Bhagya

Punjab State Board Syllabus PSEB 6th Class Punjabi Book Solutions Guide Pdf is part of PSEB Solutions for Class 6.

PSEB 6th Class Punjabi Guide | Punjabi Guide for Class 6 PSEB

Punjabi Guide for Class 6 PSEB | PSEB 6th Class Punjabi Book Solutions

PSEB 6th Class Punjabi Guide Second Language

• Chapter 1 ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ
• Chapter 2 ਚਿੱਟਾ ਮੇਮਣਾ
• Chapter 3 ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ
• Chapter 4 ਬੱਚੇ
• Chapter 5 ਪਿੰਡ ਦਾ ਮੋਹ
• Chapter 6 ਟੈਲੀਫੋਨ
• Chapter 7 ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ
• Chapter 8 ਚਿੜੀ ਦਾ ਬੋਟ
• Chapter 9 ਯਾਤਰਾ: ਸ੍ਰੀ ਅਮਰਨਾਥ
• Chapter 10 ਰੁੱਤ-ਚੱਕਰ
• Chapter 11 ਤੀਆਂ ਦਾ ਤਿਓਹਾਰ
• Chapter 12 ਪੁਆਧ ਦਾ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਕਾਂਸ਼ੀ ਰਾਮ
• Chapter 13 ਬਾਲਾਂ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ
• Chapter 14 ਹਰਿਆਵਲ
• Chapter 15 ਪਿੰਜੌਰ ਬਾਗ਼
• Chapter 16 ਮਹਾਨ ਇਨਕਲਾਬੀ-ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ
• Chapter 17 ਜਾਵਾਂ ਰੋਜ਼ ਸਕੂਲ ਨੂੰ
• Chapter 18 ਨਕਲ ਕਰੋ ਪਰ ਕੀਹਦੀ?
• Chapter 19 ਭਾਰਤ ਦਾ ਲਾਲ

PSEB 6th Class Punjabi Grammar ਵਿਆਕਰਨ

• ਬੋਲੀ, ਵਿਆਕਰਨ
• ਵਰਨਮਾਲਾ
• ਨਾਂਵ
• ਲਿੰਗ
• ਵਚਨ
• ਪੜਨਾਂਵ
• ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
• ਕਿਰਿਆ
• ਕਾਲ
• ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
• ਸੰਬੰਧਕ
• ਯੋਜਕ
• ਵਿਸਮਿਕ
• ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ
• ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
• ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
• ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ-ਸ਼ਬਦ
• ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ
• ਕਿਰਿਆ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਨਾਂਵ
• ਮੁਹਾਵਰੇ ਤੇ ਵਾਕ-ਅੰਸ਼
• ਅੱਖਾਣ

PSEB 6th Class Punjabi Rachana ਰਚਨਾ

• ਲੇਖ-ਰਚਨਾ
• ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ
• ਕਹਾਣੀ-ਰਚਨਾ

PSEB 6th Class Punjabi Guide First Language

• Chapter 1 ਤਿਰੰਗਾ
• Chapter 2 ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਥਾਂ ਸਾਰੇ ਚੰਗੇ
• Chapter 3 ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ
• Chapter 4 ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ
• Chapter 5 ਲਿਫ਼ਾਫ਼ੇ
• Chapter 6 ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ
• Chapter 7 ਬਸੰਤ
• Chapter 8 ਸਾਰਾ ਜੱਗ ਨਹੀਂ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾਂਦਾ
• Chapter 9 ਥਾਲ
• Chapter 10 ਕੀੜੀ
• Chapter 11 ਦਾਤੇ
• Chapter 12 ਪਹਿਲ
• Chapter 13 ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ
• Chapter 14 ਆਲੋਕ ਮੁਖੀ, ਗੁਆਂਢੀ ਦੁਖੀ ! ਨਾ ਬਈ ਨਾ!
• Chapter 15 ਤਿੰਨ ਇਨਕਲਾਬੀ-ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਰਾਜਗੁਰੂ ਤੇ ਸੁਖਦੇਵ
• Chapter 16 ਵਿਸਾਖੀ ਦਾ ਮੇਲਾ
• Chapter 17 ਝੀਲ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ
• Chapter 18 ਸੜਕੀ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ
• Chapter 19 ਤਿੰਨ ਸਵਾਲ
• Chapter 20 ਧਰਤੀ ਦਾ ਗੀਤ
• Chapter 21 ਪਿੰਡ ਇਉਂ ਬੋਲਦੈ
• Chapter 22 ਲੋਕ-ਨਾਇਕ ਦਾ ਚਲਾਣਾ
• Chapter 23 ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰਨ ਅਜਿੰਦਰ ਕੌਰ
• Chapter 24 ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਦੀ ਭਾਲ
• Chapter 25 ਭਾਰਤ ਰਤਨ : ਡਾ. ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ
• Chapter 26 ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ

PSEB 6th Class Punjabi Grammar ਵਿਆਕਰਨ First Language

• ਬੋਲੀ, ਵਿਆਕਰਨ ਤੇ ਵਰਨਮਾਲਾ
• ਨਾਂਵ
• ਲਿੰਗ
• ਵਚਨ
• ਪੜਨਾਂਵ
• ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
• ਕਿਰਿਆ, ਕਾਲ, ਕਿਰਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ, ਸੰਬੰਧਕ, ਯੋਜਕ ਤੇ ਵਿਸਮਿਕ
• ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ
• ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
• ਵਿਰੋਧਾਰਥਕ ਸ਼ਬਦ
• ਵਿਸਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ
• ਮੁਹਾਵਰੇ ਤੇ ਵਾਕ-ਅੰਸ਼
• ਅਖਾਣ

PSEB 6th Class Punjabi Rachana ਰਚਨਾ First Language

• ਲੇਖ-ਰਚਨਾ
• ਚਿੱਠੀ-ਪੱਤਰ
• ਕਹਾਣੀ-ਰਚਨਾ

Punjab State Board PSEB 12th Class Maths Book Solutions Chapter 6 Application of Derivatives Ex 6.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 12 Maths Chapter 6 Application of Derivatives Ex 6.1

Question 1.
Find the rate of change of the area of a circle with respect to its radius r when
(a) r = 3 cm
(b) r = 4 cm
Solution.
The area of a circle (A) with radius (r) is given by
A = πr²
Now, the rate of change of the area with respect to its radius is given by
\(\frac{d A}{d r}\) = \(\frac{d}{d r}\) (πr²) = 2πr

(a) When, r = 3 cm
\(\frac{d A}{d r}\) = 2π(3) = 6π
Hence, the area of the circle is changing at the rate of 6π cm²/s when its radius is 3 cm.

(b) When r = 4 cm,
\(\frac{d A}{d r}\) = 2π(4) = 8π
Hence, the area of the circle is changing at the rate of 8π cm²/s when its radius is 4 cm.

Question 2.
The volume of a cube is increasing at the rate of 8 cm³/s. How fast is the surface area increasing when the length of an edge is 12 cm?
Solution.
Let x be the length of a side (edge), V be the volume and S be the surface area of the cube.
Then, V = x³ and S = 6x² where, x is a function of time t.
It is given that \(\frac{d V}{d t}\) = 8 cm³ /s
Then, y using the chain rule, we have

Thus, when x = 12 cm,
\(\frac{d S}{d t}\) = \(\frac{32}{12}\) cm²/s

= \(\frac{8}{3}\) cm²/s

Hence, if the length of the edge of the cube is 12 cm, then the surface area is increasing at the rate of \(\frac{8}{3}\) cm²/s.

Question 3.
The radius of a circle is increasing uniformly at the rate of 3 cm/s. Find the rate at which the area of the circle is increasing when the radius is 10 cm.
Solution.
The area of circle (A) with radius (r) is given by A = πr²
Now, the rate of change of area (A) with respect to time (t) is given by

\(\frac{d A}{d t}=\frac{d}{d t}\left(\pi r^{2}\right) \cdot \frac{d r}{d t}=2 \pi r \frac{d r}{d t}\)

It i s given that,
\(\frac{d r}{d t}\) = 3 cm/s
∴ \(\frac{d A}{d t}\) = 2πr (3) = 6πr
Thus, when r = 10 cm, dA
\(\frac{d A}{d t}\) = 6π(10) = 60π cm²/s dt
Hence, the rate at which the area of the circle is increasing when the radius is 10 cm, is 60π cm²/s.

Question 4.
An edge of a variable cube is increasing at the rate of 3 cm/s. How fast is the volume of the cube increasing when the edge is 10 cm long?
Solution.
Let x be the length of a side and V be the volume of the cube.
Then, V = x³
∴ \(\frac{d V}{d t}\) = 3x² . \(\frac{d x}{d t}\)
It is given that,
\(\frac{d x}{d t}\) = 3 cm/sec
⇒ \(\frac{d V}{d t}\) = 3x² (3) = 9x²
Thus, when x = 10 cm,
\(\frac{d V}{d t}\) = 9 (10)² = 900 cm³/s
Hence, the volume of the cube is increasing at the rate of 900 cm³/s when the edge is 10 cm long.

Question 5.
A stone is dropped into a quiet lake and waves move in circles at the speed of 5 cm/s. At the instant when the radius of the circular wave is 8 cm, how fast is the enclosed area increasing?
Solution.
The area of a circle (A) with radius (r) is given by A = πr².
Therefore, the rate of change of area (A) with respect to time (t) is given by

\(\frac{d A}{d t}=\frac{d}{d t}\left(\pi r^{2}\right)=\frac{d}{d r}\left(\pi r^{2}\right) \frac{d r}{d t}=2 \pi r \frac{d r}{d t}\)

It is given that \(\frac{d r}{d t}\) = 5 cm/s dt
Thus, when r = 8 cm,
\(\frac{d A}{d t}\) = 2π (8) (5) = 80 π dt
Hence, when the radius of the circular wave is 8 cm, the enclosed area is increasing at the rate of 80π cm²/s.

Question 6.
The radius of a circle is increasing at the rate of 0.7 cm/s. What is the rate of increase of its circumference?
Solution.
The circumference of a circle (C) with radius (r) is given by C = 2nr
Therefore, the rate of change of circumference (C) with respect to time (t) is given by
\(\frac{d C}{d t}=\frac{d C}{d r} \cdot \frac{d r}{d t}\)

= \(\frac{d}{d r}(2 \pi r) \frac{d r}{d t}=2 \pi \cdot \frac{d r}{d r}\)

It is given that,
\(\frac{d r}{d t}\) = 0.7 cm/s
Hence, the rate of increase of the circumference is 2π (0.7) = 1.4π cm/s.

Question 7.
The length x of a rectangle is decreasing at the rate of 5 cm/min and the width y is increasing at the rate of 4 cm/min. When x = 8 cm and y = 6 cm, find the rates of change of
(a) the perimeter, and
(b) the area of the rectangle.
Solution.
Since, the length (x) is decreasing at the rate of 5 cm/min and the width (y) is increasing at the rate of 4 cm/min, we have
\(\frac{d x}{d t}\) = – 5 cm/min and

\(\frac{d y}{d t}\) = 4 cm/min

(a) The perimeter (P) of a rectangle is given by P = 2 (x + y)
∴ \(\frac{d P}{d t}=2\left(\frac{d x}{d t}+\frac{d y}{d t}\right)\)
= 2 (- 5 + 4) = – 2 cm/min
Hence, the perimeter is decreasing at the rate of 2 cm/min.

(b) The area (A) of a rectangle is given by A = x × y
∴ \(\frac{d A}{d t}=\frac{d x}{d t} \cdot y+x \cdot \frac{d y}{d t}\)
= – 5y + 4x
When x = 8 cm and y = 6 cm,
\(\frac{d A}{d t}\) = – 5 × 6 +4 × 8
= 2 cm²/min
Hence, the area of the rectangle is increasing at the rate of 2 cm²/min.

Question 8.
A balloon, which always remains spherical on inflation, is being inflated by pumping in 900 cubic cm of gas per second. Find the rate at which the radius of the balloon increases when the radius is 15 cm.
Solution.
The volume of a sphere (V) with radius (r) is given by

V = \(\frac{4}{3}\) πr³
∴ Rate of change of volume (V) with respect to time (r) is given by
\(\frac{d V}{d t}=\frac{d V}{d r} \cdot \frac{d r}{d t}\)

= \(\frac{d}{d r}\left(\frac{4}{3} \pi r^{3}\right) \cdot \frac{d r}{d t}=4 \pi r^{2} \cdot \frac{d r}{d t}\)

It is given that \(\frac{d V}{d t}{/latex] = 900 cm³/s
∴ 900 = 4πr² . [latex]\frac{d r}{d t}\)

⇒ \(\frac{d r}{d t}\) = \(\frac{900}{4 \pi r^{2}}=\frac{225}{\pi r^{2}}\)
Therefore, when radius = 15 cm,
\(\frac{d r}{d t}=\frac{225}{\pi(15)^{2}}=\frac{1}{\pi}\).

Question 9.
A balloon, which always remains spherical, has a variable radius. Find the rate at which its volume is increasing with the radius when the later is 10 cm.
Solution.
The volume of a sphere (V) with radius (r) is gwen by V = \(\frac{4}{3}\) πr³.
Rate of change of volume (V) with respect to its radius (r) is given by
\(\frac{d V}{d r}=\frac{d}{d r}\left(\frac{4}{3} \pi r^{3}\right)\)

= \(\frac{4}{3}\) π (3r²) = 4πr²
Therefore, when radius = 10 cm,
\(\frac{d V}{d r}{/latex] = 4π(10)² = 400π
Hence, the volume of the balloon is increasing at the rate of 400 π cm³/s.
Hence, the rate at which the radius of the balloon increases when the radius is 15 cm, is [latex]\frac{1}{\pi}\) cm/s.

Question 10.
A ladder 5 m long is leaning against a wall. The bottom of the ladder is pulled along the ground, away from the wall, at the rate of 2 cm/s. How fast is its height on the wall decreasing when the foot of the ladder is 4 m away from the wall?
Solution.
Let y m be the height of the wall at which the ladder touches.
Also, let the foot of the ladder be x away from the wall.
Then, by Pythagoras theorem, we have
x² + y² = 25 [∵ Length of the ladder = 5 m]
⇒ y = \(\sqrt{25-x^{2}}\)
Then, the rate of change of height (y) with respect to time (t) is given by

\(\frac{d y}{d t}=\frac{-x}{\sqrt{25-x^{2}}} \cdot \frac{d x}{d t}\)

It is given that \(\frac{d x}{d t}\) = 2 cm/s dt

∴ \(\frac{d y}{d t}=\frac{-2 x}{\sqrt{25-x^{2}}}\)

Now, when x = 4 m, we have

∴ \(\frac{d y}{d t}=\frac{-2 \times 4}{\sqrt{25-4^{2}}}=-\frac{8}{3}\)

Hence, the height of the ladder on the wall is decreasing at the rate of \(\frac{8}{3}\) cm/s.

Question 11.
A particle moves along the curve 6y = x³ + 2. Find the points on the curve at which the y – coordinate is changing 8 times as fast as the x – coordinate.
Solution.
The equation of the curve is given as 6y = x³ + 2

The rate of change of the position of the particle with respect to time (t) is given by

\(6 \frac{d y}{d t}=3 x^{2} \frac{d x}{d t}+0\)

⇒ \(2 \frac{d y}{d t}=x^{2} \frac{d x}{d t}\)

When the y – coordinate of the particle changes 8 times as fast as the x-coordinate i.e., \(\left(\frac{d y}{d t}=8 \frac{d x}{d t}\right)\), we have

Hence, the points required on the curve are (4, 11) and (- 4, \(-\frac{31}{3}\)).

Question 12.
The radius of an air bubble is increasing at the rate of \(\frac{1}{2}\) cm/s; At what rate is the volume of the bubble increasing when the radius is 1 cm?
Solution.
The air bubble is in the shape of a sphere.
Now, the volume of an air bubble (V) with radius (r) is given by

V = \(\frac{4}{3}\) πr³.

The rate of change of volume (V) with respect to time (t) is given by
\(\frac{d V}{d t}=\frac{4}{3} \pi \frac{d}{d r}\left(r^{3}\right) \cdot \frac{d r}{d t}\)

= \(\frac{4}{3} \pi\left(3 r^{2}\right) \frac{d r}{d t}=4 \pi r^{2} \frac{d r}{d t}\)

It is given that \(\frac{d r}{d t}\) = \(\frac{1}{2}\) cm/s
Therefore, when r = 1 cm,
\(\frac{d V}{d t}\) = 4π(1)² (\(\frac{1}{2}\))
= 2π cm³/s
Hence, the rate at which the volume of the bubble increases, is 2π cm³/s.

Question 13.
A balloon, which always remains spherical, has a variable diameter \(\frac{3}{2}\) (2x + 1). Find the rate of change of its volume with respect to x.
Solution.
The volume of a sphere (V) with radius (r) is given by
V = \(\frac{4}{3}\) πr³
It is given that, Diameter = \(\frac{3}{2}\) (2x + 1)
⇒ r = \(\frac{3}{4}\) (2x + 1)
∴ V = \(\frac{4}{3} \pi\left(\frac{3}{4}\right)^{3}(2 x+1)^{3}\)

= \(\frac{9}{16} \pi(2 x+1)^{3}\)

Hence, the rate of change of volume with respect to x is

\(\frac{d V}{d x}=\frac{9}{16} \pi \frac{d}{d x}(2 x+1)\)

= \(\frac{9}{16} \pi \times 3(2 x+1)^{2} \times 2\)

= \(\frac{27}{8} \) π (2x + 1)²

Question 14.
Sand is pouring from a pipe at the rate of 12 cm³/s. The falling sand forms a cone on the ground in such a way that the height of the cone is always one-sixth of the radius of the base. How fast is the height of the sand cone increasing when the height is 4 cm?
Solution.
The volume of a cone (V) with radius (r) and height (h) is given by V = \(\frac{1}{3}\) πr²h
It is given that, h = \(\frac{1}{6}\) r
⇒ r = 6h
⇒ V = \(\frac{1}{3}\) π(6h)² h
= 12 πh³
The rate of change of volume with respect to time (t) is given by
\(\frac{d V}{d t}\) = 12π \(\frac{d}{d h}\) (h³) . \(\frac{d h}{d t}\)

= 12π (3h²) \(\frac{d h}{d t}\)

= 36πh² \(\frac{d h}{d t}\)

It is also given that \(\frac{d V}{d t}\) = 12 cm³/ s
Therefore, when h = 4 cm, we have
12 = 36π(4)² \(\frac{d h}{d t}\)
Hence, when the height of the sand cone is 4 cm, its height is increasing at the rate of\(\frac{1}{48 \pi}\) cm/s.

Question 15.
The total cost C(x) in rupees associated with the production of x units of an item is given by
C(x) = 0.007 x³ – 0.003 x² + 15x + 4000.
Find the marginal cost when 17 units are produced.
Solution.
Marginal cost is the rate of change of total cost with respect to output.

Marginal cost (MC) = \(\frac{d C}{d x}\)
= 0.007 (3x²) – 0.003 (2x) + 15
= 0.021 x² – 0.006x + 15
When x = 17, then MC = 0.021 (17²) – 0.006 (17) +15
= 0.021 (289) – 0.006 (17) +15
= 6.069 – 0.102 + 15 = 20.967
Hence, when 17 units are produced, the marginal cost is ₹ 20.967.

Question 16.
The total revenue in rupees received from the sale of x units of a product is given by R(x) = 13x² + 26x + 15. Find the marginal revenue when x = 7.
Solution.
Marginal revenue is the rate of change of total revenue with respect to the number of units sold.
Marginal Revenue (MR) = \(\frac{d R}{d x}\)
= 13(2x) + 26
= 26x + 26

When x = 7, then MR = 26(7) + 26
= 182 + 26 = 208
Hence, the required marginal revenue is ₹ 208.

Direction (17 – 18):
Choose the correct answer.

Question 17.
The rate of change of the area of a circle with respect to its radius r at r = 6 cm is
(A) 10π
(B) 12π
(C) 8π
(D) 11π
Solution.
The area of a circle (A) with radius (r) is given by
A = πr²
Therefore, the rate of change of the area with respect to its radius r is
\(\frac{d A}{d r}\) = \(\frac{d}{d r}\) (πr²) = 2πr
∴ When r = 6 cm
⇒ \(\frac{d A}{d r}\) = 2π × 6 = 12π cm²/s
Hence, the required rate of change of the area of a circle is 12π cm²/s.
The correct answer is (B).

Question 18.
The total revenue in rupees received from the sale of x units of a product is given by R(x) = 3x² + 36x + 5. The marginal revenue, when x = 15, is
(A) 116
(B) 96
(C) 90
(D) 126
Solution.
Marginal revenue is the rate of change of total revenue with respect to the number of units sold.
∴ Marginal Revenue (MR) = \(\frac{d R}{d x}\)
= 3(2x) + 36 = 6x + 36
∴ When x = 15, then MR = 6(15) + 36 = 90 + 36 = 126
Hence, the required marginal revenue is ₹ 126.
The correct answer is (D).

Punjab State Board PSEB 10th Class Physical Education Book Solutions Chapter 4 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ Textbook Exercise Questions, and Answers.

PSEB Solutions for Class 10 Physical Education Chapter 4 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ

Physical Education Guide for Class 10 PSEB ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ Textbook Questions and Answers

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (Very Short Answer Type Questions)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਕਿਉਂ ਪਿਆ ? (Why Olympic games are called Olympic ?)
ਉੱਤਰ-
ਪਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਓਲੰਪੀਆ ਨਾਮੀ ਨਗਰ ਵਿਚ ਆਰੰਭ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਪਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖੇਡਾਂ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ?(When Ancient Olympic games started ?)
ਉੱਤਰ-
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ 776 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਯੂਨਾਨ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਰਿੰਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? (How many rings are these in Olympic Flag ?)
ਉੱਤਰ-
ਪੰਜ ਰਿੰਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਵਿਜੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਇਨਾਮ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ? (What prizes are given to the winner of Ancient Olympic ?)
ਉੱਤਰ-
ਵਿਜੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੀਅਸ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਲਿਜਾ ਕੇ ਜੈਤੁਨ ਰੁੱਖ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਭੇਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ । (Write any two rules of Ancient Olympic.)
ਉੱਤਰ-

1. ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਖਿਡਾਰੀ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
2. ਕੋਈ ਵੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ (Professional) ਖਿਡਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਈਆਂ ? (Who was the founder of Modern Olympic Games ?)
ਉੱਤਰ-
ਬੈਰਨ ਪਾਇਰ ਡੀ. ਕਬਰਟਿਨ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿੱਥੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ? (When and where Modern Olympic were started ?)
ਉੱਤਰ-
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ 1896 ਈ: ਨੂੰ ਏਥਨਜ਼ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਨਿਯਮ ਲਿਖ । (Write any two rules of Modern Olympic Games.)
ਉੱਤਰ-

1. ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਤੇ ਉਮਰ, ਜਾਤੀ, ਧਰਮ ਆਦਿ ਦਾ ਪਤੀਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
2. ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਵਸਾਇਕ ਖਿਡਾਰੀ (Professional Player) ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਕਿਸ ਦੇ ਯਤਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ? (Who has originated Asian Games ?)
ਉੱਤਰ-
ਮਹਾਰਾਜਾ ਪਟਿਆਲਾ ਸਰਦਾਰ ਯਾਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜੀ. ਡੀ. ਸੋਂਧੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ? (When and where Asian Games were started ?)
ਉੱਤਰ-
ਪਹਿਲੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ 1951 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿੰਨੇ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ? (After how many years Olympic games were held ?)
ਉੱਤਰ-
ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਪੰਜਵੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਕਿੱਥੇ ਹੋਈਆਂ ? (Where were the fifth Asian games were held ?)
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਖੇਡਾਂ 1966 ਵਿਚ ਜਕਾਰਤਾ (ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ) ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ 400 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਚੌਥਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ ਸੀ ?(In which Olympic Mr. Milkha Singh got 4th position in 400 mt. race ?)
ਉੱਤਰ-
1984 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਭਾਗ ਕਦੋਂ ਲਿਆ ਸੀ ? (In which year India participated in Olympic first time ?)
ਉੱਤਰ-
1920 ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
2008 ਬੀਜਿੰਗ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀ ਨੇ ਸਵਰਨ ਪਦਕ ਜਿੱਤਿਆ ?
ਉੱਤਰ-
ਸ੍ਰੀ ਅਭੀਨਵ ਬਿੰਦਰਾ ਨੇ 2008 ਬੀਜਿੰਗ ਉਲੰਪਿਕ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (Short Answer Type Questions)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡੇ ਸੰਬੰਧੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ : (Give brief description about Olympic Flag.)
ਉੱਤਰ-
ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡਾ 1919 ਈ: ਵਿਚ ਇੱਟਵਰਪ (Antwerp) ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਝੰਡੇ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੁਬਰਟਿਨ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਝੰਡੇ ਵਿਚ ਪੰਜ ਰੰਗਾਂ-ਲਾਲ, ਹਰਾ, ਪੀਲਾ, ਨੀਲਾ ਅਤੇ ਕਾਲਾ ਨਾਲ ਪੰਜ ਚੱਕਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਇਹ ਪੰਜ ਚੱਕਰ ਯੂਰਪ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਪੰਜ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਚੱਕਰਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੋਣਾ ਇਹਨਾਂ ਪੰਜ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੀ ਮਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ? (When and where Olympic Games are organised ?)
ਉੱਤਰ-
ਪਹਿਲੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਤਾਰੀਖਾਂ

• 1896 – ਏਥਨਜ਼
• 1900 – ਪੈਰਿਸ
• 1904 – ਸੇਂਟ ਲੂਈਸ
  1906* – ਏਥਨਜ਼
• 1908 – ਲੰਦਨ
• 1916 – ਸਟਾਕਹੋਮ .
• 1918 – ਬਰਲਿਨ
• 1920 – ਅੰਦੀਪ
• 1924 – ਪੈਰਿਸ
• 1928 – ਐਮਸਟਰਡਮ
• 1932 – ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ
• 1936 – ਬਰਲਿਨ
• 1940 – ਟੋਕੀਓ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੇਲਸਿੰਕੀ)
• 1944 – ਲੰਦਨ

*1904 ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੀ 10ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇ ਗੰਢ ਆਉਣ ਲਈ ਕਰਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੇਡਾਂ 1904-1908 ਦੇ ਉਲੰਪਿਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਰੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ।

• 1960 – ਰੋਮ
• 1964 – ਟੋਕੀਓ
• 1968 – ਮੈਕਸੀਕੋ ਸ਼ਹਿਰ
• 1972 – ਮਿਉਨਿਖ
• 1976 – ਮਾਂਟਰੀਆਲ
• 1980 – ਮਾਸਕੋ
• 1984 – ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ
• 1988 – ਸਿਉਲ
• 1992 – ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ
• 1996 – ਅਟਲਾਂਟੀਕਾ
• 2000 – ਸਿਡਨੀ
• 2004 – ਐਥਨ
• 2008 – ਚੀਨ
• 2012 – ਲੰਡਨ
• 2016 – ਰਿਓ
• 2020 – ਟੋਕੀਓ (ਜਾਪਾਨ)

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ (Long Answer Type Questions)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿੱਥੇ, ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ? [ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 1] (When, where and why Ancient Olympic was organised ?)
ਉੱਤਰ-
ਇਤਿਹਾਸ (History) – ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ 776 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਉਲੰਪੀਆ ਨਾਮੀ ਨਗਰ ਵਿਚ ਆਰੰਭ ਹੋਈਆਂ । ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਆਰੰਭ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਇਫਿਟਸ ਅਤੇ ਕਲਾਉਸਥੈਨੀਥ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਅਗਸਤ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਰੰਭ ਹੋਈਆਂ । ਪਹਿਲੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਜੇਤੂ ਦਾ | ਨਾਂ ਕੋਰਬਸ ਸੀ । ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । 394 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਰੋਮ ਸਮਰਾਟ ਥੀਓਡੀਸੀਅਜ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ । ਉਲੰਪੀਆ ਨਗਰ ਏਲਿਸ ਨਦੀ ਦੇ ਤੱਟ ‘ਤੇ ਵਸਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਏਲਿਜ ਰਾਜ ਦਾ
**ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਦੀਆਂ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ।

ਪਵਿੱਤਰ ਨਗਰ ਸੀ 1100 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਗਾ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਮੰਦਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀ । ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੇ ਸਾਰੇ ਯੂਨਾਨ
ਵਿਚ ਲੜਾਈਆਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਉਲੰਪੀਆ ਨਗਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ | ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ । ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਯੂਨਾਨੀ ਦੇਵਤਾ ਜੀਅਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ ।

ਖੇਡਾਂ (Sports) – ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਦੌੜ (Race) ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਇਹ ਲਗਪਗ 100 ਗਜ਼ ਲੰਬੀਆਂ ਸਨ । 724 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ 400 | ਗਜ਼ ਦੀ ਦੌੜ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਪੰਦਰਵੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਮੀਲ ਦੀ ਦੌੜ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । 18ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ ਪੈਂਟਾਥਲੋਨ (Pentathlon) ਸ਼ੁਰੂ | ਕੀਤੀ ਗਈ । ਇਸ ਵਿਚ ਲੰਮੀ ਛਾਲ, ਦੋ ਸੌ ਗਜ਼ ਦੀ ਦੌੜ, ਨੇਜ਼ਾ ਸੁੱਟਣਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ | ਪੰਜ ਖੇਡਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ । 25ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ ਰੱਥ ਦੌੜ (Chariot Race) ਅਤੇ |30ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ੀ, ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ, ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੈਕਪ੍ਰੀਅਮ ਆਦਿ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਪੰਜ ਦਿਨ ਤਕ ਚਲਦੀਆਂ ਸਨ । | ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸਤਰੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ।

ਇਨਾਮ (Rewards) – ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਜੇਤੂਆਂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੀਅਸ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਜੈਤਨ ਰੁੱਖ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਤੇ ਭੇਂਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਜੇਤੂ | ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਜੇਤੂਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਜੇਤੂਆਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਵਾਜਾ | ਵਜਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਛੱਡ ਆਉਂਦੇ ਸਨ । ਜੇਤੂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਜਾਂ ਸਭ ਯੂਨਾਨੀ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਹਾਰਦਿਕ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ।

ਸਮਾਪਤੀ (End) – ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਰੋਮਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯਤਾ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪੁੱਜੀ । ਕਈ ਕਿੱਤਾਕਾਰ (Professional) ਖਿਡਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲੱਗੇ । ਇਸ | ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਬੁਰਾਈਆਂ ਘਰ ਕਰ ਗਈਆਂ । ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ ਥੀਓਜੀਸੀਅਸ ਦੇ | ਆਦੇਸ਼ ਨਾਲ 394 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ । 395 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਜੀਅਸ ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਬੁੱਤ ਵੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਓਲੰਪਿਕ ਨਗਰ ਦੀ ਰੌਣਕ ਖ਼ਤਮ | ਹੋ ਗਈ । ਰੋਮਨ ਸਮਰਾਟ ਥੀਓਡੀਸੀਅਸ ਦੁਜੇ ਨੇ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਤਕ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਓਲੰਪਿਕ ਨਗਰ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੀ ਮਿਟ ਗਏ ।’

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ? [ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-2] (What were the main Rules of the Ancient Olympic Games ? Which were the different games organised ?)
ਉੱਤਰ-
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ (Rules of Ancient Olympics) – ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ-

• ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਖਿਡਾਰੀ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
• ਖਿਡਾਰੀ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਵਿਚ 10 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤਕ ਟਰੇਨਿੰਗ ਲੈਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ । ਉਸ ਨੂੰ ਅਖ਼ੀਰਲਾ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਉਲੰਪੀਆ ਵਿਚ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ।
• ਕੋਈ ਵੀ ਕਿੱਤਾਕਾਰ (Professional) ਖਿਡਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ਸੀ ।
• ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਸੀ ।
• ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ ।
• ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਅਰੋਪ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ।
• ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਦਿਨ ਧਾਰਮਿਕ ਰੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਲੀਆਂ ਲਈ ਨਿਸਚਿਤ ਸੀ ।

ਖੇਡਾਂ (Sports) – ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਇਕ ਦੌੜ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈਆਂ । ਇਹ ਦੌੜ ਲਗਪਗ 100 ਗਜ਼ ਲੰਬੀ ਸੀ । 724 ਈ: ਪੂ: ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ 14ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ 400 ਗਜ਼ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਪੈਂਟਾਥਲੋਨ ਆਰੰਭ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਇਸ ਵਿਚ ਲੰਮੀ ਛਾਲ, ਨੇਜ਼ਾ ਬਾਜ਼ੀ, 200 ਗਜ਼ ਦੌੜ ਅਤੇ 15ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ 3 ਮੀਲ ਦੀ ਦੌੜ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਗਈ । 18ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪੈਂਟਾਥਲੋਨ ਆਰੰਭ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਇਸ ਵਿਚ ਲੰਮੀ ਛਾਲ, ਨੇਜ਼ਾਬਾਜ਼ੀ, 200 ਗਜ਼ ਦੌੜ, ਡਿਸਕਸ ਥਰੋ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਪੰਜ ਖੇਡਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ । 23ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ 25ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ 3 ਮੀਲ ਦੀ ਦੌੜ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਗਈ । 28ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕਸ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਰਥ ਦੌੜ ਅਤੇ 30ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਇਹ ਖੱਡਾਂ 3 ਤੋਂ 5 ਦਿਨ ਤਕ ਚਲਦੀਆਂ ਸਨ । ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਿਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ? [ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ] (Who has started Modern Olympic Games ? What do you know about him ?)
ਉੱਤਰ-
14ਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਵਲ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜ਼ਰਾ ਧਿਆਨ ਨਾ, ਦਿੱਤਾ | ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪੁਨਰ-ਜਨਮ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । 1829 ਈ: ਵਿਚ ਜਾਪਾਨੀ ਅਤੇ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਨੇ ਓਲੰਪੀਆ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਆਰੰਭ ਕੀਤਾ । ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਸਫ਼ਲਤਾ ਲੱਗੀ । ਇਹਨਾਂ ਖੁਦਾਈਆਂ ਨਾਲ ਉਲੰਪੀਆ ਦੇ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਸਟੇਡੀਅਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । | ਬੈਰਨ ਦਿ ਕਿਊਬਰਟਿਨ ਨੂੰ ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਦਾਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1863 ਈ: ਵਿਚ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਉਹ ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੁਚੀ ਸੀ । 1854 ਈ: ਵਿਚ ਉਹ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਗਏ । ਉਹ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਢਾਂਚੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ।

ਕਿਉਬਰਟਿਨ ਬਰਤਾਨੀਆ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਗਏ । ਉੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ । ਇਸ ਤੇ ਹੋਰ ਖੇਡ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ । ਕਿਉਬਰਟਿਨ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਿਹਤ, ਸੁੰਦਰਤਾ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿਚ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਖੇਡ ਸੰਘ ਦੀ ਆਧਾਰਸ਼ਿਲਾ ਰੱਖੀ । 16 ਜੂਨ, 1894 ਈ: ਨੂੰ ਇਕ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਓਲੰਪਿਕ ਯੋਜਨਾ ਰੱਖੀ ਗਈ । ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ । ਫਲਸਰੂਪ 5 ਅਪਰੈਲ, 1896 ਈ: ਤਕ ਪਹਿਲੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕਿਊਬਰਟਿਨ ਨੇ ਇਕ ਮਹਾਨ ਆਦਰਸ਼ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ । ਉਹ ਆਦਰਸ਼ ਹੈ(P.S..B. 2004 C, 2005 C) ‘‘ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ । ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਜਿੱਤਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ।” (“The important thing in Olympics is not to win but to take part. As the important thing in life is not triumph but the struggle. The essential thing is not to have conquered but to have fought well.”’)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮਾਟੋ, ਸਹੁੰ ਅਤੇ ਝੰਡੇ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ । [ਅਭਿਆਸ-ਪ੍ਰਸ਼ਨ-4] (What is Olympic Motto, Olympic Flag and Olympic Oath of Modern Olympic Games ?)
ਉੱਤਰ –
ਓਲੰਪਿਕ ਮਾਟੋ (Olmypic Motto) – ਓਲੰਪਿਕ ਮਾਟੋ ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ –
ਸੀਟਿਅਸ (Citius) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼,
ਆਲਟੀਅਸ (Altius) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ,
ਫਰਟਿਅਸ (Fortius) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ।
ਇਹ ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈਬਹੁਤੇ ਤੇਜ਼ ਭੱਜਣਾ, ਬਹੁਤ ਉੱਚੀ ਛਾਲ ਲਗਾਉਣਾ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਡਿਸਕਸ ਜਾਂ ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣਾ ।

ਓਲੰਪਿਕ ਸਹੁੰ (Olympic Oath) – ਓਲੰਪਿਕ ਸੁਗੰਧ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ| ਇਹ ਰੀਤ 1920 ਵਿਚ ਅੰਤਦੀਪ ਵਿਖੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ । 1984 ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਚਾਰਟਰ ਰੁਪ 63 ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡੇ ਦਾ ਕੋਨਾ ਫੜ ਕੇ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੇ :
“ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੈਂ ਵਚਨ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਬੰਦ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸੱਚੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਗੌਰਵ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਭਾਗ ਲਵਾਂਗੇ ।

ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡਾ
(Olympic Flag).

ਓਲੰਪਿਕ ਝੰਡਾ 1919 ਈ: ਵਿਚ ਏਟਵਰਪ (Antwerp) ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਲਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਝੰਡੇ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਕੁਬਰਟਿਨ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਝੰਡੇ ਵਿਚ ਪੰਜ ਰੰਗਾਂ ਲਾਲ, ਹਰਾ, ਪੀਲਾ, ਨੀਲਾ ਅਤੇ ਕਾਲਾ-ਨਾਲ ਪੰਜ ਚੱਕਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਇਹ ਪੰਜ ਚੱਕਰ ਯੂਰਪ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ-ਪੰਜ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਚੱਕਰਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਹੋਣਾ ਇਹਨਾਂ ਪੰਜ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੀ ਮਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਕੀ ਨਿਯਮ ਹਨ ? [ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ]- 5] (What are the main Rules of Modern Olympic ?)
ਉੱਤਰ-
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ (Rules of new Olympics ) – ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਧਾਰਨ ਸਨ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈ | ਸਕਦਾ ਸੀ ।1908 ਈ: ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਲੰਡਨ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਹ ਨਿਯਮ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ-

(1) ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਜੋ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

(2) ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਵਸਾਇਕ ਖਿਡਾਰੀ (Professional Player) ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ । ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਉਸ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮੇਟੀ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ।

(3) ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ’ਤੇ ਉਮਰ, ਜਾਤੀ, ਧਰਮ ਆਦਿ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

(4) ਕੋਈ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ।

(5) ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਲਿੰਗ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

(6) ਕਿਸੇ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਵਲੋਂ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਖਿਡਾਰੀ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਲੋਂ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ।

(7) ਜੇ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਇਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਖਿਡਾਰੀ ਭੇਜ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਕ ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ਜਾਂ ਜਿੱਥੇ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਮੈਂਬਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਅੱਠ ਮੈਂਬਰ ਸਾਲ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਈ ਦੋ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਪੰਜ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਰਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ । (Write about International Olympic Committee.)
ਉੱਤਰ-
ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ (International Olympic Committee) – ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਇਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ (International Olympic Committee) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਵਿਚ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਕ-ਇਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਲਿਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ Compague Mon Zeps Lausanne (Switzerland) ਵਿਚ ਹੈ । ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੋ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜਪਾਲਿਕਾ (Executive) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਹਰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਮਗਰੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਆਦਿ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।

ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਬਰਟਿਨ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਵੇ । ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖੇਡ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਹੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਿੱਤੇ ਆਦਿ ਦਾ ਕੋਈ ਸਥਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ ।

ਖੇਡਾਂ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ ਹਰ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਕ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਓਲੰਪਿਕ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੋ ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਕਮੇਟੀ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਆਪ ਚੁਣਦੀ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੱਕ ਫਿਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਦੋ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕੇਵਲ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਹ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੁਬਾਰਾ ਚੋਣ ਲੜ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਪੰਜ ਐਗਜ਼ੈਕਟਿਵ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਮਗਰੋਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਪਾਲਿਕਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੈਕਰੇਟਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ? (Discuss the main achievements of Indian Players in Olympic ?)
ਉੱਤਰ-
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਫ਼ਲਤਾਵਾਂ (Achievements of Indian Players in Olmypic) – ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਆਰੰਭ 1896 ਈ: ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਬੈਰਨ ਦਿ ਕਿਉਬਰਟਿਨ ਨੇ ਪਸ਼ੰਸਾ ਯੋਗ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ । ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਜਨਮਦਾਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । (P.S.E.B. 2007 C) ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ 1900 ਈ: ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਗ ਲਿਆ । ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀ ਨਾਰਮਨ ਨੇ 200 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਦੂਸਰਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਕੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ 1920 ਈ: ਦੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਛੇ , ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਿਆ । 1924 ਈ: ਵਿਚ ਪੈਰਿਸ ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਇਆ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਅੱਠ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ । ਸ੍ਰੀ ਜੀ. ਡੀ. ਸੋਂਧੀ, ਐਚ. ਸੀ. ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਏ.ਜੀ. ਲਾਰੇਨ ਨੇ ਓਲੰਪਿਕ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲੋਕ-ਪਿਯ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ । (P.S.E.B. 2004 B) 1927 ਈ: ਵਿਚ ਇੰਡੀਅਨ ਓਲੰਪਿਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ ।

1928 ਈ: ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਐਮਸਟਰਡਮ (P.S.E.B. 2005 C) ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਿਆ । ਇਸ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ । 1928 ਈ: ਤੋਂ 1956 ਈ: ਤਕ ਭਾਰਤ ਹਾਕੀ ਜਗਤ ਵਿਚ ਛਾਇਆ ਰਿਹਾ । 1952 ਈ: ਵਿਚ ਕੇ. ਡੀ. ਯਾਦਵ ਨੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਿਆ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ । 1956 ਈ: ਵਿਚ ਮੈਲਬੋਰਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਗ ਲਿਆ । ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਚੌਥਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ 1960 ਈ: ਵਿਚ ਰੋਮ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਨੇ ਦੂਸਰਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਚੌਥਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ।

1954 ਈ: ਵਿਚ ਟੋਕਿਓ ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਫੇਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਈ । 1968, 1972 ਅਤੇ 1976 ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ | ਪਾ ਕੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਣ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ।1976 ਵਿਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਮਾਂਟਰੀਆਲ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ । ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵਨਾਥ ਨੇ ਮੈਰਾਥਨ ਦੌੜ ਵਿਚ ਗਿਆਰਵਾਂ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ 800 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਸੱਤਵਾਂ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । 1980 ਵਿਚ ਮਾਸਕੋ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਣ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਇਹਨਾਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਨੇ ਐਥਲੈਟਿਕਸ, ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ, ਬਾਕਸਿੰਗ, ਬਾਸਕਟ ਬਾਲ, ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵਾਲੀਬਾਲ ਵਿਚ ਤਾਂ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਫਲਤਾ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ । ਪਰ 1984 ਵਿਚ ਲਾਂਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਰਿਹਾ ।

ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਉੱਤਮ ਖੇਡ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਨਾਂ ਕਮਾਇਆ |

1996 ਦੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਜੋ ਕਿ ਐਟਲਾਂਟਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ। ਲਾਨ ਟੈਨਿਸ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਲਿਏਂਡਰ ਪੇਅਸ ਨੇ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿਤਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਨ 2000 ਵਿਚ ਕਰਨਮ ਮਲੇਸ਼ਵਰੀ ਨੇ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ ਦੇ 69 ਕਿਲੋ ਵਜ਼ਨ ਵਰਗ ਵਿਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਮੁੱਕੇਬਾਜ਼ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ, ਦੌੜਾਕ ਲੜਕੀ ਕੇ. ਐਸ. ਸ਼ੀਲਾ ਕੌਲ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ ਅੰਜਲੀ ਵੇਦ ਪਾਠਕ ਨੇ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ। 2004 ਦੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਰਾਜਵਰਧਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਨੇ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਐਥਲੀਟ ਅੰਜੂ ਬੌਬੀ ਜਾਰਜ ਨੇ ਲੰਬੀ ਛਾਲ ਵਿਚ 6ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ।

2008 ਦੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ

ਨਾਂ – ਤਮਗਾ – ਖੇਡ

1. ਅਭਿਨਵ ਬਿੰਦਰਾ – ਸੋਨੇ ਦਾ – ਸ਼ੂਟਿੰਗ
2. ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਕੁਸ਼ਤੀ
3. ਵਿਜੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਬਾਕਸਿੰਗ

2012 ਦੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ
ਨਾਂ – ਤਮਗਾ – ਖੇਡ

1. ਸੁਸ਼ੀਲ ਕੁਮਾਰ – ਚਾਂਦੀ ਦਾ – ਕੁਸ਼ਤੀ
2. ਵਿਜੈ ਕੁਮਾਰ – ਚਾਂਦੀ ਦਾ – ਸ਼ੂਟਿੰਗ
3. ਮੈਰੀ ਕੋਮ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਬਾਕਸਿੰਗ
4. ਸਾਹਿਨਾ ਨੇਹਵਾਲ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਬੈਡਮਿੰਟਨ
5. ਗਗਨ ਨਾਰੰਗ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਸ਼ੂਟਿੰਗ
6. ਯੋਗੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਕੁਸ਼ਤੀ

2016 ਦੀਆਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ |
ਨਾਂ – ਤਮਗਾ – ਖੇਡ

1. ਪੀ.ਵੀ. ਸਿੰਧੂ – ਚਾਂਦੀ ਦਾ – ਬੈਡਮਿੰਟਨ
2. ਸਾਕਸ਼ੀ ਮਲਿਕ – ਤਾਂਬੇ ਦਾ – ਕੁਸ਼ਤੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ? ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੀ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ ? [ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ] (When and where Asian Games were Started ? Write the contribution of India to start Asian Games.)
ਉੱਤਰ-
ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ (Asian Gemes) – 14ਵੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਦਾ 1948 ਈ: ਵਿਚ ਲੰਡਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ੍ਰੀ ਜੀ. ਡੀ. ਸੋਂਧੀ ਨੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਜਾਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖਿਡਾਰੀ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਖੇਡ ਦਾ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ । ਇਸ ਲਈ ਜੇ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਆਪਸ ਵਿਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਇਕ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਖੇਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਨਤ ਹੋਵੇਗਾ । ਇਸ | ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਕਾਰਜ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ 8 ਅਗਸਤ, 1948 ਈ: ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਦੇ ਮਾਊਂਟ ਰਾਇਲ ਹੋਟਲ ਵਿਖੇ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ । ਇਸ ਸਭਾ ਵਿਚ ਕੋਰੀਆ, ਬਰਮਾ (ਮਿਆਂਮਾਰ), ਚੀਨ, ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ । ਇਸ ਸਭਾ ਦੇ ਸਭ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ।

ਮਹਾਰਾਜਾ ਪਟਿਆਲਾ ਸ੍ਰੀ ਯਾਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਆਰੰਭ ਕਰਨ ਵਿਚ | ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫਰਵਰੀ, 1949 ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ । ਇਸ ਸਭਾ ਵਿਚ ਭਾਰਤ, ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ, ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ, ਬਰਮਾ (ਮਿਆਂਮਾਰ), ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਨੇਪਾਲ, ਫਿਲਿਪਾਈਨ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ । ਇਸ ਸਭਾ ਵਿਚ | ਏਸ਼ੀਆ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਇਸ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਪਹਿਲੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ 4 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 11 ਮਾਰਚ, 1951 ਤਕ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿਚ ਹੋਣੀਆਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । 1982 ਅਤੇ 1986 ਵਿਚ ਇਹ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਸਿਓਲ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਨ੍ਹਾਂ-ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਨਾਮਣੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ?
(Write about the outstanding players of India who won Laurels in International Competition ?)
ਉੱਤਰ-
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਖਿਡਾਰੀ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਸਰਵ-ਉੱਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਕੀਤਾ । ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਨਾਂ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ-
(1) ਲੈਰੀ ਮਿੰਟੋ ਨੇ 1951 ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ 100 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਥਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ।

(2) 1954 ਵਿਚ ਮਨੀਲਾ ਵਿਚ ਪਬੰਧਿਤ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 800 ਮੀਟਰ ਦੌੜ, ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉੱਚੀ ਛਾਲ, ਪਦੱਮਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡਿਸਕਸ ਥਰੋ ਅਤੇ ਗੋਲਾ | ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਜਿੱਤੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਐੱਮ. ਗੋਬਿਆਨ ਨੇ 100 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਅਤੇ ਕਾਲੂ ਰਾਮ ਨੇ 3000 ਅਤੇ 5000 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਤੀਸਰਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਕਾਂਸੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਜਿੱਤੇ ।

(3) 1958 ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ (Flying Sikh) ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ 200 ਮੀਟਰ ਅਤੇ 400 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਾਪ ਸਟੈਪ ਐਂਡ ਜੰਪ ਵਿਚ, ਬਲਕਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜੈਵਲਿਨ ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ, ਦੁੱਮਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ, ਐੱਚ. ਚਾਂਦ ਨੇ 100 ਮੀਟਰ ਹਰਡਲਜ਼ ਵਿਚ ਅਤੇ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 | ਮੀਟਰ ਹਰਡਲਜ਼ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਵੀਟਾ ਡਿਸੂਜਾ ਨੇ 200 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਜਿੱਤ ਕੇ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ । ਐਲਿਜਾਬੇਥ ਡੈਵਨ ਪੋਰਟ ਨੇ 46.07 ਮੀਟਰ ਦੂਰ ਜੈਵਲਿਨ ਸੁੱਟ ਕੇ ਦੂਸਰਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ।

(4) 1966 ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬੀ.ਐਸ. ਬਰੂਆ ਨੇ 800 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਪ੍ਰਵੀਨ ਨੇ ਡਿਸਕਸ ਥਰੋ, ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਭੀਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉੱਚੀ ਛਾਲ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਜਿੱਤੇ ।

(5) 1970 ਵਿਚ ਬੈਂਕਾਕ ਵਿਚ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਕੰਵਲਜੀਤ ਸੰਧੂ ਨੇ 400 | ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਾਪ ਸਟੈਪ ਐਂਡ ਜੰਪ ਵਿਚ ਅਤੇ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ । ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਐਡਵਰਡ ਸ਼ਕੇਰਾ ਨੇ 500 ਮੀਟਰ ਵਿਚ, ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ 800 ਮੀਟਰ ਵਿਚ, ਲਾਭ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲੰਮੀ ਛਾਲ, ਹਾਪ ਸਟੈਪ ਅਤੇ ਜੰਮ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਤਮਗੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ । ਮਨਜੀਤ ਵਾਲੀਆ ਨੇ 800 ਮੀਟਰ ਹਰਡਲਜ਼, ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਅਤੇ ਗੁਰਮੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ 3000 ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ।

(6) 1974 ਵਿਚ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵਨਾਥ ਨੇ 500 ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ । ਕੰਵਲਜੀਤ ਸੰਧੂ ਨੇ 56.5 ਸੈਕਿੰਡ ਵਿਚ 400 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੌੜ ਜਿੱਤ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਇਸਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ । ਇਹਨਾਂ ਹੀ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਟੀ. ਸੀ. ਯੋਗਨਨ ਨੇ ਲੰਮੀ ਛਾਲ ਵਿਚ ਅਤੇ ਵੀ. ਐਸ. ਚੌਹਾਨ ਨੇ 1500 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੈਮਰ ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਅਤੇ ਲੈਹਿੰਬਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਹਰਡਲ ਵਿਚ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ।

(7) 1978 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਹਰੀ ਚੰਦ ਨੇ 100 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਗੀਤਾ ਜੁਤਸ਼ੀ ਨੇ 1500 ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ 800 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ।

1982 ਦੀਆਂ ਨੌਵੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਜੋ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਬਹਾਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੋਲਾ ਸੁੱਟਣ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ, ਗੀਤਾ ਜੁਤਸ਼ੀ ਨੇ 800, 1500 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਦੁਸਰਾ ਸਥਾਨ, ਵਾਲਸੰਮਾ ਨੇ 400 ਮੀਟਰ ਹਰਡਲ ਦੌੜ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ, 800 ਮੀਟਰ ਵਿਚ ਬਰੋਮੀਓ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਚਾਂਦ ਰਾਮ ਨੇ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵਾਕ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ । ਹਾਕੀ ਵਿਚ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ । ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿਚ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ।

ਕੌਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਾਕਸਿੰਗ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ | ਭਾਰਤ ਦੀ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਜਿੱਤੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੋਲਫ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਮਗੇ ਜਿੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਖੇਡ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ? (ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 6) (Name the main sports events which are organised in Modern Olympic ?)
ਉੱਤਰ-
ਨਵੀਨ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਖੇਡ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ-

1. ਤੀਰ ਅੰਦਾਜ਼ੀ (Archery)
2. ਐਥਲੈਟਿਕਸ (Athletics)
3. ਬਾਸਕਟਬਾਲ (Basket ball)
4. ਬਾਕਸਿੰਗ (Boxing)
5. ਕੈਨੋਇੰਗ (Canoeing)
6. ਸਾਈਕਲਿੰਗ (Cycling)
7. ਈਕਵੀਸਟਰੇਟ (Equestrin)
8. ਫੁੱਟਬਾਲ (Foot Ball)
9. ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ (Gymnastics)
10. ਹੈਂਡ ਬਾਲ (Hand Ball)
11. ਹਾਕੀ (Hockey)
12. ਜੂਡੋ (Judo)
13. ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਬਾਜ਼ੀ (Shooting)
14. ਰੋਇੰਗ (Rowing)
15. ਤੈਰਾਕੀ ਤੇ (Swimming and ਡੁਬਕੀ ਲਾਉਣਾ Diving)
16. ਤਲਵਾਰ ਬਾਜ਼ੀ (Fencing)
17. ਵਾਲੀਬਾਲ (Volley Ball)
18. ਵਾਟਰ ਪੋਲੋ (Water Polo)
19. ਭਾਰ ਉਠਾਉਣਾ (Weight Lifting)
20. ਕੁਸ਼ਤੀ (Wrestling)
21. ਯਾਟ-ਕਿਸ਼ਤੀ ਦੌੜ (Yachting)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
11ਵੀਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ? [ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ – 9] (Mention the achievements of Indian sportsman in eleventh Asian Games.)
ਉੱਤਰ-
ਗਿਆਰਵੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਬੀਜਿੰਗ (ਚੀਨ) ਵਿਚ ਸੰਨ 1990 ਵਿਚ 22-9-1990 ਤੋਂ 7-10-1990 ਤਕ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਇਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸਨਖੇਡ ਸੋਨਾ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸਾਲ 1982 ਦੀਆਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ? (In which country were the 1982 Asian games were held ?)
ਉੱਤਰ-
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ।
ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ

ਨੰਬਰ – ਸੰਨ – ਸਥਾਨ
1. – 1951 – ਦਿੱਲੀ (ਭਾਰਤ)
2. – 1954 – ਮਨੀਲਾ (ਫਿਲਪੀਨ)
3. – 1958 – ਟੋਕੀਓ (ਜਾਪਾਨ)
4. – 1962 – ਜਕਾਰਤਾ (ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ) (ਥਾਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮਿਲਵਰਤਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਨਾ ਮਿਲ ਸਕੀ।)
5. – 1966 – ਬੈਂਕਾਕ (ਥਾਈਲੈਂਡ)
6. – 1970 – ਬੈਂਕਾਕ (ਥਾਈਲੈਂਡ)
7. – 1974 – ਤਹਿਰਾਨ (ਈਰਾਨ)
8. – 1978 – ਬੈਂਕਾਕ (ਥਾਈਲੈਂਡ)
9. – 1982 – ਦਿੱਲੀ (ਭਾਰਤ)
10. – 1986 – ਮਿਓਲ (ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ)
11. – 1990 – ਬੀਜਿੰਗ (ਚੀਨ)
12. – 1994 – ਹੀਰੋਸ਼ੀਮਾ (ਜਾਪਾਨ)
13. – 1998 – ਬੈਂਕਾਕ (ਥਾਈਲੈਂਡ)
14. – 2002 – ਪੁਸਾਜ (ਸਾਊਥ ਕੋਰੀਆ)
15. – 2006 – ਦੋਹਾ (ਕਤਰ)
16. – 2010 – ਗੋਗਘੋ (ਚੀਨ)
17. – 2014 – ਇੰਮੀਐਨ (ਸਾਊਥ ਕੋਰੀਆ)
18. – 2018 – ਜਕਾਰਤਾ (ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ)
19. – 2022 – ਹੈਮਪਾਡ ਚੀਨ ਵਿਚ ਹੋਣਗੀਆਂ

Punjab State Board Syllabus PSEB 5th Class English Book Rainbow Solutions, PSEB 5th Class English Book Solutions Guide Pdf is part of PSEB Solutions for Class 5.

PSEB 5th Class English Guide | English Guide for Class 5 PSEB

PSEB 5th Class English Book Rainbow Solutions

• Chapter 1 The Elves and the Shoemaker
• Chapter 2 Two Frogs
• Chapter 3 Child and Grandma
• Chapter 4 The Flying Sikh-Milkha Singh
• Chapter 5 Raja Birbal
• Chapter 6 Bank-Our Need
• Chapter 7 Global Warming
• Chapter 8 A Glimpse From History (1857 and After)
• Chapter 9 Safe Circle

PSEB 5th Class English Grammar & Composition

• Reading Comprehension Passages

PSEB 5th Class English Grammar

• PSEB 5th Class English Grammar Important Questions
• PSEB 5th Class English Grammar General Topics
• PSEB 5th Class English Grammar Conversation
• PSEB 5th Class English Guided Composition

Punjab State Board Syllabus PSEB 5th Class Books Solutions Guide Pdf in English Medium and Punjabi Medium are part of PSEB Solutions.

PSEB 5th Class Books Solutions Guide | PSEB Solutions for Class 5 in Punjabi English Medium

• PSEB 5th Class Maths Book Solutions (Maths World)
• PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions (1st & 2nd Language)
• PSEB 5th Class English Book Solutions (Rainbow)
• PSEB 5th Class Hindi Book Solutions (2nd & 1st Language)
• PSEB 5th Class EVS Book Solutions (My World – Environmental Studies)
• PSEB 5th Class Welcome Life Book Solutions

Punjab State Board PSEB 7th Class Physical Education Book Solutions Chapter 2 ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Physical Education Chapter 2 ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ

Physical Education Guide for Class 7 PSEB ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਮਰੱਥਾ ਉਹ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰੀਰਿਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ‘ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪਿੱਛੇ ਕਿਸਾਨ, ਮਜ਼ਦੂਰ, ਸੈਨਿਕ ਆਦਿ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਸਰੀਰਿਕ ਕੰਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਨਾਂ ਉੱਚਾ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਢੇਰ ਸਾਰੇ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਹਰ ਇਕ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਕੰਮ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਆਸਾਨ, ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਅਜੀਵਿਕਾ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਅਜੀਵਿਕਾ ਦਾ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਹੈ । ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਹੋਵੇਗੀ । ਇਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਉਨੀ ਹੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ –

• ਰਫਤਾਰ
• ਤਾਕਤ
• ਹੌਸਲਾ
• ਲਚਕਤਾ
• ਤਾਲਮੇਲ ।
  

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਫਤਾਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਰਫਤਾਰ (Speed)-ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੁਣ ਰਫਤਾਰ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰਫਤਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਰਫਤਾਰ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਹਰ ਖੇਡ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਜਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਗੁਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਭਾਵ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ।ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਨੋਟ ਲਿਖੋ
ਉੱਤਰ-

• ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਰਕੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਚੰਗੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ।
• ਸਰੀਰਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਲ, ਫੇਫੜੇ ਦੇ ਰੋਗ, ਜਿਵੇ-ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਦਿਲ ਦਾ ਆਘਾਤ, ਦਮਾ, ਸਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰੋਗ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
• ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
• ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਚੱਲਣਾ, ਕੁੱਦਣਾ, ਦੌੜਨਾ, ਸੁੱਟਣਾ ਆਦਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਤੇਜ਼ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਕਸਰਤ ਦਾ ਅਰਥ ਖੂਨ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦਾ ਚੋਲੀ ਦਾਮਨ ਦਾ ਸਾਥ ਹੈ |

ਸਰੀਰ ਦੇ ਲਈ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ –

• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਫੈਲਣਾ ਅਤੇ ਸੁੰਗੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਸੁੰਗੜਨ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ (CO)) ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਕਸੀਜਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਖੂਨ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
• ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦਿਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸਮਰਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਭੁੱਖ ਲਗਦੀ ਹੈ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
• ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦੀਆਂ ਕਰੂਪਤਾਵਾਂ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਨਵੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਖੁਨ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਖੂਨ ਵਿਚ ਸਫ਼ੈਦ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਸਰੀਰ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਉਹ ਖਾਲੀ ਸਮੇਂ ਦਾ ਠੀਕ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਫਾਲਤੂ ਚਰਬੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।

PSEB 7th Class Physical Education Guide ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ Important Questions and Answers

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ :
(ਉ) ਰਫ਼ਤਾਰ
(ਈ) ਲਚਕ ਅਤੇ ਹਰਕਤ
(ਅ) ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ ਹਨ :
(ਉ) ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
(ਅ) ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
(ਈ) ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਲਾਭ :
(ੳ) ਖੂਨ ਸਾਫ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
(ਅ) ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
(ੲ) ਖੂਨ ਵਿਚ ਸਫ਼ੈਦ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸਾਡੇ ਚੱਲਣ-ਫਿਰਣ, ਕੁੱਦਣ, ਦੌੜਨ ਆਦਿ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਕਿਹੜਾ ਅੰਗ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਫੇਫੜੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਲਗਾਤਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਲਚਕਦਾਰ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਸਾਮ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

• ਰਫ਼ਤਾਰ
• ਸਮਰੱਥਾ
• ਦਮ ਸਾਹਸ
• ਲਚਕਤਾ
• ਤਾਲਮੇਲ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਕੋਈ ਦੋ ਮਹੱਤਵ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

1. ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹ ਰੋਜ਼ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰ ਤਾਕਤਵਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਪਾਚਨ ਕਿ , ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਠੀਕ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਸਰਤ ਦੇ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਲਾਭ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

• ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
• ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣ ਕਰਕੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
• ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਉਮਰ ਲੰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੇਫੜਿਆਂ ‘ ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫੇਫੜੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਦੇ ਅਤੇ ਫੈਲਦੇ ਹਨ ! ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੰਦੀ ਹਵਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕੰਮ ਦੀ ਕਸਰਤ ਦਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਸਰਵ-ਵਿਆਪੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਅੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਅਧਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਲੁਹਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ-ਲੱਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਕ ਨੱਚਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਭਾਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਅਤੇ ਉਪਰਲਾ ਭਾਗ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਨ ? ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਉੱਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ! ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਡਾਂ ਕੇਵਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸ਼ੌਕ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਨਾਂ ਅਤੇਂ ਧਨ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ : ਇਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ ਉਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਖਿਡਾਰੀ ਇਕ ਹੀ ਦਿਨ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ !

ਹਰ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਸਕੇ । ਇਸ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਸਿਖਲਾਈ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਡ ਸਮੱਗਰੀ, ਅਨੁਭਵੀ ਕੋਚ ਖਿਡਾਰੀ ਵਿਚ ਖੇਡ-ਖੇਡਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਸਰੀਰ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਖੇਡ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਖਿਡਾਰੀ ਵਿਚ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਰੋਧੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ । ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ ਦਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਗੁਣ –

1. ਰਫ਼ਤਾਰ
2. ਤਾਕਤ
3. ਹੌਸਲਾ
4. ਲਚਕਤਾ
5. ਤਾਲਮੇਲ ।

1. ਰਫ਼ਤਾਰ (Speed)-ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੁਣ ਰਫ਼ਤਾਰ ਹੈ : ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਰਫਤਾਰ ਸਰੀਰਿਕ ਸਹੱਥਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਹਰ ਖੇਡ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਜਿਸ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਗਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਗੁਣੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।

2. ਤਾਕਤ (Strengtla)-ਸਰੀਰਿਕ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਜਦੋਂ ਮਿਲ ਕੇ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕੰਮ ਹਲਕਾ ਜਾਂ ਭਾਰੀ ਹੋਵੇ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।

3. ਦਮ ਹੌਸਲਾ (Endurance)-ਲਗਾਤਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਦਮ ਜਾਂ ਹੌਸਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦਮ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੁਣ ਹੈ । ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਇਸ ਗੁਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਹ ਦੂਸਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇਗਾ ।

4. ਲਚਕਤਾ (Flexibility)-ਖੇਡ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਲਚਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰਿਕ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਹਿਲਜੁਲ ਤੋਂ ਹੈ । ਵਿਅਕਤੀ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਪਣੇ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਮੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਲਚਕਤਾ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ ! ਲਚਕਤਾ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਤਰਫ਼ ਵੀ ਮੋੜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।

5. ਤਾਲਮੇਲ (Co-ordination)-ਤਾਲਮੇਲ ਵੀ ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੁਣ ਹੈ । ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਭਾਵ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਤੋਂ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਾਲਮੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ।

Punjab State Board PSEB 7th Class Physical Education Book Solutions Chapter 1 ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 7 Physical Education Chapter 1 ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ

Physical Education Guide for Class 7 PSEB ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅੰਗ; ਜਿਵੇਂਦਿਲ, ਫੇਫੜੇ, ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਆਦਿ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
ਜਦੋਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਕਬੱਡੀ ਆਦਿ ਖੇਡ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਉਤਰਦੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਰਸ਼ਕ, ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਡੀਲ-ਡੌਲ ਵਾਲਾ ਸਰੀਰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸਰੀਰ ਪਾਉਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਹਰ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਖੇਡ ਵਿਚ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ | ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ, ਉਸਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਜਾਂ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸੱਟ ਲਗ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਰੀਰਕ ਕਾਰਜ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ

• ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚਾ
• ਸਰੀਰਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕੁੱਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
206 ਹੱਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲਹੂ-ਗੇੜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ –

1. ਦਿਲ
2. ਪਸਲੀਆਂ
3. ਸ਼ਿਰਾਵਾਂ
4. ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗਿਆਨ-ਇੰਦਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਗਿਆਨ-ਇੰਦਰੀਆਂ ਵਿਚ ਅੱਖਾਂ, ਕੰਨ, ਜੀਭ, ਨੱਕ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ । ਨੱਕ ਨਾਲ ਸੁੰਘ ਕੇ ਸੁਗੰਧ ਅਤੇ ਦੁਰਗੰਧ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ । ਜੀਭ ਨਾਲ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਵਾਦ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਚਮੜੀ ਦੇ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਮਲ-ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਲ-ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ-ਜਿਹੜਾ ਭੋਜਨ ਅਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਹੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਬਾਕੀ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਣ ਤਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਮੱਲ ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਹਨ ਜੋ ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਮੂਤਰ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਡਾ ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚਾ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ-
1. ਸੁਰੱਖਿਆ-ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਿਚ ਕਈ ਕੋਮਲ ਅੰਗ ਹਨ; ਜਿਵੇਂ-ਦਿਲ, ਫੇਫੜੇ, ਮਸਤਕ ਆਦਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਹਲਕੀ ਜਿਹੀ ਸੱਟ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ! ਸਾਡਾ ਸਰੀਰਕ ਢਾਂਚਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਮਲ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਸਲੀਆਂ ਨਾਲ ਢੱਕ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੋਪੜੀ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਅਤੇ ਪਸਲੀਆਂ, ਦਿਲ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ !

2. ਆਕਾਰ-ਸਰੀਰਕ ਢਾਂਚਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ੇਪ (ਆਕਾਰ) ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਮਾਸ ਦਾ ਲੋਥੜਾ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਆਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਸੀ ।

3. ਹਰਕਤ-ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹਨ । ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸੁੰਗੜਨ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਨਾਲ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਗਤੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਚਲਦੇ-ਫਿਰਦੇ, ਕੱਦਦੇ ਅਤੇ ਦੌੜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।

4. ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ-ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਤਾਕਤ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਣਿਜਾਂ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹੱਡੀਆਂ ਇਸਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

PSEB 7th Class Physical Education Guide ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ Important Questions and Answers

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
(ਉ) ਦੋ
(ਅ) ਤਿੰਨ
(ਈ) ਚਾਰ
(ਸ) ਪੰਜ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਦੋ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਹਨ ?
(ਉ) 300
(ਅ) 250
(ਈ) 275
(ਸ) 206.
ਉੱਤਰ-
(ਸ) 206.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲਹੂ ਗੇੜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਗ ਹਨ :
(ਉ) ਦਿਲ
(ਅ) ਪਸਲੀਆਂ
(ਇ) ਸ਼ਿਰਾਵਾਂ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਕੰਮ :
(ਉ) ਸੁਰੱਖਿਆ
(ਅ ਆਕਾਰ
(ਇ) ਹਰਕਤ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ :
(ਉ) ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
(ਅ) ਲਹੂ-ਗੇੜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
(ਇ) ਸਾਹ ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਕਿਸ ਵਸਤੂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-

• ਦਿਲ
• ਫੇਫੜੇ
• ਗੁਰਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੋਮਲ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੋਮਲ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਪਸਲੀਆਂ ਢੱਕ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੋਪੜੀ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸ ਅੰਗ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਕੌਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਰੀਰਿਕ ਢਾਂਚਾ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਮਾਸ ਦਾ ਲੋਥੜਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਾਸ-ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਗਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹੱਡੀਆਂ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

• ਲਹੂ-ਗੇੜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
• ਸਾਹ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਚਲਣ, ਫਿਰਨ, ਦੌੜਨ-ਕੁੱਦਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਨੱਕ, ਸਾਹ ਨਲੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਕਿਹੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਮੱਲ-ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
(i) ਚਮੜੀ
(ii) ਗੁਰਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਨਾੜੀ-ਤੰਤਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਅੰਗਾਂ ਤਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਿਕ ਅੰਗਾਂ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗ਼ ਤਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ।

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਸੁਡੌਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੀ-ਕੀ ਜਾਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਕਾਰਜ-ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਜਾਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਫ਼ਾਸਫੋਰਸ ਜਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿੱਥੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਹ ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਜੋ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਉਸ ਵਿਚ ਕਈ ਰਸਾਇਣਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਮਗਰੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ।
ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੁਆਰਾ ਭੋਜਨ ਕਿਵੇਂ ਪਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਮਸ਼ੀਨ ਵਰਗਾ ਹੈ । ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਚੰਗੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰਿਕ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਖਰਾਬੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਰੀਰ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪਸਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਰਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਸਲੀਆਂ ਉਹ ਨਲੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਖੁਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਤੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਅੰਗ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬਰੀਕ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਿਰਾਵਾਂ ਉਹ ਨਲੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹੜੀਆਂ ਖੂਨ ਨੂੰ ਫੇਫੜੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਭਾਗਾਂ ਤੋਂ ਦਿਲ ਤਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਰੀਰਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਹੋਣੀ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਈ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਿਲ ਕੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਠੀਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਅਤਿ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਇਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਠੀਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉਸਦਾ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ | ਸਰੀਰ ਰੋਗੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ –
1. ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ-ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਚੱਲਣ ਫਿਰਨ, ਕੁੱਦਣ ਅਤੇ ਦੌੜਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ । ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

2. ਲਹੂ-ਗੇੜ ਪ੍ਰਣਾਲੀ-ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਲਹੂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਲਗਾਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ? ਲਹੂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਦਿਲ, ਪਸਲੀਆਂ, ਸ਼ਿਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਹਨ । ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਬੰਦ ਮੁੱਠੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਦਿਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧੜਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਲਹੁ ਪੱਸਲੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰੇਕ ਅੰਗ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਭਾਗ ਤੇ ਨੀਲੇ | ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਲਹੁ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਤਰਫ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ।

3. ਸਾਹ-ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਦੇ ਲਈ ਹਰ ਵਕਤ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਆਕਸੀਜਨ ਸਾਹ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਅੰਦਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ । ਨੱਕ, ਸਾਹ ਨਲੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਹਨ ।

4. ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ-ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਰਜਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਉਰਜਾ ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਜਿਹੜਾ ਭੋਜਨ ਅਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਸਾਇਣਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸਰੀਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਪਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

5. ਮੱਲ-ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ-ਜਿਹੜਾ ਭੋਜਨ ਅਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਹੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਬਾਕੀ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ! ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਣ ਤਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਣ ਤਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ | ਮੱਲ-ਤਿਆਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਹਨ ਜੋ ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਮੂਤਰ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਰਥ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ।

6. ਨਾੜੀ ਤੰਤਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ-ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਿਮਾਗ਼ ਤੋਂ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਨਾੜੀ ਤੰਤਰ ਦਾ ਇਕ ਜਾਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਿਕ ਅੰਗਾਂ ਤਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਿਕ ਅੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗ਼ ਤਕ ਲੈ ਜਾਣ ਅਤੇ ਲੈ ਆਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਵਿਚ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਸਾਰੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਗੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

7.ਗਿਆਨ-ਇੰਦਰੀਆਂ-ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਅੱਖਾਂ, ਕੰਨ, ਜੀਭ, ਨੱਕ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਿਆਨ-ਇੰਦਰੀਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ
ਨੱਕ ਨਾਲ ਸੁੰਘ ਕੇ ਸੁਗੰਧ ਅਤੇ ਦੁਰਗੰਧ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ।
ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ।
ਜੀਭ ਨਾਲ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਵਾਦ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ।
ਚਮੜੀ ਦੇ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਰੀਰਿਕ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ । ਇਸ ਵਿਚ ਲਹੂ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸਾਹ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਮਿਲਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਇਕ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਉਸ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਅੰਗ ਹਨ । ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਜ਼ੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਰੋਗੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਦੇ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

Punjab State Board Syllabus My World EVS Book Class 5 Solutions, PSEB 5th Class EVS Book Solutions My World Guide Pdf free download of Environment Studies in English Medium & Punjabi Medium & Hindi Medium is part of PSEB Solutions for Class 5.

PSEB 5th Class EVS Book Solutions My World | PSEB 5th Class EVS Guide

PSEB 5th Class EVS Book Solutions in English Medium

• Chapter 1 Changing Family Trends
• Chapter 2 Migration
• Chapter 3 Likes and Dislikes
• Chapter 4 Success With Hardwork
• Chapter 5 Learning While Playing
• Chapter 6 Earth – Our Home Too
• Chapter 7 Animals – Friends of Man
• Chapter 8 Journey of Seed
• Chapter 9 Forests and Life
• Chapter 10 Storage and Preservation of Food
• Chapter 11 Changing Trends of Food
• Chapter 12 Eat and Digest Food
• Chapter 13 Deficiency Diseases
• Chapter 14 Insectivorous Plants
• Chapter 15 Different Types of Houses
• Chapter 16 Community and Comfort
• Chapter 17 Water – A Valuable Natural Source
• Chapter 18 Water – Basis of Agriculture
• Chapter 19 Life Under Water
• Chapter 20 Earth to Sky
• Chapter 21 Glimpses of Past
• Chapter 22 Natural Resources
• Chapter 23 From Field to Plate
• Chapter 24 Use of Computers

PSEB 5th Class EVS Book Solutions in Punjabi Medium

• Chapter 1 घरप्लरे हवउ-वरप्लो पविहात
• Chapter 2 ਪਰਵਾਸ
• Chapter 3 ਪਸੰਦ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ
• Chapter 4 ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ
• Chapter 5 ਖੇਡ-ਖੇਡ ਵਿੱਚ
• Chapter 6 ਧਰਤੀ ਸਾਡਾ ਵੀ ਘਰ
• Chapter 7 ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜੰਤੂ
• Chapter 8 ਬੀਜ ਦਾ ਸਫ਼ਰ
• Chapter 9 ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਜੀਵਨ
• Chapter 10 ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ
• Chapter 11 ਵੰਨ ਸੁਵੰਨਾ ਭੋਜਨ
• Chapter 12 ਭੋਜਨ ਖਾਈਏ ਤੇ ਪਚਾਈਏ
• Chapter 13 ਤਰੁਟੀ ਰੋਗ
• Chapter 14 ਕੀਟ ਆਹਾਰੀ ਪੌਦੇ
• Chapter 15 ਆਵਾਸ ਵਿਭਿੰਨਤਾ
• Chapter 16 ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਸੁਖ
• Chapter 17 ‘ਪਾਣੀ’ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨ
• Chapter 18 ਪਾਣੀ-ਖੇਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ
• Chapter 19 ਪਾਣੀ ਅੰਦਰਲੀ ਦੁਨੀਆ
• Chapter 20 ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਅਕਾਸ਼ ਤੱਕ
• Chapter 21 ਝਲਕ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ
• Chapter 22 ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਤ
• Chapter 23 ਖੇਤ ਤੋਂ ਪਲੇਟ ਤੱਕ
• Chapter 24 ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

PSEB 5th Class EVS Book Solutions in Hindi Medium

• Chapter 1 बदलता वक्त-बदलता परिवार
• Chapter 2 प्रवास
• Chapter 3 पसंद अपनी-अपनी
• Chapter 4 परिश्रम से सफलता
• Chapter 5 खेल-खेल में
• Chapter 6 धरती-हमारा भी घर
• Chapter 7 मानव के मित्र-जंतु
• Chapter 8 बीज का सफर
• Chapter 9 जंगल और जीवन
• Chapter 10 खाद्य पदार्थो की संभाल
• Chapter 11 भिन्न-भिन्न प्रकार के भोजन
• Chapter 12 भोजन खायें और पचायें
• Chapter 13 त्रुटि रोग
• Chapter 14 कीट भक्षी पौधे
• Chapter 15 आवास विभिन्नता
• Chapter 16 समूह और सुख
• Chapter 17 जल-एक बहुमूल्य प्राकृतिक साधन
• Chapter 18 पानी-कृषि का आधार
• Chapter 19 पानी-आंतरिक संसार
• Chapter 20 पृथ्वी से आकाश तक
• Chapter 21 झलक बीते समय की
• Chapter 22 प्राकृतिक स्रोत
• Chapter 23 खेत से प्लेट तक
• Chapter 24 कम्प्यूटर का उपयोग

Punjab State Board PSEB 8th Class Physical Education Book Solutions Chapter 1 ਮੁਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 8 Physical Education Chapter 1 ਮੁਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ

Physical Education Guide for Class 8 PSEB ਮੁਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ Textbook Questions and Answers

ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਉਹ ਸਹਾਇਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਦੁਰਘਟਨਾ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਉਦੇਸ਼ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਜਾਂ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਵਿਗੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਡੱਬੇ (First Aid Box) ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ-ਕਿਹੜਾ ਸਮਾਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-

• ਥਰਮਾਮੀਟਰ, ਚਿਮਟੀ, ਕੈਂਚੀ, ਟਾਰਚ ਅਤੇ ਸੇਫ਼ਟੀ ਪਿੰਨ ਆਦਿ ।
• ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ ਅਤੇ ਜਰਮਨਾਸ਼ਕ : ਸਪਿਰਿਟ, ਬੀਟਾਡੀਨ, ਬੋਰਿਕ ਐਸਿਡ, ਸਾਬਣ, ਬਰਨਾਊਲ, ਇੰਚਰ, ਆਇਓਡੀਨ ਅਤੇ ਡਿਟੋਲ ਆਦਿ ।
• ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂ ਰਹਿਤ ਫਹੇ ਜਾਂ ਰੂੰ ਦੇ ਫੰਬੇ ।
• ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਫੱਟੀਆਂ ।
• ਤਿਕੋਣੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ, ਗੋਲ ਪੱਟੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮ ਪੱਟੀਆਂ ।
• ਇੱਕ ਪੈਕਟ ਸਾਫ਼ ਰੂੰ ਦਾ ।
• ORS ਦੇ ਪੈਕਟ ।
• ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਗਲਾਸ ਜਾਂ ਬੇਕੇਲਾਈਟ ਗਲਾਸ ॥
• ਲੀਕੋਪੋਰ ਜਾਂ ਐਡੀਟੋਸਿਵ ਟੇਪ |
• ਸਾਹ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇਨਹੇਲਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ (Rules of first aid)-ਅੱਜ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਜਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਨਿਯਮ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ –

• ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਗੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਲੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੱਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੱਟ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ।
• ਵਗਦੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕਰੋ ।
• ਜੇਕਰ ਵਿਅਕਤੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਪਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਨਾਵਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦੁਰਘਟਨਾ ਹੋਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੋ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤਕ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਦੇ ਲਾਗੇ ਭੀੜ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ ।
• ਰੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਰੱਖੋ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਧੱਕੇ (Shock) ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗਰਮ ਰੱਖੋ, ਚਾਹ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਆਦਿ ਪੀਣ ਨੂੰ ਦਿਓ ।
• ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਸਮੇਂ ਕਦੀ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ।
• ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਰੋਗੀ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਉਤਾਰ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਹਮਦਰਦੀ ਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਵਾਲਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਹੋਗੀ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਯੋਗ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੰਸਥਾ ਤੋਂ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਤ ਕਰਕੇ ਟੈਸਟ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੱਢਲਾ ਹਾਇਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦੇ ਗੁਣ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦੇ ਗੁਣ (Qualities of first aider)-

ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਣ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ

• ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਬੜਾ ਸਮਝਦਾਰ ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੇ ਸੁਖ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਫ਼ਰਜ਼ ਸਮਝ ਕੇ ਕਰੋ ।
• ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਬੜਾ ਚੁਸਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਆਦਮੀ ਦੀ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੱਟ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੋਵੇ ।
• ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਹੋਣਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਉਹ ਬੜਾ ਫੁਰਤੀਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ :
• ਉਸ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਹਮਦਰਦੀ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਵਿਚ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਲਗਨ ਅਤੇ ਤਿਆਗ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋਵੇ ।
• ਉਹ ਬੜਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕੇ
• ਉਹ ਬੜਾ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਛੇਤੀ ਜਾਣ ਸਕੇ ਕਿ ਬਹੁਤੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ ।
• ਉਸ ਵਿਚ ਇੰਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਆਖ਼ਰੀ ਦਮ ਤਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ।
• ਵਿਅਕਤੀ ਹੌਸਲੇ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਉਸ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਨਿਮਰਤਾ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਤੇ ਤਕੜੇ ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਹੋਵੇ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
C.P.R, ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
C -Cardio (ਕਾਰਡੀਓ)
P – Pulmonary (ਪਲਮੋਨਰੀ)
R – Resuscitation (ਰਿਸੇਸੀਟੇਸ਼ਨ)

ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਅਤੇ ਸਾਹ ਕਿਰਿਆ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਲਚਲ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਰੋਗੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਦੇਣ ਲਈ C.P.R. ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । C.P.R. ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਤੇ ਦੋਨੋਂ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਵਾਰ ਦਬਾਓ ਪਾਓ । ਫਿਰ ਦੋ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਰੋਗੀ ਦੇ ਮੰਹ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਾਹ ਪਾਓ । ਮੁੰਹ ਨਾਲ ਸਾਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦਿੰਦੇ ਰਹੋ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਨਹੀਂ ਚਲਦੀ । ਜੇਕਰ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਨਾਲ C.P.R. ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਰੋਗੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

C.P.R. ਕਦੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ –

• ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਵੇ ।
• ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਹਲਚਲ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਂ ।
• ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਨਾ ਚੱਲੇ ।
• ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ।

C.P.R. ਕਦੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ –

1. ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਸਾਹ ਔਖਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ।
2. ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮੁੰਹ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣ ਦੇ ਢੰਗ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣਾ-ਰੋਗੀ ਦੇ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਸਾਹ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਗੀ ਦੇ ਮੁੰਹ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਰੁਕਾਵਟ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਰੁਕਾਵਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਫਿਰ ਇੱਕ ਹੱਥ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਦੀ ਠੋਡੀ ਫੜ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਦਾ ਨੱਕ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵੋ । ਫਿਰ ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਆਪਣੇ ਮੁੰਹ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਭਰ ਕੇ ਰੋਗੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਭਰੇ ।

ਜਦੋਂ ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦਾ ਸਾਹ ਰੋਗੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਏਗਾ ਤਾਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰੇਗੀ । ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਛਾਤੀ ਫੁੱਲ ਜਾਵੇਗੀ । ਇਹ ਕਿਰਿਆ 12 ਤੋਂ 16 ਵਾਰ ਕਰੋ ਜਾਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕਰੋ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਰੋਗੀ ਦਾ ਸਾਹ ਚੱਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸ਼ੈਫਰ ਢੰਗ ਰਾਹੀਂ ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ? ਵਰਣਨ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ੈਫਰ ਢੰਗ (Sheffer Method) –
(ਓ) ਰੋਗੀ ਦੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ-ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਭਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਟਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਸਿਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹਥੇਲੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵੱਲ ਹੋਣ । ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਇਕ ਪਾਸੇ ਮੋੜ ਕੇ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਢਿੱਲੇ ਕਰ ਦਿਉ । ਜੇਕਰ ਰੋਗੀ ਪਿੱਠ ਦੇ ਭਾਰ ਲੇਟਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਕੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਭਾਰ ਲਿਟਾ ਦਿਉ । ਇੰਝ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿਉ । ਉਸ ਦੀ ਦੂਰੀ ਵਾਲੀ ਟੰਗ ਨਜ਼ਦੀਕ ਵਾਲੀ ਟੰਗ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਲੰਘਾਉ । ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਟਾਉ ਕਿ ਉਹ ਮੂੰਹ ਦੇ ਭਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ।

(ਅ) ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ-ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਨੂੰ ਰੋਗੀ ਦੀ ਕਮਰ ਦੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਥੋੜਾ ਹੇਠਾਂ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਡੀਆਂ ਜ਼ਰਾ ਪਿੱਛੇ ਹਟਾ ਕੇ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦਾ ਮੁੰਹ ਰੋਗੀ ਦੇ ਸਿਰ ਵੱਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਰੋਗੀ ਦੀ ਕਮਰ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਹੱਥ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵੱਲ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਹੱਥ ਦੁਸਰੇ ਪਾਸੇ ਹੋਵੇ । ਅੰਗੂਠੇ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਮਿਲੇ ਹੋਣ ਤੇ ਉਂਗਲੀਆਂ । ਜ਼ਮੀਨ ਵੱਲ ਹੋਣ ਦੋਵੇਂ ਬਾਹਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਰਹਿਣ ।

(ਈ) ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਵਿਧੀ-ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਨੂੰ ਸਰਕਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਰੋਗੀ ਦੀ ਕਮਰ ਤੇ ਪਾਵੇ । ਇੰਝ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰੋਗੀ ਦੇ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਗ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੱਧ ਪੇਟ ਜਾਂ ਡਾਇਆਫ਼ਰਾਮ ਵੱਲ ਦੱਬ ਜਾਣਗੇ । ਇਸ

ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾ ਨਿਕਲ ਜਾਵੇਗੀ । ਇਸ ਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਦੋ ਸੈਕਿੰਡ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ! ਦੋ ਸੈਕਿੰਡ ਭਾਰ ਪਾਉਣ ਮਗਰੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਕਮਰ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਭਾਰ ਹਟਾ ਦਿਉ । ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਡੀਆਂ ਤੇ ਆ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਗ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਣਗੇ ਤੇ ਡਾਇਆਫ਼ਰਾਮ ਡਿੱਗ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚ ਹਵਾ ਭਰ ਜਾਵੇਗੀ । ਇਸ ਕਿਰਿਆ ਵਿਚ 3 ਸੈਕਿੰਡ ਲੱਗਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ । ਦੋਵੇਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਸੈਕਿੰਡ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਇਕ ਮਿੰਟ ਵਿਚ 12 ਵਾਰ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਬਣਾਉਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤਕ ਕਿ ਰੋਗੀ ਦਾ ਸਾਹ ਕਿਰਿਆ ਦੋਬਾਰਾ ਚਾਲੂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ।

PSEB 8th Class Physical Education Guide ਮੁਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ Important Questions and Answers

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਹਨ
(ਓ) ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਜਾਣਾ
(ਅ) ਰੋਗੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੁਧਾਰਨਾ
(ਏ) ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਨਾ ਦੇਣਾ ।
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਤੱਥੇ ਵਿਚ ਸਾਮਾਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ –
(ਉ) ਥਰਮਾਮੀਟਰ, ਕੈਂਚੀ
(ਆ) ਟਾਰਚ
(ੲ) ਚਿਮਟੀ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ :
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਹਨ –
(ਉ) ਵਗਦੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ
(ਅ) ਬੇਹੋਸ਼ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਬਨਾਵਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣਾ ।
(ਈ) ਰੋਗੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਖ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦੇ ਗੁਣ ਹਨ
(ਉ) ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਸਮਝਦਾਰ ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ |
(ਅ) ਮੁੱਢਲਾ ਸਹਾਇਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
(ਈ) ਉਹ ਕੰਮ ਦਾ ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਨਿਪੁੰਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ !
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
C.P.R. ਹੈ –
(ਉ) ਕਾਰਡੀਓ :
(ਅ) ਪਲਮੋਨਰੀ
(ਈ) ਰਿਸੇਸੀਟੇਸ਼ਨ
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
C.P.R. ਕਦੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਨਾ ਚਲੇ ।
(ਅ) ਰੋਗੀ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋਵੇ |
(ਈ) ਰੋਗੀ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹਲਚਲ ਨਾ ਹੋਵੇ
(ਸ) ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
((ਉ) ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਨਾ ਚਲੇ ।
(ਅ) ਰੋਗੀ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋਵੇ |
(ਈ) ਰੋਗੀ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹਲਚਲ ਨਾ ਹੋਵੇ )।

ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਆਦਮੀ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਵੇ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕੀ ਫੈਲਣ ਦਾ ਡਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜ਼ਹਿਰ ਫੈਲਣ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਮਿੱਠਾ, ਨਿਮਰਤਾ ਭਰਿਆ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਵਾਲਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜਲੀ ਹੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਰੰਗ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਜਗਾ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਸੂਰਤ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਕੀ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਰੀਜ਼ ਜਾਂ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ (First Aiker) ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲਣ ਤਕ ਕੀ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸੱਪ ਵਲੋਂ ਡੱਸੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਧੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਪਰਮੈਂਗਨੇਟ ਦੇ ਘੋਲ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੱਪ ਵਲੋਂ ਡੱਸੀ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਚਾਕੂ ਜਾਂ ਬਲੇਡ ਨਾਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1” ਲੰਬਾ ਅਤੇ 12 ਡੂੰਘਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਕਿਸੇ ਪਾਗਲ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕੀ ਹਾਲਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਨਾਵਟੀ ਸਾਹ ਦੇਣਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਗੁਣ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਚੁਸਤੀ ਅਤੇ ਫੁਰਤੀ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਨੰਬਰ ਡਾਇਲ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
109.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਿਹੜੇ ਸੰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੱਢਲੇ ਸਹਾਇਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ?
ਉੱਤਰ-
1890.

ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਮੁੱਢਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਉਸ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰ, ਬੇਹੋਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਦੁਰਘਟਨਾ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਗਲ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਉੱਤੇ ਜ਼ਹਿਰ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਾਗਲ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਉੱਤੇ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਵੱਢੀ ਹੋਈ ਥਾਂ ਤੋਂ ਨਾੜੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਨਾੜੀ ਤੰਤਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉੱਥੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਲਾਰ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੀਆਂ ਝਰੀਟਾਂ ਜਾਂ ਖਰੋਚਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਹਿਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਾਗਲ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਉੱਤੇ ਜੇ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੁਰੰਤ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਗਲ ਕੁੱਤੇ ਵਲੋਂ ਕੱਟਣ ਉੱਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ 1 ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਰੋਗੀ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬੰਧਨ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਿਣਕੇ ਜਾਂ ਨੁਕੀਲੀ ਪਤਲੀ ਲੱਕੜੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਤਰਲ ਕਾਸਟਿਕ (ਕਾਰਬਨਿਕ ਜਾਂ ਸ਼ੋਰੇ ਦਾ ਤੇਜ਼ਾਬ ਜ਼ਖ਼ਮ ਉੱਤੇ ਲਗਾਓ | ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜ਼ਹਿਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਡੰਗ ਲੱਗਣ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਕਿਸੇ ਕੀੜੇ ਆਦਿ ਦੇ ਡੰਗ ਮਾਰਨ ਉੱਤੇ ਡੰਗ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਉੱਥੇ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਭਿਆਨਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੜਨ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸੜਨ ਦੇ ਲੱਛਣ-

1. ਸੜੀ ਹੋਈ ਥਾਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
2. ਚਮੜੀ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਛਾਲੇ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
3. ਸੜੇ ਹੋਏ ਅੰਗ ਭੱਦੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ।
4. ਜਲਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮਦਮਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਲੂ ਲੱਗਣ ਦੇ ਪੰਜ ਲੱਛਣ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਲੂ ਲੱਗਣ ਦੇ ਪੰਜ ਲੱਛਣ –

• ਰੋਗੀ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਕਠਿਨਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
• ਰੋਗੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।