Class 5

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 4 Fractions Ex 4.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 4 Fractions Ex 4.3

Question 1.
Check whether the following fractions are equivalent or not :
(a) \(\frac{3}{7}\) and \(\frac{6}{14}\)
(b) \(\frac{11}{14}\) and \(\frac{77}{98}\)
(c) \(\frac{6}{9}\) and \(\frac{24}{36}\)
(d) \(\frac{5}{8}\) and \(\frac{10}{24}\)
(e) \(\frac{7}{12}\) and \(\frac{14}{21}\)
(f) \(\frac{8}{9}\) and \(\frac{40}{54}\)
Solution:
(a) Numerator of first fraction × Denominator of second fraction
= 3 × 14 = 42
Denominator of first fraction × Numerator of second fraction
= 7 × 6 = 42
Both the products are equal. So these fractions are equivalent.

(b) Numerator of first fraction × Deno-minator of second fraction
= 11 × 98 = 1078
Denominator of first fraction × Num-erator of second fraction
= 14 × 77 = 1078
Both the products are equal, so these fractions are equivalent.

(c) Numerator of first fraction × Denominator of second fraction
= 6 × 36 = 216
Denominator of first fraction × Numerator of second fraction
= 9 × 24 = 216
Both the products are equal, so these fractions are equivalent.

(d) Numerator of first fraction × Denominator of second fraction
= 5 × 24 = 120
Denominator of first fraction × Numerator of second fraction
= 8 × 10 = 80
Both the products are not equal, so these fractions are not equivalent.

(e) Numerator of first fraction × Denominator of second fraction
= 7 × 21 = 147
Denominator of first fraction × Numerator of second fraction
= 12 × 14= 168
Both the products are not equal, so these fractions are not equivalent.

(f) Numerator of first fraction × Denominator of second fraction.
= 8 × 54 = 432
Denominator of first fraction × Numerator of second fraction
= 9 × 40 = 360
Both the products are not equal, so these fractions are not equivalent.

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 4 Fractions Ex 4.2 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 4 Fractions Ex 4.2

Question 1.
Match the following:

Solution:

Question 2.
Match the following:

Solution:

Question 3.
Fill in the blanks:

(a) \(\frac{1}{3}\) part of 9 guavas = _____ guavas
(b) \(\frac{1}{6}\) part of 12 toffees = ___ toffees
(c) \(\frac{1}{6}\) part of 18 ice-creams = ____ ice-creams
(d) \(\frac{1}{4}\) part of 16 pencils = ___ pencils
(e) \(\frac{1}{10}\) part of ₹ 20 = ₹ ___
(f) \(\frac{1}{10}\) part of 100 pencils = ___ pencils
(g) \(\frac{1}{10}\) part of 100 cm = ___ cm
(h) \(\frac{1}{8}\) part of 32 laddoos = ___ laddoos.

Solution:

(a) \(\frac{1}{3}\) × 9 = 3,
(b) \(\frac{1}{6}\) × 12 = 2,
(c) \(\frac{1}{6}\) × 18 = 3,
(d) \(\frac{1}{4}\) × 16 = 4,
(e) \(\frac{1}{10}\) × 20 = 2,
(f) \(\frac{1}{10}\) × 100 = 10,
(g) \(\frac{1}{10}\) × 100 = 10,
(h) \(\frac{1}{8}\) × 32 = 2,

Question 4.
Neha’s uncle brought a chocolate which looks as following diagram:

(a) Neha gave half part of her chocolate to her sister Nidhi. How many pieces of chocolate will she give to Nidhi?
(b) Neha gave one-eighth part of this chocolate to her grand mother. How many pieces will she give to her?
(c) Neha gave one-fourth part of this chocolate to her mother. How many pieces will she give to her?
(d) After giving pieces to all, rest of pieces she ate. How many pieces will she get for herself?
Solution:
(a) Total number of pieces of chocolate = 16
Number of pieces given to Nidhi = \(\frac{1}{2}\) × 16 = 8
(b) Number of pieces given to her grand
mother = \(\frac{1}{8}\) × 16 = 2
(c) Number of pieces given to her mother = 16 × \(\frac{1}{4}\) = 4
(d) Number of pieces she will get for herself = 16 – (8 + 2 + 4)
= 16 – 14 = 2 .

Question 5.
Arjun studies in 5th class. He spends his day according to the following schedule.

• One fourth of a day in the school.
• One third of a day for sleeping.
• \(\frac{1}{12}\)th of a day for watching T.V.
• \(\frac{1}{12}\)th of a day for playing.
• \(\frac{1}{8}\)th of a day for school homework. 8
• \(\frac{1}{8}\)th of a day he spends with grand parents.

After the following :

(a) How much time Arjun spends in School ?
(b) For how many hours Arjun takes sleep ?
(c) For how many hours Arjun watches T.V. ?
(d) For how many hours Arjun plays ?
(e) For how many hours Aijun does his homework.
(f) How many hours Arjun spends with his grand parents ?
Note. Teacher will tell the students that there are 24 hours in a day.
Solution:
(a) Time spent by Aijun in the school = One fourth of a day.
= \(\frac{1}{4}\) × 24 hours = 6 hours.
(b) Number of hours for which Aijun takes sleep = one third of a day
= \(\frac{1}{3}\) × 24 hours = 8 hours.
(c) Number of hours for which Aijun watches T.V. = One-twelfth of a day
= \(\frac{1}{12}\) × 24 hours = 2 hours.
(d) Number of hours for which Arjun , plays = One twelfth of a day
= \(\frac{1}{12}\) × 24 hours = 2 hours.
(e) Number of hours for which Aijun does his homework = One eighth of a day
= \(\frac{1}{8}\) × 24 hours = 3 hours.
(f) Number of hours Aijun spends with his grandparents = one eighth of a day
= \(\frac{1}{8}\) × 24 hours = 3 hours.

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 6 Measurement Intext Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 6 Measurement Intext Questions

Page No. 130

Question 1.
How many pieces of 2 m can be cut from a 30 m long rope? How many times will you cut the rope?
Solution:
Length of rope = 30 m
Length of each piece = 2 m
No. of pieces that can be cut = 30 ÷ 2 = 15
No. of times we will cut the rope = 15 – 1 = 14

Question 2.
Observe the following table and fill ups :

Solution:

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 6 Measurement MCQ Questions and Answers.

PSEB 5th Class Maths Chapter 6 Measurement MCQ Questions

Multiple Choice Questions

Tick (✓) the right answer :

Question 1.
Convert 8 m into centimetres,
(a) 80 cm
(b) 800 cm
(c) 8000 cm
(d) 8 cm.
ans:
(b) 800 cm

Question 2.
Convert 16 kl into litres.
(a) 160 l
(b) 1600 l
(c) 16000 l
(d) 160000 l
Ans:
(c) 16000 l

Question 3.
Convert 10 da.g.into grams.
(a) 100 g
(b) 1000 g
(c) 10 g
(d) 10000 g.
Ans:
(c) 10 g

Question 4.
How many kg are there in 1000 g?
(a) 100 kg
(b) 10 kg
(c) 20 kg
(d) 1 kg.
Ans:
(d) 1 kg.

Question 5.
Decimal formation of 3 l 175 ml.
(a) 31.75 l
(b) 317.5 l
(c) 3.175 l
(d) 0.3175 l
ans:
(c) 3.175 l

Question 6.
3.5 km = …………… m
(a) 350 m
(b) 3500 m
(c) 35 m
(d) 0.350 m.
Ans:
(b) 3500 m

Question 7.
Which unit is used by a shopkeeper to weigh vegetables ?
(a) litre and kl
(b) metre and km
(c) gram and kg
(d) none.
Ans:
(c) gram and kg

Question 8.
Which unit is used to measure liquids ?
(a) litre
(b) kilometre
(c) metre
(d) none.
Ans:
(a) litre

Question 9.
Kanwal bought 6 kg potatoes, 3 kg 500 g onions and 500 g tomatoes from the market How many kg of vegetables had he bought ?
(a) 10 kg
(b) 6 kg
(c) 3 kg
(d) 11 kg.
ans:
(a) 10 kg

Question 10.
Harpreet has bought 10 m cloth, he uses 6 m 50 cm cloth for her suit. How much cloth is left ?
(a) 2 m 50 cm
(b) 4 m
(c) 4 m 50 cm
(d) 3 m 50 cm.
ans:
(d) 3 m 50 cm

Question 11.
How many metre are in one milimetre ?
(a) \(\frac{1}{100}\)
(b) \(\frac{1}{1000}\)
(c) \(\frac{1}{10}\)
(d) 100.
Ans:
(b) \(\frac{1}{1000}\)

Question 12.
How many centimetres are in one hectometres ?
(a) 1000
(b) 10,000
(c) 100
(d) \(\frac{1}{1000}\)
Ans:
(b) 10,000

Question 13.
How many hectogram are in one kilogram ?
(a) 100
(b) \(\frac{1}{100}\)
(c) 10
(d) \(\frac{1}{10}\)
Ans.
(c) 10

Question 14.
How many decalitres are in one kilolitre ?
(a) 1000
(b) 500
(c) 200
(d) 100
Ans.
(d) 100

Question 15.
How many mililitres are in one decilitre ?
(a) 10
(b) 100000
(c) 100
(d) 1000
Ans:
(c) 100

Question 16.
How many days are in a leap year ?
(a) 364
(b) 366
(c) 365
(d) 363
Ans:
(b) 366

Question 17.
How many days are there in the month of February in a leap year ?
(a) 28
(b) 30
(c) 29
(d) 31.
Ans:
(c) 29

Question 18.
Write 3:10 pm according to 24 hour clock ?
(a) 23:10
(b) 25:10
(c) 15:10
(d) 13:10.
Ans:
(c) 15:10

Question 19.
Write 22:25 according to 12 hour clock.
(a) 10:25 PM
(b) 12:25 AM
(c) 12:25 PM
(d) 9: 25 PM.
Ans:
(a) 10:25 PM

Question 20.
How many seconds make one hour ?
(a) 60
(b) 3600
(c) 360
(d) 300.
Ans:
(b) 3600

Question 21.
The distance of your village dispensary from your school is 2 km, village community hall 955 m and distance of guruduara is 1500 m. Which of these is at a maximum distance from your school ?
(a) Dispensary
(b) Community centre
(c) Guruduara
(d) All are at equal distances.
Ans:
(a) Dispensary

Question 22.
See Carefully and tell :


(a) less than 500 ml
(b) In-between 500 ml and 1 litre
(c) In between 1 l and 2 l
(d) More than 2 l
Ans:
(c) In between 1 l and 2 l

Question 23.
How many metres are there in 3.5 kilometres ?
Ans:
3.5 kilometres = 3.5 × 1000 metre
= 3500 metre.

Question 24.
How many seconds are there in a day ?
Ans:
1 day = 24 hours = 24 × 60 minutes
= 24 × 60 × 60 seconds = 86400 seconds.

Question 25.
The map of a village which is at a distance from a city is given. Simran is moving in the village on his cycle.

Find the distance covered by Simran :
(a) From D to A (passing through B)
(b) From A to D (passing through B and C)
Ans:
(a) Distance covered by Simran from D to A (passing through B) = DB + BA.
= 1335 m + 1580 m
= 2915 m

(b) Distance covered by Simran from A to D (passing through B and C)
= AB + BC + CD
= 1580m + 1200m + 1315 m
= 4095m

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 4 Fractions Ex 4.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 4 Fractions Ex 4.1

Question 1.
Out of the following group of stars:

(a) Write the fraction of coloured stars. ____
Solution:
\(\frac{4}{9}\)

(b) Write fraction of stars without colour. ____
Solution:
\(\frac{5}{9}\)

Question 2.
In the following diagram

(a) Write fraction of coloured ice creams ____
Solution:
\(\frac{2}{5}\)

(b) Write fraction of ice creams without colour
Solution:
\(\frac{3}{5}\)

Question 3.
In the following diagram:

(a) Write fraction of coloured balls. ____
Solution:
\(\frac{6}{11}\)

(b) Write fraction of balls without colour.
Solution:
\(\frac{5}{11}\)

Question 4.
There are 12 balls in each of the following box. Colour the balls according to given fraction in the box and write number of coloured balls in blank box :

Solution:

Punjab State Board PSEB 5th Class Maths Book Solutions Chapter 6 Measurement Ex 6.6 Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Maths Chapter 6 Measurement Ex 6.6

1. Addition :

Question 1.
2 hours 10 min and 1 hour 20 min.
Solution:

Question 2.
4 hours 35 min and 3 hours 40 min.
Solution:

= 7 hours + 75 min
= 7 hours + 60 min + 15 min
= 7 hours + 1 hours + 15 min
= 8 hours 15 min

2. Add the following :

Question 1.
1 hour 10 min 20 sec and 3 hours 20 min
Solution:

Question 2.
2 hours 50 min 30 sec and 1 hour 10 min 30 sec
Solution:

3 hours + 60 min + 60 sec
= 3 hours + 1 hour + 1 min + 0 sec
= 4 hours + 1 min + 0 sec
= 4 hours 1 min

3. Add :

Question 1.
7 months and 2 years 3 months
Solution:

Question 2.
4 years 5 months and 1 year 8 months.
Solution:

= 5 years + 13 months
= 5 years + 12 months + 1 month
= 5 years + 1 year + 1 month
= 6 years 1 month

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 18 ਸੋਨੇ ਦੀ ਪਾਲਕੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 18 ਸੋਨੇ ਦੀ ਪਾਲਕੀ

ਪਾਠ-ਅਭਿਆਸ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਉੱਤਰ

1. ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-

(ੳ) …………….. ਵਿੱਚ ਰਵੀ ਨਾਂ ਦਾ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਬਾਲਕ ਸੀ ।
(ਅ) ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ………….. ਪੈ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ।
(ਇ) ਰਵੀ ਡਰ ਨਾਲ …………. ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
(ਸ) ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ …………. ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
(ਹ) ਪਾਲਕੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ …….. ਲੱਗੀ ।
ਉੱਤਰ:(
ਉ) ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਰਵੀ ਨਾਂ ਦਾ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਬਾਲਕ ਸੀ !
(ਅ) ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਫਿੱਕਾ ਪੈ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ।
(ਬ) ਰਵੀ ਡਰ ਨਾਲ ਚੀਕਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
(ਸ), ਪਾਣੀ ਬਹੁਤ ਖੋਰੂ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
(ਹ) ਪਾਲਕੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਗਮਗਾਣ ਲੱਗੀ ।

2. ਇਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਵੀ ਕਿਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੰਗਾਲ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰਵੀ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਲਕੀ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਵੀ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਹਿ ਕੇ ਸੈਰ ਕਰਨ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਅੰਗਾਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਹਿਕਦੀਆਂ ਦੋ ਅੱਖਾਂ ਕਿਸ ਦੀਆਂ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੀਤੇ ਦੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ. 5.
ਰਵੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਉੱਡਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਲਪਨਾ ਵਿੱਚ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਲਪਨਾ ਵਿਚ ।

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਵੀ ਦੇ ਘਰੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਲਕੀ ਦੀ ਕੀ ਹਾਲਤ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ;
ਰਵੀ ਦੇ ਘਰ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਲਕੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੀ । ਉਸਦਾ ਰੰਗ ਫਿਕਾ ਪੈ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਇਕ ਬਰਾਂਡੇ ਦੇ ਖੂੰਜੇ ਵਿਚ ਫਾਲਤੂ ਹੀ ਪਈ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰਵੀ ਦੇ ਘਰ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਰਵੀ ਕਿੱਥੇ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਸ ਸਮੇਂ ਰਵੀ ਸਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਵੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਬਹਿ ਕੇ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬਹਿ ਕੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਤੇ ਸ਼ੋਰ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਸ਼ਾਂਤ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਸੈਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਰਵੀ ਕਿਸ ਤੋਂ ਡਰ ਗਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ , ਬੈਠਾ ਰਵੀ ਚੀਤੇ ਦੀਆਂ ਲਾਲ ਅੱਖਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਡਰ ਗਿਆ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਰਵੀ ਕਲਪਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ-ਕਿੱਥੇ ਸੈਰ ਕਰ ਕੇ ਆਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ ਕਲਪਨਾ ਵਿਚ ਅਕਾਸ਼, ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ, ਜੰਗਲ ਤੇ ਉਛਾਲੇ ਮਾਰਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰ ਆਇਆ ਸੀ ।

4. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ਫਿੱਕਾ, ਮੱਛੀਆਂ, ਡੁੱਬ, ਦੰਦਾਂ, ਲਹਿਰਾਂ, ਸਾਮਣੇ ।
ਉੱਤਰ: फीका
ਛਿੱਕਾ’: मछलिया
ਮੱਛੀਆਂ : डूब
ਦੰਦਾਂ : दांतों
ਲਹਿਰਾਂ : लहरें
ਸਾਮਣੇ : सामने

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ।ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਬਰਾਬਰ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ।
ਮੈਨੂੰ, ਇੱਥੇ, ਖੌਰੂ, ਕੰਢੇ, ਢੱਡ, ਕਿਵੇਂ, ਹੁਣ, ਥੱਲੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਮੈਨੂੰ : मुझे
ਇੱਥੇ : ਧਵਾਂ
ਖੌਰੂ : शोर
ਕੰਢੇ : किनारे
ਢੱਡ : पेट
ਕਿਵੇਂ : कैसे
ਹੁਣ : अब
ਥੱਲੇ : नीचे

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਤੁਸੀਂ ਕਲਪਨਾ ਵਿਚ ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰੋਗੇ ?
ਉੱਤਰ;
ਮੈਂ ਕਲਪਨਾ ਵਿਚ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਨੀ ਚਾਹਾਂਗਾ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਅਥਾਹ ਹੈ। ਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਰੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਕਰੋੜਾਂ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੂਰਜ ਤੇ ਚੰਨ ਤਾਰੇ ਹਨ । ਕਲਪਨਾ ਕੀ ਹੈ ? ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਓ । ਇਸ ਲਈ ਨਾ ਪੁਲਾੜੀ ਵਾਹਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਦੇ ਬਾਲਣ ਦੀ । ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੁੱਝ ਚੁੱਕਣ ਦੀ । ਬੱਸ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟ ਕੇ ਸੋਚਾਂ ਵਿਚ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਨੀਆਂ ਹਨ । ਮੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਉਡਾਰੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਅਨੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਮੈਂ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਅੰਤਮ ਸਿਰੇ ਉੱਤੇ ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕੀ ਹੈ ਅਗਾਂਹ ਕੁੱਝ ਦਿਸਦਾ ਵੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ।

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸੋਨੇ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਕਹਾਣੀ’ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਾਬਿੰਦਰ ਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਜੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਾਲਕ ਰਵੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ ? .
ਉੱਤਰ:
ਬੰਗਾਲ ਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬਾਲਕ ਰਵੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਬਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਅਮੀਰੀ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਕਿਹੜੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵੱਡੀ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਾਲਕੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਲਕੀ ਨਾਲ ਸਿਰਫ ਕਿਸਨੂੰ ਪਿਆਰ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ ਨੂੰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਕੌਣ ਬੈਠ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਘਰ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨੌਕਰ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੁਖੋ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਦੁਖੋ ਕਿੱਥੋਂ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗਾ ਤੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਦੁਖੋ ਕਾਹਦੇ ਵਿਚ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਹਿੰਗੀ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸੁਨਿਆਰੇ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੀਨੂ ਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਦਰਬਾਨ ਬਾਲ ਮੁਕੰਦ ਕਿਸ ਤੋਂ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਦਾਅ-ਪੇਚ ਸਿੱਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਲੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਤੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਰਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਕਿੱਥੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਰਵੀ ਨੇ ਪਾਲਕੀ ਅੱਗੇ ਕਿੱਥੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੂਰ ਜਿੱਥੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੋਵੇ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਰਵੀ ਦੇ ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਸ਼ਾਂਤ ਜਗਾ (ਜੰਗਲ) ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਨ ਤੇ ਪਾਲਕੀ …….
ਉੱਤਰ:
ਉੱਡਣ ਲੱਗੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਰਵੀ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਕਾਕਾ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਦਹਿਕਦੀਆਂ (ਚੀਤੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਡਰ ਕੇ ਰਵੀ ਨੇ ਪਾਲਕੀ ਨੂੰ ਕਿਧਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਰਵੀ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਮਲਾਹ ਕੌਣ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਬਦੁਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਅਬਦੁਲ ਉੱਤੇ ਕਿਸ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੀਤੇ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਅਬਦੁਲੇ ਨੇ ਚੀਤੇ ਤੋਂ ਕਿੰਨੇ ਮੀਲ ਤਕ ਕਿਸ਼ਤੀ ਖਿਚਵਾਈ ?
ਉੱਤਰ:
40 ਮੀਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
‘ਸੋਨੇ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਕਥਾ ਦਾ ਬਾਲਕ ਰਵੀ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਕਿਸ ਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਾਬਿੰਦਰ ਨਾਥ ਟੈਗੋਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਰਬਿੰਦਰ ਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ, ਪਾਲਕੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਦੂ ਦੀ ਪਾਲਕੀ (✓) ।

(ii) ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਇਕ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਰਵੀ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਬਾਲਕ ਸੀ ਬਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੇ ਬੜੇ ਅਮੀਰ ਸਨ ਪਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਦੌਲਤ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗੀ । ਹੁਣ ਤਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਟੁੱਟੀਆਂ-ਫੁੱਟੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਹੀ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀ, ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਲਕੀ, ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ । .

ਪਰ ਉਹ ਕੰਮ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਸੀ । ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਫਿੱਕਾ ਪੈ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਇਕ ਬਰਾਂਡੇ ਦੇ ਇਕ ਖੂੰਜੇ ਵਿਚ ਫਾਲਤੂ ਹੀ ਪਈ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ । ਜੇਕਰ ਘਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਸ ਪਾਲਕੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਰਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਇਸ ਪਾਲਕੀ ਦੇ ਪਰਦੇ ਸੁੱਟ ਕੇ, ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਵੀ ਨੂੰ ਬੜਾ ਅਨੰਦ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਉਹ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲਪਨਾਵਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਰਵੀ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਕਿੰਨੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ ਦੀ ਉਮਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰਵੀ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਘਟਣ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਟੁੱਟੀਆਂ-ਫੁੱਟੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡੀ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪਾਲਕੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਾਲਕੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਲਕੀ ਪੁਰਾਣੀ, ਵੱਡੀ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦੀ, ਉਸਦਾ ਰੰਗ ਫਿੱਕਾ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਬਰਾਂਡੇ ਦੇ ਇਕ ਖੂੰਜੇ ਵਿਚ ਪਈ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਛੁੱਟੀ ਸਮੇਂ ਰਵੀ ਕੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਵੀ ਪਾਲਕੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪਰਦੇ ਸੁੱਟ ਕੇ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲਪਨਾਵਾਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਲਕੀ ਨਾਲ ਕਿਸਨੂੰ ਪਿਆਰ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਿਰਫ਼ ਰਵੀ ਨੂੰ ।

2. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਇਕ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਰਵੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਘਰ ਦੀ ਨੌਕਰਾਣੀ ਭਾਜੀ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਰੱਖੀ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਆ-ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਨੌਕਰ ਦੁਖੋਂ ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ।ਉਹ ਵਹਿੰਗੀ ਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਲਿਆਉਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਦੂਹਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਗਲੀ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਸਿਰੇ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਦੀਨੂ ਸੁਨਿਆਰਾ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸੌਂਕਣੀ ਫੂਕ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਰਵੀ ਦੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਗਹਿਣੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨੇ ਸਨ ਸਾਮਣੇ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਦਰਬਾਨ ਮੁਕੰਦ ਲਾਲ, ਕਾਕੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਤੋਂ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਦਾਅ-ਪੇਚ ਸਿੱਖ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਘਰ ਦੇ ਦੁਸਰੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਦੇਖ ਕੇ ਹੱਸ ਰਹੇ ਸਨ । ਪਰੰਤੂ ਰਵੀ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਉਸ ਪੁਰਾਣੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਜਾ ਬੈਠਾ । .

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਕ ਦਿਨ ਰਵੀ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਘਰ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੋਈ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਘਰ ਦੀ ਨੌਕਰਾਣੀ ਕੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਭਾਜੀ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਰੱਖੀ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਆ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੁਖੋ ਕਿੱਥੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗਾ ਜੀ ਤੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦੁਖੋ ਪਾਣੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਆਉਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਪਾਣੀ ਵਹਿੰਗੀ ਵਿਚ ਲਿਆਉਂਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੁਨਿਆਰਾ ਦੀਨੂ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਧੌਕਣੀ ਫੂਕ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਸਤੇ ਗਹਿਣੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦਰਬਾਨ ਮੁਕੰਦ ਨਾਲ ਕਾਲੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੇ ਦਾਅ-ਪੇਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਰਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਕਿੱਥੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ।

3. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ‘ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਅੱਛਾ ! ਉਹੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ । ਅਬਦੁਲ ਨੇ ਕਿਸ਼ਤੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, ਇਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨ E ਗਿਆ, ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਤੁਫ਼ਾਨ – ਉੱਠ ਆਇਆ । ਮੈਂ ਕਿਸ਼ਤੀ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਰੱਸੀ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਖਿੱਚਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿਸ਼ਤੀ ਕੰਢੇ ਤਕ ਲੈ ਆਇਆ ਜਿਉਂ ਹੀ ਮੈਂ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਇਕ ਚੀਤੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ‘

ਰਵੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਡਰ ਦੇਖ ਕੇ ਅਬਦੁਲ ਬੋਲਿਆ, ਦੇਖ, ਰਵੀ ! ਮੈਂ ਐਨਾ ਵੱਡਾ ਹਾਂ, ਭਲਾ ਚੀਤੇ – ਦੇ ਢਿੱਡ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਸਮਾਉਂਦਾ ? ਜਿਉਂ ਹੀ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ, ਮੈਂ ਕਿਸ਼ਤੀ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਰੱਸੀ ਦਾ ਫੰਦਾ ਪਾ ਕੇ ਚੀਤੇ ਦਾ ਗਲਾ ਫੜ ਲਿਆ ।ਉਸ ਚੀਤੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਦਮੀ ਖਾਧੇ ਹੋਣਗੇ ਪਰ ਅਬਦੁੱਲ ਨਾਲ ਵਾਹ ਉਸੇ ਦਿਨ ਪਿਆਂ ਸੀ । ਮੈਂ ਤਾਂ ਚੀਤੇ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ‘ਤੇ ਚੱਪੂ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਚਾਲੀ ਮੀਲ ਤਕ ਉਸੇ ਕੋਲੋਂ ਖਿਚਵਾਈ । ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਨਾ ਪੁੱਛਣਾ, ਰਵੀ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜਦੋਂ ਅਬਦੁਲ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਮੱਛੀਆਂ ਫੜਨ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਚਾਨਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ ਦਾ – ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅਬਦੁਲ ਕਿਸ਼ਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਲੈ ਆਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਸ਼ਤੀ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਰੱਸੀ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਖਿੱਚਦਾ ਹੋਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3:
ਜਦੋਂ ਅਬਦੁਲ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਪੁੱਜਾ, ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਚਾਨਕ ਇਕ ਚੀਤੇ ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । .

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਅਬਦੁਲ ਨੇ ਚੀਤੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ‘ਤੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਨੇ ਕਿਸ਼ਤੀ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਰੱਸੀ ਦਾ ਫੰਦਾ ਪਾ ਕੇ ਚੀਤੇ ਦਾ ਗਲਾ ਫੜ ਲਿਆ । ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਉੱਤੇ ਚੱਪੂ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਚਾਲੀ ਮੀਲ ਤਕ ਕਿਸ਼ਤੀ ਉਸ ਤੋਂ ਖਿਚਵਾਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਅਬਦੁਲ ਦੇ ਚੀਤੇ ਬਾਰੇ ਕੀ ਵਿਚਾਰ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਬਦੁਲ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਚੀਤੇ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਦਮੀ ਖਾਧੇ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਅਬਦੁਲ ਨਾਲ ਵਾਹ ਅੱਜ ਪਿਆ ਸੀ । ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਚੀਤੇ ਨਾਲੋਂ ਡਾਢਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 3 ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 3 ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-
(ਉ) ………… ਮਿੱਠੀ ਜਿਸ ਦੀ ਛਾਂ ।
(ਅ) ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ………… ਪਿਆਉਂਦੀ ।
(ਇ) ਮੈਂ ………… ਦਾ ਲਾਡ-ਦੁਲਾਰਾ ।
(ਸ) ਮੈਨੂੰ ਆਖੇ ………… ਤੇ ਤਾਰਾ ।
(ਹ) ਮੈਂ ਮੰਮੀ ਦਾ …………।
(ਕ) ਮੈਂ ਹੱਸਾਂ, ਉਹ …………. ਹੱਸੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਠੰਢੀ ਮਿੱਠੀ ਜਿਸ ਦੀ ਛਾਂ ।
(ਅ) ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਦੁੱਧ ਪਿਆਉਂਦੀ ।
(ਈ) ਮੈਂ ਮਾਂ ਦਾ ਲਾਡ-ਦੁਲਾਰਾ
(ਸ) ਮੈਨੂੰ ਆਖੇ ਚੰਨ ਤੇ ਤਾਰਾ
(ਹ) ਮੈਂ ਮੰਮੀ ਦਾ ਲਾਡ-ਦੁਲਾਰਾ
(ਕ) ਮੈਂ ਹੱਸਾਂ, ਉਹ ਖਿੜ-ਖਿੜ ਹੱਸੇ ।

2. ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਲਾਡ ਕਿਵੇਂ ਲਡਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੋਦੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬੱਚੇ ਦਾ ਰਾਹ ਕੌਣ ਤੱਕਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਂ ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬੱਚੇ ਦੇ ਦੁੱਖ ਵੇਲੇ ਮਾਂ ਕੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਸਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।

3. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ:

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
ਗੋਦੀ, ਪਿਆਰੀ, ਚੰਨ, ਤੇਲ, ਰਾਹ, ਗਰਾਂਅ ।
ਉੱਤਰ:

4. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ:

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ (ਬਰਾਬਰ) ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ
ਲਾਡ, ਵਿੱਚ, ਤੱਕਦੀ, ਉਹ, ਵੇਲੇ, ਝੱਸੇ ।
ਉੱਤਰ:

5. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ/ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ- ‘
ਚੂਰੀ, ਲਾਡ, ਬਾਂਹ ਫੜਨੀ, ਤੱਕਦੀ, ਸਚਣਾ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਚੂਰੀ (ਰੋਟੀ ਦੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਟੁਕੜੇ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ ਖੰਡ ਤੇ ਘਿਓ ਰਲਾਉਣਾ)-ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੁਆਦੀ ਚੂਰੀ ਬਣਾ ਕੇ ਖਵਾਉਂਦੀ ਹੈ. .
2. ਲਾਡ (ਪਿਆਰ)-ਮਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਲਾਡ ਨਾਲ ਪਾਲਦੀ ਹੈ ।
3. ਬਾਂਹ ਫੜਨੀ (ਸਹਾਰਾ ਦੇਣਾ)-ਯਤੀਮ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਚਾਚੇ ਨੇ ਬਾਂਹ ਫੜੀ ।
4. ਤੱਕਦੀ (ਦੇਖਦੀ)-ਮਾਂ ਘਰੋਂ ਗਏ ਬੱਚੇ ਦਾ . ਰਾਹ ਤੱਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
5. ਜਚਣਾ ਠੀਕ ਲਗਣਾ)-ਤੇਰੀ ਕਮੀਜ਼ ਨਾਲ ਪੈਂਟ ਦਾ ਰੰਗ ਜਚਦਾ ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਬਾਰੇ ਪੰਜ ਵਾਕ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਦੇਖੋ ਅਗਲੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀ ‘ਲੇਖ-ਰਚਨਾ” ਵਿਚ “ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ ਜੀ’’ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਲੇਖ ।)

6. ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ਉ) ਠੰਢੀ ਮਿੱਠੀ ……………ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ।

ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦੀ ਛਾਂ ਬਹੁਤ ਠੰਢੀ ਤੇ ਮਿੱਠੀ ਹੈ, ਉਹ ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਹੈ । ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਗੋਦੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲਾਡ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਚੂਰੀ ਕੁੱਟ ਕੇ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਜਿਸਦੀ ਬਹੁਤ ਥਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਹੈ ।

(ਅ) ਭੁੱਖ ਲੱਗੇ ..
………….. ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਝੱਟ ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਦੁੱਧ ਪਿਲਾ ਕੇ ਰਜਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਦੁੱਖ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।

(ਇ) ਮੈਂ ਅੰਮੀ ਦਾ ………………………….. ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਹਾਂ । ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਕਦੇ ‘ਚੰਦ’ ਤੇ ਕਦੇ ‘ਤਾਰਾ’ ਆਖ ਕੇ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਮੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ, ਹੈ । ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਤੱਕਦੀ ਰਾਹ-ਉਡੀਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।

(ਸ) ਮੈਂ ਹੱਸਾਂ ਉਹ ……………..ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਹੱਸਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਖਿੜ-ਖਿੜ ਕੇ ਹੱਸਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਮੇਰੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਤੇਲ ਝੱਸਦੀ ਹੈ । ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਿੰਡ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਝੱਸੇ-ਮਾਲਸ਼ ਕਰਨੀ । ਜਚੇ-ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ । ਗਰਾਂਅ-ਪਿੰਡ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਉੱਤੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁਨੀਲਮ ਮੰਡ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਸਦੀ ਛਾਂ ਠੰਢੀ ਮਿੱਠੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਂ ਦੀ । (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮਾਂ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਕੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੂਰੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮਾਂ ਭੁੱਖ ਲੱਗਣ ‘ਤੇ ਕੀ ਪਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੁੱਧ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮਾਂ ਕਦੋਂ ਬਾਂਹ ਫੜਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੁੱਖ ਵੇਲੇ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 2 ਆਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 2 ਆਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-
(ਉ) ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਲਾਗੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ……….. ਸੀ ।
(ਅ) ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਗੋਦੀ ਦਾ ………… ਮਾਣੋ
(ੲ) ਇਸ ਅਖਾਉਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ………. ਦਾ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਰਿਹੈਂ ।
(ਸ) ਜਾਮਣ ’ਤੇ ਕਈ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ……….. ਪਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ।
(ਹ) ਕੁੱਝ …………… ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਚੀਂ-ਚੀਂ ਕੀਤੀ ।
(ਕ) ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਰੁੱਖ ਵੱਢ ਕੇ ……. ਵੇਚਣੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ
(ਉ) ਝੰਡ,
(ਅ) ਨਿੱਘ,
(ੲ) ਸਿਹਤ,
(ਸ) ਆਲਣੇ,
(ਹ) ਪੰਛੀਆਂ,
(ਕ) ਲੱਕੜ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੈਰੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਰੜਕ, ਕਿਉਂ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਣ ਕਾਰਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ · ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਬੱਚੇ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਭੁੱਲ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਣਾ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾਕਟਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਦਿਲ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਨ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ।

3. ਉੱਤਰ ਦਿਓ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਕੌਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਉਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸਰਮਾਇਆ ਹੋਵੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਕਿਸ ਨੂੰ ਬਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਮਨ ਤੇ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਬਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੈਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ” ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਨੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਟੀ.ਵੀ. ਨੂੰ ਚਿੰਬੜਿਆ ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਬੱਚੇ ਕਿਉਂ ਦੁਖੀ ਹੋਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਪੰਛੀ ਆਪਣੇ ਬਸੇਰੇ ਦਰਖ਼ਤ ਨੂੰ ਵੱਢ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖ ਕੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੈਰੀ ਨੇ ਆਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਨੇ ਤਾਇਆ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਸੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਤੋਂ ਦੁਆਂ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰੱਖ਼ਤ ਵੱਢਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਕੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ।

4. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ-
ਆਣਾ, ਨਜ਼ਾਰੇ, ਜੰਗਲ, ਪੰਛੀ, ਪੁੱਟਣਾ, ਕੁਹਾੜੀ !
ਉੱਤਰ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ/ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਛਾਂਦਾਰ, ਨਜ਼ਾਰੇ, ਮਾਨਸਿਕ, ਮਸਤ, ਕਮਾਲ, ਕਲਾਵਾ।
ਉੱਤਰ:

1. ਛਾਂਦਾਰ ਛਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ)-ਪਿੱਪਲ ਬੜਾ ਛਾਂਦਾਰ ਰੁੱਖ ਹੈ ।
2. ਨਜ਼ਾਰੇ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਮਜ਼ੇ-ਅਸੀਂ ਕੁੱਲੂ-ਮਨਾਲੀ ਜਾ ਕੇ ਪਹਾੜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨਜ਼ਾਰੇ ਲਏ ।
3. ਮਾਨਸਿਕ (ਮਨ ਦੀ)-ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।
4. ਮਸਤ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ, ਆਲਾ-ਦੁਆਲਾ ਭੁੱਲਣਾ)ਅਸੀਂ ਸੁੰਦਰ ਪਹਾੜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇਖ ਕੇ ਮਸਤ ਹੋ ਗਏ ।
5. ਕਮਾਲ ਪੂਰਨ, ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੰਮਬਈ ! ਕਮਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੂੰ ! ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿਚੋਂ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਫ਼ਸਟ ਰਹੇਂਗਾ ।
6. ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣਾ (ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਨੱਚਣਾ-ਟੱਪਣਾ· ਸਾਡੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਮੈਚ ਜਿੱਤ ਕੇ ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।
7. ਕਲਾਵਾ ਦੋਹਾਂ ਬਾਂਹਾਂ. ਵਿਚ ਲੈਣਾ)-ਮਾਂ ਨੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਕਲਾਵੇ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ।

5. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਨ ਲਿਖੇ ਪੈਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਲਾਗੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦਾ ਇਕ ਝੁੰਡ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਫਲਦਾਰ ਅਤੇ ਛਾਂਦਾਰ ਰੁੱਖ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਟੀ. ਵੀ. ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਰੜਕ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈ । ਇਕ ਦਿਨ ਉਸ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਮਾਮਾ ਜੀ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੈਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ, “ਬੇਟੇ ! ਦੇਖ, ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਮੌਜਾਂ ਨੇ ! ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕਿੰਨੇ ਸੋਹਣੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਹਨ । ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ, ਇਧਰ ਬਾਗ਼ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੈਦਾਨ ਤੂੰ ਫਿਰ ਵੀ ਟੀ. ਵੀ. ਨਾਲ ਚਿੰਬੜਿਆ ਰਹਿਨੈਂ।”
ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਰਾਂ ? ਹੈਰੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ । ਹਾਂ ਬੇਟਾ, ਸ਼ਾਇਦ ਤੈਨੂੰ ਇਹ ਨੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਲਾਭ ਹੈ । ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਵਸਦੇ ਲੋਕ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਹਾਂ ਮਾਮਾ ਜੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਲੰਮਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਕੁੱਲੂ ਤੇ ਮਨਾਲੀ ਜਾਣ ਨੂੰ, ਹੈਰੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹਨੀ ਦੇ ਘਰ ਲਾਗੇ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦਾ ਝੰਡ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਲਾਗੇ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਦਰੱਖਤ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਫਲਦਾਰ ਅਤੇ ਛਾਂਦਾਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੈਰੀ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੈਰੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਰੜਕ ਕਿਉਂ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਟੀ.ਵੀ. ਦੇਖਦਾ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਕੌਣ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਦੇ ਡਾਕਟਰ ਮਾਮਾ ਜੀ ।

ਪਸ਼ਨ 6.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੀ ਸਮਝਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨੀਮ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਟੀ.ਵੀ. ਨੂੰ ਚਿੰਬੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕਿੱਥੇ ਜਾਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁੱਲੂ ਤੇ ਮਨਾਲੀ ਨੂੰ ।

2. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਮਾਮਾ ਜੀ ਏਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਦੂਸਰੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਹੈਰੀ ਦੇ ਪਾਪਾ ਜੀ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਮਸਤ ਹੋ ਗਏ । ਹੈਰੀ ਨੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਬਾਹਰ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ । ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ, ਨੈਨਸੀ, ਸੁਰਖ਼ਾਬ, ਤਨੂੰ, ਬੱਬੂ ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਵੀ ਨਾਲ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਨਾਲ ਬੜਾ ਆਨੰਦ ਮਿਲਿਆ । ਕਿਤੇ ਅੰਬਾਂ ਨਾਲ ਲੱਦੇ ਬੂਟੇ, ਕਿਤੇ ਜਾਮਣਾਂ ਦੀ ਠੰਢੀ ਛਾਂ ! ਸਾਰੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਹਰਿਆਲੀ ਅਤੇ ਏ.ਸੀ. ਵਾਲੀ ਠੰਢਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚੇ ਟੀ. ਵੀ. ਦੇਖਣਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਗਏ – ਸਨ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਕ ਕਿਨਾਰੇ ਲੱਗੀ. : ਜਾਮਣ ’ਤੇ ਕਈ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਨੇ । ਦੂ ਪੰਛੀ ਆਪਣੀ ਮਸਤੀ ਵਿਚ ਗੀਤ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ । ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ

ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਏਨੇ ਪੰਛੀ ਘੁੰਮਦੇ ਦੇਖੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ । ਹੈਰੀ ਹੋਰੀਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਸੁਣ ਕੇ ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ । ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋਂ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰਦੇ, ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਨ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ । ਇਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਉੱਥੇ ਹੀ ਘੁੰਮਦੇ ਰਹੇ । ਜਦੋਂ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਬਈ, ਅੱਜ ਕਿਧਰ ਰਹੇ ?”

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮਾਮਾ ਜੀ ਕਿਸ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਸਤ ਹੋ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਦੇ ਪਾਪਾ ਜੀ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੈਰੀ ਨੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਨੇ ਬਾਹਰ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਹੋਰ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ, ਨੈਨਸੀ, ਸੁਰਖ਼ਾਬ, ਤਨੂੰ, ਬੱਬੂ ਤੇ ਪਿੰਸ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੈਰੀ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਅੰਬਾਂ ਨਾਲ ਲੱਦੇ ਬੂਟਿਆਂ, ਜਾਮਣਾਂ ਦੀ ਠੰਢੀ ਛਾਂ, ਸਾਰੇ ਬਾਗ਼ ਦੀ ਹਰਿਆਵਲ ਤੇ ਠੰਢਕ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ।’

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਮਣ ਦੇ ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਕੌਣ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਪੰਛੀ ਹੈਰੀ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਗੀਤ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰੀ ਹੋਰੀ ਕੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਹੈਰੀ ਤੋਂ ਕੀ ਪੁੱਛਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਕਿਧਰ ਰਹੇ ਹਨ ।

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ‘ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪਰ ਇਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਹੈਰੀ ਦੀ ਟੋਲੀ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੀ, ਤਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਬੜਾ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ, ਹੋਇਆ ਸੀ ।ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਸਨ ਕਿ ਅੱਜ ਪੰਛੀ ਗੀਤ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਾਉਂਦੇ ? ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਾਗ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਆਦਮੀ ਜਾਮਣ ਦੇ ਉਸ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਲਈ ਟੋਇਆ ਪੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਕਿ ਕਈ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸਨ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੰਛੀ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਬਸਤੀ ਉਸ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਆ ਬੈਠੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ।

ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਚੀਂ-ਚੀਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋਣ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕੋ । ਦਰੱਖ਼ਤ ਵੱਢ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖ ਕੇ ਬੱਚੇ ਬੜੇ ਦੁਖੀ ਹੋਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ । ਹੈਰੀ ਨੂੰ ਇਕ ਸਕੀਮ ਸੁੱਝੀ । ਇਹ ਬਾਗ਼ ਉਸ ਦੇ ਤਾਏ ਦਾ ਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਏ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਦਰੱਖ਼ਤ ਵਢਵਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।

‘‘ਤਾਇਆ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਵੱਢ ਰਹੇ ਹੋ ? ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਏ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ । “ਬੇਟਾ, ਮੈਨੂੰ ਥੋੜੇ ਪੈਸੇ ਚਾਹੀਦੇ ਨੇ । ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਰੁੱਖ ਵੱਢ ਕੇ ਲੱਕੜ ਵੇਚਣੀ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਵਢਵਾ ਰਿਹਾਂ ।”

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੰਛੀ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਾਗ਼ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਿਨਾਰੇ ਉੱਤੇ ਕੁੱਝ ਆਦਮੀ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਮਣ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਲਈ ਟੋਇਆ ਪੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਕਿੱਥੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੁੱਝ ਆਦਮੀ ਵੱਢਣ ਲਈ ਟੋਇਆ ਪੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੰਛੀ ਜਾਮਣ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਮਣ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਬਸਤੀ ਉਸ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪੰਛੀ ਜਾਮਣ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਢਣ ਦਾ , ਵਿਰੋਧ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਜਾਮਣ ਦੇ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਸਨ ਤੇ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਬਾਗ ਕਿਸ ਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਦੇ ਤਾਏ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੈਰੀ ਦਾ ਤਾਇਆ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਵਢਵਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ।

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ : 1.
‘ਆਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਲੇਖਕ ਕੌਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਲਜਿੰਦਰ ਮਾਨ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਹ ਪੈਰਾ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ (✓) ।

ਪਸ਼ਨ 3.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਲਾਗੇ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਹੈਰੀ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੀ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਟੀ.ਵੀ. (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਰੜਕ ਪੈਣ ਲੱਗੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਦੀਆਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾਕਟਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹੈਰੀ ਕਿਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ? ਉੱਤਰ-ਨੀਮ-ਪਹਾੜੀ (✓) ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਿਵਾਲਕ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਲੋਕ ਕਿੱਥੋਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਲਈ ਲੰਮਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁੱਲੂ ਤੇ ਮਨਾਲੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਡਾਕਟਰ ਮਾਮਾ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਕੋਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੈਰੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਹੈਰੀ ਦੇ ਪਾਪਾ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸ ਦੀ ਗੋਦੀ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਣਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਦਰਤ ਦੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸ਼ੁੱਧ ਹਵਾ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੋਂ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਸਰੀਰਕ, ਮਾਨਸਿਕ, ਬੋਧਿਕ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਕਸੀਜਨ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਕਿਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ ਹੈਰੀ ਨੇ ਬਾਗ਼ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾਕਟਰ ਮਾਮੇ ਦੀਆਂ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਿਸ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਮਣ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਸੁਣ ਕੇ ਹੈਰੀ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਕੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੁੱਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਜਾਮਣ ਦਾ ਰੁੱਖ ਵੱਢੇ ਜਾਣ ’ਤੇ ਕੌਣ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਛੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਕਿਹੜਾ ਰੁੱਖ ਵੱਢਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਾਮਣ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਬਾਗ ਕਿਸ ਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੈਰੀ ਦੇ ਤਾਏ ਦਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਹੈਰੀ ਦਾ ਤਾਇਆ ਦਰੱਖ਼ਤ ਕਿਉਂ ਵਢਵਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੈਸਿਆਂ ਖ਼ਾਤਰ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਹੈਰੀ ਨੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਤਾਏ ਦੀ ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਪਾ ਨੂੰ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਹੈਰੀ/ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ/ਨੈਨਸੀ/ਸੁਰਖ਼ਾਬ/ਤਨੂੰ ਬੱਬੂ ਤੇ ਪ੍ਰੈਸ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ (✓)

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 1 ਸਾਡਾ ਦੇਸ ਮਹਾਨ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 1 ਸਾਡਾ ਦੇਸ ਮਹਾਨ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਾਵਿ-ਸਤਰਾਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-

(ਉ) ਸਾਡਾ …………. ਦੇਸ ਮਹਾਨ ।
(ਅ) ਕੋਈ ਡੋਗਰਾ, ਕੋਈ ਮਰਹੱਟਾ, ‘ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ …………. ।
(ਈ) ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਾਰੇ …… ਹਮਜੋਲੀ ।
(ਸ) ਨਾ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ, ਨਾ ਕੋਈ ………….।
(ਹ) ਭਾਵੇਂ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਸੂਬੇ ……….. ਬੋਲੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ।
(ਅ) ਕੋਈ ਡੋਗਰਾ, ਕੋਈ ਮਰਹੱਟਾ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਚੌਹਾਨ ।
(ਇ) ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਾਰੇ ਹਸਮਾਏ ਹਮਜੋਲੀ ।
(ਸ) ਨਾ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ, ਨਾ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ |
(ਹ) ਭਾਵੇਂ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਸੂਬੇ ਵੱਖਰੀ-ਵੱਖਰੀ ਬੋਲੀ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਮਹਾਨ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਕਿਹੜੀ ਲਾਲੀ ਟਪਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੇਸ਼-ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਰਾ ਜੱਗ ਕਿਸ ਤੋਂ ਉਪਜਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਨੂਰ ਤੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਡਾ ਦੇਸ ਮਹਾਨ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਭਾਰਤਵਾਸੀ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਲਈ ਕੀ ਘੋਲਘੁਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਪਣੀ ਜਾਨ ॥

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਰੂਪ ਲਿਖੋ
ਭਾਰਤ, ਦੇਸ-ਪ੍ਰੇਮ, ਵੱਖ-ਵਖੇਰਵਾਂ, ਪੁੱਤਰ, ਹਮਜੋਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ (ਬਰਾਬਰ) ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ਸਾਡਾ, ਤੇ, ਮੂੰਹ, ਭਾਵੇਂ, ਵੱਖਰੇ, ਸਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਮਹਾਨ, ਨਸਲ, ਇਨਸਾਨ, ਸ਼ਹਿਰੀ, ਹਮਜੋਲੀ ।

ਉੱਤਰ:

1. ਮਹਾਨ (ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ)- ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਹੈ ।
2. ਨਸਲ (ਕੁਲ, ਵੰਸ਼-ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਆਰੀਆ ਨਸਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ ।
3. ਇਨਸਾਨ (ਮਨੁੱਖ)-ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਨੇਕ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
4. ਸ਼ਹਿਰੀ ਨਾਗਰਿਕ)-ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਾਂ |
5. ਹਮਜੋਲੀ (ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਾਥੀ)-ਗਗਨ ਆਪਣੇ ਹਮਜੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ
ਇੱਕ ਨੂਰ ਤੇ ਸਭ ਜੱਗ ਉਪਜਿਆ,
ਇਕੋ-ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਸੋਹਣਾਸੋਹਣਾ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖਣ |)

4. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ਼ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ:-

(ਉ), ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ…………. …… ਦੇਸ ਮਹਾਨ ॥
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਬੜਾ ਮਹਾਨ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਨਾ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਹੈ, ਨਾ ਸਿੱਖ, ਨਾ ਈਸਾਈ ਤੇ ਨਾ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਹਨ | ਭਾਰਤੀ ਹੋਣਾ ਹੀ ਸਭ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਧਰਮ ਹੈ .

(ਆ) ਰੰਗ, ਨਸਲ ……………………………………………ਦੇਸ ਮਹਾਨ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਾਡਾ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ । ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਰੰਗ, ਨਸਲ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤੇ ਧਰਮ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਭਿੰਨ-ਭੇਦ ਨਹੀਂ । ਇੱਥੇ ਸਭ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਨੂੰ ਪੇਟ ਭਰ ਕੇ ਖਾਣ ਲਈ ਰੱਜਵਾਂ ਖਾਣਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਵਾਸੀ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਰੱਬ ਦੇ ਨੂਰ ਤੋਂ ਉਪਜੇ ਇੱਕੋ-ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੋਈ ਭਿੰਨ-ਭੇਦ ਨਹੀਂ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਰੰਗ-ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਰੰਗ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ ਮੰਨਣਾ | ਨਸਲਵੰਸ਼, ਕੁੱਲ | ਵੱਖ-ਵਖੇਵਾਂ-ਭਿੰਨ-ਭੇਦ | ਰਜੇਵਾਂਰੱਜਵਾਂ । ਇੱਕ ਨੂਰ-ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨੂਰ ॥ ਜੱਗ- ਸੰਸਾਰ ॥ ਉਪਜਿਆ-ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ । ਇਨਸਾਨ-ਮਨੁੱਖ ।

(ਈ) ਗੁਜਰਾਤੀ, ਮਦਰਾਸੀ ……………………ਦੇਸ ਮਹਾਨ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਾਡਾ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ ।ਇੱਥੇ ਗੁਜਰਾਤੀ, ਮਦਰਾਸੀ, ਉੜੀਆ, ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਪੇਮ-ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਦੇਸ਼-ਪਿਆਰ ਦੀ ਲਾਲੀ ਚਮਕਦੀ ਹੈ ।ਇਹ ਗੁਣ ਹਰ ਇਕ ਦੇਸ਼-ਵਾਸੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਡੋਗਰਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਮਰਹੱਟਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਚੌਹਾਨ ਰਾਜਪੂਤ ।

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਟਪਕੇ-ਚਮਕੇ । ਡੋਗਰਾਜੰਮੂ ਆਦਿ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ । ਮਰਹੱਟਾ-ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ । ਚੌਹਾਨਇਕ ਰਾਜਪੂਤ ਜਾਤੀ ।

(ਸ) ਭਾਵੇਂ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ………………ਦੇਸ ਮਹਾਨ । ਸਰਲ ਅਰਥ-ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਮਹਾਨ ਹੈ ।ਇਹ ਦੇਸ਼ ਭਾਵੇਂ ਵੱਖਰੇ-ਵੱਖਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਵਸਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਬੇਸ਼ਕ ਵੱਖਰੀਆਂ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਬੋਲਦੇ, ਪਰ ਉਹ ਸਾਰੇ ਇੱਕੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ ਤੇ ਉਹ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਆਂਢੀ ਤੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤ-ਵਾਸੀ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼-ਵਾਸੀ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਸੂਬੇ-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਮਸਾਏਗੁਆਂਢੀ । ਹਮਜੋਲੀ-ਬਚਪਨ ਦੇ ਮਿੱਤਰ । ਘੋਲ ਘੁਮਾਵੇ-ਕੁਰਬਾਨ ਕਰੇ ।

5. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸਾਡਾ ਦੇਸ ਮਹਾਨ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਿਸ ਦੇਸ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
(ੳ) ਭਾਰਤ
(ਅਤੇ) ਪੰਜਾਬ
(ਈ) ਗੁਜਰਾਤ
(ਸ) ਬੰਗਾਲ ।
ਉੱਤਰ:
ਭਾਰਤ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਕ ਨੂਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ?
(ਉ) ਰੱਬ ਨੂੰ
(ਅ) ਸੂਰਜ ਨੂੰ ‘
(ਈ) ਚੰਦ ਨੂੰ
(ਸ) ਯੂ-ਤਾਰੇ ਨੂੰ ।
ਉੱਤਰ:
ਰੱਬ ਨੂੰ ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਇਕ ਨੂਰ ਤੋਂ ਕੀ ਉਪਜਿਆ ਹੈ ?
(ਉ) ਸਿੱਖ
(ਅ) ਮੁਸਲਮਾਨ
(ਈ) ਹਿੰਦੂ
(ਸ) ਸਾਰਾ ਜਗ/ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ।
ਉੱਤਰ:
ਸਾਰਾ ਜਗ/ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨ (ਮਨੁੱਖ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਵੱਖ-ਵੱਖ
(ਅ) ਇੱਕੋ
(ਈ) ਵੰਡੇ ਹੋਏ
(ਸ) ਉੱਚੇ-ਨੀਵੇਂ ।
ਉੱਤਰ:
ਇੱਕੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਕਿਹੜੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਲਾਲੀ ਟਪਕਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਜਾਤ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ
(ਅ) ਦੇਸ਼-ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ..
(ਈ) ਧਰਮ-ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ
(ਸ) ਪਰਿਵਾਰ ਪੇਮ ਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
ਦੇਸ਼-ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੋਲੀਆਂ । ਬੋਲਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸ ਮਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ ?
(ੳ) ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ
(ਅ) ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ
(ਇ) ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੇ ।
(ਸ) ਮਤੇਈ ਮਾਂ ਦੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਭਾਰਤ ਮਾਂ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਲਈ ਕੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਧਨ
(ਅ) ਜ਼ਮੀਨ
(ਈ) ਜਾਨ
(ਸ) ਮਾਂ-ਬਾਪ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਾਨ ।

(ਨੋਟ-ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਠੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਗ਼ਲਤ । ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਚੁਣ ਕੇ ਉੱਤੇ ਸਹੀ (✓). ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਉੱਤਰ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਪਾਠਾਂ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ-ਇਕ ਸੋਹੀ ਉੱਤਰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਸੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।