗ, ਸਰੋਂ, ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ, ਹਾਜ਼ਰ, ਫ਼ਰਸ਼, ਛਹਿਬਰ, ਵਿਗਿਆਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ
ਦੇਹਲਾ, ਪੌਪੰਚ, ਗਿਨਣਾ, ਵਾਰਿਸ, ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ, ਪ੍ਰਵਾਰ, ਘੁਮਾਰ, ਜ਼, ਰਜਾਮਦ, ਸੀਉਂਕ, ਉਨਿੰਜਾ, ਸੋਹਨਾ, ਖੰਗੂਰਾ।
ਉੱਤਰ :
ਦਹਿਲਾ, ਪਹੁੰਚ, ਗਿਣਨਾ, ਵਾਰਸ, ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ, ਪਰਵਾਰ, ਘੁਮਿਆਰ, ਪਰਹੇਜ਼, ਰਜ਼ਾਮੰਦ, ਸਿਉਂਕ, ‘ਉਵੰਜਾ, ਸੋਹਣਾ, ਖੰਘੂਰਾ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ
ਪ੍ਰਲੋਕ, ਤਿਰਸੂਲ, ਬੋਹਰ, ਐਹਮ, ਰੇਛਮ, ਸਵਿਕਾਰ, ਚੌਰਾਹਾ, ਵੈਨਕ, ਗਿਨਣ, ਅੰਨਾ, ਸਫ਼ੈਦ, ਜਰਿਰ !
ਉੱਤਰ :
ਪਰਲੋਕ, ਤਿਸ਼ੂਲ, ਬਹੁਕਰ, ਅਹਿਮ, ਰੇਸ਼ਮ, ਸਵੀਕਾਰ, ਚੁਰਾਹਾ, ਦੈਨਿਕ, ਗਿਣਨ, ਅੰਨ੍ਹ, ਸਫ਼ੈਦ, ਜ਼ਹਿਰ। :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ
ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ, ਚੱਮ, ਸ਼ਸ਼ਤਰ, ਦੋਪੈਹਰ, ਪਰਵੇਸ਼, ਪਰੀਖਿਆ, ਬਰਾਹਮਣ, ਸਥਿਤੀ, ਦੁਵਾਰਾ, ਸਯਾਪਾ, ਯੁਰਮਾਨਾ, ਖਾਣ, ਬਹਿੜਕਾ, ਦੇਸੀ, ਕਹਾਨੀ।
ਉੱਤਰ :
ਪਰਮੇਸ਼ਰ, ਚੰਮ, ਸ਼ਸਤਰ, ਦੁਪਹਿਰ, ਸ਼, ਪ੍ਰੀਖਿਆ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ, ਸਥਿਤੀ, ਦੁਆਰਾ, ਸਿਆਪਾ, ਜੁਰਮਾਨਾ, ਤਰਖਾਣ, ਵਹਿੜਕਾ, ਪਰਦੇਸੀ, ਕਹਾਣੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ ਸੁਰਤਿ, ਕਿਆ, ਨੌਹ, ਸ਼ੈਹਰ, ਮੰਘਿਆਈ, ਅਉਖਾ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਤੀਮੀਂ, ਯੰਤਰ, ਭਾਗਯ।
ਉੱਤਰ :
ਸੁਰਤੀ, ਕਿਰਿਆ, ਨਹੁੰ, ਜ਼ਹਿਰ, ਮਹਿੰਗਾਈ, ਔਖਾ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਤੀਵੀਂ, ਜੰਤਰ, ਭਾਗ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ
(ੳ) ਭਉਂਕਣਾ, ਸ਼ੈਹਰ, ਚੁੰਗ, ਉਠਨਾ, ਮਾਯਾ।
(ਅ) ਰੈਹਮ, ਪੈਹਰਾਵਾ, ਹਿਰਣ, ਕੱਨ, ਪਯਾਰ, ਤੀਮੀਂ, ਮਾਯਾ, ਦੁਸੈਹਰਾ, ਭੈਨ।
(ਈ) ਵਯਾਕਰਨ, ਠੰਡ, ਕੈਹਰ, ਆਸਾ, ਟੇਡਾ, ਦੁਪਹੈਰ, ਪਰਭੂ, ਵੱਢਾ, ਸ਼ੈਹਰ, ਹਿਮਾਲਯ, ਬਿਆਹ !
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਭੌਕਣਾ, ਸ਼ਹਿਰ, ਚੁੰਘ, ਉੱਠਣਾ, ਮਾਇਆ।
(ਅ) ਰਹਿਮ, ਪਹਿਰਾਵਾ, ਹਿਰਨ, ਕੰਨ, ਪਿਆਰ, ਤੀਵੀਂ, ਮਾਇਆ, ਦੁਸਹਿਰਾ, ਭੈਣ।
(ੲ) ਵਿਆਕਰਨ, ਠੰਢ, ਕਹਿਰ, ਪਿਆਸਾ, ਟੇਢਾ, ਦੁਪਹਿਰ, ਪ੍ਰਭੂ, ਵੱਡਾ, ਜ਼ਹਿਰ, ਹਿਮਾਲਿਆ, ਵਿਆਹ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜੋੜ ਸੁੱਧ ਕਰੋ
(ਉ) ਸੇਹਤ, ਮੇਹਨਤ, ਜੇਹੜਾ, ਕੇਹੜਾ, ਵੇਹੜਾ, ਮੇਹਰ।
(ਅ) ਸ਼ੈਹਰ, ਪੈਹਰ, ਗੈਹਣਾ, ਸੁਨੈਹਰੀ, ਰੈਹਣਾ, ਦੁਪੈਹਰ।
(ੲ) ਬੋਹਤ, ਵੌਹਟੀ, ਨੌਂਹ, ਸੌਹਰਾ, ਬੌਹਵਚਨ, ਸੁਪਾਹੀ, ਸ਼ੀਤਲ, ਸ਼ਿਖਰ, ਸੜਕ, ਕੇਸ਼।
(ਸ) ਔਰਤ, ਚੋਲ, ਭਿਖਾਰਣ, ਆਯਾ, ਅਬਿਆਸ, ਦੁਦ।
(ਹ) ਰੈਂਹਦਾ, ਨੇਹਰ, ਕਚੈਹਰੀ, ਪੀਂਗ, ਗੋਬੀ, ਸੌਂਹ।
ਉੱਤਰ :
(ੳ) ਸਿਹਤ, ਮਿਹਨਤ, ਜਿਹੜਾ, ਕਿਹੜਾ, ਵਿਹੜਾ, ਮਿਹਰ।
(ਅ) ਸ਼ਹਿਰ, ਪਹਿਰ, ਗਹਿਣਾ, ਸੁਨਹਿਰੀ, ਰਹਿਣਾ, ਦੁਪਹਿਰ।
(ਈ) ਬਹੁਤ, ਵਹੁਟੀ, ਨਹੁੰ, ਸਹੁਰਾ, ਬਹੁਵਚਨ, ਸਿਪਾਹੀ, ਸੀਤਲ, ਸਿਖਰ, ਸੜਕ, ਕੇਸ।
(ਸ) ਔਰਤ, ਚੌਲ, ਭਿਖਾਰਨ, ਆਇਆ, ਅਭਿਆਸ, ਦੁੱਧ।
(ਹ) ਰਹਿੰਦਾ, ਨਹਿਰ, ਕਚਹਿਰੀ, ਪੀਂਘ, ਗੋਭੀ, ਸਹੁੰ।